W 2023 r. padły kolejne niechlubne rekordy w ilości tworzonego prawa. Po raz kolejny zwiększyła się liczba ogłoszonych nowych aktów prawnych – łącznie było ich aż 143 155. Przynajmniej raz zmieniono 31 968 aktów, co daje wzrost aż o 26,9 proc. w porównaniu do 2022 r. W żadnej dziedzinie prawa nie zabrakło też przykładów przepisów sprzecznych, niejasnych czy też luk prawnych, które wymagają pilnej poprawy. Wskazujemy je w raporcie "Poprawmy prawo".

Samorząd terytorialny w Polsce został poważnie osłabiony. Jego wzmocnienie wymaga reform nie tyle w nim samym, co w administracji rządowej, która zamiast odbierać samorządom kolejne kompetencje, powinna się skoncentrować na strategicznych problemach państwa – mówi prof. Irena Lipowicz z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, redaktor „Systemu Prawa Samorządu Terytorialnego”.

Stopa bezrobocia rejestrowanego w końcu stycznia 2024 r., według wstępnych danych, wyniosła 5,4 proc. i jest niższa od stopy bezrobocia sprzed roku (tj. z końca stycznia 2023 r.) o 0,1 punktu proc. Początek bieżącego roku wygląda więc pod tym względem lepiej niż początek roku ubiegłego – podało Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Zaświadczenie o byciu sygnalistą nie będzie obligatoryjne, ale fakultatywne, a ochrona sygnalisty będzie od momentu zgłoszenia przez niego naruszenia prawa, a nie od dostarczenia przez niego zaświadczenia. To niektóre zmiany ujęte w projekcie tzw. ustawy o sygnalistach. Ma być procedowana szybko. Może wejść w życie w perspektywie kilku miesięcy – jak potwierdził resort pracy.

Nieodpłatne korzystanie z pomieszczeń jednostki samorządu terytorialnego i podmiotów przez nie prowadzonych na spotkanie wyborcze i ekspozycję materiałów wyborczych jest możliwe i nie narusza zasad finansowania kampanii wyborczej, o ile spełnione są określone warunki.

W wielu firmach trwają właśnie roczne oceny pracowników. To dobry moment na uporządkowanie systemu wynagradzania - niektórzy pracodawcy różnicują wysokość podwyżek, przygotowując się do wdrożenia przez Polskę dyrektywy o jawności wynagrodzeń. Bywa, że pracownik nie dostanie premii, bo nie wykorzystał urlopu za miniony rok. To dopuszczalne, jednak prawnicy przypominają, że pracodawca musi opierać się na obiektywnych kryteriach i zasadach równego traktowania.

Roczne opłaty za wpis do bazy danych o odpadach będą musiały po raz pierwszy uiścić m.in. firmy wprowadzające do obrotu plastikowe jednorazówki. Termin mija już wkrótce, bo 29 lutego. Przedsiębiorca wnosi tylko jedną opłatę, niezależnie od tego, z ilu tytułów ma wpis. Jeśli nie zapłaci, zostanie wykreślony z rejestru.

Z jednej strony doświadczenie samorządowe, z drugiej - często betonowanie lokalnych układów w gminach. Zgodnie z obowiązującym prawem wyborczym dla wielu wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, wygrana w wyborach będzie ostatnią kadencją u steru rządów. Organizacje samorządowe domagają się zniesienia dwukadencyjności, ale wśród samych samorządowców nie brak głosów, że dwie kadencje wystarczą, aby się wykazać.

Tylko do 29 lutego 2024 r. można ubiega się o zwrot podatku VAT za gaz dostarczony w 2023 r. do ogrzewania domu w dowolnym terminie po otrzymaniu faktury VAT. Od 1 marca, wniosek może obejmować jedynie fakturę VAT otrzymaną w terminie do 30 dni poprzedzających złożenie wniosku. W tym roku, refundacją podatku VAT są objęte paliwa gazowe dostarczone w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r.

Unijny akt o usługach cyfrowych (Digital Services Act, DSA) zacznie obowiązywać już w najbliższą sobotę. I choć niedawno w resorcie cyfryzacji zakończono konsultacje dotyczące ogólnych założeń, na których ma być oparta polska ustawa wdrażająca regulację, to nadal nie znamy nawet roboczej wersji projektu. Może to spowodować problemy interpretacyjne, bo rozporządzenie tak czy inaczej wpłynie na krajowe regulacje.

Obecny projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa jest już bodaj szóstą wersją dokumentu, który powstał za kadencji poprzedniej władzy rządowej i od początku nie stanowił przykładu poprawnej legislacji. Przed nowym gabinetem rządowym stoi zatem trud wytężonej pracy nad jego poprawą. Zawiera wiele wad, ale musi być przyjęty ze względu na presję czasu – pisze dr Michał Możdżeń-Marcinkowski z Uniwersytetu Warszawskiego.

Posłowie PiS skierowali do Sejmu pakiet 27 ustaw deregulacyjnych. Proponowane zmiany dotyczą m.in. umów leasingu, czasowego wycofania pojazdów z ruchu, obciążeń przedsiębiorców, zmian podatkowych. Cześć propozycji to kopia projektu, skierowana jeszcze za czasów komisji nadzwyczajnej do spraw deregulacji, która działała w Sejm IX kadencji. Własne propozycje ma wkrótce przedstawić też rząd.

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia ogłosił w poniedziałek, 12 lutego 2024 r., otwarty nabór kandydatów na pięciu członków Rady Ochrony Pracy XII kadencji powoływanych spośród osób zgłoszonych przez organizacje społeczne zajmujące się problematyką ochrony pracy oraz spośród przedstawicieli nauki. W odróżnieniu od dotychczasowej praktyki członkowie ci zostaną wyłonieni w otwartej i transparentnej procedurze.

Projekt modyfikacji sposobu ustalania renty socjalnej poprzez jej odniesienie do minimalnego wynagrodzenia za pracę wychodzi naprzeciw oczekiwaniom i potrzebom osób z niepełnoprawnością. Kierunek zmian nie budzi zastrzeżeń z punktu widzenia ochrony praw jednostki, ale projekt wymaga pogłębionej refleksji - uważa Rzecznik Praw Obywatelskich.

Skargi złożone przez pracowników były powodem około 40 proc. przeprowadzonych przez Państwową Inspekcję Pracy kontroli - wynika ze sprawozdania PIP za rok 2022. Inspektorzy pracy potwierdzili zasadność 32,2 proc. z nich. Natomiast z obszaru skarg dotyczących warunków pracy, za zasadne uznano aż 39,6 proc. zarzutów. Ryzyko wizyty PIP to nie jedyny powód, dla którego warto słuchać głosu pracowników, szczególnie w obszarze związanym z ich bezpieczeństwem.

Decyzje Rady Ministrów o utworzeniu gmin czy zmianie ich granic są źródłem konfliktów między samorządami i mieszkańcami. Często są uzależnione nie od przesłanek merytorycznych, ale woli politycznej. Realizowane za pomocą rozporządzenia, bez jakiejkolwiek kontroli sądowej. Apele o modyfikację procedury tworzenia i zmiany granic gmin są ponawiane od wielu lat przez zrzeszenia jednostek samorządu terytorialnego.

Położenie większego nacisku na kwalifikacje i zatrudnianie fachowców, wzmocnienie nadzoru, stworzenie skutecznych narzędzi weryfikacji i zaostrzenie odpowiedzialności polityków za podejmowane decyzje właścicielskie. To, zdaniem prawników, kluczowe kwestie, które powinny znaleźć odzwierciedlenie w przepisach mających pomóc w odpolitycznieniu państwowych spółek. Toczą się prace nad projektem ustawy.

Samorządowcy i eksperci krytykują poselskie propozycje dotyczące ujawniania w oświadczeniach majątkowych majątku odrębnego małżonków przedstawicieli władz państwowych i samorządowych. Twierdzą, że zaproponowane przepisy są niezgodne z prawem, w praktyce mogą być niewykonalne, a na pewno nie zwiększą transparentności w życiu publicznym.

Podczas sobotniego wiecu w Karolinie Południowej Donald Trump, prawdopodobny rywal Joe Bidena w listopadowych wyborach prezydenckich, zagroził, że gdy ponownie zostanie prezydentem USA nie będzie chronił przed potencjalną rosyjską agresją krajów NATO, które nie wypełniają swych zobowiązań finansowych wobec Sojuszu. Prezydent Andrzej Duda, w nawiązaniu podkreślił, że sojusz Polska-USA musi być silny, niezależnie od tego kto aktualnie sprawuje władzę w Polsce i w USA.

Koalicyjny Komitet Wyborczy Lewicy oraz Polexit, to niektóre z kolejnych zarejestrowanych przez PKW komitetów w wyborach samorządowych. Łącznie do tej pory zarejestrowano 13 komitetów, czterem odmówiono rejestracji. Partie polityczne i koalicje partii zawiadamiają o utworzeniu komitetu wyborczego Państwową Komisję Wyborczą. Mają na to czas do 12 lutego.

Wynagrodzenie pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy powinno być tak ustalone, aby nie było niższe od obowiązującej w danym roku wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jeśli w danym miesiącu jest ono niższe z uwagi na terminy wypłat niektórych składników wynagrodzenia lub rozkład czasu pracy, to następuje uzupełnienie wynagrodzenia do tej wysokości w postaci wyrównania – podkreśla MRPiPS.

Przyznanie usług opiekuńczych osobie, która przebywa w domu pomocy społecznej jest niecelowe. Jednak, gdy podopieczny zgłasza chęć opuszczenia placówki i powrót do domu, w pierwszej kolejności należy ustalić, czy jego pobyt w instytucji jest konieczny ze względu na stan jego zdrowia. Potwierdził to niedawno Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach.

Najnowsza edycja badania firmy doradczej Deloitte wskazuje, że prywatni inwestorzy z Europy Środkowo-Wschodniej z optymizmem patrzą w najbliższą przyszłość. 49 proc. przedstawicieli funduszy private equity spodziewa się wzrostu liczby przeprowadzonych transakcji. Na znaczeniu nadal także zyskują kwestie ESG, które w swoich strategiach inwestycyjnych uwzględnia ponad połowa ankietowanych.

W 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadził 461,2 tys. kontroli osób posiadających zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy, a w samym tylko IV kwartale tych kontroli było 124,3 tys. W efekcie wydano 28,9 tys. decyzji wstrzymujących dalszą wypłatę zasiłków chorobowych (w IV kwartale br. - 8,3 tys. decyzji) - podał ZUS. Kwota wstrzymanych z tego tytułu zasiłków w 2023 r. osiągnęła 29,3 mln zł, a w okresie październik – grudzień 9,9 mln zł.

Komisja wyborcza odmówiła wydania kart wyborczych obywatelowi, który chciał zagłosować. Okazało się, że w rubryce na potwierdzenie ich odbioru przy jego nazwisku podpis omyłkowo złożyła inna osoba, a przepisy nie wskazują, co obwodowa komisja powinna zrobić, gdy ma wiedzę, że podpis był wynikiem omyłki. Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Stanisław Trociuk pisze w tej sprawie do przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej.

Nie wszyscy obywatele są w stanie wykonać ustawowy obowiązek przyłączenia nieruchomości do istniejącej sieci kanalizacyjnej. Jeśli tego nie uczynią, gmina może to wykonać sama i obciążyć właściciela nieruchomości kosztami. RPO prosi ministra infrastruktury o rozważenie zasadności przygotowania przepisów gwarantujących pomoc finansową państwa dla obywateli, których nie stać na opłacenie kosztów budowy przyłącza.

Sejmowa podkomisja zamierza rozpocząć prace nad przepisami, które mają zobowiązać pracodawców do udzielania informacji dotyczących m.in. parametrów, na których opierają się algorytmy lub systemy sztucznej inteligencji, które mogą wpływać na warunki pracy i płacy. Jak ustalił serwis Prawo.pl, podstawą ma być projekt, który w poprzedniej kadencji Sejmu został zablokowany. Zdaniem pracodawców z pracą nad przepisami krajowymi należałoby się wstrzymać do czasu pojawienia się przepisów unijnych.

Odpowiedzialność członków zarządu spółek handlowych - zarówno karna, jak i cywilna, jest ograniczona terminami przedawnienia. Może się więc okazać, że czasu na wszczęcie określonych postępowań obecna władza wcale nie ma tak dużo, jak się wydaje - pisze Wiktor Wesołowski, adwokat, partner w kancelarii LWW Łyszyk Wesołowski i Wspólnicy sp. k. 

Dyskusja na temat naboru do służb mundurowych sprowadza się zwykle do tego, czy podnosić, czy obniżać wymagania dotyczące sprawności fizycznej oraz badań psychologicznych dla kandydatów. Równie jednak ważna, ale często pomijana przez rekrutów, jest przesłanka ich nieposzlakowanej opinii lub nieskazitelnego charakteru. Zależy to od rodzaju służb, do których kandydują - pisze Tomasz Oklejak, naczelnik Wydziału Spraw Żołnierzy w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich.

Gospodarka leśna prowadzona w Puszczy Białowieskiej, jedynym polskim obiekcie przyrodniczym na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO, nie była w pełni zgodna z przepisami dotyczącymi ochrony przyrody – stwierdziła NIK. Mimo że niemal dziewięć lat temu Polska zobowiązała się do opracowania zintegrowanego planu zarządzania takim obiektem, do dziś dokument nie został przyjęty.