W tym roku minęło sześć lat od nowelizacji kodeksu cywilnego, dotyczącej skrócenia terminów przedawnień, co oznacza, że tegoroczny Sylwester przyniesie ze sobą również przedawnienie sporej części roszczeń. Może to nieść doniosłe skutki m.in. dla frankowiczów, którzy pozwali banki przed 2019 rokiem, jak i dla tych, którzy w tamtym czasie podjęli pierwsze kroki przeciwko kredytodawcom, ale do tej pory zwlekali z wszczęciem procesu - pisze Karolina Banasik, radczyni prawna w KBiW Kurpiejewski Budzewski i Wspólnicy.

Córka powoda jest pełnoletnia i uczy się. Pozwana nie ma majątku, pozostaje na utrzymaniu matki. Korzysta z alimentów, które wypłaca jej fundusz alimentacyjny. Powództwo o uchylenie obowiązku alimentacyjnego okazało się niezasadne - wskazał Sąd Rejonowy w Kętrzynie. Powód argumentował, że sam nie może pracować, utrzymuje go żona, a on nie może płacić alimentów w wysokości 500 złotych.

Skarżący został wezwany do podania numeru w Krajowym Rejestrze Sądowym. W odpowiedzi przesłał wydruk z rejestru, ale nie wskazał dodatkowo numeru w piśmie. Sąd pierwszej instancji odrzucił skargę, ponieważ stwierdził, że brak formalny nie został uzupełniony. Naczelny Sąd Administracyjny uznał to stanowisko za wyraz nadmiernego formalizmu, ponieważ sporny numer wynikał wprost z treści wydruku z rejestru.

Ministerstwo Sprawiedliwości szuka rozwiązań, które z jednej strony usprawnią rozwody, ale z drugiej - ochronią w większym zakresie dzieci rozwodzących się par. Poza zniesieniem lub ograniczeniem winy przy orzekaniu rozwodu rozważana jest też kwestia uregulowania opieki naprzemiennej. Sprawa zresztą wraca od dłuższego czasu tym bardziej, że sądy już teraz stosują to rozwiązanie. Problemem jest jednak to, że bez regulacji może być nadużywane.

Sędziowie rodzinni niejednokrotnie prowadzą wysłuchania małoletnich, w szczególności w tych przypadkach, gdy między rodzicami dziecka narasta konflikt. Przepisy ustawowe poświęcone wysłuchaniom niedawno zostały doprecyzowane w rozporządzeniu. Ten akt wykonawczy może znacząco ułatwić sędziom organizację czynności i pozwolić na obniżenie u wysłuchiwanych dzieci stresu.

Do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów został wpisany projekt nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich, czyli tzw. ustawy Kamilka. Zmiany przygotowane w Ministerstwie Sprawiedliwości usprawnią stosowanie przepisów chroniących dzieci - twierdzi MS.

Pierwsza prezes Sądu Najwyższego zarzuca prokuratorowi generalnemu, że nie uznając Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych kieruje do niej skargi nadzwyczajne. Prokuratura robi to z reguły w interesie obywateli, ale to szerszy problem, bo wielu prawników nie uznając neosędziów, przyjmuje ich orzekanie do wiadomości, gdy to jest w interesie ich klientów. - Jako adwokat mam obowiązek działać na korzyść klienta - tłumaczy adwokat Ryszard Kalisz.

Ustawa o ochronie sygnalistów nakłada na organy publiczne obowiązek sporządzania danych statystycznych dotyczących zgłoszeń zewnętrznych za każdy rok kalendarzowy. Sprawozdania będą sporządzane na jednolitym druku. Ministerstwo rodziny, pracy i polityki społecznej udostępniło do konsultacji publicznych projekt wzoru takiego formularza.

Krajowa Izba Odwoławcza uznała, że w umowie w sprawie zamówienia publicznego można wyłączyć stosowanie klauzuli nadzwyczajnej zmiany stosunków z kodeksu cywilnego. Nie wyłącza to jednak możliwości modyfikacji samej umowy. Zawsze możliwe jest zastosowanie w tym względzie mechanizmów z Prawa zamówień publicznych, które w żadnym razie nie mogą być pomijane.

Kodeks cywilny nie określa przedziałów kwot, które sędzia może przyznać poszkodowanemu w ramach zadośćuczynienia. Sprawy o błędy medyczne nie są w tym przypadku wyjątkiem. Eksperci wskazują jednak, że wprowadzenie odpowiednio wysokiej, maksymalnej kwoty świadczenia mogłoby być korzystne. Z drugiej strony, prawnicy zajmujący się takimi sprawami na co dzień uważają, że limitowanie zadośćuczynień to złe rozwiązanie dla poszkodowanych pacjentów.

Po dodaniu w 2018 r. do art. 118 kodeksu cywilnego zdania drugiego (przewidującego, że koniec terminu przedawnienia przypada co do zasady na ostatni dzień roku kalendarzowego), koniec roku jest tradycyjnie gorącym czasem dla wierzycieli i ich pełnomocników, którzy próbują przeciwdziałać przedawnieniu. Czynią oni to m.in. wnioskując o zawezwanie do próby ugodowej, co skutkuje zawieszeniem biegu przedawnienia przez czas postępowania pojednawczego. Zmiany tych dwóch regulacji skłaniają do refleksji - pisze dr Maciej Giaro.

Zespół ekspertów przygotowujących ustawę o biegłych sądowych proponuje nadanie wyższego statusu prywatnym opiniom wnoszonym przez strony postępowań karnych i cywilnych. Opinia strony, przygotowana przez certyfikowanego biegłego, dopuszczona przez organ procesowy, miałaby w postępowaniu takie samo znaczenie jak opinia biegłego zamówiona przez prokuraturę lub sąd. Projekt czeka jeszcze na ocenę komisji kodyfikacyjnych prawa karnego i cywilnego.

Polskie organy ścigania mogą zajmować się gromadzeniem dowodów popełnianych zbrodni wojennych. Potrzeba jednak zmian w prawie, aby doprecyzować przepisy i przesądzić, czy i w jakim zakresie polski wymiar sprawiedliwości powinien zająć się sądzeniem sprawców zbrodni wojennych - wskazują eksperci. Przypominają, że sądy krajowe nie mają jednak jurysdykcji nad najwyższymi przedstawicielami państwa, takimi jak głowa państwa, minister spraw zagranicznych czy premier.

Przejmujemy prezydencję od Węgier, które nadal mają zasadnicze problemy z przestrzeganiem zasad rządów prawa. I już na początku będzie nas to wyróżniać, jako państwo kierujące agendą w przyszłym roku. Stan praworządności w naszym kraju może mieć istotny wpływ na przebieg polskiej prezydencji, zarówno pod względem jej efektywności, jak i postrzegania Polski na arenie międzynarodowej - wskazują prawnicy. Polska prezydencja potrwa od 1 stycznia do 30 czerwca 2025 r.

Minister sprawiedliwości Adam Bodnar podpisał rozporządzenia podnoszące stawki za niektóre czynności adwokatów i radców prawnych z urzędu oraz z wyboru. Resort sprawiedliwości tłumaczy w komunikacie, że aktualne stawki opłat za czynności pochodzą z 2015 roku, więc „nie odpowiadają obecnym realiom ekonomicznym”.

20 grudnia 2024 r. sędzia-komisarz wyraził zgodę, by syndyk Getin Noble Banku w upadłości zawierał ugody z konsumentami, którzy zaciągnęli na cele mieszkaniowe kredyt denominowany lub indeksowany do franka szwajcarskiego. Oznacza to, że w Getinie nie ma już formalnych przeszkód dla rozpoczęcia programu ugód dla tzw. frankowiczów.

Systemowa poprawa funkcjonowania w Polsce instytucji tymczasowego aresztowania znajduje się w grupie priorytetów MS, zajmuje się tym Komisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego, a projekt powinien zostać przyjęty w przyszłym roku. Celem jest m.in. przebudowanie zasad stosowania tymczasowego aresztowania oraz jego ograniczenia w niektórych sytuacjach - wskazał w specjalnym oświadczeniu minister sprawiedliwości prof. Adam Bodnar.

Prezydent podpisał nowelizację ustawy o doręczeniach elektronicznych, który ma pomóc podmiotom publicznym dostosować się do wymogów ustawy. W okresie przejściowym, do końca 2025 r., podmiot publiczny będzie kierował korespondencję do podmiotu niebędącego podmiotem publicznym na adres do doręczeń elektronicznych – jeżeli odbiorca taki adres posiada. Jeżeli odbiorca nie posiada e-adresu, korespondencja będzie mogła być kierowana w dotychczasowy sposób.

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia znalazł remedium na kryzys wyborczy w związku ze zbliżającymi się wyborami Prezydenta RP. Jest to projekt ustawy przejściowej, obowiązującej jedynie w 2025 roku. Chodzi o zapewnienie rzetelnego postępowania w sprawach protestów wyborczych i ważności wyborów. Prawnicy twierdzą, że szanse, aby ta ustawa weszła w życie, są małe.

Odpowiedź na pytanie, jak ulepszyć system biegłych wymaga szczegółowego i aktualnego zdiagnozowania szeroko rozumianego procesu opiniowania. Niemniej, już teraz widać, że konieczne jest wzmocnienie mechanizmu wpisu na listę, żeby prezesi sądów faktycznie badali kompetencje biegłych na podstawie rzetelnych dokumentów. W proces rekrutacji i podnoszenia kwalifikacji ekspertów powinny włączyć się organizacje pozarządowe, takie jak Polskie Towarzystwo Kryminalistyczne, ale na zasadzie soft power, tj. partnerstwa publiczno-prywatnego - pisze dr Paweł Opitek, prokurator Prokuratury Regionalnej w Krakowie, dyrektor Biura Prawnego ZZPiPP RP.

Wprowadzone do procedury cywilnej przepisy dotyczące rozpraw zdalnych rażą nieścisłością językowo-gramatyczną, rozwlekłością i zawiłością oraz błędną systematyką. Ustawodawca szalenie utrudnił próbę zrekonstruowania na ich podstawie sensownych i wzajemnie niesprzecznych norm prawnych, a w dalszej kolejności ich sprawne stosowanie. Przepisy te wymagają nowelizacji - wskazuje dr hab. Andrzej Olaś, profesor UJ, adwokat.

Przedsiębiorca ponosi czasem odpowiedzialność za prezenty, które daje klientów i kontrahentom, więc wybór podmiotu, który przygotuje podarunek ma ogromne znaczenie. Szczególnie jeśli prezentem ma być żywność, warto nie przymykać oczu na to, z jakiego źródła ona pochodzi. Najpopularniejszymi firmowymi prezentami są: czekolady, alkohol, przetwory owocowe, a także gadżety firmowe, m.in. kubki termiczne, powerbanki.

Sankcja kredytu darmowego to potężne narzędzie, które pozwala konsumentom odzyskać nielegalnie naliczone koszty kredytu i ograniczyć jego całkowity koszt. W sytuacji, gdy banki czy instytucje pożyczkowe nieprawidłowo informują konsumentów o warunkach umowy lub stosują niejasne zapisy, prawo stoi po stronie kredytobiorcy. W ostatnim czasie sądy coraz częściej przyznają rację konsumentom, co dodatkowo zachęca innych do dochodzenia swoich praw - mówi Karolina Pilawska, adwokat, partner w Kancelarii Prawnej Pilawska Zorski.

Komisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego chce ułatwień we wnoszeniu subsydiarnych aktów oskarżenia, ale zamierza też ograniczyć rolę prokuratury w takich postępowaniach, by nie mogła ona decydować, czy wystąpi w charakterze oskarżyciela publicznego, czy też niedookreślonej roli rzecznika praworządności lub rzecznika interesu społecznego. Jej zdaniem w takich postępowaniach prokurator powinien występować tylko jako oskarżyciel publiczny.

Zniknąć ma przepis pozwalający na blokowanie, przynajmniej do wyczerpania możliwości odwoławczych, przez prokuratora decyzji sądu o zamianie tymczasowego aresztowania na poręczenie majątkowe. Komisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego proponuje powrót do wyłącznie sądowej kompetencji orzekania w przedmiecie stosowania lub przedłużania tymczasowego aresztowania.

Minister sprawiedliwości Adam Bodnar kwestionuje Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN, a wielokrotnie zajmował stanowiska procesowe w sprawach rozpoznawanych przez nią, tylko w tym roku wpłynęły m.in. od niego 64 skargi nadzwyczajne, a Prokuratura Krajowa nadesłała merytoryczne stanowiska dotyczące protestów przeciwko ważności wyborów do PE w 33 sprawach; wpłynęły również stanowiska prokuratora generalnego w postępowaniach dotyczących ważności wyborów - brzmi oświadczenie I Prezes SN prof. Małgorzaty Manowskiej.

PKW nie podjęła w poniedziałek w trybie obiegowym uchwały w sprawie sprawozdania komitetu PiS z wyborów parlamentarnych z 2023 r. po decyzji Sądu Najwyższego - poinformował PAP szef PKW Sylwester Marciniak. Sprawa sprawozdania ma być rozpoznawana na posiedzeniu PKW zwołanym na 30 grudnia.

Były wiceministra sprawiedliwości, poseł PiS Marcin Romanowski, podejrzany w śledztwie dot. Funduszu Sprawiedliwości, zadeklarował, że wróci z Węgier do Polski w ciągu sześciu godzin, jeżeli zostaną spełnione jego warunki. Domaga się m.in. opublikowania wyroków Trybunału Konstytucyjnego oraz przywrócenia nielegalnie odwołanych prezesów sądów, poczynając od Sądu Apelacyjnego i Okręgowego w Warszawie.

Od 19 grudnia biegłym sądowym przysługują wyższe stawki wynagrodzenia. Rozporządzenia dotyczące spraw karnych i cywilnych, opiniowane od kilku miesięcy, weszły właśnie w życie. Przewidziano m.in. 5,13 proc. kwoty bazowej dla biegłych z tytułem profesora. W sprawach karnych biegli będą mogli liczyć na stawkę wyższą o 50 proc. w sytuacji zawiłego problemu i jeśli będą posiadać dyplom ukończenia studiów lub dyplom mistrzowski.

Mamy takie czasy, tak rozchwiany system prawny, że w najbliższym czasie niewiele da się zmienić w kwestii odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów - mówią prawnicy. Przeszkodą w wykonywaniu funkcji rzecznika ad hoc jest w tej chwili wolne tempo działania sądów dyscyplinarnych przy sądach apelacyjnych. Jest to konsekwencja braku prezesów tych sądów.