Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) zapowiada kolejne zmiany w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Będą dotyczyły funkcjonowania warsztatów terapii zajęciowej. Z opisu projektu nowelizacji w wykazie prac legislacyjnych rządu (UD348), wynika, że najważniejsze zmiany to:

  • Precyzyjne określenie czasu działania WTZ - co najmniej 5 dni w tygodniu po 8 godzin dziennie. W tym co najmniej przez 6 godzin dziennie i 30 godzin tygodniowo będą zajęcia z uczestnikami. Pozostały czas będzie przeznaczony na czynności porządkowe, przygotowanie do zajęć, dokumentację i transport uczestników.
  • Zmieni się sposób kwalifikacji do WTZ: będzie jednolity wzór wniosku o przyjęcie do warsztatu, konieczne będzie orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności oraz inne dokumenty. Chodzi o takie, które mają znaczenie przy ocenie potrzeby uczestnictwa w terapii zajęciowej. A także związane ze stanem zdrowia kandydata. Nie będzie konieczny zapis w orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności, który dotyczy wskazania do uczestnictwa w terapii zajęciowej.
  • Regulacja zasad przyjęcia do WTZ: na podstawie opinii rady programowej warsztatu i w uzgodnieniu z powiatowym centrum pomocy rodzinie. Jeśli kandydat jest z innego powiatu, prowadzący WTZ uzgodni jego przyjęcie z powiatowym centrum pomocy rodzinie z jego terenu.
  • Powiaty będą musiały publikować na stronie starostwa informacje o podmiotach, które na ich terenie wspierają osoby z niepełnosprawnościami w zakresie rehabilitacji zawodowej i społecznej. A także o miejscach, gdzie można się dowiedzieć o tym wsparciu.
  • Powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności będą zobowiązane do przekazania osobom z niepełnosprawnościami lub ich opiekunom linku do strony pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych oraz starostwa, gdzie są informacje o formach wsparcia.
  • Podstawą do opracowania indywidualnego programu rehabilitacji (IPR) będzie diagnoza funkcjonalna.
  • Rzadziej będą oceniane indywidualne efekty rehabilitacji uczestników WTZ – nie co pół roku jak teraz, ale raz w roku. Kompleksowa ocena będzie przynajmniej raz na 3 lata.
  • Będą odpłatne praktyki zawodowe dla uczestników WTZ. Zwiększy się także tygodniowy wymiar czasu nieodpłatnych praktyk zawodowych do ½ etatu czasu pracy osoby z niepełnosprawnością, przez okres 3 miesięcy. Będzie można je przedłużyć do 12 miesięcy u jednego pracodawcy, na jednym stanowisku pracy. Tyle samo będą trwały wprowadzone nowymi przepisami odpłatne praktyki zawodowe.
  • „Pracownik warsztatu pracujący bezpośrednio z uczestnikami” będzie zdefiniowany jako pracownik, który wchodzi w skład rady programowej.
  • Będzie określony czas pobytu w WTZ. Skończy się po trzykrotnej kompleksowej ocenie IPR. Przy czym takie odliczanie będzie obowiązywało po wejściu w życie nowelizacji ustawy, nie będzie dotyczyło wcześniejszych ocen.
  • Uczestnik WTZ, który rozpoczął pracę, w przypadku niepowodzenia, będzie mógł wrócić do warsztatu w ciągu 4 miesięcy. W tym czasie WTZ będzie mógł przyjąć inną osobę z listy zakwalifikowanych. Jeśli zostanie wolne miejsce po pracowniku, który poszedł do pracy, WTZ będzie miał niższe dofinansowanie.
  • Będą staże zawodowe dla uczestników warsztatów.

Z warsztatów terapii zajęciowej do pracy przechodzi zaledwie 1 proc. uczestników rocznie – alarmowała w tym roku Najwyższa Izba Kontroli. Brakuje miejsc w zakładach aktywności zawodowej, rotacja w WTZ jest znikoma, a rehabilitacja potrafi trwać latami. W przypadku prawie 60 proc. uczestników skontrolowanych przez NIK warsztatów rehabilitacja trwała ponad pięć lat, a w skrajnych przypadkach nawet 18 lat.

Czytaj również:  NIK: Warsztaty terapii zajęciowej nie pomagają wejść na rynek pracy>>

MRPiPS zapowiada, że Rada Ministrów przyjmie projekt ustawy w I kwartale 2026 r.