Prezydent Andrzej Duda podpisał budżet na 2025 r. oraz przesłał część przepisów do Trybunału Konstytucyjnego w trybie kontroli następczej. Chodzi m.in. o fundusze dla Trybunału Konstytucyjnego i Krajowej Rady Sądownictwa i te przepisy obowiązują aż do ewentualnego orzeczenia – komentuje prof. Grzegorz Kuca z Katedry Prawa Ustrojowego Porównawczego i Centrum Interdyscyplinarnych Studiów Konstytucyjnych Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Niewystarczająca liczba godzin wsparcia asystenta osoby z niepełnosprawnością, zróżnicowanie w dostępie do usługi dzieci i dorosłych czy wykluczenie osób powyżej 65. roku życia z możliwości skorzystania ze wsparcia asystenta to niektóre uwagi zgłoszone przez rzecznika praw obywatelskich do rządowego projektu ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami. Rzecznik zwraca też uwagę na konieczność zmiany systemu orzeczniczego i jego ujednolicenia.

Dyrektywa sprzyjająca podnoszeniu najniższych wynagrodzeń i zwiększająca rolę związków zawodowych, nad której wdrożeniem pracują polscy legislatorzy, może zaraz zniknąć z porządku prawnego Unii Europejskiej. Rządy Szwecji i Danii, które zaskarżyły ją do Trybunału Sprawiedliwości UE twierdzą, że ingeruje ona bezpośrednio w systemy krajowe i w efekcie narusza Traktat UE. Zdaniem prawników specjalizujących się w prawie europejskim, dopóki dyrektywa nie zostanie unieważniona, ma moc wiążącą, czyli należy ją implementować.

Likwidacja pułapki rentowej jest dziś ważniejsza niż kiedyś, bo od zeszłego roku zmieniliśmy system wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami. Wprowadzono świadczenie wspierające, a od tego roku mamy jeszcze nowy dodatek dopełniający do renty socjalnej – mówi Przemysław Żydok, prezes Fundacji Aktywizacja, inicjator i koordynator Partnerstwa Inclu(vi)sion. Według niego zmiany co do zasady są pozytywne, choć komplikują i tak dość chaotyczny system wsparcia osób z niepełnosprawnościami.

Do Unii Europejskiej Polska wstąpiła po decyzji większości uczestników ogólnonarodowego referendum, a o wystąpieniu może zdecydować zwykła większość parlamentarna. Co najmniej od kilku lat toczy się dyskusja o potrzebie podniesienia tego progu, szczególnie w związku z licznymi eurosceptycznymi wypowiedziami przedstawicieli obozu rządzącego przez dwie minione kadencje. Mówił o tym zresztą marszałek Sejmu Szymon Hołownia, który teraz zapowiada projekt ustawy komplikujący proces ewentualnego Polexitu.

Ważą się losy specustawy wyborczej, która zakłada, że ważność wyborów i protesty wyborach Prezydenta RP i uzupełniających do Senatu rozpoznawać będą sędziowie trzech Izb Sądu Najwyższego, a nie Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych. W czasie obrad sejmowej komisji wyłoniło się kilka zasadniczych problemów prawnych, takich jak złamanie ciszy legislacyjnej, pewność i stabilność prawa.

Do Sejmu trafił wniosek o wyrażenie zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej byłego premiera Mateusza Morawieckiego (PiS) w związku ze sprawą tzw. wyborów kopertowych z 2020 r. Poinformowała o tym Prokuratura Krajowa i Adam Bodnar, prokurator generalny, minister sprawiedliwości. O tym, że na biurko marszałka Szymona Hołowni trafił wniosek o uchylenie immunitetu, minister Bodnar poinformował na platformie X.

Cyfryzacja i zmieniające się oczekiwania wobec pracowników redefiniują zasady prowadzenia biznesu i transakcji. Due diligence, jako narzędzie oceny potencjału inwestycji, ewoluuje w kierunku bardziej kompleksowego podejścia, które uwzględnia zarówno cyfrowy ślad organizacji, jak i jej zasoby ludzkie. Eksperci KPMG w nowych globalnych raportach „Due diligence and the digital footprint” oraz „The human side of due diligence” wskazują, jak współczesne podejście do due diligence może zwiększyć wartość transakcji i ograniczyć ryzyko dla inwestorów.

Państwo powinno ponosić ciężar wynagrodzenia pracowników za ich dni wolne od pracy z tytułu oddania przez nich krwi – uważa Czytelniczka, która przepisy w tym zakresie zgłosiła do naszej akcji Poprawmy prawo jako przejaw dyskryminacji przedsiębiorców i nierówności wobec prawa. Według niej problematyczny jest także brak ekwiwalentu dla przedsiębiorców-krwiodawców. Prawnicy mają jednak wątpliwości co do słuszności akurat tego postulatu.

Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy nie rozróżnia statusu uchodźcy wojennego, od tego czy jest osobą zdolną do czynności prawnych czy niezdolną. W praktyce osoba ubezwłasnowolniona całkowicie nie ma możliwości uzyskania dokumentu pobytowego, ponieważ nie ma profilu zaufanego. Nie może się uwierzytelnić i wygenerować dokumentu, chociaż teoretycznie ma do tego prawo. To rodzi problemy podczas przekraczania granicy.

Koalicja rządząca chciała rozwiązać problem z Trybunałem Konstytucyjnym, zakręcając w budżecie na 2025 r. kurek z wynagrodzeniami dla sędziów. To z kolei - jak wynika z sygnałów płynących z kancelarii prezydenta - może doprowadzić do braku prezydenckiego podpisu i skierowania ustawy do TK, a wyroki Trybunału nie są publikowane przez rząd. Prawnicy zgodnie twierdzą, że w takiej sytuacji budżet będzie obowiązywać - pytanie jednak w jakiej wersji.

Centralny Rejestr Pieczy Zastępczej to baza zawierająca dane dotyczące m.in. dzieci, kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej i rodzinnego domu dziecka, a także samych opiekunów zastępczych. Informacje te pozwolą lepiej chronić dzieci i młodzież, a także usprawnić proces umieszczania dzieci w pieczy zastępczej, gdy wymaga tego sytuacja. Rejestr zawiera ponad 90 proc. danych udostępnionych przez powiaty.

W Dzienniku Ustaw opublikowano 15 stycznia postanowienie Marszałka Sejmu w sprawie zarządzenia wyborów prezydenckich na 18 maja 2025 roku. To pierwszy możliwym konstytucyjnie termin. Ewentualnie druga tura głosowania odbędzie się 1 czerwca. Publikacja postanowienia powoduje, że rusza oficjalnie kampania wyborcza. Zarządzenie zawiera też kalendarz wyborczy.

W latach 2025–2029 Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (FUS) pozostaje stabilny, ale wykazuje tendencje deficytowe. To zaś oznacza konieczność dalszego zasilania go m.in. dotacją z budżetu państwa – wynika z najnowszej prognozy ZUS. Powód? Zmiany w strukturze osób pracujących i tych, którzy zakończyli aktywność zawodową w związku z przejściem na emeryturę lub pobieraniem innych świadczeń.

Włączających praktyk rekrutacyjnych w kontekście zatrudniania osób z niepełnosprawnościami będzie dotyczyło pierwsze z cyklu spotkań organizowanych przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu. To okazja, by zapoznać się z dobrymi praktykami w tym zakresie sygnatariuszy Karty Różnorodności. Spotkania będą dostępne szerzej, odbywać się bowiem będą w formule hybrydowej. Pierwsze już 29 stycznia.

Nowelizując ustawę o drogach publicznych doprecyzowano pojęcie pasa drogowego. Po zmianach jest to grunt, w którym jest lub będzie usytuowana droga. Dodanie sformułowania „lub będzie” budzi wątpliwości w odniesieniu do treści art. 98 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Powoduje też konkretne problemy w praktyce.

Likwidacja katalogu inwestycji budowlanych na specjalnych zasadach w zlewni Odry, likwidacja Inspekcji Wodnej, priorytet dla działań renaturyzacyjnych i dla eliminacji zanieczyszczań przewiduje opublikowany 14 styczna 2025 r. projekt nowelizacji niektórych ustaw wspierających bezpieczeństwo rzeki Odry w zakresie gospodarki wodnej.

Do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów wpisany został projekt zmian w ustawie o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego. MRPiPS nie zamierza wprowadzać zmian w przepisach dotyczących reprezentatywności organizacji związkowych. Istotne zmiany mają zostać wprowadzone w zakresie reprezentatywności organizacji pracodawców.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej chce, żeby do Rady Dialogu Społecznego wchodziły tylko po trzy najliczniejsze reprezentatywne organizacje związkowe i pracodawców. Przy ustalaniu reprezentatywności pracodawców działających na podstawie ustawy o organizacjach pracodawców dodane ma być nowe kryterium. Będzie też zakaz podwójnego członkostwa pracodawców w organizacjach pracodawców dla celów liczenia reprezentatywności.

Ministerstwo rodziny planuje nowelizację przepisów, które określą ważność karty parkingowej na takich samych zasadach, jak orzeczeń o niepełnosprawności. Powstanie zapowiadana od dawna centralna ewidencja posiadaczy kart parkingowych, która ma być instrumentem zapobiegania nieuczciwemu korzystaniu z nich. Nie będzie też trzeba podpisywać wniosku o wydanie karty parkingowej w zespole orzeczniczym.

Kandydaci do służb specjalnych skarżą się na przerywanie postępowań rekrutacyjnych bez podawania przyczyn oraz na odmowy przyjęcia do służb na podstawie pozaprawnych kryteriów. Rzecznik praw obywatelskich po raz kolejny zwraca uwagę na problem naboru do służb specjalnych. Tym razem w wystąpieniu do koordynatora Służb Specjalnych.

Uzyskanie dostępu do informacji publicznej to dla obywatela często droga przez mękę. Podmioty zobowiązane do jej udzielenia opóźniają moment przekazania informacji - np. twierdzą, że nie jest publiczna albo - jak spółki należące do Skarbu Państwa - że stanowi tajemnicę przedsiębiorstwa. W efekcie są sprawy, które trwają po 9 lat, a wyroki sądowe niewiele zmieniają. Sprawa o dostęp do kalendarza Julii Przyłębskiej została wygrana dopiero przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka. Zdaniem prawników konieczna jest nowelizacja ustawy.

Wyodrębnienie trzech grup stanowisk w samorządach: urzędniczych, merytorycznych oraz innych niż stanowiska urzędnicze. Zmiany w przyznawaniu dodatku stażowego i nagrody jubileuszowej. Powiązanie wynagrodzenia z waloryzacją minimalnego wynagrodzenia za pracę, zmniejszenie liczby kategorii zaszeregowania - to niektóre z postulatów zmian zasad wynagradzania w samorządach.

Ujednolicenie zdefiniowanych form molestowania (prostego) i jego formy kwalifikowanej (molestowania seksualnego), na wzór obecnie obowiązujących przepisów względem molestowania seksualnego, jako działań występujących fizycznie, werbalnie i pozawerbalnie, a także zaadresowanie tej samej zasady do mobbingu to jedna ze zmian, jaką chce wprowadzić MRPiPS, modyfikując przepis o mobbingu.

Jednostki samorządu terytorialnego i ich związki, przedsiębiorstwa wodociągowo‐kanalizacyjne oraz spółki wodne mogą już wnioskować do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na dofinansowanie projektów wspierających ochronę wód, zrównoważoną gospodarkę wodną i oczyszczanie ścieków. Nabór trwa do 11 kwietnia 2025 roku, a budżet wynosi 570 mln złotych, z możliwością jego zwiększenia.

W opinii rzecznika praw obywatelskich konieczne jest wdrożenie systemowych rozwiązań, dzięki którym pacjenci z różnymi rodzajami niepełnosprawności będą mogli skorzystać ze świadczeń opieki zdrowotnej na zasadzie równości z innymi. A to wciąż problem, którego doświadczają np. osoby głuche, które muszą same zapewnić tłumacza języka migowego podczas wizyty lekarskiej, czy kobiety poruszające się na wózku, które mają trudność ze znalezieniem dostępnego gabinetu ginekologicznego.

Po rozesłaniu ponad 1,4 mln informacji przyznających zwolnienie z opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne ZUS rozpatruje kolejne wnioski o wakacje składkowe. W weekend wysyłał decyzje odmawiające zwolnienia w całości lub w części – poinformował ZUS w poniedziałek. Zakład uspokaja, że niektóre odmowy częściowego zwolnienia z opłacenia składek mogą mieć źródło w algorytmie systemu do obsługi wniosków i jako takie na pewno zostaną rozstrzygnięte na korzyść klientów.

Kampania prezydencka dopiero się zaczyna, a konstytucjonaliści już alarmują, że jej finałem mogą być kolejne wybory prezydenckie. Większość z nich uważa, że do zaprzysiężenia prezydenta potrzebna jest uchwała o ważności wyborów, która zgodnie z ustawą o Sądzie Najwyższym, leży w kompetencji Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych. Tej samej, która według m.in. strony rządowej, ale też zgodnie z uchwałą trzech połączonych Izb SN - sądem nie jest.

Jednym z realizatorów usługi asystencji dla osób z niepełnosprawnościami finansowanej z budżetu państwa będą mogły być powiaty. Z zaproponowanych przepisów na razie nie wynika, na jakich zasadach mają działać, ani jakie pieniądze otrzymają na realizację zadania. Z drugiej strony, powiat za nierealizowanie usługi asystencji może zostać ukarany finansowo. Asystencję będą też mogły realizować organizacje pozarządowe, ale spełniające ściśle określone warunki.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawo realizacji nakazu aresztowania wydanego przez Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze należy do sądu, a nie do prezydenta, Rady Ministrów, premiera czy ministra sprawiedliwości, a orzeczenia sądów i trybunałów międzynarodowych nie mogą być respektowane w sposób wybiórczy - wskazuje w swojej uchwale Naczelna Rada Adwokacka. Odnosi się w ten sposób do m.in. rządowej uchwały w sprawie ewentualnej wizyty najwyższych przedstawicieli Izraela w Polsce.