Zgodnie z obowiązującymi przepisami, nie popełnia przestępstwa ten, kto z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych, nie mógł w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem. Może też być tzw. niepoczytalność ograniczona - sprawca popełnia przestępstwo, ale można zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

Wadliwa organizacja pracy była przyczyną opóźnień w wydawaniu orzeczeń. Nie można w takich warunkach winą obciążać sędziego. Państwo polskie powinno zapewnić obywatelom rozpoznawanie ich spraw w rozsądnym terminie, zgodnie z art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka – stwierdziła Izba Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego i zaakceptowała umorzenie sprawy przy zdaniu odrębnym ławnika.

Każde działanie Ministerstwa Sprawiedliwości zmierzające do wykształcenia w społeczeństwie woli do korzystania z mediacji jako alternatywy dla wyrokowania przez sądy winno zasługiwać na akceptację. Jeżeli jednak proponowane zmiany będą ułomne, jak to jest w najnowszym projekcie, to spowodują one więcej szkód niż pożytku - pisze sędzia Zbigniew Miczek z Sądu Rejonowego w Tarnowie.

Pracujemy nad projektem nowego kodeksu postępowania cywilnego i przygotowujemy szereg pilnych zmian w prawie materialnym, jak choćby dotyczących umów inwestycyjnych. Natomiast nie jesteśmy jeszcze zdecydowani, czy zmierzać do stworzenia nowego kodeksu cywilnego - mówi prof. Marek Safjan, przewodniczący Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego. Według niego, gdy prawo krajowe jest już w 60-70 proc. tożsame z prawem UE, należałoby wrócić do idei stworzenia unijnego kodeksu cywilnego.

Sądy dyscyplinarne nie ustaliły z całą pewnością, czy radca prawny zmierzał do udaremnienia egzekucji komorniczej. Jednak uniewinniły obwinionego od zarzucanych mu czynów, polegających na niezapłaceniu czynszu dzierżawnego. Skoro termin przedawnienia karalności minął, to sprawa nie będzie wyjaśniona do końca – orzekł Sąd Najwyższy w Izbie Odpowiedzialności Zawodowej.

Fakt, że ktoś staje przed notariuszem, reprezentując obie strony umowy sprzedaży nieruchomości, nie ma znaczenia dla jej ważności. Podobnie zresztą, jak nieuiszczenie pełnej ceny za jej zakup. Takie wątpliwości podnosi się przy okazji ujawniania kolejnych informacji na temat transakcji zakupu mieszkania, którą zawarł w 2017 r. kandydat na prezydenta Karol Nawrocki. Znalazłyby się jednak argumenty do podważania ważności umowy.

Ministerstwo Sprawiedliwości zabiera się za ulepszenie funkcjonalności rejestrów wymiaru sprawiedliwości. Mają być wygodniejsze w obsłudze, mieć jednolitą szatę graficzną i interfejsy, a korzystanie z nich będzie wymagało tylko jednego logowania i jednokrotnego wprowadzenia danych. Trzy z rejestrów - Elektroniczne Księgi Wieczyste, Rejestr Zastawów i Krajowy Rejestr Karny - mają być zbudowane na nowo.

Zgromadzenie Izby Adwokackiej w Zielonej Górze zobowiązało swoją radę do zaniechania na 30 dni wyznaczania i przekazywania do sądów zarządzeń o wyznaczaniu pełnomocnika z urzędu oraz kandydata na kuratora w sprawach cywilnych i karnych. To kolejna taka uchwała, w kwietniu swój "protest" rozpoczęła ORA w Częstochowie. Sprawą zajmie się też w najbliższym czasie Naczelna Rada Adwokacka, która co do zasady, popiera działania zgromadzeń w tym zakresie.

Przyspieszenie i usprawnienie postępowań sądowych to obecnie jedno z największych wyzwań stojących przed polskim wymiarem sprawiedliwości. Z działań podejmowanych w tym zakresie w latach 2015-2023 zostawiamy te, które się sprawdziły. Proponujemy też nowe mechanizmy, które mogą realnie poprawić sytuację – zapowiada prof. Paweł Grzegorczyk z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, przewodniczący zespołu procesowego Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego.

W ubiegłym roku przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka wystąpiła rekordowa liczba polskich prawników w sprawach naruszeń Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Wśród nich zdecydowanie przeważali adwokaci, byli też radcowie prawni i prawnicy np. Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka - wynika z najnowszej, piątej edycji raportu "Polscy prawnicy przed ETPCz" przygotowanego przez Redakcję Publikacji Elektronicznych LEX. Nadal większość stanowią prawnicy, którzy mają na swoim koncie nieliczne takie sprawy.

Trybunał Konstytucyjny orzekł we wtorek, że zapisy ustawy budżetowej na 2025 rok, które obniżyły finansowanie zarówno TK, jak i Krajowej Rady Sądownictwa, naruszają Konstytucję (sygn. K 2/25). Ustawę zaskarżył prezydent. TK wskazał, że organy władzy publicznej nie mogą dopuścić do sytuacji, w której państwo pozbawione będzie (choćby częściowo) planu finansowego.

Górna granicy stosunkowej opłaty sądowej od pisma zostanie obniżona z 200 tys. zł do 100 tys. zł. Spółka kapitałowa wnosząca o zwolnienie od kosztów sądowych nie będzie już musiała wykazywać, że jej wspólnicy albo akcjonariusze nie mają dostatecznych środków na zwiększenie majątku spółki lub udzielenie spółce pożyczki. Projekt stosownej ustawy przyjął 6 maja rząd.

Rząd przyjął projekt ustawy w tej sprawie. Obecnie małżonkowie po rozwodzie mają relatywnie krótki, trzymiesięczny termin na to, aby po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego powrócić do nazwiska, które nosili przed ślubem. Takie oświadczenie składa się przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub konsulem. Projekt ustawy zmieniającej kodeks rodzinny i opiekuńczy, który obecnie jest w opiniowaniu, zakłada jednak znaczące wydłużenie terminu na złożenie tego oświadczenia.

Po „sprawie puławskiej” minister klimatu i środowiska przygotował projekt zmiany rozporządzenia w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Nowelizacja ma wskazywać, że dopuszczalne poziomy hałasu nie mają zastosowania do powszechnego korzystania ze środowiska - w tym z boisk, kortów, bieżni i skateparków - przeznaczonych do aktywności sportowej o charakterze szkolnym lub rekreacyjnym, w zakresie tej aktywności.

Konstytucja nie może być interpretowana jako rodzaj ograniczenia czy bariery w dynamice procesu przywracania praworządności. Uprawnienia nabyte w sposób niegodziwy, sprzeczny ze standardami państwa prawnego, nie korzystają bowiem z konstytucyjnej ochrony - uważa dr Tomasz Zalasiński, konstytucjonalista, kierownik Katedry Prawa Uniwersytetu Civitas, członek Komisji Kodyfikacyjnej Ustroju Sądownictwa i Prokuratury.

Zgodnie z systemem Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Polska ma swobodę wyboru środków, za pomocą których będzie wypełniać swoje zobowiązania wynikające z wykonywania orzeczeń ETPCz, o ile środki te są zgodne z Konwencją i ogólnymi wymogami praworządności. Mechanizmy wybrane przez Ministerstwo Sprawiedliwości w projekcie regulującym status sędziów powołanych od 2018 r. tego kryterium nie spełniają, więcej - są sprzeczne z Konstytucją - pisze dr Monika Smusz-Kulesza, sędzia Sądu Okręgowego w Łodzi.

Okręgowa Rada Adwokacka w Warszawie uruchomiła długofalowy program wsparcia psychologicznego dla członków izby adwokackiej w Warszawie. Jest on realizowany od 5 maja 2025 r. Chodzi zarówno o konsultacje psychologiczne, jak i psychiatryczne. Prowadzone będą przez specjalistów, którzy - jak zapewnia ORA - pracowali już z wieloma przedstawicielami zawodów prawniczych, w tym posiadają doświadczenie w pracy z adwokatami.

Adwokaci, radcowie, prokuratorzy i notariusze, którzy od 2018 r. byli powoływani na stanowiska sędziowskie, zgodnie z planem Ministerstwa Sprawiedliwości - już w październiku 2025 r. będą musieli odejść z sędziowskiego zawodu. Na osłodę pozostanie im start w powtórzonych konkursach i możliwość objęcia stanowiska referendarza sądowego. Tu zaczyna się jednak problem, bo referendarze, podobnie jak samorządy prawnicze, widzą w takim rozwiązaniu szereg zagrożeń. Już wystąpili w tej sprawie do ministra sprawiedliwości. Liczne pozwy wieszczą z kolei prokuratorzy.

Sąd będzie mógł uznać wytoczone powództwo za nadużycie prawa procesowego, gdy stwierdzi, że jego wyłącznym celem jest stłumienie debaty publicznej. Co więcej, zostanie ustanowiony mechanizm zabezpieczenia kosztów procesu poprzez możliwość nałożenia na powoda obowiązku kaucji, w sytuacji gdy pozwany uprawdopodobni, że chodzi o SLAPP. Same procedury mają zostać przyspieszone nawet do terminu nie dłuższego niż sześć miesięcy - to założenia projektu, który ma chronić uczestników debaty publicznej.

Projekt dotyczący statusu tzw. neo-sędziów zawiera bezpieczniki, które mają zagwarantować stabilność wymiaru sprawiedliwości i chronić interesy obywateli. Dajemy wszystkim tym osobom, które obejmą skutki ustawy, szansę na udział w nowych konkursach sędziowskich. Ci, którzy przyszli spoza zawodu, będą mogli poczekać na ich rozstrzygnięcie na stanowisku referendarza sądowego, a sędziowie, którzy zostali awansowani, pozostaną na swoich stanowiskach w dwuletnich delegacjach - mówi sędzia Marta Kożuchowska-Warywoda, dyrektor Departamentu Kadr i Organizacji Sądów Powszechnych i Wojskowych.

Zniesienie przywróconych w 2019 roku odrębnych postępowań gospodarczych jest już prawie przesądzone, ale nie nastąpi to jeszcze za pomocą tzw. ustawy naprawczej, która zniesie odrębne postępowania konsumenckie. Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego chce to umieścić w kolejnej nowelizacji procedury cywilnej i powiązać z nowym uregulowaniem zasad prekluzji dowodowej. Jednak niektóre z rozwiązań dyscyplinujących uczestników postępowań mają pozostać.

Przeszukanie elektronicznych nośników danych, głównie telefonów komórkowych, w praktyce organów ścigania jest zastępowane ich oględzinami wewnętrznymi, które właścicielowi nie gwarantują odpowiedniej ochrony prawnej i mogą oznaczać dostęp do danych, które nie są związane z postępowaniem. Rzecznik praw obywatelskich zabiega o dostosowanie przepisów ustawowych i wewnętrznych regulacji prokuratury do standardu konstytucyjnego i europejskiego.

Polska Konstytucja ma się dobrze - uważają prawnicy, konstytucjonaliści, gorzej jest z działaniem instytucji w niej zapisanych i gwarantujących obywatelom państwo prawa. Jej treść, zwłaszcza w ostatnich kadencjach parlamentu, bywała czytana wybiórczo, wspak lub w sposób co najmniej instrumentalny. Ale Konstytucja zawiera mechanizm samoobrony, który należy zrekonstruować i uruchomić.

W jednej z zakończonych przez nas spraw sądowych przeciwko znanemu touroperatorowi, rodzina z dziećmi, zamiast w zarezerwowanym hotelu z kilkunastoma basenami i rozbudowanym aquaparkiem, spędziła sześć dni w zupełnie innym obiekcie. Overbooking - bo to o nim mowa - nie jest jednak pomyłką, a celową strategią zarządzania obłożeniem hotelu, która maksymalizuje zyski kosztem ryzyka, że niektórzy goście zostaną bez pokoju - pisze Bartosz Kempa, radca prawny, specjalizujący się w prawie turystycznym i sporach niezadowolonych klientów z biurami podróży.

Ustanowienie politycznej kontroli nad Trybunałem Konstytucyjnym uniemożliwiło obalenie domniemania konstytucyjności ustawy o KRS z grudnia 2017 r., ale jest ważny wyrok z 2012 r., według którego powołane po tym czasie osoby nie są sędziami – twierdzi prof. Andrzej Wróbel, sędzia w stanie spoczynku Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego. I krytykuje w tym kontekście koncepcję tzw. sędziów ustawowych.

Pierwszy weekend majowy tradycyjnie już otwiera sezon na grillowanie. Zapach dymu i grillowe karaoke, ozdabiane soczystym językiem, nie dla wszystkich oznacza jednak dobrą zabawę. Na "rozrywkowych" sąsiadów są prawne sposoby - począwszy od powiadomienia policji o zakłócaniu spokoju, poprzez pozwy o zaniechanie immisji czy naruszenie dóbr osobistych, po wysokie zadośćuczynienie.

Sąd Okręgowy w Warszawie zadał pytanie Trybunałowi Sprawiedliwości UE, od którego momentu należy liczyć bieg przedawnienia roszczeń banków w sprawach frankowych. Istnieje jednak ryzyko, że do rozstrzygnięcia nie dojdzie, gdyż sprawa jest z powództwa banku, który może cofnąć pozew przeciwko kredytobiorcom po to, żeby uniknąć rozstrzygnięcia pytania prejudycjalnego przed TSUE.

Przygotowany właśnie przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa Cywilnego projekt tzw. ustawy naprawczej, usuwającej z procedury cywilnej najbardziej uciążliwe zmiany z minionych lat, zawiera także szereg propozycji mających ułatwić pracę pełnomocnikom procesowym. To m.in. prawo do składania i przyjmowania za stronę oświadczeń woli, zniesienie nakazu złożenia oświadczenia o dokonaniu bezpośredniego doręczenia pisma pod rygorem jego zwrotu, łatwiejsze ma być też składanie zarzutu potrącenia.

Europejski Trybunał Praw Człowieka przyjął właśnie skargę sędziego Przemysława Feligi z Sądu Apelacyjnego w Warszawie, dotyczącą przydziału spraw w tymże sądzie. Zajmuje się tym też Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, do którego trafiło pytanie prawne sędziego, dotyczące wyznaczania składów sędziowskich. Polsce zakomunikowana została też skarga sędziego Izby Cywilnej SN prof. Pawła Grzegorczyka o braku jakichkolwiek ustawowych kryteriów i skutecznej kontroli sądowej w przypadku wyznaczania sędziów do Izby Odpowiedzialności Zawodowej SN.

Naczelny Sąd Administracyjny uwzględnił skargę kasacyjną rzecznika praw obywatelskich od wyroku WSA, który podtrzymał wcześniejszą decyzję prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych z 6 kwietnia 2020 r. w sprawie tzw. ustawy kagańcowej. O uwzględnienie skargi RPO wnosił już nowy prezes UODO Mirosław Wróblewski, a chodzi o przepisy obligujące sędziów i prokuratorów do składania oświadczeń o przynależności do zrzeszeń, fundacji i partii politycznych.