Kontynuowanie procesu stopniowego wygaszania działalności podziemnych zakładów górniczych wydobywających węgiel kamienny – to główny cel opublikowanego w czwartek, 9 stycznia 2025 r., projektu nowelizacji ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego (tzw. ustawy górniczej). Zaangażowane w proces likwidacji mają zostać przedsiębiorstwa górnicze.

Od 1 stycznia 2025 r. uproszczone zostały reguły przyznawania dodatku za długoletnią służbę wojskową. Dodatek będzie naliczany już po dwóch latach służby wojskowej w wysokości 2 procent należnego uposażenia zasadniczego, a następnie, co roku, zwiększany będzie o 1 procent za każdy rok służby.

Przepis kodeksu pracy nakazujący pracodawcom przechowywanie dokumentacji pracowniczej przez cały okres zatrudnienia pracownika i 10 lat po ustaniu zatrudnienia jest sprzeczny z unijnym rozporządzeniem RODO i niezasadny, jeśli weźmie się pod uwagę regulację k.p. mówiącą o 3-letnim terminie przedawnienia roszczeń ze stosunku pracy. Prawnicy zgadzają się, że wymaga on pilnej zmiany.

Dyrektywę maszynową zastąpiło nowe rozporządzenie unijne. Dyrektywa obowiązywała od 2009 r. i już się zwyczajnie zestarzała. Cyfryzacja, wykorzystanie sieci przemysłowych czy stale rozwijająca się sztuczna inteligencja powodują nieustające zmiany w funkcjonowaniu zakładów produkcyjnych i wykorzystywanych w nich maszynach. Stąd konieczność przystosowania terminologii prawnej do współczesnych rozwiązań - piszą prawniczki: Agnieszka Anusewicz oraz Natalia Kawa z Deloitte Legal.

Od 1 stycznia można już składać wniosek o dodatek dopełniający do renty socjalnej, choć pierwsze wypłaty będą dopiero w maju. Wniosek muszą złożyć osoby, które na dzień 1 stycznia nie mają orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji a mają prawo do renty socjalnej i są całkowicie niezdolne do pracy. Dodatek dopełniający wynosi 2520 zł.

Ponad 1,6 mln przedsiębiorców złożyło wnioski o zwolnienie z obowiązku opłacenia składek w ramach wakacji składkowych za wskazany miesiąc. Jak dotąd przyznano ponad 1,4 mln ulg, z czego 1,2 mln przedsiębiorców skorzysta z wakacji składkowych za grudzień 2024 r., a prawie 200 tys. – za styczeń 2025 roku – podał w środę Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Informacje o tym dostępne są na profilach płatnika na Platformie Usług Elektronicznych ZUS.

W lipcu 2024 r. mediana wynagrodzeń miesięcznych brutto w gospodarce narodowej była niższa o 19 proc. od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto – podał w środę GUS. Mediana wynagrodzeń miesięcznych brutto wyniosła 6641 zł, podczas gdy przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto - 8195,07 zł.

W roku 2025 firmy planują kontynuację ostrożnego, lecz otwartego na zmieniającą się sytuację rynkową, podejścia do rekrutacji – wynika z najnowszego raportu płacowego opublikowanego przez agencję doradztwa personalnego Hays Poland. Poszukiwać pracowników planuje 86 proc. pracodawców. Większość prognozuje, że ich aktywność rekrutacyjna nie ulegnie zmianie lub będzie większa niż w roku 2024.

Mechanizm potrąceniowy przy przechodzeniu z emerytury wcześniejszej na emeryturę powszechną został wprowadzony w cieniu innych ważnych zmian, które w tamtym czasie zdominowały publiczną dyskusję, bo przy okazji podniesienia i zrównania wieku emerytalnego. To sprawiło, że tej zmiany nie zauważyli nie tylko wcześniejsi emeryci, ale i profesjonaliści. Zdaniem prawników mogło to naruszyć co najmniej dwa standardy konstytucyjne: zasadę bezpieczeństwa prawnego oraz zasadę ochrony praw słusznie nabytych.

Organ jednostki samorządu terytorialnego powinien ustalić swoją kwalifikację jako organu publicznego w rozumieniu ustawy o ochronie sygnalistów. Jeżeli dany organ może prowadzić działania następcze w zakresie przedmiotowym wskazanym w ustawie, to powinien wprowadzić procedurę zgłoszeń zewnętrznych - uważa Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, w odpowiedzi przesłanej serwisowi Prawo.pl. Część ekspertów jest zdania, że może to doprowadzić do niejednolitego stosowania przepisów.

Osoby, które przeszły na emeryturę w czerwcu w latach 2009-2019 oraz te, którym w tym okresie przyznane zostały renty rodzinne, będą miały sześć miesięcy, licząc od wejścia w życie ustawy, na wystąpienie do ZUS z wnioskiem o ustalenie świadczenia - przewiduje projekt ustawy, który ma wejść w życie 1 lipca 2025 r. Zgodnie z nim ustalenie wysokości emerytury ma nastąpić na dzień jej przyznania w latach 2009-2019.

Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z pracownikiem, który z własnej winy utracił uprawnienia konieczne do wykonywania pracy, np. w przypadku kierowcy - prawo jazdy. Zdaniem prawników to pracownik ma obowiązek poinformowania pracodawcy o tym fakcie. Firmy z branży transportowej postulują dodanie do Centralnej Ewidencji Kierowców nowej funkcjonalności - informacji o pracodawcy. Dzięki powiadomieniom z systemu wiedziałyby, że ich kierowca stracił uprawnienia.

6 stycznia 2025 roku ruszyło przyjmowanie wniosków o umorzenie składek od płatników poszkodowanych w wyniku powodzi z września 2024 r. Dotyczy to osób, które prowadzą działalność gospodarczą, działalność pożytku publicznego albo działalność rolniczą na terenie objętym klęską żywiołową - informuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Za uczestników PPK, do których stosuje się przepisy ustawy o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi, nie są dokonywane wpłaty do PPK, finansowane przez podmiot zatrudniający, jeżeli ich dokonanie spowodowałoby przekroczenie limitów wynagrodzeń i świadczeń dodatkowych przewidzianych w tej ustawie. Analogiczne ograniczenie obowiązuje w przypadku uczestników PPK, do których stosuje się przepisy ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami.

Lista zmian, jakich oczekują pracownicy niemedyczni placówek ochrony zdrowia jest bardzo długa. Brakuje przede wszystkim norm pracy i jasnych wytycznych dotyczących wynagrodzenia. Parlamentarny Zespół ds. Personelu Niemedycznego Ochrony Zdrowia sytuację tej grupy zawodowej określił jako bardzo złą i zwrócił się do Ministerstwa Zdrowia z pytaniem, jakie planuje podjąć działania, aby to zmienić.

Na badania stwierdzające chorobę zawodową trzeba dziś czekać nawet dwa lata. Problem występuje zwłaszcza w procesie diagnostyczno-orzeczniczym w jednostce orzeczniczej II stopnia. Obecnie jedyną taką jednostką rozpoznającą sprawy odwoławcze z całej Polski jest Instytut Medycyny Pracy im. prof. Jerzego Nofera w Łodzi. Przepisy nie określają terminów, w jakich jednostki orzecznicze są zobligowane do wydawania orzeczeń.

Wdrożenie unijnej dyrektywy o minimalnych wynagrodzeniach w UE, której termin implementacji upłynął 15 listopada 2024 roku, uregulowanie pracy platformowej oraz wprowadzenie systemowej asystencji osobistej dla osób z niepełnosprawnościami - to najpilniejsze wyzwania w polityce społecznej w 2025 roku.

Rodziny imigrantów z Ukrainy i innych państw chcą znoszenia barier administracyjnych utrudniających zdobycie polskich pozwoleń i środków na zagospodarowanie, co blokuje im możliwość podejmowania pracy i znalezienia lokum. Zainteresowani przygotowali specjalną petycję, aby ich wnioski były szybciej rozpatrywane.

Przedsiębiorcy z terenów objętych ubiegłoroczną powodzią od 6 stycznia 2025 r. mogą składać wnioski o umorzenie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Pomoc jest dostępna zarówno dla bezpośrednio, jak i pośrednio poszkodowanych. Warunek: spadek obrotów o co najmniej 40 procent.

Rok 2025 to dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie tylko realizacja ustawowych zadań, takich jak np. wypłaty rent i emerytur, zasiłków oraz świadczeń dla rodzin, ale również nowe wdrożenia, a wśród nich renta wdowia, dodatek dopełniający do renty socjalnej i nowe profile rehabilitacji. To także kontynuacja ważnych przedsięwzięć, które ruszyły w IV kwartale 2024 roku, jak np. program Aktywny Rodzic i wakacje składkowe.

Biuro Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorstw uruchomiło nowe zakładki o charakterze edukacyjnych na swojej stronie internetowej. Ma to na celu dostarczenie mikro, małym i średnim firmom niezbędnych narzędzi oraz wiedzy, które pomogą im efektywniej prowadzić działalność.

Dodatek za pracę w porze nocnej ustalany jest w oparciu o wymiar czasu pracy w miesiącu, w którym praca w porze nocnej miała miejsce oraz wynagrodzenie minimalne. Te zaś w 2025 roku wynosić będzie – przez cały rok – 4666 zł. Przy ustalaniu dodatku nie ma znaczenia wymiar czasu pracy zaplanowany w harmonogramie czas pracy.

Przedsiębiorcy, którzy jednego dnia zaliczą do środków trwałych posiadane ruchomości i nieruchomości, np. dealerzy samochodowi – auta, którymi handlują, a mali deweloperzy - mieszkania na sprzedaż czy domy pokazowe, a następnego dnia je sprzedadzą, nie będą musieli płacić składki zdrowotnej od uzyskanego ze sprzedaży przychodu. Bo rząd nie wprowadził żadnego mechanizmu zabezpieczającego przed nadużyciami. W efekcie im bogatszy przedsiębiorca, tym więcej zyska, a ubytek we wpływach ze składki zdrowotnej, który zasila NFZ, może być wyższy niż zakładał rząd.

Wzrost wysokości minimalnego wynagrodzenia ogranicza możliwość egzekucji długu od coraz większej liczby dłużników. Komornicy, ale też prawnicy reprezentujący wierzycieli apelują o zmiany w przepisach, bo jak podkreślają, nadal część pracowników wykorzystuje przepisy, zatrudnia się na umowę o pracę z minimalnym wynagrodzeniem, by uniknąć egzekucji. Dodatkowo - jak wskazują - emeryci nie są tak chronieni - w ich przypadku kwota wolna od zajęcia wynosi do 75 proc. minimalnej emerytury.

Od ponad czterech miesięcy w Dzienniku Ustaw nie został ogłoszony korzystny dla tzw. wcześniejszych emerytów wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. Dzięki niemu świadczenia od 150 do 200 tys. seniorów mogą wzrosnąć nawet o 1200 zł, każdy może też otrzymać 64 tys. zł wyrównania. RPO ponownie wystąpił do szefa kancelarii premiera, przypominając, że w opinii z 7 grudnia 2024 r. Komisja Wenecka skrytykowała zwłokę w publikowaniu orzeczeń TK.

Sąd Najwyższy wyrokiem z 11 grudnia 2024 r. uwzględnił skargę nadzwyczajną wniesioną przez Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców i uchylił zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie w sprawie o wysokość podstawy wymiaru składek osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą. Rzecznik wywodził, iż ZUS nie mógł podważać podstawy wymiaru składek, pomimo iż dotyczy przedsiębiorcy, który podstawę wymiaru składek podwyższył w pierwszym miesiącu prowadzenia działalności gospodarczej, tj. w lipcu 2018 r.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłacił w poniedziałek, 30 grudnia 2024 roku, ponad 136 tys. świadczeń Aktywni rodzice w pracy oraz Aktywnie w domu na łączną kwotę ponad 138,3 mln złotych. To blisko 66 tys. świadczeń Aktywnie w domu na ponad 33,6 mln zł oraz prawie 70 tys. świadczeń Aktywni rodzice w pracy na przeszło 104,7 mln zł.

W 2025 roku minimalne wynagrodzenie za pracę wzrośnie tylko raz. Obniżeniu ulegnie natomiast minimalna podstawa wymiaru składki zdrowotnej płaconej przez przedsiębiorców. Grozi nam za to podwyżka podatku od nieruchomości. Wzrosną wynagrodzenia nauczycieli, a prawnicy zaczną lepiej zarabiać na urzędówkach. Wchodzą w życie zmiany dotyczące segregacji odpadów i e-doręczeń. To jednak nie koniec zmian, jakie czekają nas w Nowym Roku.

Żal spowodowany wydaniem wadliwego zaświadczenia o zarobkach spowodował, że pracownica uznawała za mobbing wszystkie zdarzenia, które wzbudzały jej niezadowolenie. Zebrany materiał dowodowy potwierdził, że w zakładzie pracy istniały pewne nieprawidłowości, ale nie były one wymierzone w pracownicę i nie zmierzały do jej nękania czy też poniżenia. Natomiast sporadyczne zwracanie się podniesionym tonem nie mogło zostać uznane za mobbing.

Dodatek dopełniający do renty socjalnej dla niektórych osób z niepełnosprawnościami, nowa grupa uprawniona do świadczenia wspierającego i koniec przedłużonych orzeczeń o niepełnosprawności w marcu – to tylko niektóre ważniejsze zmiany prawne, które czekają osoby z niepełnosprawnościami w 2025 roku. Publikujemy drugą część omówienia zmian w prawie.