Koronawirus gwałtownie zatrzymał, i tak niespecjalnie szybkie, tryby wymiaru sprawiedliwości. Spowolnienie szczególnie widać w wydziałach karnych. Cóż bowiem z tego, że w obrocie prawnym funkcjonują prawomocne wyroki, skoro ich wykonanie jest z powodu epidemii niemożliwe - pisze sędzia Arkadiusz Krupa, sędzia Sądu Rejonowego w Łobzie.

Nie po raz pierwszy ustawodawca funduje stronom postępowania legislacyjny roller coaster sprawiając, że prowadzenie sporu sądowego staje się pełne nieoczekiwanych zwrotów akcji. Tym razem obserwujemy to na kanwie kolejnych nowelizacji tarczy antykryzysowej z 2 marca 2020 r. - pisze adwokat Joanna Szewczyk-Stępień.

Tarcza antykryzysowa 3, która już obowiązuje, wprowadza także zmiany dotyczące nieodpłatnej pomocy prawnej. Będzie można takich porad udzielać m.in. przez telefon i maila. Ich beneficjentem będą mogli być też samozatrudnieni. Prawnicy postulowali, by możliwością korzystania z takiej formy pomocy objąć też większe firmy, szczególnie w dobie COVID-19.

W debacie o wychodzeniu gospodarki z kryzysu wywołanego epidemią koronawirusa pojawiła się propozycja specjalnego pozasądowego postępowania restrukturyzacyjnego, w którym główną rolę miałyby pełnić banki. Zaniepokojony nią jest rzecznik finansowy, który ostrzega przed nadawaniem bankom uprawnień władczych.

Tarcza antykryzysowa 3 już obowiązuje, a to oznacza m.in. że sądy mogą wyznaczać rozprawy i posiedzenia także w sprawach spoza katalogu "pilnych". Po 22 maja zaczną biec lub zostaną odwieszone terminy sądowe i procesowe. Sądy - jak wynika z zarządzeń - różnie znoszą ograniczenia. Część ma opracowane plany działania, inne przesuwają rozprawy na czerwiec.

Tarcza antykryzysowa 3 została 15 maja opublikowana w Dzienniku Ustaw. Po siedmiu dniach od jej wejścia w życie mają zostać odwieszone lub zacząć biec terminy procesowe, sądowe i administracyjne. Problem w tym, że możliwość ich "odwieszania" założyła już wcześniejsza nowela, tyle że umknęło to i części prawników, i stronom.

O możliwości dokończenia procedury wyboru kandydatów na I prezesa Sądu Najwyższego w trzy godziny zapewnił w niedzielę sędzia Aleksander Stępkowski, który obecnie kieruje tym sądem. Jego zdaniem, wybory w SN nie powinny nastręczać żadnych problemów przy okazaniu minimum dobrej woli.

Tarcza antykryzysowa została opublikowana w Dzienniku Ustaw z datą 15 maja. Oznacza to m.in., że rozpoczął się bieg przedawnienia karalności czynu oraz przedawnienia wykonania kary w sprawach o przestępstwa, przestępstwa i wykroczenia skarbowe oraz w sprawach o wykroczenia. Sądy mogą też rozpatrywać sprawy inne niż z katalogu pilnych.

Epidemia ograniczyła nie tylko pracę sądów ale też m.in. kuratorów sądowych. Teraz w związku z planowanym "odmrażaniem" wymiaru sprawiedliwości i na nich spadnie zdecydowanie więcej zadań. Obawiają się wręcz zalewu spraw. Krajowa Rada Kuratorów oczekuje więc od resortu sprawiedliwości, by w związku z zagrożeniem następowało to stopniowo i z uwzględnieniem ich bezpieczeństwa.

Możliwość unieważnienia małżeństwa dopuszcza Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Taka decyzja musi zostać podjęta przez sąd, które bierze pod uwagę, czy zaszły odpowiednie przesłanki. W grę mogą wchodzić przeszkody małżeńskie, wady oświadczenia woli czy braki w pełnomocnictwach.

Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego wydała uchwałę kwestionującą więzi rodzinne jako dobra osobiste. Ja twierdzę, że szereg dóbr osobistych opiera się na społecznym funkcjonowaniu człowieka, więc najbliższej rodzinie zmarłego lub pozostającego w stanie wegetatywnym należy się zadośćuczynienie - uważa dr hab. Martą Romańska, sędzia Izby Cywilnej SN.

Kancelaria Kopeć Zaborowski poszerza zakres swoich usług o prawo finansowe i prawo nowych technologii. Dotychczasowy Dział Obsługi Spółek i Transakcji, od maja jest Działem Prawa dla Biznesu. Do zespołu dołączył też radca prawny Artur Granicki.

Przepisy wprowadzające możliwość natychmiastowej izolacji sprawcy miały być panaceum na palący problem przemocy w polskich domach. Coraz częstsze są jednak głosy, że są one wydmuszką, która sytuacji osób pokrzywdzonych nie poprawi - pod względem prawnym nie wnosi nic nowego, a może być narzędziem w rozwodowych konfliktach.

Obrady Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu Najwyższego, mającego wyłonić kandydatów na nowego I prezesa tego sądu, wznowione zostaną 22 maja. Zarządzenie w tej sprawie wydał pełniący od piątku obowiązki I prezesa SN - sędzia Aleksander Stępkowski.

Ministerstwo Sprawiedliwości planuje przesunięte z marca egzaminy prawnicze na 23-26 czerwca. Ostateczną decyzje w tym zakresie uzależnia od sytuacji epidemicznej. Rzecznik Praw Obywatelskich podnosi jednak, że takie podejście powoduje niepotrzebną niepewność i stres wśród tych, którzy do egzaminów chcą podejść, tym bardziej - że jak podnosi - epidemia nie wygasa.

Resort sprawiedliwości chce obniżyć opłaty za egzaminy wstępne na aplikacje. Według rzecznika praw obywatelskich to krok w dobrą stronę, choć wciąż krok za mały. Według RPO nie należy się obawiać, że doprowadzi to do obniżenia dochodów Skarbu Państwa, bo niższe opłaty to większa liczba chętnych.

Spór w Sądzie Najwyższym o kandydatury na I prezesa sięga znacznie dalej niż ta funkcja i Zgromadzenie Ogólne sędziów. To jest spór o demokratyczne państwo. O zasady, o procedury, o niezależność od władzy politycznej. Chodzi o to by Sąd Najwyższy nie podzielił losu Trybunału Konstytucyjnego, który jest dzisiaj instytucją bez jakiegokolwiek znaczenia dla prawników i obywateli.

Konwencja stambulska mówi o religii, jako przyczynie przemocy wobec kobiet. Chcemy wypowiedzieć ten genderowski bełkot - napisał na Twitterze Marcin Romanowski, wiceminister sprawiedliwości. Tymczasem jego resort zaprzecza, że ma taki zamiar, choć w opublikowanym po wypowiedzi wiceministra stanowisku krytykuje zapisy samej umowy.

Pełniący od 1 maja br. obowiązki kierującego Sądem Najwyższym sędzia Izby Cywilnej Kamil Zaradkiewicz zrezygnował w piątek z tej funkcji. Kancelaria Prezydenta poinformowała, że Andrzej Duda powierzył te obowiązki sędziemu Aleksandrowi Stępkowskiemu (fot.) z Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych.

Trzeba tę instytucję, także w sensie personalnym, radykalnie zmienić. I to jedyne, co wynika z tego, co się w tej chwili tam dzieje. Bo środowisko sędziowskie, a już w szczególności Sądu Najwyższego, powinno być wzorem cnót obywatelskich - powiedział w piątek prezes PIS Jarosław Kaczyński.

"Starzy" sędziowie Sądu Najwyższego chcą mieć wyraźnie na piśmie ustalone zasady wyboru I Prezesa. Twierdzą, że w sytuacji ostrego kryzysu personalnego potrzebne jest porozumie w ramach kolegium, a niekoniecznie zmiana regulaminu przez Prezydenta RP, gdyż ustawa nie daje mu tak szerokich uprawnień. "Nowi" sędziowie twierdzą, że przepisy są jasne.

Nie tylko pandemia, ale i przepisy mogą utrudnić działalność okręgowych izb radców prawnych. Lubelskim radcom uruchomiona pół roku temu przez izbę platforma szkoleniowa służy także do sprawnej komunikacji - mówi dr hab. Arkadiusz Bereza, prof. UMCS dziekan Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w Lublinie.

Sejm odrzucił zarówno poprawkę senatorów dotyczącą samorządu prokuratorskiego, jak i tę która z tarczy antykryzysowej 3 usunęła możliwości prowadzenia nieodpłatnej pomocy prawnej online. Nie utrzymał się też przepis, że w okresie epidemii i w 30 dni po jej odwołaniu, nie przeprowadza się wyborów do organów samorządów radców i adwokatów.

Sejm w czwartek poparł 40 z 87 poprawek Senatu do nowelizacji tarczy antykryzysowej, tzw. Tarczy 3.0. Dzięki temu zostaną przesunięte terminy licytacji z nieruchomości, a o programach do przeprowadzania zdalnych rozpraw będą mogli decydować autonomicznie prezesi sądów. Posłowie nie zgodzili się na wykreślenie z ustawy przepisów dotyczących zmian w powoływaniu prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej.

Senatorowie usunęli z tarczy antykryzysowej m.in. krytykowane przepisy dotyczące samorządu prokuratorskiego. Wprowadzili też przepis zgodnie z którym w okresie stanu zagrożenia epidemicznego, epidemii, stanu nadzwyczajnego oraz w okresie 30 dni po ich odwołaniu, nie przeprowadza się wyborów do organów samorządów radców prawnych i adwokatów.

Możliwe jest wskazanie spadkobiercy w sposób opisowy, lecz sąd musi dokonać wykładni testamentu, w testamencie zawarto jednoznaczne kryteria pozwalające ustalić wolę spadkodawcy w sposób niebudzący wątpliwości. Jednak Sąd Najwyższy oceni, czy trzeba powołać świadków, gdy spadkobiercy są wskazani tylko na zdjęciu.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Woli w maju skierował pytania prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Chce wiedzieć m.in.: czy ochrona przysługuje każdemu konsumentowi, czy tylko temu rozsądnemu. Od pytań w sprawie państwa Dziubaków jest to już trzeci wniosek, w tym drugi z wolskiego sądu. W styczniu pytania skierował też Sąd Okręgowy w Gdańsku.

Przepisy wprowadzające możliwość e-rozpraw w sprawach karnych mają szanse wejść w życie wraz z opracowywaną właśnie w Ministerstwie Rozwoju kolejną nowelą tarczy antykryzysowej. Z projektu, do którego dotarło Prawo.pl wynika, że ma być możliwe przesyłanie stronom na żywo obrazu i dźwięku z rozpraw czy składanie przez podejrzanego zdalnych wyjaśnień w przypadku rozpatrywania wniosku o areszt.

Trwają prace, których celem jest przygotowywanie projektu wprowadzającego zdalne rozprawy do postępowania karnego. Być może uda się to wraz z nowelą tarczy antykryzysowej, nad którą jeszcze pracuje Ministerstwo Rozwoju - mówi wiceminister sprawiedliwości Anna Dalkowska. I dodaje, że resort nie zrezygnował też z e-doręczeń.