Prawo cywilne - strona 5

SN: Od uprawomocnienia się postanowienia liczy się termin zażalenia o kosztach

Prawo cywilne

W przypadku gdy strona wniosła o sporządzenie uzasadnienia postanowienia o odmowie zwolnienia od kosztów sądowych wydanego przez sąd II instancji i nie wniosła zażalenia na to postanowienie, wskazany w art. 112 ust. 3 ustawy o kosztach sądowych, tygodniowy termin do opłacenia pisma biegnie od dnia uprawomocnienia się tego postanowienia - taką uchwałę podjęła Izba Cywilna Sądu Najwyższego.

08.10.2025

SN: Sąd nie przyznał 80-latce lokalu socjalnego po eksmisji

Prawo cywilne Pomoc społeczna Wymiar sprawiedliwości

Sąd w procesie o eksmisję ma obowiązek poczynienia z urzędu ustaleń, czy zachodzą przesłanki do otrzymania lokalu socjalnego, przynajmniej w minimalnym zakresie, jakim powinno być ustalenie numeru PESEL osoby pozwanej w procesie o eksmisję – orzekła Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego, uwzględniając skargę nadzwyczajną rzecznika praw obywatelskich.

08.10.2025

SN: Rodzic utrudniający kontakty z dzieckiem musi zapłacić karę

Prawo cywilne Prawo rodzinne

Okoliczność, że rodzic sprawujący pieczę nad dzieckiem nie wypełnia obowiązku kontaktowania się ze względu na postawę dziecka, nie wyłącza możliwości nakazania zapłaty sumy pieniężnej na rzecz rodzica uprawnionego do kontaktów także wtedy, gdy postawa dziecka wynika z zachowań obojga rodziców - taką uchwałę podjęłą Izba Cywilna Sądu Najwyższego.

07.10.2025

Wydawana z mocą wsteczną decyzja PIP to niekonstytucyjne rozwiązanie

Prawo cywilne PIT VAT Administracja publiczna Prawo pracy Ubezpieczenia społeczne

Resort pracy chce, by inspektorzy pracy mogli wydawać decyzje administracyjne w sprawie ustalenia istnienia stosunku pracy. Ingerencja PIP wcale nie musi ograniczać się do umowy, którą będzie badał inspektor. Będzie on mógł badać i zmieniać wolę stron w umowach nawet już nieobowiązujących. Ile lat wstecz? Bez ograniczeń. Skorzysta na tym ZUS, który będzie mógł żądać zapłaty składek nawet 10, 15 czy 20 lat wstecz. Tylko fiskus będzie miał 7 lat. Zdaniem prawników pomysł godzi w konstytucyjną zasadę zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa.

07.10.2025

Nowe uprawnienia PIP to nie troska o pracowników. Chodzi o podatki i składki

Prawo cywilne Prawo pracy

W kontekście ostatnich propozycji legislacyjnych, które mają na celu wzmocnienie roli Państwowej Inspekcji Pracy (PIP), poprzez nadanie jej uprawnień do stwierdzania istnienia stosunku pracy, w sytuacji gdy zawarto umowę cywilnoprawną, warto zastanowić się nad zasadnością i skutkami takiej decyzji w kontekście praworządności i przestrzegania zasad demokracji – pisze Tomasz Prokurat, radca prawny i doradca podatkowy.

06.10.2025

Technologia deepfake. Regulacja obejmie tylko materiały powstałe z użyciem AI

Prawo karne Prawo cywilne Prawo AI Prawo europejskie LegalTech Prawo autorskie

AI Act ma zapobiegać sytuacjom, w których sztuczna inteligencja jest wykorzystana do tworzenia deepfake’ów, czyli treści mogących niesłusznie zostać uznanych za autentyczne. Unijna regulacja nie dotyczy jednak sytuacji, w której ktoś podszyje się pod daną osobę i wykorzysta jej wizerunek przy użyciu innych technik, takich jak montaż wideo czy grafika komputerowa. Według prawników pozostanie dochodzenie swoich praw na podstawie obecnie obowiązujących przepisów.

04.10.2025

Sądy „kasową” koncepcją przychodu wsadzają na minę płatników i zleceniobiorców

Prawo cywilne Wymiar sprawiedliwości Prawo pracy Ubezpieczenia społeczne

Dwie osoby wykonujące tę samą pracę za to samo wynagrodzenie są traktowane odmiennie tylko dlatego, że jedna otrzymała przelew 30. dnia miesiąca, a druga 1. dnia kolejnego miesiąca. Dzieje się tak, bo sądy powszechne, wbrew orzecznictwu SN, przyjmują, że podstawą wymiaru składek w danym miesiącu jest wyłącznie przychód faktycznie wypłacony, a nie wynagrodzenie należne za pracę wykonaną. To istotny problem i dotyczy bardzo szerokiego grona płatników oraz ubezpieczonych. Chodzi bowiem o zbieg tytułów do ubezpieczeń ZUS.

03.10.2025

W I półroczu br. do ZUS zgłoszono ponad 620,1 tys. umów o dzieło

Prawo cywilne Ubezpieczenia społeczne

Od 1 stycznia do 30 czerwca 2025 r. do ZUS wpłynęło 519,1 tys. formularzy RUD, na których zgłoszono ponad 620,1 tys. umów o dzieło. Umowy o dzieło w Polsce pozostają domeną krótkich zleceń - aż 28 proc. trwa jeden dzień, a najwięcej wykonawców tych umów to osoby w wieku 30–39 lat – wynika z raportu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za pierwsze półrocze br. Dane wskazują też na rosnący udział sektorów kreatywnych, takich jak informacja i komunikacja.

02.10.2025

Kontrola PIP: jak przygotować firmę na nadchodzące zmiany?

Prawo cywilne Administracja publiczna Prawo pracy Małe i średnie firmy Kodeks postępowania administracyjnego

W ostatnim czasie działalność Państwowej Inspekcji Pracy znajduje się w centrum zainteresowania środowiska biznesowego. Ma to związek z planowanym przez rozszerzeniem uprawnień kontrolnych tego organu, a dokładnie przyznaniem inspektorom pracy prawa do ustalania istnienia stosunku pracy w drodze decyzji administracyjnej, co będzie miało określone konsekwencje dla pracodawców – piszą Marta Kopeć i Zuzanna Kosiorowska z kancelarii Kopeć Zaborowski.

02.10.2025

Lewiatan: Projekt zmian w ustawie o PIP ingeruje w swobodę działalności gospodarczej

Prawo cywilne Prawo pracy Rynek pracy

Przyznanie okręgowym inspektorom pracy uprawnienia do wydawania decyzji w sprawie ustalenia istnienia stosunku pracy, w sytuacji kiedy zawarto umowę cywilnoprawną w warunkach, w których zgodnie z art. 22 par. 1 kodeksu pracy powinna być zawarta umowa o pracę, ingeruje w swobodę działalności gospodarczej i budzi zasadnicze zastrzeżenia - uważa Konfederacja Lewiatan. Lista uwag do projektu zmian w ustawie o PIP jest długa i dotyczy m.in. nadania rygoru natychmiastowej wykonalności tej decyzji.

01.10.2025

Resort pracy chce uprościć komunikację między firmami a pracownikami

Prawo cywilne Prawo pracy Deregulacja

Zamiast stosowanej obecnie formy pisemnej, pracodawcy będą udzielać informacji związkom zawodowym w formie pisemnej, dokumentowej lub elektronicznej. W takiej też formie mają być przekazywane informacje między pracodawcą a radą pracowniczą. To zmiana deregulacyjna. Zdaniem prawników to jest kropla w morzu potrzeb, bo przeglądowi powinny podlegać także przepisy kodeksu pracy i prawa pracy.

01.10.2025

Sądy szybciej rozwiążą spory frankowe

Prawo cywilne Domowe finanse Banki Kredyty frankowe

Na ostatnie prostej jest wyczekiwany projekt ustawy frankowej - przyjął go właśnie rząd. Przepisy mają w założeniu pomóc rozładować zatory w sądach w tych sprawach. Co ważne dla frankowiczów - zakładają, że z chwilą doręczenia odpisu pozwu pozwanemu bankowi będzie dochodziło do wstrzymania z mocy prawa obowiązku spłaty kredytu przez konsumenta, a bank nie będzie mógł w takiej sytuacji, ani rozwiązać umowy, ani zgłosić konsumenta do np. Biura Informacji Kredytowej.

30.09.2025

Pytania w sprawach kredytowych znikają z TSUE

Prawo cywilne Wymiar sprawiedliwości Finanse Banki Kredyty Prawo europejskie Kredyty frankowe Nieruchomości

W sprawach kredytów frankowych i wiborowiczów kilka polskich pytań prejudycjalnych do Trybunału Sprawiedliwości UE zostało w ostatnich miesiącach po cichu wycofanych. Wszystko przez zakończenie postępowań krajowych – albo ugodą z kredytobiorcą, albo uznaniem roszczenia przez bank, bądź cofnięciem przez kredytodawcę powództwa wobec frankowicza. Formalnie jest nawet podstawa, aby Trybunał nie orzekł w sprawie, w której 11 września br. pojawiła się opinia rzecznik generalnej, gdyż nie ma wyznaczonej jeszcze daty wyroku.

30.09.2025

Rzecznik MŚP zgłasza zastrzeżenia do projektu ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy

Prawo cywilne Prawo pracy

Przyznanie inspektorom pracy kompetencji do stwierdzania istnienia stosunku pracy na drodze decyzji administracyjnej, a nie - jak obecnie – sądowej, budzi poważne zastrzeżenia Agnieszki Majewskiej, rzecznika małych i średnich przedsiębiorców. Zdaniem Rzecznika MŚP jest to zbyt głęboka ingerencja w zasadę swobody umów, pewność zobowiązań cywilnoprawnych i stabilność obrotu gospodarczego. Rozwiązanie to narusza równocześnie wolę stron co do rodzaju zawartej umowy oraz niesie ryzyko arbitralności.

29.09.2025

Temida ma problem z biegłymi, AI ich nie zastąpi

Prawo cywilne Wymiar sprawiedliwości Budownictwo Prawo gospodarcze Zmiany w k.p.c. Nieruchomości

Planowana zmiana przepisów o biegłych może zmniejszyć ich liczbę, gdyż trudniej będzie przejść weryfikację, która – w dodatku – będzie odpłatna. Do pełnienia funkcji biegłego zniechęcają też niskie stawki wynagrodzenia i długie terminy oczekiwania na zapłatę. Biegłemu może pomóc sztuczna inteligencja, ale jej rola jest ograniczona.

29.09.2025

Cesje kredytów frankowych - ostrożność bardzo wskazana

Prawo cywilne Wymiar sprawiedliwości Rynek i konsument Domowe finanse Banki Kredyty frankowe Nieruchomości

Sprzedaż wierzytelności z tytułu kredytu we frankach pozwoli na szybkie otrzymanie pieniędzy, ale będzie to kwota znacznie mniejsza niż w przypadku wygrania sprawy sądowej przeciwko bankowi. Do tego w umowach cesji mogą czaić się pułapki, a pozbycie się wierzytelności tą drogą nie musi oznaczać uniknięcia wizyty w sądzie.

29.09.2025

Tysiące mieszkań poza normalnym rynkiem najmu – to trzeba zmienić

Prawo cywilne Pomoc społeczna Rynek i konsument Prawo rodzinne Budownictwo Nieruchomości

Faktyczne „dziedziczenie” taniego najmu mieszkań przyznanych kiedyś z kwaterunku przez osoby o wysokich dochodach albo mających inne nieruchomości mieszkalne trzeba stanowczo ukrócić – uważa Aleksandra Sikorska-Lewandowska, radca prawny w toruńskiej kancelarii Melete, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

25.09.2025

Pracodawcy krytycznie oceniają nowe uprawnienia PIP

Prawo cywilne PIT Prawo pracy Ubezpieczenia społeczne Małe i średnie firmy

Wyposażenie Państwowej Inspekcji Pracy w prawo przekształcania umów cywilnoprawnych w umowy o pracę to bardzo złe rozwiązanie, niebezpieczne dla rynku pracy i zagrażające pewności prawa – uważają organizacje pracodawców, członkowie zespołu RDS ds. prawa pracy. Jego ostatnie posiedzenie nie mogło się odbyć, bo zabrakło przedstawiciela resortu rodziny, pracy i polityki społecznej.

24.09.2025

SN: Odszkodowanie OC po likwidacji szkód korzystne dla poszkodowanego

Prawo cywilne VAT Ubezpieczenia

Sąd Najwyższy orzekł, że odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów nie obejmuje kwoty VAT, jeżeli poszkodowany poniósł koszty naprawy tego pojazdu a zapłacona przez niego cena nie obejmuje tego podatku. Ustalenie odszkodowania OC jako równowartość hipotetycznych kosztów naprawy jest dopuszczalne także wtedy, gdy poszkodowany naprawił pojazd i odszkodowanie to może uwzględniać rabaty na części zamienne i materiał lakierniczy - jeśli temu nie sprzeciwia się uzasadniony interes poszkodowanego.

24.09.2025

Nestlé pozwana za zielone hasła na butelkach

Środowisko Prawo cywilne Odpady Rynek i konsument Prawo gospodarcze Compliance

Fundacja ClientEarth żąda od Nestlé Polska zaprzestania stosowania haseł i oznaczeń sugerujących, że jednorazowe plastikowe butelki wpisują się w gospodarkę obiegu zamkniętego. Zdaniem Fundacji takie praktyki to greenwashing i wprowadzają konsumentów w błąd co do tego, że plastik nie szkodzi środowisku. Koncern odpiera zarzuty.

24.09.2025