Podstawą jest nowela Prawa o prokuraturze - tzw. betonująca, na mocy której wzmocniona została pozycja Prokuratora Krajowego kosztem Generalnego. Zasadnicza jej część weszła w życie 28 września br., a przepisy dotyczące kontroli operacyjnych - 14 grudnia 2023 r. Teraz szykuje się rozporządzenie.

Przypomnijmy, że chodzi o dodanie do art. 13 par. 3a , zgodnie z którym o kompetencji i zadań Pierwszego Zastępcy Prokuratora Generalnego Prokuratora Krajowego należy w szczególności: wykonywanie czynności i uprawnień przewidzianych w ustawie z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, ustawie z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej, ustawie z dnia 21 czerwca 1996 r. o szczególnych formach sprawowania nadzoru przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, ustawie z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych, ustawie z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, ustawie z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, ustawie z dnia 9 czerwca 2006 r. o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego, ustawie z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej, ustawie z dnia 10 czerwca 2016 r. o działaniach antyterrorystycznych, ustawie z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej oraz ustawie z dnia 8 grudnia 2017 r. o Służbie Ochrony Państwa.

Czytaj: Nieodwracalne skutki dla postępowań - Prokuratura Krajowa o odwołaniu z delegacji 144 prokuratorów >>

144 prokuratorów odwołanych z delegacji do Prokuratury Krajowej i regionalnych >>

Z kontrolą operacyjną do Prokuratora Krajowego

W praktyce chodzi o zasadnicze kwestie związane ze stosowaniem przez służby kontroli operacyjnej. Przykładowo - od 14 grudnia - szef ABW ma informować Prokuratora Krajowego, a nie jak wcześniej Prokuratora Generalnego o wynikach takiej kontroli po jej zakończeniu, a na jego żądanie również o przebiegu tej kontroli, przedstawiając zebrane w jej toku materiały. Zyskuje też zresztą inne kompetencje - np.  w przypadku uzyskania dowodów pozwalających na wszczęcie postępowania karnego lub mających znaczenie dla toczącego się postępowania karnego to Prokuratorowi Krajowemu (wcześniej Prokuratorowi Generalnemu) przekazuje  wszystkie materiały zgromadzone podczas stosowania kontroli.

Z kolei jeśli chodzi o CBA, to pisemna zgoda Prokuratora Krajowego (wcześniej Prokuratora Generalnego) jest obecnie potrzebna do złożenia pisemnego wniosku do sądu o jednorazowe przedłużenie kontroli operacyjnej - w uzasadnionych przypadkach - kolejne wydłużenie. Ale nie tylko - bo przypomnijmy "w przypadkach niecierpiących zwłoki, jeżeli mogłoby to spowodować utratę informacji lub zatarcie albo zniszczenie dowodów przestępstwa, szef CBA może zarządzić - co ważne - po uzyskaniu zgody Prokuratora Krajowego, kontrolę operacyjną, zwracając się jednocześnie z wnioskiem do sądu o wydanie postanowienia w tej sprawie (tu też wcześniej potrzebna była zgoda Prokuratora Generalnego).

 

Nowelizacja rozporządzenia, by dostosować je do zmian

Do opiniowania trafił właśnie projekt nowelizacji rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 lutego 2017 r. w sprawie sposobu realizacji czynności prokuratora w ramach kontroli nad czynnościami operacyjno-rozpoznawczymi. Co do zasady, dostosowuje przepisy poprzedniego rozporządzenia do wprowadzonych zmian. Oznacza to, że w rozporządzeniu zastępuje się użyte w różnym przypadku wyrazy „Prokurator Generalny” użytymi w odpowiednim przypadku wyrazami „Pierwszy Zastępca Prokuratora Generalnego Prokurator Krajowy”, a „Prokurator Generalny, Prokurator Krajowy” wyrazami „Pierwszy Zastępca Prokuratora Generalnego Prokurator Krajowy”.

- Z uwagi na pilny charakter wprowadzanych regulacji wobec wejścia w życie w dniu 14 grudnia 2023 r. ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, tj. przepisów przewidujących zmiany normatywne w zakresie kontroli operacyjno-rozpoznawczej zaproponowano, aby rozporządzenie weszło w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia - dodano w uzasadnieniu, zapewniając równocześnie, że wejście w życie rozporządzenia w takim terminie nie spowoduje skutków negatywnych dla adresatów tego aktu prawnego, nie naruszając zasad demokratycznego państwa prawnego.