Zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego to m.in. powrót procedury zamówień publicznych. Wracają obowiązki podatników, liczne wyzwania czekają przedsiębiorców i pracowników, istotne zmiany będą też dotyczyły pacjentów. Ale zbyt krótkie okresy przejściowe powodują ryzyko, że wywiązanie się z niektórych obowiązków może być niezwykle trudne. Problemów nie zabraknie - przedstawiamy najważniejsze zmiany od 1 lipca.

Od soboty, 1 lipca 2023 roku, wzrośnie - po raz drugi w tym roku - minimalne wynagrodzenie za pracę. W drugim półroczu br. płaca minimalna zwiększy się z obecnych 3490 zł do 3600 zł, a minimalna stawka godzinowa – z obecnych 22,80 zł do 23,50 zł. To był pierwszy taki przypadek pod rządami obowiązującej ustawy, ale nie ostatni. Wszystko wskazuje na to, że także w przyszłym roku wynagrodzenie minimalne będzie rosnąć dwa razy.

MSZ zamierza pilnie wprowadzić rozporządzeniem outsourcing wizowy. Podmioty m.in. z Arabii Saudyjskiej, Kuwejtu, Kataru, Iranu, Filipin, Nigerii, Indii czy Pakistanu będą przyjmowały wnioski o wizę i przekazywały je do polskiego MSZ. Wprowadzenie pośredników do procedury wizowej oraz fakt, że wizy dla obywateli tych państw będzie wydawał urzędnik w Warszawie, a nie służby konsularne na miejscu, ma przyśpieszyć procedurę. Prawnicy mają szereg obaw - wskazują m.in. na możliwy konflikt interesów.

W Radzie Dialogu Społecznego w czwartek rozpoczynają się negocjacje w sprawie płacy minimalnej w 2024 roku. Pracodawcy będą zabiegać, aby wzrosła ona zgodnie z propozycją rządu, ponieważ taka podwyżka wynika z ustawy. Konfederacja Lewiatan będzie jednak przekonywała partnerów społecznych do zmiany w przyszłości sposobu ustalania minimalnego wynagrodzenia.

Przewidziane w rządowym projekcie ustawy podniesienie od 1 stycznia 2024 r. kwoty świadczenia wychowawczego Rodzina 500+ dla wszystkich uprawnionych z 500 do 800 złotych zostanie wdrożone w sposób płynny – informuje ZUS. I zapewnia, że odbędzie się to bez potrzeby składania wniosku i bez konieczności kontaktowania się z Zakładem. Informację otrzymają elektronicznie.

W sytuacji gdy pracownik zatruł się posiłkiem zjedzonym w czasie pracy, nie musi zaistnieć związek funkcjonalny między wypadkiem a wykonywaną pracą. Wykazanie powiązania jest jednak konieczne, gdy zdarzenie występuje po godzinach pracy – orzekł Sąd Najwyższy w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, rozpoznając roszczenie żony zmarłego nagle pracownika.

Pracownik w Polsce, wbrew zaleceniom unijnej dyrektywy, nie skorzysta z przysługujących mu pięciu dni w roku kalendarzowym urlopu opiekuńczego, by zapewnić osobistą opiekę lub wsparcie dziadkowi lub swojemu rodzeństwu jako członkom rodziny. Chyba, że mieszkają pod jednym dachem. W ten sposób z urlopu skorzystają też konkubenci, choć polskie prawo nie stawia na równi związku partnerskiego z małżeńskim.

Aż 86 proc. Polaków pozytywnie ocenia zmiany w prawie pracy, które weszły w życie w kwietniu 2023 roku. Jednocześnie tylko 12 proc. ankietowanych dobrze orientuje się w nowych przepisach, a połowa zna je w ograniczonym zakresie. Co ciekawe, aż 47 proc. ankietowanych twierdzi, że obecny pracodawca nie poinformował ich o zmianie przepisów, zapominając, że pracodawca nie ma takiego obowiązku.

Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu przyjął skargę dotyczącą nierównego i dyskryminującego traktowania kobiet-emerytek z rocznika '53. Chodzi o naruszenie szeroko rozumianego prawa własności i dyskryminację - nierówne traktowanie w obrębie jednego rocznika. Zdaniem prawników, jest szansa, że ETPC skargę uwzględni. A to oznacza, że temat wróci i rząd będzie musiał się z nim zmierzyć.

Coraz więcej organizacji w Polsce i na świecie deklaruje, że kluczowe jest dla nich inkluzywne środowisko pracy. Liderzy zainteresowani są korzyściami z niej płynącymi - np. większą innowacyjnością zespołów czy atrakcyjnym wizerunkiem pracodawcy. Tymczasem z najnowszego badania Kincentric wynika, że tylko 27 proc. pracowników odbiera działania top managementu wspierające inkluzywność jako szczere i wiarygodne.

Odbiurokratyzowanie i uelastycznienie zatrudnienia w służbie cywilnej, uproszczenie naboru na stanowisko, zmiany w systemie czasu pracy i funkcjonowaniu komisji dyscyplinarnych - zakłada nowelizacja ustawy o służbie cywilnej i innych ustaw. Pracę w administracji państwowej i służbie cywilnej stracą pracownicy i współpracownicy organów bezpieczeństwa, nawet jeśli złożyli zgodne z prawdą oświadczenie lustracyjne.

Pracodawca zawiera dla pracownika umowę o prowadzenie PPK nie wcześniej niż 15. dnia zatrudnienia i nie później niż do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynęło 90 dni zatrudnienia. Jeżeli nie robi tego w tym terminie, pracownik stanie się uczestnikiem PPK z mocy prawa.

Od 1 lipca skierowania do sanatoriów będą wystawiane już tylko w formie elektronicznej - przypomina Narodowy Fundusz Zdrowia. Kończy się wówczas okres przejściowy, a papierowe skierowania będą wystawiane w wyjątkowych sytuacjach. E-skierowanie na leczenie uzdrowiskowe jest automatycznie przesyłane do odpowiedniego oddziału NFZ już w momencie wystawienia.

Rośnie liczba dni absencji chorobowej i liczba wystawionych zaświadczeń lekarskich. Zwolnienia chorobowe nie zawsze są jednak wykorzystywane zgodnie z przeznaczeniem. Wyjazdy na wycieczki, remonty mieszkania czy dodatkowa praca zawodowa – to tylko niektóre przykłady. W I kwartale 2023 roku ZUS wydał 7,77 tys. decyzji wstrzymujących dalszą wypłatę zasiłków chorobowych.

Obwiniony zwolnił działacza związkowego z pominięciem procedur, które gwarantują szczególną ochronę stosunku pracy. Został on jednak uniewinniony od zarzutu popełnienia wykroczenia przeciwko prawom pracownika. Sąd uznał, że nie doszło do rażącego naruszenia przepisów prawa pracy, ponieważ decyzja o wypowiedzeniu umowy o pracę nie była całkowicie nieuzasadniona, subiektywna i złośliwa.

W świadectwie pracy nie powinno się rozbijać informacji o urlopie na wykorzystany w naturze i rozliczony ekwiwalentem. Tego rodzaju podział w żaden sposób nie wpływa na przyszłe uprawnienia pracownicze i wykracza poza ściśle informacyjny charakter świadectwa. Może też wpływać na ocenę pracownika przez kolejnego pracodawcę.

U części pracodawców okres wakacyjny to czas intensywnej pracy, w którym, co do zasady, urlopy wypoczynkowe nie są udzielane. Takie zastrzeżenia, wskazujące na ten lub inny, np. świąteczny okres jako czas „bez urlopów”, zawarte są w części regulaminów pracy. Pojawiają się jednak wątpliwości, czy pracodawca w każdym przypadku może odmawiać udzielania urlopu na żądanie w tych okresach.

Uregulowanie w jednym akcie prawnym kwestii związanych z uczestnictwem pracowników w spółce powstałej w wyniku transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek - to cel nowelizacji ustawy, którą przyjął ostatnio Sejm. Znajdzie się w niej m.in. procedura tworzenia specjalnego zespołu negocjacyjnego dla zabezpieczenia praw i interesów pracowników. Senat zadecydował o odrzuceniu ustawy, która wróci teraz do Sejmu.

Uchylenie przez sąd pierwszej instancji zaskarżonej decyzji organu rentowego oraz przekazanie sprawy temu organowi do ponownego rozpoznania następuje wyrokiem. Rozstrzygnięcie ma charakter merytoryczny, także co do istoty sprawy – taką uchwałę podjęła Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego. Sprawa dotyczyła wydania zaświadczenia pracodawcy A1.

80 proc. pracowników, którzy zmienili w ciągu ostatniego roku pracę, nie zarzeka się, że nie będzie chciała jej zmienić i jest otwarta na nowe wyzwania zawodowe. To jeden z ważniejszych wniosków badania Talent Trends 2023. Jak wynika z analiz, dla pracowników rozważających przejście do innej firmy liczy się nie tylko wynagrodzenie, ale też elastyczność w pracy i możliwość rozwoju kariery.

Wprowadzony pakiet Slim VAT 3 zmienia również rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych. Nowe zasady mają mieć zastosowanie od stycznia 2023 roku. Zdaniem doradców podatkowych spowoduje to, kolejny raz, niepotrzebne zamieszanie – takie samo jak ubiegłoroczna nowelizacja Polskiego Ładu. Nadpłacony podatek natomiast będzie można odzyskać dopiero w przyszłym roku.

Rozpoznanie sprawy cywilnej przez sąd drugiej instancji w składzie jednego sędziego ukształtowane na podstawie ustawy o zwalczaniu COVID-19 ogranicza prawo do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy. Nie jest konieczne dla ochrony zdrowia publicznego i prowadzi do nieważności postępowania - taką uchwałę w składzie siedmiu sędziów podjęła Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN.

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej nie planuje zmieniać przepisów tak, by korzystniejszymi warunkami ustalania emerytur objąć również kobiet urodzone przed 1949 r., które pominięto w reformie systemu przeprowadzonego w 1999 r. Problem został poruszony w poselskiej interpelacji, w której wskazano, że seniorki czują się niesprawiedliwie traktowane z powodu różnic m.in. w zakresie wymaganych okresów składkowych.

Prokurator ma prawo, jak każdy pracownik, do godnych warunków wykonywania zawodu, aby nie czuł się przez swoich szefów mobbingowany – orzekł Sąd Najwyższy. Pracownik, także prokurator, ma prawo zwrócić uwagę na nieprawidłowości zachodzące w jego jednostce, nie jest przecież niewolnikiem.

W 2024 roku sferze budżetowej powinno się zapewnić ok. 20-procentowe podwyżki - postuluje Konfederacja Lewiatan. Organizacja podkreśla, że tylko realny wzrost wynagrodzeń może zapobiec pogarszaniu się jakości usług publicznych. Tym bardziej, że już od kilku lat wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w tym sektorze jest dużo niższy, niż tempo wzrostu płacy minimalnej.

W pracowniczych planach kapitałowych obowiązuje tzw. autozapis. Osoby zatrudnione domyślnie stają się uczestnikami PPK, chyba że złożą deklarację o rezygnacji. Domyślny jest także fundusz zdefiniowanej daty, w którym uczestnik PPK oszczędza. Zmiana funduszu przez uczestnika PPK wymaga podjęcia przez niego określonego działania.

Pracodawcy mogą mieć problem z pracownikami w wieku przedemerytalnym, którzy po 7 października, gdy w Kodeksie pracy przestanie istnieć telepraca, nie zgodzą się przejść na pracę zdalną. Zdaniem prawników to luka w prawie, którą ustawodawca może jeszcze naprawić. Zwłaszcza że w przepisach uregulował kwestię tak marginalną, jak sytuacja bezrobotnych, których do firm wysłały urzędy pracy, a którzy również nie będą chcieli przejść z telepracy na pracę zdalną.

Czy firma może w regulaminie nakazać sposób parkowania na firmowym parkingu i karać tych, którzy tego nie przestrzegają? Zdaniem prawników, pracodawca ma do tego prawo, dyskusyjne jest jednak wyciąganie konsekwencji. Tu opinie są podzielone. Jedni twierdzą, że może określić zakres kar porządkowych, ale nie może dokonywać potrąceń z pensji pracownika, inni – że nie powinien wyciągać konsekwencji prawno-pracowniczych.

Od 1 lipca br. minimalny poziom wynagrodzenia dla pracowników urzędów samorządowych i jednostek podległych wynosić będzie od 3300 zł (dla kategorii I) do nawet 5200 zł (kategoria XX). W Dzienniku Ustaw opublikowane zostało nowe rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w odpowiedzi na interwencję Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców poinformował, że techniczne problemy ze składaniem rocznego rozliczenia składki zdrowotnej za poprzedni rok zostały rozwiązane już 2 maja br. Zaznaczono również, że ewentualne kwoty nadpłaty i sposób jej rozliczenia będzie można zobaczyć na profilu płatnika PUE ZUS po zakończeniu procedury.