Ten rok zaczął się od pogromu na egzaminie sędziowskim, który przeszło tylko 177 z 258 aplikantów. W kwietniu wybrali swoje miejsca w sądach, w maju po raz ostatni wypłacono im stypendium. Nadal jednak nie wręczono aktów mianowania, co skutkuje tym, że nie mogą rozpocząć pracy na stanowiskach asesorów. Upominają się o to i w kancelarii prezydenta, i u premiera. Odpowiedzi nie ma, podobnie jak wynagrodzenia. Z końcem czerwca stracili też prawo do ubezpieczenia zdrowotnego. MS zapewnia, że podjęło w tej sprawie niezbędne działania.

Marian Banaś, prezes Najwyższej Izby Kontroli, przekazał prokuratorowi generalnemu zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstw w związku z tzw. aferą GetBack. Jak mówił dziennikarzom, dotyczy ono „poważnych urzędników państwowych, którzy są odpowiedzialni za tę aferę”.

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych prosi o wyjaśnienie powodów, dla których na stronie internetowej Sądu Najwyższego, a także w mediach społecznościowych opublikowano zdjęcia protestów wyborczych, które zostały napisane odręcznie. Inne dane osób zgłaszających protesty do SN zostały zasłonięte, ale charakter pisma może pozwolić na identyfikację tych osób.

Radca prawny w sposób konsekwentny, w trakcie całego postępowania, unikała kontaktu z rzecznikiem i sądem dyscyplinarnym. Jest to jej uprawnienie, ale jeśli się z niego korzysta, to pozbawia się swoich uprawnień do obrony - orzekł Sąd Najwyższy w Izbie Odpowiedzialności Zawodowej. Kara 10 tys. zł za złamanie zasad etyki - nie zwrócenie akt - nie jest rażąco niewspółmierna.

Niedopuszczalne jest wymaganie pełnienia dyżurów przez urzędników, asystentów i innych pracowników prokuratur okręgowych i regionalnych w dni wolne od pracy oraz powszednie poza godzinami urzędowania - wynika z pisma prokuratora krajowego Dariusza Korneluka do szefów prokuratur regionalnych. Zaleca też zaniechanie dyżurów w prokuraturach rejonowych. Praca po godzinach, w szczególnie uzasadnionych sytuacjach, ma odbywać się zgodnie z Kodeksem pracy i za rekompensatą.

Mokotowska prokuratura wszczęła sześć postępowań w sprawie znieważania córki Karola Nawrockiego, prezydenta elekta. Jak poinformowała prokuratura, każde postępowanie dotyczy wpisów na osobnej platformie internetowej. W sumie wpłynęło kilkaset zgłoszeń w tej sprawie, m.in. od osób prywatnych, matki dziewczynki i Rzecznika Praw Dziecka.

Ministerstwo Sprawiedliwości chce wprowadzić do polskiego porządku prawnego nowy środek zapobiegawczy w postaci aresztu elektronicznego. Cel to rozwiązanie problemu zbyt częstych i długotrwałych aresztów - założenia znalazły się już w wykazie prac legislacyjnych rządu. Przyjęcie projektu planowane jest na IV kwartał 2025 r. Co istotne, zarówno sąd, jak i prokurator, będą zobligowani do wyjaśnienia, dlaczego wybrali zwykły areszt, a nie elektroniczny.

Ministerstwo Sprawiedliwości po miesiącu zmienia rozporządzenie dotyczące wynagrodzeń pracowników sądów i prokuratorów - podnosi wskazane w nim minimum z 4550 zł do 5000 zł brutto. Obiecywało to w lutym br., jednak na ostatniej prostej projekt - obowiązującego od początku czerwca rozporządzenia - zostało to zmienione. Ministerstwo zapewniało wówczas, że sprawę uregulowano zaleceniami m.in. dla sądów, związkowcy podnieśli larum, że zalecenia to nie prawo, a brak uregulowań w rozporządzeniu odbije się na nowych pracownikach.

Sędzia Sądu Apelacyjnego w Łodzi Barbara Augustyniak została wyznaczona przez ministra sprawiedliwości do pełnienia funkcji nowego rzecznika dyscyplinarnego ad hoc. Będzie zajmować się pomówieniami zamieszczonymi w mediach społecznościowych przez sędziego Jakuba Iwańca pod adresem innych sędziów. Sędzia Augustyniak przez wiele lat pełniła funkcję wizytatora Sądu Okręgowego w Łodzi do spraw obrotu prawnego z zagranicą w sprawach karnych.

W 2024 r. przeciętny czas rozpoznania kasacji w Izbie Karnej wyniósł 92 dni (przeciętny czas rozpoznania wszystkich spraw w Izbie Karnej ukształtował się na poziomie 76 dni). Oznacza to więc, że połowa spraw kasacyjnych rozstrzygniętych w ubiegłym roku została zakończona w terminie do 3 miesięcy - wskazuje dr Michał Hudzik, asystent specjalista ds. orzecznictwa w Izbie Karnej SN.

Zasadniczym problemem nie jest obecnie, kto jest prokuratorem generalnym i jak jest powoływany, tylko to, jak ukształtowana jest prokuratura. A szczególnie fakt, że prokurator generalny dysponuje zupełnie nieograniczoną władzą w stosunku do prokuratorów i w stosunku do każdej sprawy - tak tzw. projekt separacyjny komentuje dr Piotr Turek, prokurator Prokuratury Okręgowej w Krakowie, autor komentarza do Prawa o prokuraturze.

Wiadomość dotycząca seksu, link do filmu pornograficznego, erotyczny wiersz, „nagie” zdjęcie – nastolatkom coraz częściej się to zdarza, a konsekwencje są poważniejsze niż stawienie się przed sądem rodzinnym. Dane nastoletniego sprawcy trafiają bowiem z mocy prawa do tzw. rejestru pedofilów i są w nim znacznie dłużej niż dane dorosłych sprawców. RPO i RPD wielokrotnie występowali z interwencjami, prosząc o pilną zmianę przepisów. Teraz Ministerstwo Sprawiedliwości opublikowało założenia nowelizacji, która ma to zmienić.

Konstytucja RP definiuje małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, co wyklucza możliwość zawarcia ślubu przez pary jednopłciowe na terytorium Polski. Polskie prawo nie przewiduje też żadnej innej formy formalizacji takiego związku. W wielu krajach na świecie jest jednak zupełnie inaczej. Polski system prawny nie zabrania zawarcia i zarejestrowania związku małżeńskiego lub związku partnerskiego za granicą - pisze Dominika Bielska, adwokat w kancelarii prawnej Octo Legal.

Naczelna Rada Adwokacka ma pracować nad przepisami, które obligowałyby sądy do wyznaczania terminów rozprawy i posiedzeń z uwzględnieniem urlopów wynikających z wpisów w kalendarzu profesjonalnych pełnomocników i obrońców w systemie teleinformatycznym - portalu informacyjnym sądów. Zobowiązał ją do tego niedawny Krajowy Zjazd Adwokatury, a adwokaci i radcy prawni takie zmiany postulują już od dłuższego czasu.

Ministerstwo Sprawiedliwości wprowadza instytucję „przyjaciela sądu” (amicus curiae) do postępowań sądowoadministracyjnych. Cel to - jak uzasadnia - podniesienie jakości orzecznictwa oraz umożliwienie organizacjom społecznym aktywnego i eksperckiego udziału w postępowaniach dotyczących spraw o dużym znaczeniu społecznym. Poszerzenie zakresu amicus curiae przewiduje projekt nowelizacji ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, przyjęty przez Radę Ministrów.

Prezes UODO zwrócił się do ministra sprawiedliwości Adama Bodnara z wnioskiem o podjęcie prac legislacyjnych, mających na celu wprowadzenie regulacji prawnych dotyczących likwidacji niepodjętych depozytów należących do osób osadzonych w aresztach śledczych oraz w zakładach karnych. Chodzi o ochronę danych osobowych w sytuacji, gdy depozyt nie jest odebrany - obowiązujące przepisy, w ocenie UODO, mogą prowadzić do wiktymizacji i dyskryminacji osadzonych.

Sędzia wydal wyrok po osiągnięciu stanu spoczynku. Przeszedł w stan spoczynku z mocy prawa, gdyż nie wyraził w nieprzywracalnym terminie woli dalszego zajmowania stanowiska. Nie ma znaczenia, że 30 stycznia 2025 r. minister sprawiedliwości zawiadomił sędziego, iż z dniem 20 czerwca 2024 r. osiągnął taki stan - orzekła Izba Karna Sądu Najwyższego.

Resort infrastruktury nie planuje wprowadzenia zakazu używania słuchawek podczas jazdy rowerem, hulajnogą czy prowadzenia pojazdu. Wskazuje, że obecne przepisy prawa o ruchu drogowym wystarczająco regulują obowiązki uczestników ruchu, a odpowiedzialność za bezpieczne zachowanie spoczywa na kierujących. Zdaniem ministerstwa równie dobrze do wypadku można przyczynić się naciągając za mocno na czoło czapkę z daszkiem.

W Komisji Kodyfikacyjnej Ustroju Sądownictwa i Prokuratury trwają prace m.in. nad nową ustawą o Prokuraturze. Jedną z rozważanych kwestii jest spłaszczenie jej struktury. Co ciekawe, takie prace nie są prowadzone w tym momencie w zakresie sądów. I nie wiadomo czy w ogóle będą, bo przewodniczący Komisji, sędzia prof. Krystian Markiewicz, miał wątpliwości, gdy ten pomysł był forsowany za czasów Zjednoczonej Prawicy. Z kolei środowisko prokuratorskie boi się, że inne rozwiązania w sądach, niż w prokuraturze, doprowadzą do zachwiania zasady równości wynagrodzeń.

Arbitrzy zyskują czas, prawnicy – szybkość i przewidywalność. Dzięki zastosowaniu generatywnej sztucznej inteligencji w arbitrażu online czas rozstrzygnięcia sprawy skrócił się o 98 proc. – z trzech godzin do kilkunastu sekund – zapewniają założyciele platformy Ultima Ratio, na której działa Elektroniczne Centrum Arbitrażu i Mediacji przy Stowarzyszeniu Notariuszy Rzeczypospolitej Polskiej w Warszawie. E-sąd polubowny już w 2024 r. przygotowywał się do wprowadzenia tych rozwiązań.

Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego przedstawiła do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów Sądu Najwyższego następujące zagadnienie prawne: Czy określony w ustawie o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki - sposób stwierdzenia przewlekłości - wymaga, by sąd uwzględnił z mocy prawa łączny dotychczasowy czas postępowania objętego skargą?

Sprawa jest precedensowa, gdyż dotyczy procesu dwóch sędziów: jednego powołanego przed zmianą ustawy z 2017 r. i drugiego z wadliwej nominacji - nowo powołanej KRS. Sędzia Bartłomiej Starosta nie zgadza się na zaliczanie go do grona donosicieli i ludzi bez honoru, broni więc swego dobrego imienia. Natomiast sędzia Zbigniew Łupina przekonuje, że działa zgodnie z procedurą konkursową, to znaczy - legalnie.

W tym momencie najważniejszą rzeczą jest naprawa sytuacji w Sądzie Najwyższym, w tym likwidacja Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, bo do tego zobowiązują Polskę wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Nie ma co zakładać, że prezydent ustaw nie podpisze - trzeba mu je przedstawić. Dopiero potem przyjdzie czas na rozważenie kwestii jednolitego statusu sędziów czy ewentualnie spłaszczenia struktury sądów - mówi dr Jarosław Matras, sędzia SN, przewodniczący zespołu Komisji Kodyfikacyjnej Ustroju Sądownictwa i Prokuratury ds. ustawy o Sądzie Najwyższym.

Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału Konstytucyjnego podjęło uchwałę o przeniesieniu w stan spoczynku sędzi Krystyny Pawłowicz z dniem 5 grudnia br. Z nieoficjalnych informacji uzyskanych przez PAP wynika, że uchwała zapadła już 5 czerwca br., a jej powodem jest stwierdzenie przez lekarza orzecznika ZUS niezdolności do pełnienia obowiązków przez panią sędzię.

W dniu ogłaszania uchwały o ważności wyborów prezydenckich biblioteka Sądu Najwyższego była zamknięta z powodów bezpieczeństwa. Pierwsza prezes SN wskazuje, że były próby „siłowego zakłócenia przebiegu posiedzenia składu całej Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych". W efekcie prokuratorzy wydelegowani przez ministra Bodnara nie mogli zapoznać się z protestami wyborczymi, które złożyli obywatele.

Prof. Widło, wyznaczony do orzekania w Sądzie Najwyższym po 2018 roku, wyłącza od orzekania prof. Wojciechowskiego, który ma ten sam status. Powodem jest orzecznictwo trybunałów europejskich, które stwierdziły, że Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych została powołana z naruszeniem podstawowych przepisów krajowych, regulujących procedurę powoływania sędziów.

Komisja Kodyfikacyjna Ustroju Sądownictwa i Prokuratura zamierza w przyszłości pochylić się nad pomysłem wprowadzenia jednolitego statusu sędziego. W ocenie części prawników takie rozwiązanie mogłoby pomóc przy uregulowaniu kwestii statusu sędziów powołanych od 2018 roku, jeśli oczywiście nowy prezydent nie podpisze dotyczącej tej kwestii ustawy. Inni uważają jednak, że do tego pomysłu trzeba podejść ostrożnie, bo może pogorszyć i tak trudną już sytuację w sądach.

Sąd Najwyższy w składzie całej Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych stwierdził we wtorek ważność wyboru Karola Nawrockiego na Prezydenta RP, dokonanego 1 czerwca tego roku. Prezes Izby Krzysztof Wiak wskazał w uzasadnieniu uchwały, że duża liczba wniesionych protestów wyborczych nie zwiększyła wagi podniesionych w nich zarzutów, zaś żadne z ustalonych uchybień nie miało wpływu na ogólny wynik wyborów. Do uchwały zgłoszono trzy zdania odrębne.

Zarząd Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia”, w specjalnym stanowisku, wyraża stanowczy sprzeciw wobec - jak wskazano - wykonywania zadań Sądu Najwyższego przez Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, w tym także w zakresie orzekania o ważności wyborów prezydenckich. Powołując się na obowiązujące prawo krajowe oraz prawo Unii Europejskiej oraz Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Stowarzyszenia zaznacza, że Izba ta nie spełnia kryteriów niezależnego i bezstronnego sądu ustanowionego ustawą.

Pogłębia się kryzys wokół wyborów prezydenckich. Do gry weszła w ostatnich dniach prokuratura, a konkretnie specjalny zespół, który ma koordynować postępowania dotyczące nieprawidłowości podczas liczenia głosów. Czy jednak wyniki tej pracy mogą mieć przełożenie na zaprzysiężenie Karola Nawrockiego? W ocenie prawników - bezpośrednio nie, ale część z nich uważa, że jeśli prokuratorzy uznają, że nieprawidłowości mogły wpłynąć na wynik, będzie to w przyszłości punkt wyjścia do zweryfikowania, a nawet unieważnienia, wyboru prezydenta.