Wymiar sprawiedliwości znajduje się w głębokim i strukturalnym kryzysie. Lata 2015-2023 to zapaść sądownictwa. Przed 2015 r. było przeciętnie, w 2023 r. jest tragicznie. Postępowania sądowe trwają coraz dłużej – latami czeka się na uregulowanie spraw majątkowych, rozwód, przyznanie opieki nad dziećmi, podział majątku – w sądach rejonowych sprawy cywilne nieprocesowe trwają nawet 80 proc. dłużej w stosunku do 2015 r. Sprawa gospodarcza w SO trwała w 2015 r. przeciętnie 14, a w 2023 r. 20 miesięcy - informuje w komunikacje Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia”.

 

Potrzebna gruntowna reforma

Stowarzyszenie podkreśla też, że sądy funkcjonują w archaicznym otoczeniu. Podczas gdy na świecie wdraża się rozwiązania z zakresu sztucznej inteligencji, w Polsce akta sądowe są nadal wyłącznie papierowe, a wnoszenie pism w formie elektronicznej jest niemożliwe. 

Politycznie wybierana Krajowa Rada Sądownictwa, polityczna kontrola nad stanowiskami prezesów sądów, upolitycznienie postępowań nominacyjnych, prokuratury i Trybunału Konstytucyjnego przyniosły katastrofalne skutki. Postępowania trwają coraz dłużej, a wydane w nich orzeczenia narażone są na niestabilność, obywatele nie mają zaufania do instytucji sądowych i prawa, pojawia się zjawisko prawnego dualizmu. Naruszane są zobowiązania międzynarodowe Polski wynikające z Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz członkostwa w Unii Europejskiej oraz Rady Europy. Rodzi to dotkliwe skutki finansowe, które obciążają wszystkich Polaków: odszkodowania za przewlekłe postępowania, zablokowanie środków unijnych, odszkodowania zasądzane przez Europejski Trybunał Praw Człowieka.

Czytaj też: KRS negatywnie o projekcie regulaminu sądów >

 

Są gotowe, eksperckie projekty zmian

Dlatego szeroka koalicja organizacji pozarządowych oraz prawników połączyła siły i stworzyła wspólną koncepcję tego, jak zbudować nowoczesne sądownictwo i prokuraturę. Jest to pakiet ustaw i rekomendacji towarzyszących, które rozwiązują kluczowe problemy systemu. 

Projekty nie są projektami jakiejkolwiek opcji politycznej, to projekty społeczne, które powstały w ramach działań obywatelskich. Są wkładem środowisk prawniczych skupiających osoby świadome odpowiedzialności za losy kraju w budowanie nowoczesnego państwa prawa stojącego na staży wolności i praw wszystkich swoich obywateli. W ten sposób realizujemy wyzwanie, że rządy prawa to wszystkich sprawa.

Jako pierwszy opublikowany został projekt zmian w ustawie o Krajowej Radzie Sądownictwa z uzasadnieniem (do pobrania tutaj >)

W najbliższych dniach na stronie internetowej profinfo.pl/spoleczne-projekty-ustaw udostępnione zostaną do bezpłatnego pobrania kolejne gotowe projekty:

  • 1)    Projekt ustawy o Trybunale Konstytucyjnym oraz ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o Trybunale Konstytucyjnym wraz z uzasadnieniami, opracowany przez zespół ekspertów Fundacji im. Stefana Batorego
  • 2)    Projekt ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych z uzasadnieniem, opracowany przez zespół ekspertów Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia”
  • 3)    Projekt ustawy - Prawo o ustroju Prokuratury z uzasadnieniem zespół ekspertów, opracowany przez Stowarzyszenia Prokuratorów „Lex Super Omnia”
  • 4)    Projekt ustawy o uregulowaniu skutków uchwał Krajowej Rady Sądownictwa podjętych w latach 2018-2023 z uzasadnieniem, opracowany przez zespół ekspertów Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia”
  • 5)    Projekt ustawy o Sądzie Najwyższym z uzasadnieniem 

Wstępne wersje projektów zostały zaprezentowane podczas Kongresu Prawników Polskich w Gdańsku 24 czerwca 2023 r.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.