Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.

Jest już projekt zakładający uchylenie dwóch przepisów kodeksu postępowania cywilnego, wprowadzających obligatoryjne wstrzymanie wydania dziecka w sprawach transgranicznych, w sytuacji m.in. wniesienia skargi kasacyjnej lub skargi nadzwyczajnej. Na problem wskazywał m.in. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, podkreślając, że Polskę obowiązuje wymóg skuteczności i szybkości przy wydawaniu orzeczenia o powrocie dziecka do wskazanego rodzica.

Blisko 200 szybkich zmian, głównie mających przywrócić sprawność w procedurze, następnie kolejne projekty dostosowujące prawo cywilne do współczesnych potrzeb, potem przygotowanie nowego kodeksu postępowania cywilnego i na końcu być może prace nad nową kodyfikacją cywilną – tak prof. Marek Safjan charakteryzuje prace kierowanej przez siebie Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego.

Resort sprawiedliwości chce penalizacji uporczywego utrudniania kontaktów z dzieckiem. Nad stosownymi propozycjami pracuje m.in. Komisja Kodyfikacyjna Prawa Rodzinnego. Rozważane są kary w postaci grzywny lub nawet aresztu. I choć sprawa budzi duże emocje, sędziowie i eksperci podkreślają, że obecnie nie ma innego narzędzia prawnego, które mogłoby skutecznie rozwiązać ten wciąż istniejący problem.

W środę, 16 kwietnia br., rozdano nagrody w konkursie "Książki prawniczej najbardziej przydatnej w praktyce wymiaru sprawiedliwości" organizowanym przez Wolters Kluwer Polska i Przegląd Sądowy. Główną nagrodę (10 tys. zł) otrzymała praca prof. Dariusza Strzelca ( na zdjęciu) „Postępowanie podatkowe a postępowanie karne skarbowe. Zasadnicze związki międzygałęziowe”. Sąd konkursowy postanowił też przyznać nagrodę specjalną książce „Międzynarodowe prawo rodzinne. Filiacja. Piecza nad dzieckiem. Alimentacja”, pod kierownictwem prof. Piotra Mostowika, autorstwa 18 prawników.

Funkcjonariusz służby więziennej, wnosząc pozew do sądu pracy w sprawach dotyczących uposażenia na podstawie ustawy o Służbie Więziennej, nie korzysta z ustawowego zwolnienia od kosztów sądowych przewidzianego w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, gdyż nie jest pracownikiem w rozumieniu kodeksu pracy – taki jest sens uchwały Sądu Najwyższego.

Jeśli nie ma spadkobierców lub odrzucają oni zadłużony spadek, gmina musi go przyjąć i spłacić wierzycieli. To dla wielu gmin, szczególnie małych, bardzo kosztowny proces. Co gorsza, komornicy często nie czekają na ustalenie spisu inwentarza i zajmują rachunki bankowe gminy do kwoty, jaką przypuszczalnie będzie stanowić spadek. Takie działanie potrafi sparaliżować funkcjonowanie gminy, która nie tylko nie zyska na spadku, ale jeszcze musi do tego dołożyć.

Sędzia nie podjął czynności procesowych, doprowadził do przedawnienia karalności w pięciu sprawach, a w 29. pisanie uzasadnień zajęło mu nawet rok. Narusza to prawa stron do sądu - orzekła Izba Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego, która nie zgodziła się z argumentem, że sędzia był bardziej obciążony pracą, niż inni sędziowie w wydziale. Dlatego SN utrzymał w mocy karę finansową.

W razie stwierdzenia nieważności umowy kredytowej zawartej przez przedsiębiorcę z konsumentem, kredytobiorca ten jest uprawniony do domagania się od banku zwrotu świadczeń spełnionych przez konsumenta w wykonaniu tej umowy oraz odsetek za opóźnienie. Liczy się je od momentu upływu terminu nałożonego na danego przedsiębiorcę do chwili wykonania tego zobowiązania – orzekł Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej.

Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego chce powrotu do sędziowskich składów trzyosobowych w apelacjach. Jednoosobowe mają pozostać w postępowaniu uproszczonym. Co do zasady, sprawy rozstrzygane mają być również na jawnych rozprawach. Choć projektu jeszcze formalnie nie ma, sędziowie apelacyjni już biją na alarm, podkreślając, że w obecnej sytuacji kadrowej w sądach i ich obciążeniu, te propozycje to krok do całkowitej zapaści. W ich ocenie czas rozpatrywania spraw wydłuży się nawet do 4 lat.

Ministerstwo Sprawiedliwości wprost wskazuje na lukę w procedurze odwoływania głównego rzecznika dyscyplinarnego sędziów sądów powszechnych i jego zastępców. Są obecnie rozważane zmiany w przepisach, m.in. w zakresie roli, jaką w tej procedurze powinna odgrywać Krajowa Rada Sądownictwa, ale taka, w skład której wejdą sędziowie wybrani przez sędziów. Obecna KRS uważa, że luki nie ma, a obowiązujące przepisy stanowią celowy zabieg ustawodawcy, zabezpieczający w ten sposób władzę sądowniczą przed nieuzasadnionym, arbitralnym wpływem władzy wykonawczej - politycznej.

Izba Odpowiedzialności Zawodowej do trzeciego lipca br. odroczyła rozpatrzenie wniosku o uchylenie immunitet sędziemu Jakubowi Iwańcowi, który jest podejrzany o udział w zorganizowanej grupie przestępczej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Miał on zdyskredytować sędziów, krytykujących reformy wymiaru sprawiedliwości. Według prokuratury naruszono w ten sposób ustawę o ochronie danych osobowych. Tym razem prezes Kozielewicz poprosił o opinię biegłego sądowego z zakresu informatyki.

Izba Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego postawiła za wzór korporację radców prawnych, która jako jedyna ściśle przestrzega kanonu powściągliwości i umiaru w wypowiedziach, a na przekroczenia reaguje właściwie. Stosując reguły postępowania jak u radców prawnych, powinniśmy mieć setki obwinionych - stwierdził Sąd Najwyższy, ubolewając nad standardami wypowiedzi wszystkich zawodów prawniczych.

Budowanie roszczeń regresowych wobec sędziów powołanych od 2018 r., w związku z skargami kierowanymi do ETPCz, będzie wiązać się z wieloma problemami. Począwszy od kwestii fundamentalnych, czyli podstawy wadliwości ich powołania, poprzez określenie momentu, od którego mieliby tego świadomość, po ocenę czy organy władzy publicznej uczyniły wszystko, żeby zapobiec sytuacji wydania przez nich orzeczenia - pisze prof. dr hab. Piotr Kardas z Uniwersytetu Jagiellońskiego, adwokat.

Od kilku tygodni trwa burza wśród asystentów prokuratorów, dotycząca ich wynagrodzeń. Najpierw protesty wzbudził fakt, że zostali wrzuceni do jednego płacowego worka z pozostałymi pracownikami prokuratury, gdy tymczasem ich koledzy w sądach na dzień dobry dostali o 500 zł więcej. Nie zdążyli nawet powalczyć o wyrównania, gdy pojawiła się informacja o zaleceniach dla prezesów sądów, by w praktyce wynagrodzenia dla ich asystentów jeszcze podwyższyć - o kolejne 1000 zł. Może to pogrążyć prokuraturę, bo pracownik, o którego się nie dba, zwykle odchodzi.

Przywracanie ładu konstytucyjnego w Polsce ma m.in. usunąć niezgodność z Konstytucją przepisu ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, według którego sędziów do tego organu wybierają politycy. W dyskusji pojawiają się jednak głosy, że kwestionowana była także konstytucyjność przepisów poprzedniej ustawy o KRS. A skoro tak, to weryfikacja statusu powinna objąć nie tylko sędziów powołanych od 2018 r. ale też w okresach, gdy niektóre przepisy ustawy o Radzie uznawane były za sprzeczne z Konstytucją.

Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia wybrało właśnie swoje władze centralne. Zdecydowano, że po upływie kadencji prof. Krystiana Markiewicza na stanowisku prezesa zastąpi go dotychczasowy rzecznik prasowy stowarzyszenia – sędzia Bartłomiej Przymusiński. Sędzia Markiewicz pozostaje członkiem zarządu, odpowiedzialnym za współpracę Iustitii z Komisją Kodyfikacyjną Ustroju Sądownictwa i Prokuratury.

Kilka lat temu adwokaci, protestując przeciwko niskim urzędówkom, wnioskowali w sprawach cywilnych o wykreślenie ich z list pełnomocników gotowych do prowadzenia spraw z urzędu. Teraz protesty mogą objąć całe izby. Zgromadzenie izby częstochowsko-piotrkowskiej zobowiązało właśnie swoją ORA do zaniechania na 30 dni wyznaczania i przekazywania do sądów zarządzeń o wyznaczaniu pełnomocnika z urzędu oraz kandydata na kuratora w sprawach cywilnych i karnych. Za nią mogą iść kolejne, bo szykuje się projekt takiej uchwały na zgromadzenie izby warszawskiej.

Notariusz została obwiniona o naruszenie przepisów Prawa o notariacie oraz zasad etyki zawodowej przez to, że w ciągu trzech lat sporządziła poza kancelarią notarialną 84 akty. Były to głównie akty notarialne na rzecz dewelopera, dokonywane w jego siedzibie. Sąd Najwyższy uznał, że kara finansowa 7 tys. zł jest w tej sprawie właściwa.

Dostrzegamy lukę w procedurze odwoływania głównego rzecznika dyscyplinarnego sędziów sądów powszechnych i jego zastępców. Przepisy są w tym momencie analizowane, być może pójdą w kierunku odwoływania ich przez ministra za zgodą KRS. W pierwszej kolejności muszą jednak wejść w życie nowelizacje dotyczące wyboru sędziów/członków KRS oraz likwidujące Izbę Odpowiedzialności Zawodowej oraz Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN - mówi sędzia Dominik Czeszkiewicz, dyrektor Departamentu Nadzoru Administracyjnego w MS.

W opiniowaniu jest już rozporządzenie podnoszące wynagrodzenie minimalne dla asystenta prokuratora do 6500 zł brutto, a w przypadku starszego asystenta prokuratora - 8000 zł brutto. Ministerstwo Sprawiedliwości zapewnia, że to takie samo rozwiązanie, jakie zaproponowano dla asystentów sędziów. Tyle że w ocenie samych zainteresowanych paski wynagrodzeń w prokuraturze i w sądzie mogą się znacząco różnić, bo do sądów miały pójść zalecenia, by asystenckie minimum w praktyce sięgało 7500 zł.

Koniec z jednoosobowym orzekaniem w apelacji - wrócą kolegialne składy. Podobnie jak jawne, co do zasady, posiedzenia. Będzie miesiąc na złożenie apelacji i dwa tygodnie - na zażalenie. Już teraz zlikwidowana zostanie odrębna procedura w sprawach konsumenckich, a w dalszej kolejności - w sprawach gospodarczych. Natomiast pozostaną zeznania świadków na piśmie, choć z pewnymi ograniczeniami.

Nie każdego stać na poniesienie kosztów sądowych. Strony mogą jednak domagać się od sądu, aby uwzględnił ich sytuację finansową i przyznał im stosowne zwolnienie. Rozstrzygnięcie sądu ma charakter ocenny i nierzadko takie wnioski uznawane są za niezasadne. Dlatego warto odpowiednio przygotować się przed ich złożeniem. Osoba, która wnioskuje o zwolnienie, musi wykazać, że nie może bez uszczerbku dla siebie i swojej rodziny ponieść takich kosztów.

Mamy ogromną liczbę spraw, w tym momencie kilkaset, przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, związanych z problemem naruszenia przez Polskę prawa do sądu ze względu na udział w składzie orzekającym osób powołanych na stanowiska sędziowskie z udziałem neo-KRS. Odszkodowania w oparciu o wyrok czy ugodę wypłacane są ze Skarbu Państwa, czyli płacimy za to my wszyscy. Dlatego jako Stowarzyszenie postulujemy dochodzenie odszkodowania od neo-sędziów, którzy orzekali w danych sprawach - pisze sędzia dr Urszula Żółtak.

Prezydent podpisał nowelizację ustawy o notariacie, która znosi ograniczenia w powołaniu zastępców notarialnych na notariusza, gdy od doręczenia im uchwały o wyniku egzaminu minęło więcej niż 10 lat. Nie będą już musieli ponownie zdawać egzaminu. Zmiany to efekt petycji skierowanej do Sejmu wiosną ubiegłego roku.

Minister sprawiedliwości nie ma uprawnień do odwołania rzeczników dyscyplinarnych, chronionych zasadą kadencyjności. Tak ukształtowane przepisy stanowią celowy zabieg ustawodawcy, zabezpieczający w ten sposób władzę sądowniczą przed nieuzasadnionym, arbitralnym wpływem władzy wykonawczej - politycznej - wskazuje Krajowa Rada Sądownictwa i zapowiada, że zapewni "warunki działania" rzecznikowi dyscyplinarnemu sędziów sądów powszechnych oraz jego zastępcom, w tym sędziemu Przemysławowi Radzikowi.

Olsztyński sąd rejonowy skazał na dwa lata pozbawienia wolności łódzkiego adwokata Pawła K., oskarżonego o spowodowanie wypadku, w którym zginęły dwie kobiety. Sąd wymierzył mu też pięć lat zakazu prowadzenia pojazdów. Jeszcze we wrześniu 2024 r. Izba Odpowiedzialności Zawodowej SN przychyliła się do orzeczonej przez sądy dyscyplinarne adwokatury kary dwóch lat zakazu wykonywania zawodu. Wyrok jest nieprawomocny.

Psychiczne i fizyczne znęcanie się nad osobą najbliższą, potwierdzone wyrokiem sądu karnego, stanowi jednocześnie naruszenie zasad etycznych i uchybienie godności sędziego. Za taki czyn Sąd Najwyższy w Izbie Odpowiedzialności Zawodowej odebrał skazanemu uposażenie sędziowskie i stan spoczynku. Stopień społecznej szkodliwości czynu jest na tyle wysoki, że kary nie można złagodzić - podkreślił sąd.

Około miliona euro kosztowało dotąd Polskę zawarcie 100 ugód w skargach wniesionych do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, w związku z tym, że w sprawie orzekał tzw. neosędzia. Na rozpoznanie lub ugodę czeka jeszcze ok. 800 spraw. Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia proponuje, by Skarb Państwa występował z roszczeniem regresowym wobec takiego sędziego z SN. Prawnicy podkreślają, że pomysł jest ryzykowny, a sędziowie powołani od 2018 r. wskazują, że to działanie odwetowe, mające zastraszyć sędziów.

Trwa podliczanie wyników egzaminów radcowskiego i adwokackiego. W tym roku część zdających miała trudności z zadaniem z zakresu prawa cywilnego. 'Gała' nie oznacza jednak jeszcze końca prawniczego świata, bo można się odwołać. Warto też pamiętać, że odwołanie przysługuje od każdej niezdanej części, ważne są jednak terminy.