Ministerstwo Sprawiedliwości szykuje się z nowelizacją Prawa o notariacie. Chce, by spadkobiercy lub zapisobiercy windykacyjni mogli za pośrednictwem notariuszy, przy użyciu systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe, składać wnioski o wpis do księgi wieczystej w celu ujawnienia przejścia prawa własności nieruchomości wskutek dziedziczenia, stwierdzonego aktem poświadczenia dziedziczenia. Regulacja ma być gotowa już w pierwszym kwartale 2025 r.

Sąd, gdy potrzebny jest pełnomocnik z urzędu w sprawie cywilnej, zwraca się o jego wyznaczenie do okręgowej rady adwokackiej lub radcowskiej. Ta nie tylko go wyznacza na podstawie prowadzonej przez siebie listy, ale też powiadamia - zarówno pełnomocnika, jak i sąd. Te działania z kolei wiążą się z konkretnymi kosztami. Do Senatu trafiła właśnie petycja, dotycząca samorządu adwokackiego, o zmiany obligujące Skarb Państwa do zwrotu tych środków.

Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa zastosował wobec Marcina Romanowskiego, byłego wiceministra sprawiedliwości, areszt na okres trzech miesięcy. Jest on podejrzany w śledztwie dotyczącym wydatkowania środków z Funduszu Sprawiedliwości. Wniosek prokuratury w sprawie aresztowania Romanowskiego rozpatrzyła w jednoosobowym składzie sędzia Monika Louklinska.

Prezydent Andrzej Duda powołał sędziego Bogdana Święczkowskiego na nowego prezesa Trybunału Konstytucyjnego. Święczkowski to były prokurator krajowy i były szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a także współpracownik Zbigniewa Ziobry. Drugim kandydatem wskazanym przez zgromadzenie TK był Bartłomiej Sochański.

Specjalny zespół w Prokuraturze Krajowej bada 600 spraw z okresu 2016-2023, w których - w ocenie nowego kierownictwa - mogło dojść do błędów prokuratury. Minister sprawiedliwości, prokurator generalny Adam Bodnar poinformował właśnie, że pod koniec grudnia zaprezentowany zostanie raport z oceny 200 spośród nich. Na liście są m.in. afera hejterska, Fundusz Sprawiedliwości, wątki dotyczące Orlenu, afera wizowa, praca dla więźniów, ale też działania policji wobec demonstrujących.

W przestrzeni publicznej rozpowszechniane jest stanowisko, kwestionujące status sędziów nominowanych od 2018 r. z uwagi na fakt powołania na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, ukształtowanej przepisami ustawy z 8 grudnia 2017 r. Tymczasem Trybunał Konstytucyjny kilkukrotnie kwestionował konstytucyjność poprzednich przepisów o KRS, a w 2010 r. nominacje sędziowskie wręczał nie prezydent, lecz marszałek Sejmu. Co istotne w żadnym z orzeczeń ETPCz, TSUE, SN, a także NSA nie zawarto sformułowania, że sędzia nominowany od 2018 r. nie jest sędzią - pisze Kinga Śliwińska-Buśkiewicz, sędzia Sądu Apelacyjnego w Poznaniu.

Sąd Najwyższy w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych uchylił i przekazał do ponownego rozpoznania wyrok dotyczący kredytu frankowego. Orzeczenie zapadło na skutek skargi nadzwyczajnej rzecznika praw obywatelskich, który dopatrzył się naruszenia standardów europejskich w rozpoznaniu sporu o charakterze konsumenckim, w którym jedna strona jest wyraźnie słabsza.

Ministerstwo Infrastruktury rozważa zmianę zasad egzekucji mandatów z fotoradarów stacjonarnych. To nie Główny Inspektor Transportu Drogowego ma udowadniać, kto prowadził pojazd, ale właściciel lub posiadacz będzie musiał wykazać, że to nie on siedział za kierownicą, jeśli tak było w rzeczywistości. Fotoradary raczej nie wrócą pod zarząd samorządów lokalnych. Ministerstwo ma inny pomysł.

Orzekanie o winie wydłuża rozwody, nasila konflikt między rozwodzącymi się małżonkami i negatywnie wpływa na ich małoletnie dzieci - wskazują nie tylko sędziowie, ale też część pełnomocników. Ministerstwo Sprawiedliwości, szukając sposobów na odciążenie sądów i usprawnienie procesów, analizuje więc także zmiany w tym zakresie - rozważane jest zarówno całkowite odejście od rozwodowej winy, jak i ograniczenia w orzekaniu o niej.

Nie odbędzie się zaplanowane na dzisiaj posiedzenie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie oceny wniosku prezydenta o zbadanie wybranych przepisów ustawy o Trybunale Konstytucyjnym i regulacji ich wprowadzających pod kątem zgodności z Konstytucją. Ustawy te miały przywrócić ład konstytucyjny w Trybunale i zapewnić prawidłową kontrolę aktów wydawanych przez rząd i Sejm.

Na Uniwersytecie Jagiellońskim odbył się jubileusz pracy naukowej profesora Piotra Hofmańskiego, wybitnego znawcy postępowania karnego, byłego prezesa Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze. Jubilat otrzymał Księgę Jubileuszową, którą współtworzyło kilkudziesięciu autorów. Wydarzenie to odbyło się w ramach działań Centrum Międzynarodowego Wymiaru Sprawiedliwości w Sprawach Karnych.

Nowelizacja albo całkiem nowa ustawa o nieletnich - w Ministerstwie Sprawiedliwości działa zespół, który analizuje obecne rozwiązania i przygotowuje zmiany, które miałyby spowodować, że działania podejmowane wobec nastolatków, dopuszczających się czynów karalnych lub demoralizacji, będą efektywniejsze i bardziej skuteczne. Wiceministra Maria Ejchart podkreśla, że chodzi o to, by system zapewniał im pomoc terapeutyczną, wychowawczą i readaptację.

Sąd rejonowy w sposób nieuzasadniony i niesprawiedliwy nałożył na nieletniego syna pozwanych lokatorów obowiązek solidarnej zapłaty należności czynszowych z tytułu zamieszkiwania w spornym lokalu – orzekła Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego. Tym samym podzieliła racje skarżącego rzecznika praw obywatelskich, że wyrok narusza zasady państwa prawa. Było to bezprawie judykacyjne, za które należy się poszkodowanemu odszkodowanie.

Jednym rozwiązaniem, które miałoby usprawnić pracę sądów są tzw. rozwody pozasądowe. Ministerstwo Sprawiedliwości pomysł analizuje także w kontekście Konstytucji i tego, przed kim taki rozwód mógłby przebiegać. Propozycje są dwie - albo przed notariuszem, albo przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego. Część prawników już wskazuje, że o kwestie konstytucyjności nie ma co się martwić, bo z Konstytucji nie wynika, by przy rozwodach możliwy był wyłącznie tryb sądowy.

Z projektu nowelizacji kodeksu karnego mającej lepiej chronić różne mniejszości przed przestępstwami motywowanymi nienawiścią, zniknęła przesłanka związana z tożsamością płciową. Rząd przekonuje, że szersze określenie „ze względu na płeć” zapewni niezbędną ochronę także osobom niebinarnym. Zainteresowane środowiska mają wątpliwości i zapowiadają walkę o dodanie tej przesłanki.

Komisja Wenecka, organ doradczy Rady Europy, oceniła, że wygaszenie kadencji wszystkich obecnych sędziów polskiego Trybunału Konstytucyjnego byłoby niezgodne ze standardami, a więc niedopuszczalne. O uwagach i zaleceniach Komisji poinformował PAP wiceminister sprawiedliwości Dariusz Mazur. Przedmiotem sporządzonej, przez ekspertów i przyjętej w piątek, opinii Komisji Weneckiej był projekt poprawek do konstytucji dotyczących TK oraz dwa projekty ustaw w sprawie Trybunału.

Do Prokuratury Okręgowej w Warszawie skierowano zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa przez premiera Donalda Tuska i prokuratora generalnego Adama Bodnara. Skierował je PiS, podstawą ma być pozbawienie prokuratora Dariusza Barskiego możliwości pełnienia funkcji prokuratora krajowego. Barski został odwołany ze swojej funkcji 12 stycznia, a podstawą było to, że według prokuratora generalnego, nie został prawidłowo przywrócony ze stanu spoczynku.

W Trybunale Konstytucyjnym trwa posiedzenie Zgromadzenia Ogólnego Sędziów TK w sprawie wyboru kandydatów na nowego prezesa TK. Według nieoficjalnych informacji medialnych wskazano na tę funkcję sędziów Bartłomieja Sochańskiego i Bogdana Święczkowskiego. Wybór jednego z nich będzie teraz należał do prezydenta Andrzeja Dudy. Ten jeszcze w piątek zapowiadał, że postara się jak najszybciej powołać nowego prezesa TK.

Sąd Najwyższy nie zgodził się na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej sędziego, który prowadził samochód i powodując wypadek, potrącił rowerzystkę. Uznał, że samo wszczęcie postępowania karnego wpływa negatywnie na opinię i wizerunek sędziego w społeczeństwie, a dowody nie świadczą o winie czy niedbalstwie kierowcy.

Opinie dla prokuratur i sądów będą mogli przygotowywać tylko certyfikowani biegli oraz instytucje opiniujące, które także będą musiały ubiegać się o certyfikaty wydawane przez niezależną komisję – mówi prof. Tadeusz Tomaszewski, pełnomocnik ministra sprawiedliwości ds. biegłych sądowych. Według niego nowa ustawa o biegłych sądowych może wejść w życie z początkiem 2026 roku i wtedy też zaczną obowiązywać nowe zasady wynagradzania za opinie.

Na finiszu są prace nad projektem ustawy o wykonywaniu przez Polskę orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Ma przeciwdziałać m.in. takim sytuacjom, jak choćby 17 lat oczekiwania na wykonanie aborcyjnego wyroku w sprawie Alicji Tysiąc. Ustawa będzie określać, jaki organ i za co odpowiada, ale też jak wykonać dane orzeczenie Trybunału. Zapowiadano go już od kilku miesięcy.

Komitet Stały Rady Ministrów przyjął w czwartek projekt rozdzielający funkcje prokuratora generalnego i ministra sprawiedliwości - poinformował o tym poprzez platformę X minister Maciej Berek, szef KSRM. Wstępną wersję w trakcie opiniowania poprawiono - Naczelna Rada Adwokacka i Krajowa Rada Radców Prawnych będą mogły wskazać kandydata na prokuratora generalnego, co więcej ich przedstawiciele wejdą w skład Krajowej Rady Prokuratorów.

Sejm na posiedzeniu plenarnym przegłosował wniosek o wyrażenie zgody na zatrzymanie i doprowadzenie posła PiS Zbigniewa Ziobry przed komisję śledczą ds. Pegasusa. Teraz były minister sprawiedliwości może zeznawać jako świadek i przedstawić okoliczności zakupu i wykorzystania tego programu operacyjnego, służącego do inwigilacji terrorystów.

Uchylenie ustawy o lekarzu sądowym i pozostawienie każdemu lekarzowi prawa do wystawiania zaświadczeń usprawiedliwiających niestawiennictwo w sądzie z powodu choroby to rozwiązanie, które proponuje Adwokatura. W całym kraju brakuje lekarzy sądowych, co naraża obywateli na negatywne skutki procesowe i utrudnia pracę adwokatom.

434 zmiany przewiduje projekt rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw i rodzajów niektórych miejscowości oraz obiektów fizjograficznych. Zmiany wejdą w życie 1 stycznia 2025 roku. Będą dotyczyć 126 gmin, 102 powiatów w 16 województwach.

Ministra do spraw równości Katarzyna Kotula zapowiedziała, że zrzeknie się immunitetu. Ma to związek ze złożonym przez byłego prezesa Polskiego Związku Tenisowego Mirosława Skrzypczyńskiego aktem oskarżenia, w którym zarzuca jej zniesławienie. Chodzi o jej wypowiedzi, że jako nastoletnia tenisistka była przez niego molestowana seksualnie. Sprawa dotycząca molestowania została umorzona z powodu przedawnienia, ale prokuratura potwierdziła, że materiał dowodowy to potwierdza.

W opracowywanej przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa Karnego dużej nowelizacji kodeksu karnego ma znaleźć się definicja tortur - zapowiedziała 4 grudnia wiceministra sprawiedliwości Maria Ejchart. Jak wyjaśniła, do ustawy zostanie przeniesiona z niewielkimi poprawkami definicja z Konwencji o zakazie tortur, zgodnie z którą jest to "każde działanie, którym jakiejkolwiek osobie umyślnie zadaje się ostry ból lub cierpienie, fizyczne bądź psychiczne, w celu uzyskania od niej lub od osoby trzeciej informacji lub wyznania".

Tak długo jak skuteczność powierzenia obowiązków I zastępcy prokuratora generalnego nie zostanie podważona orzeczeniem właściwego do rozpoznania takiego zagadnienia sądu, istnieją pełne podstawy prawne i procesowe do uznania skuteczności powierzenia obowiązków prokuratorowi Jackowi Bilewiczowi. Wyjątkiem uzasadniającym zanegowanie legalności powierzenia takich obowiązków mogłaby być jedynie uzurpacja funkcji - komentuje brak uchwały SN Prokuratura Krajowa.

Do końca roku do opiniowania ma trafić projekt usprawniający pracę sądów w związku z ich obciążeniami sprawami frankowymi. Zakłada on możliwość orzekania w tych sprawach na posiedzeniu niejawnym w pierwszej i drugiej instancji i np. przesłuchiwanie świadków zdalnie - mimo sprzeciwu strony. Sporym odciążeniem m.in. dla apelacji ma być propozycja, by pozew frankowicza z chwilą doręczenia bankowi, z mocy prawa wstrzymywał spłatę kredytu. Wyłączone zostaną również ograniczenia co do zarzutu potrącenia.

Zwiększenie efektywności korzystania z opinii biegłych, w tym przyspieszenie wydawania opinii – takie m.in. korzyści ma przynieść nowa ustawa o biegłych sądowych. Rozwiązany ma być wreszcie problem weryfikacji biegłych i stworzone solidne zasady ich wynagradzania. Wstępny projekt jest obecnie analizowany w Ministerstwie Sprawiedliwości, a musi jeszcze przejść uzgodnienia międzyresortowe i konsultacje społeczne. Do parlamentu ma trafić wiosną, a 1 stycznia 2026 r. mógłby wejść w życie.