Wprawdzie liczba spraw wniesionych do Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Unii Europejskiej w 2022 r. jest podobna do liczby z roku poprzedniego, ale w ciągu ostatnich pięciu lat nastąpił znaczny i strukturalny wzrost (o ponad 20 proc.) liczby spraw wnoszonych w szczególności do Trybunału Sprawiedliwości. Polska jest na piątym miejscu pod względem liczby spraw kierowanych do obu tych instytucji.

Rząd wydaje coraz więcej rozporządzeń. Co gorsze, dotyczą one kwestii, które powinny precyzować ustawy. Takie działania powodują chaos legislacyjny. Im więcej rozporządzeń, tym większa niestabilność prawa. Można je zmieniać z dnia na dzień – i to poza jakąkolwiek kontrolą parlamentu i prezydenta. W 2022 roku rozporządzeń było o 15 proc. więcej, niż rok wcześniej.

W każdej sprawie cywilnej strony mogą wnosić o ustanowienie dla nich pełnomocnika z urzędu. Konieczne jest jednak spełnienie dwóch przesłanek: wykazania trudnej sytuacji finansowej oraz tego, że zachodzi potrzeba udziału pełnomocnika w sprawie. Czy sądy ustanawiają pełnomocników do postępowań o rozwód? Tak czasami bywa, ale nie ma tutaj automatu. Kluczowe jest, czy w ogóle pełnomocnik jest potrzebny.

Przestępczość w Polsce, w stosunku do innych państw z Unii Europejskiej, jest na średnim i raczej niskim poziomie. Nie ma więc uzasadnienia dla zaostrzenia odpowiedzialności karnej. W uzasadnieniu do nowelizacji, która czeka na wejście w życie, nie wyjaśniono wiarygodnie potrzeby zaostrzenia kar. A wręcz oburzające jest obniżenie progu odpowiedzialności karnej z 15 od 14 lat - mówi prof. Andrzej Zoll.

Ugody sądowe pomiędzy kredytobiorcami frankowymi a bankami nie są częste, bo osoby występujące na drogę sądową, zwykle wiedzą co mogą zyskać dzięki unieważnieniu umowy. Propozycje banków są wówczas lepsze od tych na etapie przedsądowym, ale i tak nie na tyle dobre, by zadowolić kredytobiorców. Wielu sędziów stara się zachęcać do takiego rozwiązania sporu, bo widzą w tym oszczędność czasu i pieniędzy.

Do czerwica wyznaczone są już składy sędziowskie w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego. Na 72 sprawy tylko osiem jest wyznaczonych z ławnikami z II kadencji wybranych na lata 2023-2026, czyli przez obecny Senat RP. Reszta — 64 sprawy — obsadzana jest ławnikami, którym prezes Małgorzata Manowska „przedłużyła kadencję”.

Jednym ze skutków dużej noweli procedury cywilnej z 2019 r. jest wzrost opłat sądowych. Sędziowie i pełnomocnicy alarmują, że obecne czasem przewyższają one nawet 10 proc. wartości przedmiotu sporu, chociaż podstawą jest zasada, że jest to 5 proc. Do tego dochodzi m.in. konieczność zapłaty 100 zł za wniosek o uzasadnienie każdego rozstrzygnięcia sądu - nie tylko wyroku. A to jest warunkiem apelacji czy zażalenia.

Niemal 7 tys. telefonicznych konsultacji prawnych udzielono od czerwca do końca grudnia 2022 r. uchodźcom z Ukrainy w Centrum Koordynacji Pomocy Prawnej, stworzonym z inicjatywy Krajowej Rady Radców Prawnych. Pomoc udzielana będzie nadal, nie tylko przez telefon, przy Dworcu Wschodnim w Warszawie stanął namiot, w którym uchodźcy mogą konsultować się z prawnikami.

Organizator polowania zbiorowego ma poinformować o polowaniu gminę, a ta - przekazać to mieszkańcom, w sposób zwyczajowo przyjęty w danej gminie oraz przez obwieszczenie i na stronie internetowej urzędu. Zaniedbania obowiązku nie są rzadkie, a nikt nie ponosi tego konsekwencji. Obywatele w trosce o własne bezpieczeństwo powinni mieć możliwość skutecznego sprawdzenia miejsc i terminów, gdzie zaplanowano polowania.

Czy można nieświadomie zostać gwiazdą porno? Jak najbardziej, umożliwia to technika deepfake – pozwalająca na zamianę twarzy osób występujących w filmie. Nie trzeba być wybitnym znawcą ludzkiej natury, by stwierdzić, że nie zawsze będzie to „Mandalorian”. Nie jest jednak do końca jasne, jaki przepis zastosować, by chronić pokrzywdzonych takimi czynami.

Nie sposób uznać księdza, nawet ubranego w szaty liturgiczne, ale nie sprawującego obrządku, za przedmiot czci religijnej – orzekł sąd i uniewinnił mężczyznę, który w czasie Pasterki szarpał kapłana. Sądy na ogół odstępują od karania za obrazę uczuć religijnych, kierując się linią orzeczniczą Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Jednak prokuratorzy wnoszą takie akty oskarżenia.

Wstępny projekt dotyczący zmian w adwokackiej reklamie znosi wszelkie zakazy dotyczące korzystania z informacji handlowych przez adwokatów - informuje w piśmie skierowanym do Komisji Europejskiej Naczelna Rada Adwokacka. Zapowiada, że głosowanie nad przyjęciem projektowanych zmian zaplanowane jest na jej posiedzeniu plenarnym w dniach 26 – 28 maja 2023 r.

Krajowa Rada Sądownictwa zdecydowała o tym, że nie przedstawi prezydentowi kandydatury sędziego Adama Synakiewicza do Sądu Apelacyjnego w Katowicach. Uzasadniła przy tym, że nie zyskał on poparcia w głosowaniu m.in. z powodu zbyt małego doświadczenia orzeczniczego, co więcej - jak dodano - podważał prawo do orzekania innych sędziów powołanych na wniosek obecnej KRS.

Pięciu sędziów Izby Karnej postanowiło wyłączyć od rozpoznania sędziego Sądu Najwyższego Małgorzatę Bednarek. Celem było wyeliminowanie sytuacji, w której Skarb Państwa byłby narażony na odpowiedzialność odszkodowawczą lub na możliwość wznowienia postępowania. Sąd podkreślił przy tym, że pozwala na to nowela ustawy o SN z 9 czerwca 2022 r.

Nowelizacja kodeksu karnego wprowadzająca m.in. możliwość zakazu warunkowego zwolnienia przy orzekaniu dożywocia, zaostrzająca kary za wiele przestępstw, na mocy której m.in. 14-latek będzie odpowiadać za niektóre zabójstwa jak dorosły, wejdzie w życie z kilkumiesięcznym opóźnieniem. Takie poprawki do... noweli procedury cywilnej przyjął Sejm. Ustawa została właśnie opublikowana.

Celem nowelizacji procedury cywilnej jest m.in. rozszerzeni kognicję 11 sądów okręgowych i Sądu Apelacyjnego w Warszawie, które zajmują się rodzinnymi sprawami transgranicznymi na podstawie konwencji haskiej. Będą mogły rozstrzygać także kwestie dotyczące alimentów, kontaktów i opieki.

Brakuje 18 sędziów w Izbie Cywilnej Sądu Najwyższego i prawie 6 tys. spraw czeka na rozpoznanie. Regulamin przewiduje 43 stanowiska, a obsadzonych jest zaledwie 25. Minister sprawiedliwości nie zgadza się na delegacje, tak powszechne w sądach powszechnych. Dlatego pierwsza prezes SN prof. Małgorzata Manowska wyznacza sędziów Izby Pracy i Izby Kontroli do orzekania w Izbie Cywilnej.

W dwóch etapach - z wyrównaniem od 1 stycznia 2023 r. i od 1 lipca 2023 r. mają wzrastać wynagrodzenia urzędników i innych pracowników sądów i prokuratury oraz m.in. osób na stażu urzędniczym. Celem jest, by te najniższe zaczynały się od 3600 zł. Zastrzeżenia mają jednak zarówno związkowcy, jak i sami prezesi sądów.

Mówiąc o zamiarze skierowania przez Ministerstwo Sprawiedliwości powództwa cywilnego związanego z krytyczną opinią prawną projektu ustawy autorstwa naukowców z Uniwersytetu Jagiellońskiego, dziennikarz powiedział o zamiarze posadzenia ich na ławie oskarżonych. Sąd Najwyższy nakazał opublikowanie sprostowania, bo ława oskarżonych dotyczy postępowania karnego.

Istnieją wątpliwości, czy mechanizm wyrażania przez polską Krajową Radę Sądownictwa zgody na dalsze zajmowanie stanowiska przez sędziów po osiągnięciu wieku przejścia w stan spoczynku daje wystarczające gwarancje niezależności - uważa Rzecznik Generalny Trybunału Sprawiedliwości UE. I dodaje, że kryteria, na których opierają się decyzje dotyczące dalszego zajmowania stanowiska przez sędziego są zbyt niejasne i nieweryfikowalne.

Miał ulżyć w czasach trudnej sytuacji gospodarczej i wysokiej inflacji - mowa o nawet 25 proc. dodatku dla pracowników prokuratur i sądów z terenu Warszawy. Rozporządzenie obowiązuje od 1 stycznia 2023 r., a pracownicy mówią o pustej normie i pytają czy środki na dodatki są zabezpieczone, albo czy jest szansa na zwiększenie planów finansowych. Postulują też objęcie rozwiązaniem kolegów z jednostek podwarszawskich.

Ta sprawa potwierdza jak ważny jest immunitet sędziego, gdyż wnioskodawca wykorzystał wniosek o uchylenie immunitetu jako wyraz zemsty na sędzi, która zastosowała wobec niego areszt. Prokurator w tej sprawie odmówił ścigania sędzi, podobnie jak rzecznik dyscyplinarny, który uznał, że nie doszło do szkody. Nie oznacza to jednak, że sędziowie są bezkarni – podkreślił Sąd Najwyższy w Izbie Odpowiedzialności Zawodowej.

Sądy mają problem ze sprawami, które teoretycznie powinny być umorzone ze względu na przedawnienie karalności czynu, a toczą się, bo wstrzymano je z powodu covid. W ocenie sędziów to rozwiązanie może być niekonstytucyjne choćby dlatego, że nie wiadomo, jak długo będzie obowiązywać. Sprawą ma się zająć Trybunał Konstytucyjny, bo pytanie prawne skierował do niego Sąd Rejonowy w Jarosławcu.

Każdy profesjonalny pełnomocnik ma nie tylko uprawnienie, ale i obowiązek prawny złożenia wniosku o wyłączenie sędziego, gdy jest to uzasadnione. Nie możemy ignorować prawa europejskiego, bo czyniąc tak, przekraczamy akceptowalną granicę koniunkturalizmu, pędzimy do zguby. A wyroki Trybunału Konstytucyjnego w kwestii prawa Unii Europejskiej są wyrazem prawniczego nihilizmu.

Nie ma podstaw do zwołania zgromadzenia w celu wyboru kandydatów na prezesa Trybunału Konstytucyjnego - taką uchwałę podjęło w środę Zgromadzenie Ogólne Sędziów TK bezwzględną większością głosów, w obecności dwóch trzecich sędziów TK. To reakcja na wystąpienie grupy sędziów, którzy kwestionują prawo Julii Przyłębskiej do dalszego pełnienia funkcji prezesa.

Prokurator zarzucająca publicznie radcom prawnym, w liście do okręgowej rady, naruszenie zasad etyki zawodu, nie stanie przed sądem karnym. Zdaniem Sądu Najwyższego prawdopodobieństwo, że popełniła czyn karalny – zniesławiający prawników – nie jest wysokie. A państwo przyznało prokuratorom immunitet, aby chronić ich niezależności i bezpieczeństwa z powodu bezpodstawnych oskarżeń.

Najpierw tarcza antycovidowa wstrzymała wiosną 2020 r. bieg przedawnienia karalności czynów i wykonania kary w sprawach o przestępstwa. Miesiąc później go "odwieszono", a w połowie 2021 r. ponownie... wstrzymano i to z wskazaniem na daty wsteczne. Może to spowodować ogromne problemy - prawnicy mają wątpliwości, jak liczyć terminy przedawnienia. Mówią o fuszerce legislacyjnej, która narusza gwarancje konstytucyjne.

Prezes spółdzielni mieszkaniowej z Olsztyna przesiedział osiem miesięcy w areszcie. Sąd uwolnił go od odpowiedzialności za domniemaną korupcję, bo oskarżenia były niezasadne. A następnie zasądził odszkodowanie i zadośćuczynienie za błąd wymiaru sprawiedliwości. Prokurator Generalny wniósł kasację, a po jej bezskuteczności – skargę nadzwyczajną. Milion 680 tys. zadośćuczynienia – to zdaniem prokuratora – niesprawiedliwość.

Izba Cywilna Sądu Najwyższego rozstrzygnie problem, z którym nie mogą się uporać sądy: Czy po zmianach kpc z 4 lipca 2019 r. dopuszczalne jest wydanie dalszego tytułu wykonawczego następcy prawnemu wierzyciela wskazanego w tytule wykonawczym. A także - czy przejście uprawnienia na rzecz nowego wierzyciela może zostać wykazane wyłącznie dokumentem urzędowym lub dokumentem prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym.

Krajowa Izba Radców Prawnych po raz kolejny zaprasza uczniów szkół podstawowych (klas V–VIII) oraz szkół ponadpodstawowych do udziału w Ogólnopolskiej Akademii – Konkursie Wiedzy o Prawie. Rejestracja szkół, które zgłoszą swój udział w konkursie, potrwa do 17 marca 2023 r. a uczniowie będą mogli sprawdzić swoją wiedzę prawniczą i zmierzyć się z innymi rówieśnikami.