Gotowe są projekty ustaw sądowych, wystarczy tylko przesłać je do Sejmu - to proste zadanie dla nowego ministra sprawiedliwości. Z fazy konferencyjnej trzeba przejść do fazy realizacji. Złą sytuację ustrojową można także naprawić bez ustaw. Do wykorzystania jest też potencjał, jakim są sędziowie przechodzący w stan spoczynku, ale chcący jeszcze jakiś czas orzekać. Minister mógłby także wolne etaty, w związku ze sporem wokół KRS, obsadzać referendarzami i powierzać im część zadań wykonywanych dotąd przez sędziów.

Ile mają wynosić alimenty? To na to pytanie nie zawsze jest łatwo udzielić odpowiedzi. Opracowana przez Ministerstwo Sprawiedliwości tablica alimentacyjna mogłaby stanowić pomocne rozwiązanie, ale jak zauważają prawnicy, nie jest doskonała i może budzić kontrowersje. Szkopuł w tym, że wysokość świadczeń alimentacyjnych zależy od szeregu czynników.

Sejm przyjął nowelizację ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej. Po poprawkach wniesionych przez posłów w trakcie prac sejmowych, ustawa nie zakłada już zniesienia oświadczeń o sytuacji finansowej przy udzielaniu pomocy prawnej. Pozostała natomiast możliwość świadczenia takiej pomocy przy użyciu środków komunikacji na odległość.

23 lipca 2025 r. Ministerstwo Sprawiedliwości udostępniło publicznie tzw. tablicę alimentacyjną – arkusz kalkulacyjny zawierający wartości procentowe, które mają wspierać sądy oraz uczestników postępowań w ustalaniu wysokości świadczeń alimentacyjnych. Chociaż dokument nie ma charakteru wiążącego, posługuje się autorytetem organu państwowego, wskutek czego w praktyce nabiera waloru wytycznej quasi normatywnej - pisze prof. nadzw. dr Małgorzata Wojciechowicz, adwokat.

Rządowy raport dotyczy śmierci dzieci po porodzie, zdrowia psychicznego matki oraz braku wystarczającej współpracy między pracownikami ochrony zdrowia i pomocy społecznej. Raport pokazuje systemową lukę, jaka powstaje w momencie opuszczenia przez matkę z dzieckiem szpitala po porodzie. Autorzy raportu rekomendują m.in. systematycznie monitorowanie sytuacji rodziny przez pracowników socjalnych - zwłaszcza kobiet w ciąży lub połogu, które mają zdiagnozowaną chorobę psychiczną. Wskazano na potrzebę zmian legislacyjnych.

Minister sprawiedliwości zapowiada, po latach zaniedbań, zwiększenie liczby i roli ławników w polskich sądach. Zgodnie z Konstytucją mają oni zapewniać udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości, ale od blisko 20 lat ten „udział” był redukowany merytorycznie i liczbowo do tego stopnia, że teraz brakuje sądom połowy potrzebnych im ławników. Minister promuje więc nabór do tej funkcji i zapowiada poszerzanie zakresu ich zadań, m.in. o orzekanie w sprawach cywilnych, w tym gospodarczych.

Jeżeli w składzie sędziowskim, orzekającym o tymczasowym aresztowaniu, znajdował się sędzia powołany od 2018 r., to może to stanowić podstawę do uchylenia orzeczenia. Pojawia się wówczas kwestia tego, czy za pozbawienie wolności w takiej sytuacji można domagać się zadośćuczynienia, a jeżeli tak, to na jakiej podstawie. Adwokaci reprezentujący aresztowanych już występują z roszczeniami, a problem z uchylaniem aresztów pojawia nawet na etapie Sądu Najwyższego.

Prokuratura Okręgowa w Warszawie skierowała do sądu akt oskarżenia przeciwko europosłowi w związku z kilkoma głośnymi incydentami, w których brał on udział, w tym gaszeniem świec chanukowych w Sejmie, atakiem na Łukasza Szumowskiego, zakłócaniem wykładu o Holokauście czy zniszczeniem choinki w krakowskim sądzie. Akt oskarżenia w środę trafił do Sądu Rejonowego Warszawa-Praga Południe w Warszawie.

W środę w wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano założenia do nowelizacji przepisów ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych. Celem zmian ma być umożliwienie orzekania przez asesorów sądowych w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, sprawach dotyczących demoralizacji i czynów karalnych nieletnich, leczenia osób uzależnionych od alkoholu oraz od środków odurzających i psychotropowych oraz sprawach należących do sądu opiekuńczego na podstawie odrębnych ustaw.

Stanowisko ministra sprawiedliwości stracił prof. Adam Bodnar. Nowym ministrem sprawiedliwości ma zostać sędzia Waldemar Żurek, sędzia Sądu Okręgowego w Krakowie i przez ponad 14 lat jego rzecznik prasowy, następnie członek Krajowej Rady Sądownictwa przez dwie kadencje, obecnie zastępca dyrektora ds. organizacyjnych Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury. Czołowy krytyk zmian w wymiarze sprawiedliwości wprowadzonych przez ministra Zbigniewa Ziobro, za co był szykanowany przez lata.

Na czwarty kwartał tego roku planowane jest przyjęcie przez rząd projektu resortu sprawiedliwości odnoszącego się do biegłych sądowych - wynika z zapowiedzi zawartych w wykazie prac Rady Ministrów. Według założeń o wpisaniu na listę biegłych nie będą decydować prezesi sądów, tylko specjalna państwowa komisja. Uporządkowany ma być też system wynagradzania biegłych, a stawki mają być corocznie waloryzowane.

Sędzia sądu rejonowego zwlekał kilkanaście miesięcy z wydaniem postanowienia o nabyciu spadku, dlatego wiceprezes sądu zwrócił mu uwagę na piśmie. Sędzia nie zgodził się z zastrzeżeniami. Sąd Najwyższy w Izbie Odpowiedzialności Zawodowej orzekł, że prawo do sprawnego procesu i unikanie przewlekłości jest fundamentalną zasadą konstytucyjną i konwencyjną.

Coroczny duży przyrost spraw, wolne miejsca w obsadzie, a przede wszystkim wydłużanie się czasu rozstrzygania odwołań – to główne bolączki Krajowej Izby Odwoławczej. Nowelizacja przepisów ma pomóc działać sprawniej, ale zdaniem ekspertów to może być niewystarczające. Mniejszy dopływ nowych spraw ma też ułatwić deregulacja przewidująca podniesienie o 30 proc. podstawowego progu dla zamówień klasycznych.

W sprawach o prawa majątkowe przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia ponad 20 tys. złotych pobiera się od pisma opłatę stosunkową, wynoszącą 5 proc. tej wartości, nie więcej jednak niż 100 tys. złotych – to główna zmiana, która znalazła się w przyjętej w piątek przez Sejm ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Sprawą wciąż otwartą jest, czy wybierać nowych sędziów do Trybunału Konstytucyjnego i w ten sposób legitymizować tę zdeformowaną instytucję, czy też poczekać, aż możliwe będzie wybranie takiej ich liczby, by mogli zdecydować o jej działaniu – mówi prof. Piotr Tuleja, sędzia TK w stanie spoczynku, kierownik Katedry Prawa Konstytucyjnego na Uniwersytecie Jagiellońskim. Zastanawia się też, czy znaleźliby się poważni kandydaci do Trybunału w obecnym kształcie.

Z 300 zł do 600 zł ma zwiększyć się opłata od skargi na akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego. Drożej będzie też kosztowała skarga na bezczynność urzędu i skarga na postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym – wynika z projektu rozporządzenia przedstawionego przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Nowe stawki mogą wpłynąć na budżety samorządów.

Marcin Kubiczek, syndyk masy upadłości Idea Banku, poinformował, że ponownie złoży wniosek o otwarcie postępowania o zmianę układu w GetBack S.A. (obecnie: Capitea S.A.). Uważa, że układ jest krzywdzący dla wierzycieli, a w sprawie zaszły nowe okoliczności. Poparcie wniosku zadeklarował przedstawiciel Prokuratury Krajowej.

Sąd Apelacyjny w Krakowie, rozpoznając apelację pozwanego w sprawie o zapłatę, postanowił przedstawić Sądowi Najwyższemu do rozpoznania zagadnienie prawne dotyczące tego, czy rozpoznanie sprawy przez sąd pierwszej instancji na posiedzeniu niejawnym z naruszeniem przepisów przesądza o pozbawieniu strony możności obrony praw. Izba Cywilna rozpozna to zagadnienie w składzie siedmiorga sędziów.

Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej i członek Trybunału Stanu Przemysław Rosati poinformował, że wniosek o zwołanie posiedzenia w pełnym składzie dotyczy uchylenia immunitetu pierwszej prezes SN prof. Małgorzaty Manowskiej. Z inicjatywą wystąpili: Kamila Ferenc, Jacek Dubois, Marek Małecki, Marcin Radwan-Röhrenschef i Przemysław Rosati.

Prokuratura Europejska – oddział w Katowicach wykryła pierwszy w Polsce przypadek przestępstwa na szkodę interesów finansowych Unii. Polscy prokuratorzy postawili zarzuty podejrzanym z organizacji religijnej. Zajęto nieruchomości o łącznej wartości około 350 tys. euro (1,5 mln zł) oraz udziały w prywatnej spółce. Organizacja zamiast przekazywać otrzymaną z Unii żywność potrzebującym, sprzedawała ją do punktów handlu detalicznego w Polsce i za granicą.

„Produkcja prawa w Polsce przytłacza swoją skalą” – piszą autorzy raportu „Zmienność i uciążliwość prawa w Polsce”, opracowanego przez firmę audytorsko-doradczą Grant Thornton. 53 proc. ankietowanych szefów średnich i dużych firm twierdzi, że zmiany prawne są zbyt częste. Eksperci zauważają, że część nowych aktów prawnych wynika z wdrażania pakietów deregulacyjnych, które docelowo będą dla przedsiębiorców korzystne.

Asesor prokuratorski nie będzie odpowiadał karnie. Izba Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego orzekając w drugiej instancji zmieniła uchwałę z 2024 roku. Wówczas sędzia Tomasz Demendecki orzekł o uchyleniu immunitetu asesorowi. Teraz trzech sędziów uznało, że istnieje znikome prawdopodobieństwo, iż asesor prokuratorski przytrzymując mężczyznę w areszcie 23 minuty dłużej niż nakazuje prawo świadomie popełnił przestępstwo.

Projekt zmian kodeksu postępowania cywilnego, który będzie przedmiotem obrad plenarnych Sejmu w tym tygodniu, zakłada dwustronną komunikację elektroniczną. Ma się to przyczynić do przyspieszenia obiegu dokumentów, zmniejszenia kosztów oraz zwiększenia dostępności wymiaru sprawiedliwości. Projekt przewiduje także lepsze wykorzystanie w sądach alternatywnych metod rozwiązywania sporów, m.in. mediacji. Rozwiązania dotyczą tylko profesionalnych prawników.

Przedstawiciele Prokuratury Krajowej, jeszcze podczas wiosennych rozmów ze związkami, zapowiadali, że będą szukać środków na kolejne podwyżki wynagrodzeń w 2026 r. Chodzi m.in. o asystentów prokuratorów, którzy czują się gorzej potraktowani od ich kolegów w sądach. Sprawa może jednak nie być prosta. Prokurator krajowy Dariusz Korneluk w jednym z pism do związkowców pisze, że wstępne rozmowy wskazują na możliwość pozyskania dodatkowych środków, ale sytuacja finansowa prokuratury "coraz bardziej się komplikuje".

Zaostrzenie sankcji za rażąco niebezpieczną, brawurową jazdę, podwyższenie kar za spowodowanie wypadku ze skutkiem śmiertelnym i wobec osób, które łamią sądowy zakaz prowadzenia pojazdów – zakłada rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego, który trafił już do pierwszego czytania w Sejmie. Rząd liczy, że przeforsuje też kryminalizację nielegalnych wyścigów samochodowych oraz obowiązkową konfiskatę pojazdów kierowców, którzy mają we krwi powyżej 1,5 promila alkoholu.

Wyspiarskie orzeczenia w sprawach handlowych będą szeroko uznawane i wykonywane w Polsce dzięki obowiązywaniu Konwencji Haskiej z 2019 r. Łatwiej będzie też w Londynie, Bristolu czy Yorku egzekwować roszczenia zasądzone nad Wisłą. Polscy i brytyjscy prawnicy zwracają jednak uwagę na wiele niuansów istotnych w praktyce.

W odpowiedzi na manifestacje Ruchu Obrony Granic, część rad gmin i powiatów rozważa przyjęcie uchwał deklarujących niechęć wobec imigrantów lub ogłaszających dany samorząd jako „wolny od imigracji”. W niektórych jednostkach prace legislacyjne już trwają. Pojawia się jednak zasadnicze pytanie: czy organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego mają prawo podejmować takie uchwały, skoro przepisy prawa tego nie przewidują?

Prokurator generalny Adam Bodnar skierował do przewodniczącej Parlamentu Europejskiego Roberty Metsoli formalny wniosek o pozbawienie immunitetu europosła PiS Daniela Obajtka – poinformowała rzeczniczka PG, prok. Anna Adamiak. Jeżeli prokurator generalny – po rozpoznaniu sprawy – poprze wniosek dotyczący Obajtka, trafi on do Parlamentu Europejskiego, który podejmuje decyzję w sprawie uchylenia immunitetu europosłowi. Dopiero po uprzednim uzyskaniu zgody PE możliwe jest pociągnięcie posła PE do odpowiedzialności karnej.

Trwa konkurs adresowany do sędziów ubiegających się o delegowanie do wykonywania czynności w Kancelarii Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na okres jednego roku, z możliwością przedłużenia do maksymalnie trzech lat. Celem konkursu jest wyłonienie jednej osoby, która włada jednym językiem urzędowym Unii Europejskiej.

I Prezes Sądu Najwyższego w liście do marszałka Sejmu stwierdziła, że brak jest jakichkolwiek podstaw faktycznych lub prawnych dla twierdzeń Prokuratora Generalnego o rzekomych nieprawidłowościach związanych z procesem rozpoznawania protestów wyborczych oraz stwierdzania ważności wyboru Prezydenta RP. W piśmie Prokuratora Generalnego z 17 lipca 2025 r. podano informacje nieprawdziwe oraz sformułowano oceny niemające oparcia w powszechnie obowiązujących przepisach prawa - wskazuje prof. Małgorzata Manowska.