Pełnomocnik przypilnuje, aby osoba występująca w charakterze świadka nie dokonała samodenuncjacji, czyli złożenia zeznań, w których świadek obciążyłby sam siebie. W polskim procesie karnym świadkowie nie mają tego obowiązku i mogą odmówić odpowiedzi na pytania, które mogłyby narazić ich i osoby dla nich najbliższe na odpowiedzialność - mówi dr Andrzejem Tatarą z Instytutu Nauk Prawnych Uniwersytetu Zielonogórskiego, adwokat, partner w Sak, Tatara, Tuński i Partnerzy s.p. w Opolu.

Legalna definicja nielegalnego wyścigu samochodowego budzi zastrzeżenia - prawnicy wskazują, że może być niezrozumiała dla przeciętnego odbiorcy choćby dlatego, że wyścigi odbywają się nie tylko samochodami, ale również innymi pojazdami - np. motorami. Swoim zakresem nie obejmuje np. tych, którzy ścigają się „spod świateł”. Wątpliwości pojawiają się także w kwestii odpowiedzialności osób, które obserwują takie wydarzenia. Uwag jest o wiele więcej.

Przy okazji zmian mających przywrócić konstytucyjne standardy w prokuraturze, należałoby zmienić także zakres zadań prokuratora, w tym ograniczyć lub wyeliminować obowiązek prowadzenia postępowań przygotowawczych. Prokurator ograniczyłby się wtedy, w oparciu o dowody zebrane przez policję, do sformułowania aktu oskarżenia. Mówiono o tym podczas konferencji "Przywracanie praworządności w polskiej prokuraturze", która w dniach 20 i 21 marca odbywa się na Uniwersytecie Warszawskim.

Nowelizacja ustawy o obronie Ojczyzny stworzyła system gwarancji nieodpłatnej pomocy prawnej dla żołnierzy w sytuacji, gdy wykonywanie zadań służbowych mogłoby wiązać się z popełnieniem przestępstwa. Warto rozważyć stworzenie instytucji zapewniającej profesjonalną obsługę prawną procesów karnych żołnierzy Wojska Polskiego. Powołanie np. Rzecznika Praw Żołnierza, który będzie realizował zadania pomocy prawnej z urzędu dla żołnierzy za pomocą "cywilnych" obrońców.

Naczelna Rada Adwokacka proponuje by osoba nie będąca stroną w sprawie, czyli świadek, mogła ustanowić pełnomocnika. Uchylony zostałby przepis umożliwiający prokuratorowi odmowę dopuszczenia go do przesłuchania. Zgodnie z obecnym brzmieniem przepisów, świadek może ustanowić pełnomocnika, jeżeli wymagają tego jego interesy w toczącym się postępowaniu. Decyzja należy do prokuratora albo sądu. Prawnicy podkreślają, że problem tkwi też w praktyce.

Ustawa separacyjna, czyli rozdzielenie urzędu ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego to pierwszy krok do uniezależnienia prokuratury od władzy wykonawczej. Kolejnym istotnym jest autonomia budżetowa prokuratury planowana od 2027 roku. Za tym muszą jednak pójść zmiany wewnątrz prokuratury - w tym kwestie kadrowe, kadencyjność, nieusuwalność z funkcji, konkursy - wskazywali uczestnicy konferencji "Przywracanie praworządności w polskiej prokuraturze".

Poza ustawą o rozdzieleniu urzędu ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego potrzebne jest przyjęcie pełnej, nowej ustawy Prawo o prokuraturze. Status prokuratorów powinien być jednak podobny pod względem organizacyjnym, kadrowym do statusu sędziów. Uważam, że nie ma potrzeby poszukiwania jakichś nowych rozwiązań - mówił prof. Adam Bodnar, minister sprawiedliwości, podczas konferencji "Przywracanie praworządności w polskiej prokuraturze".

Choć konkretnego projektu ustawy o pracownikach sądów jeszcze nie ma, Ministerstwo Sprawiedliwości przedstawiło ich przedstawicielom jej wstępne założenia. Wśród nich - jak ustaliło Prawo.pl - jest m.in. stworzenie korpusu urzędników sądowych, opracowanie systemu dodatków za wysługę, uregulowanie kwestii wewnętrznych naborów i ich transparentności, w końcu urlopy pracownicze. Rozważane są także kwestie wynagrodzeń, w tym postulaty związków dotyczące uzależnienia ich od np. pensji sędziego czy przeciętnego wynagrodzenia.

Ministerstwo Sprawiedliwości widzi w cyfryzacji szanse na usprawnienie i przyspieszenie pracy sądów, ale też odciążenie ich od ton akt wytwarzanych w prowadzonych postępowaniach. Chce przeprowadzać ją etapowo tak, by sprawdzić czy wprowadzone rozwiązania działają i czy wymagają ewentualnych poprawek. W pierwszej kolejności, poza sprawami frankowymi, cyfryzacja ma objąć m.in. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Testowany jest już też digitalny asystent sędziego.

Bogdan Święczkowski, prezes Trybunału Konstytucyjnego, wystąpił do Przemysława Radzika, zastępcy rzecznika dyscyplinarnego sądów powszechnych o przeprowadzenie kwerendy orzecznictwa sądów powszechnych. Chodzi o sprawdzenie, którzy sędziowie odmawiali uznania wyroków TK za ostateczne i powszechnie obowiązujące lub kwestionowali status sędziów TK.

Prezes TK Bogdan Święczkowski po zapoznaniu się z zawiadomieniami Najwyższej Izby Kontroli dotyczącymi tzw. systemu Hermes rozważy skierowanie do Prokuratury zawiadomień o popełnieniu przestępstw z Kodeksu karnego poprzez kierowanie wobec niego fałszywych oskarżeń i przedstawianie fałszywych dowodów.

Minister sprawiedliwości Adam Bodnar spotkał się z przedstawicielami Polskiej Sekcji Europejskiego Stowarzyszenia Sędziów na rzecz Mediacji (GEMME), aby omówić m.in. rządowy program „Sprawne Sądy - 10 Filarów”. Minister dostrzega kluczową rolę mediacji oraz innych alternatywnych metod rozwiązywania sporów w usprawnianiu postępowań sądowych.

Jeżeli dłużnik wyzbył się nieruchomości obciążonej hipoteką , pokrzywdzenie wierzycieli zachodzi, gdy czynność ta doprowadziła do powstania lub zwiększenia nadwyżki pasywów nad aktywami dłużnika. Oceniając zasadność skargi pauliańskiej sąd nie bada możliwości zaspokojenia się wierzyciela ze zbywanej nieruchomości według art. 527 par. 2 kc - taką uchwałę podjął skład siedmiorga sędziów Izby Cywilnej SN 19 marca br.

Ministerstwo Sprawiedliwości chce by już w kwietniu br. ruszył pilotaż w zakresie wnoszenia pism - konkretnie środków odwoławczych, poprzez portal informacyjny sądów. Na razie zaangażowane będą w niego niektóre kancelarie i prokuratury. Kiedy docelowo taka funkcjonalność zostanie uruchomiana? Ma być wiadomo w połowie roku. Wcześniej potrzebne są jednak zmiany w procedurze karnej i cywilnej. Pierwszy projekt jest już opiniowany, drugi wewnętrznie konsultowany.

Sytuacja wokół Izby Dyscyplinarnej, a następnie Izby Odpowiedzialności Zawodowej SN, dała się adwokackim dyscyplinarkom mocno we znaki. NRA chce poprawić przepisy Prawa o Adwokaturze i proponuje, by adwokata skreślało się z listy adwokatów z dniem uprawomocnienia się orzeczenia o jego wydaleniu z adwokatury, czy w praktyce - po decyzji Wyższego Sądu Dyscyplinarnego jako drugiej instancji. Prawnicy mają jednak wątpliwości: co w sytuacji, gdy SN uwzględni potem kasację.

Jeżeli po 2017 roku sędziów powoływano na podstawie ustawy, która była niezgodna z Konstytucją, zasada nadrzędności Konstytucji wymaga i umożliwia uregulowanie ich statusu także w drodze ustawy. Należy jednak zadbać o to, aby nie zrelatywizować hierarchii źródeł prawa. W Polsce sąd musi być ustanowiony zgodnie z Konstytucją - twierdzi prof. Piotr Tuleja, sędzia Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku oraz kierownik Katedry Prawa Konstytucyjnego Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Sejm zajmie się petycją w sprawie zmiany art. 136 Regulaminu Sejmu dotyczącego ustanawiania obrońcy spośród posłów. Chodzi o to, by w postępowaniach dyscyplinarnych i immunitetowych posłowie mogli też sięgać po pomoc obrońców spośród adwokatów lub radców prawnych. Petycje do Sejmu skierował adwokat Robert Pogorzelski, który wskazuje, że brak takiej możliwości jest wątpliwy w związku z art. 42 ust. 2 Konstytucji.

Niezależność prokuratury, rola prokuratora w postępowaniu przygotowawczym, jednolity status i kwestie dyscyplinarek - to główne tematy zbliżającej się dwudniowej konferencji "Przywracanie praworządności w polskiej prokuraturze", która odbędzie się 20 i 21 marca na Uniwersytecie Warszawskim. Organizują ją Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Stowarzyszenie Prokuratorów "Lex Super Omnia", polska grupa Międzynarodowego Stowarzyszenia Prawa Karnego (AIDP) oraz Prokuratura Krajowa.

System dozoru elektronicznego, jako forma wykonywania kary pozbawienia wolności, może wkrótce objąć znacznie szerszą niż obecnie grupę skazanych. Konsultowany właśnie projekt przewiduje jego stosowanie przy karze pozbawienia wolności do trzech lat, gdy do odbycia jej w zakładzie karnym pozostała część tej kary w wymiarze do półtora roku - obecnie jest to pół roku. System ma rezerwy do „obsłużenia” większej grupy skazanych.

Krzysztof Szczucki, były szef Rządowego Centrum Legislacji, a obecny poseł Prawa i Sprawiedliwości usłyszał zarzut przekroczenia uprawnień i niedopełnienia obowiązków. Przedstawiła je Prokuratura Okręgowa w Warszawie. Według niej Szczucki, jako prezes RCL, miał działać na szkodę interesu publicznego, promując siebie jako kandydata do Sejmu w 2023 roku kosztem budżetu państwa. Poseł pod koniec stycznia zrzekł się immunitetu.

Ministerstwo Sprawiedliwości ma przedstawić na wtorkowym spotkaniu z przedstawicielami pracowników sądów założenia do ich ustawy. Oczekiwania w tym zakresie są duże. Związki zawodowe postulują m.in. nowy model wynagradzania pracowników, uzależniony np. od przeciętnego wynagrodzenia, ale też jednakową dla wszystkich sądów i przemyślaną ścieżkę awansu, której ukoronowaniem mogłoby być przejście do korpusu urzędników mianowanych. Wskazują też na potrzebę wprowadzenia urlopu regeneracyjnego i rozwiązania problemów z etatami po osobach odchodzących na emeryturę.

Powtórzenie przewodu sądowego z przyczyn dowodowych jest niezbędne dopiero wówczas, gdy cała podstawa dowodowa wyroku sądu I instancji jest obarczona mankamentami. Wadliwość ta dotyczyć będzie przeprowadzenia wszystkich dowodów, a nadto nieprawidłowego ujawnienia dowodów z dokumentów, bądź nieujawnienia innych dowodów, na których oparte zostało orzeczenie. Gdy nie zachodzą te okoliczności, przesłuchać świadka może sąd odwoławczy - orzekł Sąd Najwyższy w Izbie Karnej.

Komendant miejski policji twierdził, że protokoły z przesłuchania świadków, które znajdują się w aktach postępowania dyscyplinarnego byłego policjanta, nie stanowią informacji publicznej. Oceny tej nie podzielił Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu, który wskazał, że sporne protokoły odpowiadają definicji dokumentu urzędowego w rozumieniu przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej. Oznacza to, że powinny zostać udostępnione w trybie i na zasadach określonych w ustawie.

Asystenci prokuratorów uzyskali obietnicę, że i w ich przypadku najniższe wynagrodzenie po podwyżkach wyniesie 6500 zł brutto, czyli teoretycznie tyle co w przypadku asystentów sędziów. Ci ostatni jednak mają dostać jeszcze więcej - bo do dyrektorów sądów miały pójść wytyczne, by ich płace kształtować na poziomie nie niższym niż 7,5 tys. zł brutto. Przedstawiciele Prokuratury Krajowej obiecali "swoim" asystentom, że będą zabiegać by taką podwyżkę dolnych widełek dostali w 2026 r.

Prezydent Andrzej Dudę w trybie kontroli prewencyjnej skierował do Trybunału Konstytucyjnego nowelizację ustawy o mandacie posła i senatora do Trybunału Konstytucyjnego. Ustawa zwana „lex Romanowski” reguluje m.in. status parlamentarzysty pozbawionego wolności. Zdaniem prezydenta zakres uchwalonych przez Senat poprawek wykroczył poza materię ustawy uchwalonej przez Sejm.

W razie skazania sprawcy za niezastosowanie się do wyroku sądowego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych i po odebraniu mu prawa jazdy, sąd jest obowiązany orzec wobec oskarżonego świadczenie pięciu tysięcy złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Przepisy te obowiązują od 1 stycznia 2023 roku, czego Sąd Okręgowy nie zauważył i odstąpił od wymierzenia kary pieniężnej.

Posłowie Lewicy chcą, aby używane przez kuratorów sądowych do celów służbowych auta prywatne były zwolnione z opłat parkingowych. Do pomysłu sceptycznie odnoszą się korporacje samorządowe. Podnoszą, że wprowadzenie takich regulacji może spowodować, że kolejne grupy zawodowe będą domagać się podobnych zwolnień. Istnieje ryzyko, iż takie uprzywilejowanie będzie wykorzystywane także do celów prywatnych.

Asystenci sędziów są w ostatnim czasie ministerialnym oczkiem w głowie. Mają bowiem wspomóc sądy m.in. w czasie rozwiązywania problemu ze statusem sędziów powołanych po 2018 roku. Zapomniani czują się natomiast asystenci prokuratorów. Z niedawnych propozycji Prokuratury Krajowej wynika, że pod względem płac znajdą się zdecydowanie w tyle za kolegami z sądów - różnice mogą sięgnąć 1,5 tys. zł brutto. A to nie najlepiej wróży na przyszłość - asystenci i prokuratorzy podkreślają, że bez zmian szykuje się asystencki exodus.

Nawet na 2028 r. są wyznaczane rozprawy w sprawach dotyczących unieważnienia kredytów we frankach szwajcarskich, a rekordziści czekali dwa lata na wydanie zarządzenia o doręczeniu pozwu. Trudno jest z tym walczyć, więc kredytobiorcy muszą uzbroić się w cierpliwość i liczyć na to, że odsetki po wygranej sprawie osłodzą im długie oczekiwanie na wyrok.

Aż 81 spośród 258 aplikantów nie zdało w tym roku egzaminu sędziowskiego. Część ustna skończyła się 15 marca, już na pisemnej odpadło 47 osób. Teraz ma zostać przygotowane sprawozdanie z jego przebiegu z ewentualnymi uwagami i postulatami legislacyjnymi. MS już pracuje nad zmianami w aplikacji, a sami aplikanci postulują m.in. o możliwość odwołania się od oceny lub zastosowanej na egzaminie punktacji.