Prawnicy i sądy - Prawo.pl

Prawnicy i sądy

Temat dnia

Więcej jawności w procesach cywilnych, ale ograniczenia mogą naruszać konstytucję

Wprowadzone podczas pandemii koronawirusa, a potem jeszcze rozbudowane ograniczenia jawności sądowych postępowań cywilnych, mają być ograniczone. Rządowy projekt przewiduje, że sąd będzie mógł rozpoznać sprawę w całości lub w części na posiedzeniu niejawnym tylko w określonych przypadkach. Są jednak wątpliwości, czy to poprawione prawo wypełniać będzie dość jednoznaczne w tej dziedzinie normy konstytucyjne.

Krzysztof Sobczak

30.12.2025

Mijają lata, Polska nadal nie ma pomysłu na "trudne" dzieci

Prawo karne Wymiar sprawiedliwości Prawo rodzinne

Sprawa zabójstwa 11-latki na nowo rozgrzała dyskusje nad tym, gdzie powinna zostać postawiona granica odpowiedzialności dzieci za czyny karalne. Tu warto przypomnieć, że już raz – w 2018 r. – rozważano jej obniżenie do lat 10. Krytyka ze strony pedagogów, psychologów, ale i stanowcze wystąpienie ówczesnego rzecznika praw obywatelskich Marka Michalaka skutecznie zniechęciły ówczesne Ministerstwo Sprawiedliwości do podejmowania tematu. Kilka lat później, na kanwie innej tragedii, zdecydowano, że już 14-latki będą mogły, jak dorośli, odpowiadać m.in. za zabójstwo ze szczególnym okrucieństwem.

Patrycja Rojek-Socha

30.12.2025

Prawo karne Wymiar sprawiedliwości Prawo rodzinne

Ustawa regulująca status sędziów powołanych po 2017 r. już w Sejmie

Wymiar sprawiedliwości

Tzw. ustawa praworządnościowa, której celem jest uregulowanie statusu sędziów powołanych po 2017 r. została wniesiona do Sejmu. Zakłada ona, że uchwały obecnej KRS dotyczące powołania i awansowania tychże sędziów zostaną pozbawione mocy prawnej. Reguluje również kwestie orzeczeń – pod określonymi warunkami będą mogły zostać wzruszone. Ustawa ma wejść w życie po 30 dniach od ogłoszenia, przepis dotyczący wykazu sędziów, których dotyczy, po 14 dniach.

Patrycja Rojek-Socha

29.12.2025

Wymiar sprawiedliwości

Nasz news

Referendarz będzie mógł się odwołać od podziału czynności

Wymiar sprawiedliwości

Ministerstwo Sprawiedliwości poinformowało prezesów sądów apelacyjnych, że pracuje nad zmianami legislacyjnymi w przedmiocie uregulowania ścieżki odwoławczej dla referendarzy sądowych od decyzji prezesów sądów w przedmiocie ustalanych podziałów czynności. Do czasu ich zakończenia referendarze mają mieć możliwość wnoszenia odwołań do prezesa sądu wyższej instancji.

Patrycja Rojek-Socha

29.12.2025

Wymiar sprawiedliwości

Projekt ustawy o KRS już w Sejmie

Wymiar sprawiedliwości

Projekt nowelizacji ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, zakładający wybór jej 15 członków-sędziów przez sędziów, jest już w Sejmie. Na ostatniej prostej został poprawiony - dopisano m.in. przepisy, zgodnie z którymi członek/sędzia KRS w trakcie kadencji w Radzie nie będzie mógł ani pełnić funkcji w sądownictwie, ani zgłaszać swojej kandydatury na wolne stanowisko sędziowskie.

Patrycja Rojek-Socha

29.12.2025

Wymiar sprawiedliwości

Od 1 stycznia wyższe stawki za "urzędówki", ale adwokaci i radcy chcą systemowych zmian

Wymiar sprawiedliwości Zmiany w prawie 2026

Ministerstwo Sprawiedliwości obiecało, więc od 1 stycznia 2026 r. zwiększa o 100 proc. stawki za pomoc prawną z urzędu dla adwokatów i radców prawnych m.in. w sprawach o pozbawienie, ograniczenie, zawieszenie lub przywrócenie władzy rodzicielskiej, odebranie dziecka, wpis w księdze wieczystej czy zabezpieczenie spadku. O 50 proc. stawki wzrosną choćby w dochodzeniach i śledztwach. Tymczasem samorządy prawnicze, ale też stowarzyszenia adwokackie, walczą o systemowe rozwiązania.

Patrycja Rojek-Socha

29.12.2025

Wymiar sprawiedliwości Zmiany w prawie 2026

Polecamy książki prawnicze

Nowość

-20%

Postępowanie o zatwierdzenie układu

Anna Hrycaj Sprawdź

Cena promocyjna: 215,20 zł

Cena regularna: 269,00 zł

Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 134,49 zł

Nowość

Bestseller

-40%

Oznaczenie stron w sprawach cywilnych

Marcin Dziurda Sprawdź

Cena promocyjna: 89,40 zł

Cena regularna: 149,00 zł

Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 74,50 zł

Nowość

-10%

Pełnomocnictwo procesowe w postępowaniu cywilnym

Jacek Gudowski Sprawdź

Cena promocyjna: 224,10 zł

Cena regularna: 249,00 zł

Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 99,60 zł

Nowość

-20%

Kodeks cywilny. Komentarz

Małgorzata Balwicka-Szczyrba, Anna Sylwestrzak Sprawdź

Cena promocyjna: 303,20 zł

Cena regularna: 379,00 zł

Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 227,40 zł

Nowość

Bestseller

-10%

Meritum adwokata i adwokatki

Katarzyna Gajowniczek-Pruszyńska Sprawdź

Cena promocyjna: 260,11 zł

Cena regularna: 289,00 zł

Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 86,70 zł

Nowość

-10%

Zmiany w prawie spadkowym. Komentarz

Elżbieta Skowrońska-Bocian Sprawdź

Cena promocyjna: 179,10 zł

Cena regularna: 199,00 zł

Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 39,80 zł

Nowość

Bestseller

-30%

Kodeks postępowania karnego. Komentarz

Dariusz Świecki Sprawdź

Cena promocyjna: 314,30 zł

Cena regularna: 449,00 zł

Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 314,30 zł

Między kryzysem a odbudową. Prawa człowieka i praworządność w orzecznictwie sądów w 2025 roku

Prawnicy Prawo europejskie

Rok 2025 pokazał, że wyroki sądów nie są jedynie technicznymi rozstrzygnięciami zamykającymi konkretne sprawy, lecz realnie wpływają na kształt systemu prawa i standardy ochrony praw jednostki. W czasie utrzymującego się kryzysu praworządności to właśnie sądy – krajowe i międzynarodowe – coraz częściej pełnią rolę instytucji korygujących działania władzy i wyznaczających granice jej ingerencji - piszą prof. Adam Bodnar i Dominika Kuna.

Adam Bodnar Dominika Kuna

30.12.2025

Prawnicy Prawo europejskie

Na przewlekłe rozpoznawanie skargi na przewlekłość nie ma recepty

Prawo cywilne Wymiar sprawiedliwości Kredyty

Skarga na przewlekłość postępowania bywa w sprawach kredytów frankowych pomocą raczej iluzoryczną, nie tylko dlatego, że zasądzane zadośćuczynienie za przewlekłość ma zwykle wysokość symboliczną. Zdarza się nawet, że skargę tę sądy również rozpoznają przewlekle, co jeszcze przedłuża zasadnicze postępowanie. Obecnie na prawomocny wyrok frankowicze czekają nawet 5-6 lat.

Regina Skibińska

29.12.2025

Prawo cywilne Wymiar sprawiedliwości Kredyty

Polska wyda obywatela na zagraniczne przesłuchanie, ale… „do zwrotu”

Wymiar sprawiedliwości

W związku z niepełnym wdrożeniem przez Polskę zasad wykonywania europejskiego nakazu aresztowania, skutkującym preferencyjnym traktowaniem polskich obywateli w tej procedurze, nowelizacja kodeksu postępowania karnego ma wprowadzić możliwość, na wniosek państwa wystawiającego ENA, czasowego przekazania osoby ściganej. Jednak po przesłuchaniu lub przeprowadzeniu innych czynności śledczych, taka osoba miałaby zostać „zwrócona” Polsce, chyba że sama zdecyduje inaczej.

Krzysztof Sobczak

27.12.2025

Wymiar sprawiedliwości

Od marca aplikacja sędziowska także w Gdańsku, są obawy o możliwości lokalowe

Wymiar sprawiedliwości

Dyrektor Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury będzie mógł wyznaczyć aplikantowi miejsce odbywania zajęć, położone możliwie najbliżej miejsca zamieszkania aplikanta. W szczególnie uzasadnionych...

Patrycja Rojek-Socha

25.12.2025

SN: Kasacja na korzyść zmarłego jest możliwa

Prawo karne

Skazany uszkodził drzwi wejściowe sąsiadowi, lecz szkodę naprawił jeszcze przed wydaniem wyroku przez sąd rejonowy. Śmierć skazanego w toku procesu nie stała jednak na przeszkodzie wniesienia kasacji...

Katarzyna Żaczkiewicz-Zborska

25.12.2025

Porwania rodzicielskie będą lepiej uregulowane, ale terminy odwoławcze za krótkie

Prawo rodzinne Sędziowie

Proponowane w nowelizacji procedury cywilnej skrócenie terminów zaskarżenia orzeczeń sądu wydanych w trybie Konwencji haskiej do trzech dni w przypadku zażalenia i siedmiu przy apelacji, zdaniem...

Krzysztof Sobczak

25.12.2025

SN odpowie, czy sędzia wojskowy po 65 roku może orzekać

Wymiar sprawiedliwości Sędziowie

Czy sędzia, który ukończył 65 lat, jest osobą uprawnioną do orzekania, w sytuacji gdy Krajowa Rada Sądownicza nie wyraziła zgody na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego, zaś Izba Kontroli...

Katarzyna Żaczkiewicz-Zborska

24.12.2025

Komisja egzaminacyjna wykrywaczem sprawdzi, czy przyszły sędzia wniósł telefon na egzamin

Wymiar sprawiedliwości

Ministerstwo Sprawiedliwości wprowadza możliwość wykrywania przez członków komisji egzaminacyjnej na egzaminach sędziowskich i prokuratorskich, przy pomocy środków technicznych, czy zdający mają przy...

Patrycja Rojek-Socha

24.12.2025

Dr Turek: Polacy oczekują aktywności prokuratury także w sprawach cywilnych

Prawo cywilne

Mam wątpliwości wobec projektu zakładającego istotne ograniczenie prawa prokuratora do włączania się w postępowania cywilne. Ono jest konieczne dlatego, że z prawa o prokuraturze, a więc z przepisów...

Krzysztof Sobczak

24.12.2025

Będą wytyczne dla prokuratorów w sprawie poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego

Prokuratura

Minister sprawiedliwości Waldemar Żurek zapowiedział specjalne wytyczne dla prokuratorów ws. poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego. Mają już polecenie wnoszenia do sądu o przeprowadzenie rozpraw w...

Patrycja Rojek-Socha

23.12.2025

Księgi wieczyste bardziej cyfrowe, KRS w mObywatelu. Rząd przyjął projekt ustawy

Spółki Prawo gospodarcze Małe i średnie firmy Nieruchomości Deregulacja

W aplikacji mObywatel udostępniane będą dane z z Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) - każdy użytkownik tej aplikacji będzie mógł znaleźć dzięki temu podmiot, w którym występuje jego numer PESEL....

Tomasz Ciechoński

23.12.2025

Trybunał Konstytucyjny skontroluje, czy karanie za „nielegalne wyścigi” nie jest zbyt represyjne

Prawo karne Drogi Policja Bezpieczeństwo publiczne

Prezydent Karol Nawrocki, choć podpisał ustawę z 4 grudnia 2025 r. wprowadzającą szereg zmian w przepisach w celu poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego, to jednocześnie zapowiedział, że skieruje do...

Robert Horbaczewski

23.12.2025

Wyższe wynagrodzenie dla mediatora w postępowaniu cywilnym - od 1 lutego 2026 r.

Wymiar sprawiedliwości Zmiany w prawie 2026

Ministerstwo Sprawiedliwości poprawia projekt rozporządzenia podwyższającego wynagrodzenia mediatorów w postępowaniu cywilnym i przesuwa jego wejście w życie z 1 stycznia na 1 lutego 2026 r....

Patrycja Rojek-Socha

23.12.2025

Hinc: Z mediacji obie strony mogą wyjść zadowolone

Ordynacja Doradca podatkowy

Mamy nadzieję, że mediacja zostanie wprowadzona do przepisów podatkowych. Pozwoliłoby to przede wszystkim skrócić czas trwania postępowania podatkowego, zredukować koszty, a przy okazji — zapewnić...

Monika Pogroszewska

23.12.2025

Prof. Kocot: Udział prokuratora w postępowaniu cywilnym tylko wyjątkowo

Prawo cywilne

Określone w kodeksie postępowania cywilnego prawo prokuratora do włączania się do postępowań cywilnych ze względu na ochronę praworządności, praw obywateli lub interesu publicznego, wymaga istotnej...

Krzysztof Sobczak

23.12.2025

Jest zawiadomienie dotyczące niedopełnienia obowiązków przez ministra Żurka

Wymiar sprawiedliwości

Posłowie PiS skierowali do prokuratury zawiadomienie dotyczące obecnego szefa Ministerstwa Sprawiedliwości Waldemara Żurka. Chodzi o nieogłoszenie w terminie konkursów na dotacje z Funduszu...

Patrycja Rojek-Socha

22.12.2025

Posiedzenie aresztowe Ziobry odroczone do 15 stycznia

Prawo karne

Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa odroczył do 15 stycznia posiedzenie w sprawie aresztu dla byłego ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry. Sądowi nie dostarczono m.in. dokumentów niejawnych....

Katarzyna Żaczkiewicz-Zborska PAP

22.12.2025

Nagłe ruchy w Izbie Pracy SN, a zaległości rosną

Prawnicy Wymiar sprawiedliwości Sędziowie

Na rozpoznanie czy przyjęcie do rozpoznania skargi kasacyjnej w Izbie Pracy Sądu Najwyższego czeka się ponad pół roku. Szybszemu załatwianiu spraw ma służyć likwidacja jednego z wydziałów. Jednak...

Katarzyna Żaczkiewicz-Zborska

22.12.2025

POPRAWMY PRAWO

SN: Pożyczka 500 zł na 3000 procent - rażąco niesprawiedliwa

Prawo cywilne Domowe finanse Kredyty

Izba Kontroli Nadzwyczajnej uznała, że zastrzeżenie w umowie pożyczki rażąco wygórowanych odsetek wynoszących 3285 procent w skali roku, a następnie wydanie nakazu zapłaty, nie tylko naruszyło...

Katarzyna Żaczkiewicz-Zborska

19.12.2025

Prof. Załucki: Sąd ponad konstytucjami? Czy TSUE stanie się ustrojodawcą?

Wymiar sprawiedliwości

W ostatnich latach orzecznictwo TSUE ujawnia wyraźną tendencję do poszerzania własnej jurysdykcji w obszarze organizacji władzy sądowniczej państw członkowskich. Tendencja ta, uzasadniana...

Mariusz Załucki

19.12.2025

Aktualności
- Więcej jawności w procesach cywilnych, ale ograniczenia mogą naruszać konstytucję
  Wprowadzone podczas pandemii koronawirusa, a potem jeszcze rozbudowane ograniczenia jawności sądowych postępowań cywilnych, mają być ograniczone. Rządowy projekt przewiduje, że sąd będzie mógł rozpoznać sprawę w całości lub w części na posiedzeniu niejawnym tylko w określonych przypadkach. Są jednak wątpliwości, czy to poprawione prawo wypełniać będzie dość jednoznaczne w tej dziedzinie normy konstytucyjne.
- Ustawa regulująca status sędziów powołanych po 2017 r. już w Sejmie
  Tzw. ustawa praworządnościowa, której celem jest uregulowanie statusu sędziów powołanych po 2017 r. została wniesiona do Sejmu. Zakłada ona, że uchwały obecnej KRS dotyczące powołania i awansowania tychże sędziów zostaną pozbawione mocy prawnej. Reguluje również kwestie orzeczeń – pod określonymi warunkami będą mogły zostać wzruszone. Ustawa ma wejść w życie po 30 dniach od ogłoszenia, przepis dotyczący wykazu sędziów, których dotyczy, po 14 dniach.
- Projekt ustawy o KRS już w Sejmie
  Projekt nowelizacji ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, zakładający wybór jej 15 członków-sędziów przez sędziów, jest już w Sejmie. Na ostatniej prostej został poprawiony - dopisano m.in. przepisy, zgodnie z którymi członek/sędzia KRS w trakcie kadencji w Radzie nie będzie mógł ani pełnić funkcji w sądownictwie, ani zgłaszać swojej kandydatury na wolne stanowisko sędziowskie.
Zobacz więcej
Opinie
- Dr Turek: Polacy oczekują aktywności prokuratury także w sprawach cywilnych
  Mam wątpliwości wobec projektu zakładającego istotne ograniczenie prawa prokuratora do włączania się w postępowania cywilne. Ono jest konieczne dlatego, że z prawa o prokuraturze, a więc z przepisów ustrojowych, wynika, że prokuratura stoi na straży praworządności. Ale także dlatego, że większość Polaków uważa, że państwo powinno opiekować się ludźmi i interweniować w stosunki gospodarcze - mówi dr Piotr Turek, prokurator Prokuratury Okręgowej w Krakowie, autor komentarza do Prawa o prokuraturze.
- Prof. Kocot: Udział prokuratora w postępowaniu cywilnym tylko wyjątkowo
  Określone w kodeksie postępowania cywilnego prawo prokuratora do włączania się do postępowań cywilnych ze względu na ochronę praworządności, praw obywateli lub interesu publicznego, wymaga istotnej modernizacji zmierzającej przede wszystkim do jego wyraźnego ograniczenia – mówi prof. Wojciech Kocot, zastępca przewodniczącego Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego. Ale zastrzega, że pozostanie ono obecne wszędzie tam, gdzie ingerencja państwa w stosunki cywilnoprawne jest nadal wskazana i akceptowana w odbiorze powszechnym.
- Prokurator Opitek: Przemodelowanie instytucji podejrzanego niebezpiecznym postulatem
  Bardzo niebezpieczny jest postulat przemodelowania instytucji podejrzanego, gdyż nowa redakcja art. 71 par. 1 k.p.k. stałaby w sprzeczności z zasadami gwarancyjnymi procesu karnego, w tym domniemania niewinności i postulatem czytelnych i zrozumiałych dla obywatela granic/przesłanek, w którym momencie organy ścigania mogą uznać go za podejrzanego - pisze dr Paweł Opitek, prokurator Prokuratury Regionalnej w Krakowie, dyrektor Biura Prawnego ZZPiPP RP.
Zobacz więcej
Zmiany w prawie
- W Nowym Roku ważne zmiany w prawie
  Wzrośnie płaca minimalna, przedłużono zamrożenie cen energii, a gminy ponownie zajmą się wypłatą dodatku osłonowego dla najuboższych. Więcej osób będzie mogło skorzystać z emerytur pomostowych, wraca podatek minimalny, a właściciele nowo kupionych pojazdów będą musieli je przerejestrować. Dzieciom nie będzie wolno sprzedawać energetyków, a szpitale muszą przygotować się na nowe zasady akredytacji. To tylko niektóre zmiany, jakie czekają nas od 1 stycznia 2024 r.
- Samo niepłacenie alimentów to za mało, by wykluczyć z dziedziczenia
  Przepisy, które weszły w życie 15 listopada rozszerzają katalog przyczyn prowadzących do niegodności dziedziczenia. Objęte mają zostać nim osoby, które uporczywie uchylają się wobec spadkodawcy od obowiązku alimentacyjnego oraz od wykonywania obowiązku pieczy. Co ważne, stwierdzić musi to sąd, a podstawą będą choćby skazania za niealimentację. Trzeba będzie też sprawdzić, czy nie było przebaczenia.
- Ustawy przyjęte przez Sejm na posiedzeniu 17 sierpnia 2023 r
  Sejm głosował w czwartek nad zmianami w ponad 20 ustawach oraz przyjął uchwałę o zarządzeniu referendum 12 października 2023 r. Zmiany dotyczą m.in. wprowadzenie do procedury cywilnej na stałe rozpraw zdalnych, wprowadzenia Centralnej Informacji Emerytalnej, rewitalizacji Odry, bezpłatnych leków dla dzieci i seniorów 65 plus, zakazu sprzedaży energetyków dzieciom, 5 proc. obniżki cen prądu dla gospodarstw domowych oraz wprowadzenia "Lex knebel".
Zobacz więcej
Pytania i odpowiedzi
- Ustrój sądów powszechnych radykalnie zmieniony
  Przyjęta w piątek, 20 lipca br. przez Sejm nowelizacja ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych i...
- KRS może przyspieszyć wybór nowych sędziów SN
  Być może jeszcze w lipcu Krajowa Rada Sądownictwa zajmie się opiniowaniem kandydatów do Sądu...
- Służby bez kontroli sięgają po metadane
  Sądy mają sprawdzać jak służby korzystają z danych telekomunikacyjnych i bilingów. Informacje,...
Zobacz więcej
Orzeczenia
- SN: Kasacja na korzyść zmarłego jest możliwa
  Skazany uszkodził drzwi wejściowe sąsiadowi, lecz szkodę naprawił jeszcze przed wydaniem wyroku przez sąd rejonowy. Śmierć skazanego w toku procesu nie stała jednak na przeszkodzie wniesienia kasacji przez rzecznika praw obywatelskich. Sąd Najwyższy uchylił wyrok sądu I instancji.
- SN odpowie, czy sędzia wojskowy po 65 roku może orzekać
  Czy sędzia, który ukończył 65 lat, jest osobą uprawnioną do orzekania, w sytuacji gdy Krajowa Rada Sądownicza nie wyraziła zgody na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego, zaś Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN odrzuciła odwołanie od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa, a dodatkowo sąd pracy udzielił zabezpieczenia poprzez nakazanie Wojskowemu Sądowi Garnizonowemu dalsze zatrudnianie na stanowisku sędziego tego sądu? Na to pytanie odpowie Izba Karna Sądu Najwyższego.
- SN: Pożyczka 500 zł na 3000 procent - rażąco niesprawiedliwa
  Izba Kontroli Nadzwyczajnej uznała, że zastrzeżenie w umowie pożyczki rażąco wygórowanych odsetek wynoszących 3285 procent w skali roku, a następnie wydanie nakazu zapłaty, nie tylko naruszyło równowagę kontraktową, lecz także prowadziło do zaburzenia istniejących ówcześnie stosunków społecznych. Wykreowano sytuację rażąco niesprawiedliwą i naruszono zasadę zaufania obywatela do państwa.
Zobacz więcej