Pierwsza Prezes Sądu Najwyższego prof. Małgorzata Manowska wyraziła publicznie oburzenie zakomunikowanym atakiem na niezależność władzy sądowniczej. Miał to zapowiedzieć minister sprawiedliwości Adam Bodnar w obecności premiera. Represje te – zdaniem I Prezes - można przyrównać do terroru stalinowskiego. A dotknąć mogą grupy ponad trzech tysięcy sędziów, którzy z powodzeniem przeszli określoną prawem procedurę awansową.

Obciążeni pracą sędziowie chcieliby m.in. mieć wsparcie asystentów. Szacują, że gdyby mieli jednego lub dwóch na wyłączność, to można by efektywnie uporać się z sądowymi zaległościami. Problem w tym, że asystenci z sądów rezygnują, bo są obciążeni pracą, a ich wynagrodzenia oscylują w granicach płacy minimalnej. Dodatkowo - od tego roku są praktycznie pozbawieni szans na szybki awans na stanowisko sędziego.

Przedstawione 6 września 2024 r. propozycje zmian w moim przekonaniu niewiele mają wspólnego z przywracaniem praworządności. Oczywiście zdaję sobie w pełni sprawę, iż po 2018 roku wiele osób uzyskało różne funkcje i stanowiska w sądownictwie, co nie wynikało wyłącznie z ich kompetencji i doświadczenia zawodowego. Nie ma jednak mojej zgody na to, żeby z powodu tej wąskiej grupy osób, w tak rażący sposób dyskryminować, poniżać i niszczyć około 3 tys. pozostałych sędziów - pisze Ewa Pawłowska, sędzia Sądu Okręgowego w Warszawie.

Decyzja o udziale w konkursie na referendarza sądowego ma charakter prywatny. To działanie ma na celu dopiero uzyskanie uprawnień. Podobnie jak ocena wiedzy lub umiejętności jej stosowania osoby prywatnej nie jest sprawą publiczną. Miał rację Prezes Sądu Rejonowego, iż dane o pracy konkursowej nie mają charakteru informacji publicznej. Uzasadnienie tego stanowiska wynika z sytuacji prawnej osób biorących udział w konkursie – wskazał Naczelny Sąd Administracyjny.

Krajowa Rada Sądownictwa przyjęła stanowisko, w którym wyraża stanowczy sprzeciw wobec zapowiadanych przez rząd zmian dotyczących sędziów powołanych po 2018 roku. Chodzi o tzw. neo-sędziów powołanych przy udziale Rady ukształtowanej nowelą z grudnia 2017 r., w której składzie jest 15 członków/sędziów wybranych przez Sejm, a nie przez innych sędziów. KRS apeluje też do sędziów o odwagę w czasie próby.

Na stronie Sądu Okręgowego w Warszawie pojawiła się informacja o powołaniu sędziego Huberta Zaremby na stanowisko wiceprezesa ds. organizacji pracy i koordynacji działań przywracających standardy praworządności. Na razie nie wiadomo jakie konkretnie kompetencje miałby wiceprezes, w sądzie trwa obecnie m.in. wymiana przewodniczących wydziałów - procedura odwołania dotyczy przykładowo dra Tomasza Niewiadomskiego, który szefuje wydziałowi frankowemu.

Rozdzielenie funkcji prokuratora generalnego i ministra sprawiedliwości to dobry kierunek, ale projekt zawiera rozwiązania, które nie gwarantują ochrony praw konstytucyjnych i konwencyjnych prokuratorów oraz utrzymuje „kagańcowy” tryb wyboru członków Krajowej Rady Prokuratury. Nie odnosi się do sytuacji pracowników prokuratury, mimo że zapowiadano rozwiązanie problemu ich wynagrodzeń - wskazuje w swojej opinii Związek Zawodowy Prokuratorów i Pracowników Prokuratury. Swoje stanowisko przekazał Komisji Weneckiej.

Od prawidłowej procedury do opinii o nadużywania prawa - nie milkną echa wycofania przez premiera Donalda Tuska kontrasygnaty postanowienia prezydenta o powołaniu na przewodniczącego Zgromadzenia Sędziów Izby Cywilnej SN sędziego Wesołowskiego. Część prawników uważa, że to działanie bezprawne, ale są też tacy, którzy decyzji premiera bronią.

Sąd Najwyższy oddalił w środę kasację w sprawie, która rozpoczęła się w grudniu 2020 r., gdy rodzina zgłosiła zaginięcie 21-letniej Katarzyny M. Kobieta 5 grudnia napisała wiadomość SMS do znajomego, prosząc, by odebrał ją sprzed domu. Gdy mężczyzna dojechał na miejsce, z dziewczyną nie było kontaktu. Następnego dnia bliscy powiadomili policję o zaginięciu.

Dwa lata zakazu wykonywania zawodu za sformułowania naruszające godność zawodu adwokata opublikowane na Instagramie – to kara potwierdzona przez Izbę Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego. Orzeczono ją, nie czekając na wyrok karny w sprawie adwokata, który spowodował wypadek ze skutkiem śmiertelnym. SN utrzymał w mocy orzeczenie sądu dyscyplinarnego Adwokatury.

Lekarze nie powinni się bać, że za wykonanie aborcji może grozić im odpowiedzialność karna, a pacjentkom trzeba zapewnić realny dostęp do świadczeń. Wytyczne Ministra Zdrowia oraz Prokuratora Generalnego to krok w dobrym kierunku, ale nadal potrzebna jest przede wszystkim regulacja rangi ustawowej. Nie powinno istnieć ryzyko, że takie nieoficjalne dokumenty w przyszłości ulegną zmianie - wskazuje Naczelna Rada Lekarska (NRL) w najnowszym stanowisku.

Komisja Kodyfikacyjna Ustroju Sądownictwa i Prokuratury kończy już projekt naprawczy, który ma m.in. rozwiązać problem uchwał neo-KRS, w tym statusu powołanych przy jej udziale sędziów. Ministerstwo Sprawiedliwości chce do tego dorzucić przepisy dotyczące rozliczeń dyscyplinarnych. Sama ustawa miałaby wejść w życie w sierpniu 2025 r., po wyborach prezydenckich. Dla neo-sędziów oznacza co najmniej trzy scenariusze - w zależności od tego skąd przyszli, co robili i czy dobrowolnie wrócą na poprzednie stanowisko.

Pegasus był nadużywany, zatem należy stworzyć narzędzie, które pozwoli na szerszą inwigilację – taki mniej więcej wniosek można wyciągnąć z zapowiedzi ministra spraw wewnętrznych Tomasza Siemoniaka. Oczywiście w słusznej sprawie, bo jak zapowiada szef resortu, do ścigania szpiegów i terrorystów, a nie śledzenia opozycji. Eksperci mają jednak wątpliwości zarówno do kierunku zmian, jak i do tego, czy resort rozumie, jak działa wymiana informacji przez komunikatory.

Odmowa przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania w sprawie umów kredytowych zdarza się coraz częściej. Chodzi o to, że większość problemów związanych z kredytami walutowymi została już rozstrzygnięta - choćby wadliwe klauzule ryzyka walutowego i klauzul przeliczeniowych. Klauzule waloryzacyjne, które nie zostały wyrażone w umowie kredytu w sposób jasny i precyzyjny, podlegają badaniu przez sąd - przypomniał Sąd Najwyższy.

Rozpoczęła się procedura zmiany przewodniczącego XXVIII Wydziału Cywilnego Sądu Okręgowego w Warszawie - tzw. wydziału frankowego. Powodem jest - jak wynika z nieoficjalnych informacji Prawo.pl - sposób awansowania sędziego dra Tomasza Niewiadomskiego, czyli przy udziale tzw. neo-KRS ukształtowanej nowelizacją z grudnia 2017 r. Obaw nie kryją i pełnomocnicy frankowiczów, i sędziowie. Tym bardziej, że tzw. neo-sędziów w wydziale jest ok. 30 - na 35 sędziów.

Zgromadzenie sędziów Izby Cywilnej Sądu Najwyższego wyłoniło trzech kandydatów na prezesa tej Izby: dotychczasową prezes Izby Joannę Misztal-Konecką, Marcina Łochowskiego oraz Marcina Krajewskiego. Sędziowie wybrani przed 2018 r., tzw. starzy, nie wzięli udziału w wyborze tych kandydatów, gdyż zgromadzenie - ich zdaniem - zwołała osoba nieuprawniona, zatem niemożliwy jest wybór kandydata na stanowisko prezesa w sposób skuteczny.

Prezes Rady Ministrów, składając podpis na akcie urzędowym prezydenta, nie posiadał informacji niezbędnych do właściwej oceny przedłożonego postanowienia. Niezbędne i wyczerpujące informacje nie zostały przedstawione prezesowi przy złożeniu podpisu – tak premier Donald Tusk uzasadnia cofnięcie kontrasygnaty pod pismem prezydenta o wyznaczeniu tzw. neo-sędziego Krzysztofa Wesołowskiego do przeprowadzenia w Izbie Cywilnej wyboru kandydatów na prezesa.

Artykuł 2 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 stycznia 2024 roku w sprawie powołania komisji śledczej (...) jest niezgodny z artykułem 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto TK postanawia umorzyć postępowanie w pozostałym zakresie - powiedział sędzia Zbigniew Jędrzejewski. Dodał, że orzeczenie w tej sprawie zapadło jednogłośnie.

Sąd wojskowy pomylił się w obliczeniach czasu spędzonego w więzieniu przez opozycjonistkę o sześć miesięcy. Wobec tego zasądzona kwota odszkodowania i zadośćuczynienia była niższa niż ustawa to przewiduje. Dostrzegł to Sąd Najwyższy, a Rzecznik Praw Obywatelskich i Prokurator Generalny wnieśli kasację, która okazała się oczywiście słuszna.

Już po raz 13. Wolters Kluwer Polska organizuje konkurs Rising Stars Prawnicy - liderzy jutra. Jury wyłoni młodych prawników wyróżniających się nie tylko wiedzą, ale też pracą na rzecz społeczeństwa i państwa prawa, a także kreatywnością i wykorzystywaniem nowych technologii. Kandydaci nie mogą mieć więcej niż 35 lat. Zgłoszenia można przesyłać do północy 10 września br.

Neo-sędziowie powołani na stanowiska sędziowskie spoza zawodu - np. adwokaci, radcy prawni, w ramach przywracania praworządności i po złożeniu deklaracji o dobrowolnym powrocie, będą mogli zostać zatrudnieni na stanowisku starszego asystenta sędziego, a w przypadku "nowych" sędziów z SN - w Biurze Studiów i Analiz SN lub w Instytucie Wymiaru Sprawiedliwości. Ci, którzy byli prokuratorami, będą mogli wrócić do prokuratury - taka propozycja została przedstawiona podczas spotkania premiera ze środowiskami prawniczymi.

Trwają intensywne prace nad uregulowaniem kwestii statusu neo-sędziów. Od początku zapowiadano, że asesorzy i młodzi sędziowie z sądów powszechnych nie będą ponownie poddani procedurze, problem pojawił się jednak w przypadku asesorów w sądach administracyjnych - ich powołuje prezydent na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa. W Komisji Kodyfikacyjnej Ustroju Sądownictwa i Prokuratury i w rządzie zwyciężyła jednak koncepcja, by potraktowano ich tak samo, jak pozostałych asesorów.

Status i warunki korzystania przez wymiar sprawiedliwości z instytucji tzw. małego świadka koronnego wymagają dopracowania - uważa Rzecznik Praw Obywatelskich. Chodzi głównie o sytuacje, gdy zeznania takiej osoby są jedynym dowodem obciążającym, mogącym prowadzić do niesłusznych skazań.- Kwestiami kompleksowych zmian Prawa karnego zajmuje się obecnie reaktywowana przy MS w tym roku Komisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego.

Premier Donald Tusk poinformował, że podjął decyzję o uchyleniu kontrasygnaty pod prezydenckim powołaniem neo-sędziego Krzysztofa Wesołowskiego na przewodniczącego zgromadzenia sędziów Izby Cywilnej, które ma wybrać kandydatów na jej prezesa. To ma być pokłosie skargi dwóch sędziów SN właśnie na kontrasygnatę. Wcześniej konstytucjonaliści mówili Prawo.pl, że kontrasygnaty nie można cofnąć, gdyż na jej straży stoi Konstytucja.

Prokuratorzy okręgowi mają podjąć działania w celu zawarcia umów na świadczenie wsparcia psychologicznego prokuratorom. Ma to związek przede wszystkim z Krajowym Planem Przeciwdziałania Przestępstwom Przeciwko Wolności Seksualnej i Obyczajności na Szkodę Małoletnich, ale prokurator krajowy w piśmie, do którego dotarło Prawo.pl, zwraca uwagę, że wsparcie psychologiczne powinno zostać zapewnione wszystkim prokuratorom, niezależnie od kategorii postępowań, jakie prowadzą.

Odpowiedzialności karnej nie podlega właściciel psa, jeśli nie sprawuje nadzoru nad zwierzęciem, który czasowo przejmuje inna osoba. Nie spełnia się wówczas przesłanka odpowiedzialności karnej właściciela, wynikająca z zaniechania właściwego nadzoru nad zwierzęciem – orzekł Sąd Najwyższy. I nie zezwolił na uchylenie immunitetu sędziego, którego pies pogryzł dziecko.

Każdy obywatel, widząc lub podejrzewając popełnienie przestępstwa, ma obowiązek powiadomić odpowiednie służby. Tyle że w znaczącej większości przypadków jest to wyłącznie obowiązek społeczny i zignorowanie go obciąży jedynie nasze sumienie, a nie kartotekę. Inaczej jest w przypadku instytucji, nie mogą tłumaczyć swojej bierności wolą pokrzywdzonego.

W przyszłym tygodniu, 11 września br., Sejm zbiera się po wakacjach parlamentarnych na posiedzeniu plenarnym. W porządku znajdą się m.in. sprawozdanie o obywatelskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o rencie socjalnej, ustawy związane z udzielaniem pomocy de minimis przedsiębiorcom, dwie ustawy o PIT i kodeks pracy.

Należy zapewnić procedury umożliwiające stronom sporu ponowne rozpatrzenie lub wznowienie ich spraw przed właściwym sądem, przy poszanowaniu praw osób trzecich, działających w dobrej wierze, w sprawach cywilnych i niepogarszania sytuacji skazanego w sprawach karnych – to opinia Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE, wydana w sprawie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym i przepisów wprowadzających.

Jeśli nowe przepisy o neo-sędziach wejdą w życie, to prof. Małgorzata Manowska rozważy powrót do Sądu Apelacyjnego. Jeśli zaś chodzi o śledztwo wszczęte przez Prokuraturę Krajową w sprawie niezwoływania posiedzenia sędziów Trybunału Stanu, to sama nie może zrzec się immunitetu i będzie z niego korzystać do momentu jego uchylenia przez sąd.