Powodowa spółka akcyjna wniosła pozew przeciwko 80-letniej kobiecie, domagając się:
- nakazania pozwanej, aby wydała spółce i opróżniła ze swoich rzeczy lokal,
- zasądzenia od pozwanej na swoją rzecz kosztów postępowania,
- przeprowadzenia rozprawy także pod nieobecność powódki,
- wydania przeciwko pozwanej wyroku zaocznego,
- nadania wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności.
W uzasadnieniu pozwu spółka wyjaśniła, że jest właścicielem spornego lokalu. Pozwana była zaś jego najemcą i w związku z tym zobowiązana była do comiesięcznego regulowania czynszu najmu, czego jednak nie czyniła.
Eksmisja na bruk
Jednocześnie w uzasadnieniu pozwu wskazano, że łącząca strony umowa najmu wygasła, stąd powódka wezwała pozwaną do zapłaty zaległej kwoty czynszu oraz do opuszczenia i opróżnienia lokalu, które to wezwanie pozwana pozostawiła jednak bez odpowiedzi.
26 marca 2014 r. odbyła się rozprawa, na której pozwana nie stawiła się i nie zajęła stanowiska w sprawie. Nie stawił się również reprezentant gminy. Sama gmina nie zajęła stanowiska w sprawie.
Wyrokiem zaocznym z 26 marca 2014 r. Sąd Rejonowy w Zabrzu nakazał pozwanej, aby opróżniła i opuściła lokal i wydała go powódce, a także - ustalił, że pozwanej nie przysługuje prawo do otrzymania lokalu socjalnego.
Sąd rejonowy nie miał wątpliwości, że pozwanej przysługiwało uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego, w związku z posiadanym orzeczeniem o niepełnosprawności od 45. roku życia pozwanej. Sąd wyjaśnił jednak, że o fakcie tym nie wiedział. Podkreślił zarazem, że nie bez znaczenia pozostawała przy tym postawa samej pozwanej, która nie złożyła żadnych wyjaśnień.
23 listopada 2023 r. odbyła się kolejna rozprawa, bez udziału pozwanej, którą reprezentował ustanowiony przez sąd pełnomocnik z urzędu. Sąd Rejonowy w Zabrzu postanowił odrzucić – jako spóźniony – wniosek pozwanej o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu od wyroku zaocznego. I odrzucił sprzeciw pozwanej od tego wyroku.
Skarga rzecznika - uwzględniona
Skargę nadzwyczajną od powyższego wyroku zaocznego wniósł rzecznik praw obywatelskich, zaskarżając go w części, tj. w zakresie sentencji wyroku - w odniesieniu do ustalenia, że pozwanej nie przysługuje prawo do lokalu socjalnego.
Sąd Najwyższy, rozpoznając skargę nadzwyczajną od powyższego wyroku zaocznego, za zasadne uznał zarzuty rażącego naruszenia przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów, dotyczące zaniechania podjęcia z urzędu przez sąd rejonowy czynności zmierzających do ustalenia, czy pozwanej przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego.
Sąd Najwyższy przychylił się do stanowiska, że brzmienie art. 14 ust. 3 ustawy o ochronie praw lokatorów w powiązaniu z konstytucyjną zasadą ochrony praw lokatorów, określoną w Konstytucji RP, dostarcza argumentów za przyjęciem takiej wykładni, w którym sąd w procesie o eksmisję ma obowiązek poczynienia z urzędu ustaleń, czy zachodzą przesłanki do otrzymania lokalu socjalnego, przynajmniej w minimalnym zakresie, jakim powinno być ustalenie numeru PESEL osoby pozwanej w procesie o eksmisję.
W kontekście tym Izba Kontroli nie miała wątpliwości, że w sprawie doszło również do naruszenia zasady demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej w rozumieniu art. 89 par. 1 ustawy o Sądzie Najwyższym.
W tej sprawie w składzie orzekającym zasiadali sędziowie Joanna Lemańska (przewodnicząca, sprawozdawca), SSN Paweł Wojciechowski (sędziowie powołani od 2018 r. )i Arkadiusz Janusz Sopata (ławnik Sądu Najwyższego).
Konsekwencje orzeczenia TSUE
Po wydaniu tego orzeczenia rzecznik praw obywatelskich złożył wniosek do Sądu Najwyższego o wyłączenie od orzekania w sprawach skarg nadzwyczajnych sędziów SN, których dotyczył wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 4 września br. Według rzecznika udział tych sędziów w orzekaniu może doprowadzić do tego, że wyrok SN będzie w przyszłości uznany za niebyły (nieistniejący) na podstawie wyroku TSUE.
Wnioski o wyłączenie sędziów SN są związane z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 4 września 2025 r. w sprawie „R” S.A. przeciwko AW „T” sp. z o.o.
Z wyroku TSUE z 4 września 2025 r. wynika, że odnosi się on do orzeczeń SN wydanych w składach, w których zasiadał sędzia powołany w 2018 r. na podstawie uchwały KRS, której wykonanie zostało wstrzymane postanowieniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, i która następnie została uchylona przez NSA.
Wyrok Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN z 4 września 2025 r., sygn. akt II NSNc 326/24
Zobacz również: TSUE: Dla sądów krajowych prawo UE musi być priorytetem
Cena promocyjna: 64.8 zł
Cena regularna: 72 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 46.9 zł
