Nagroda jest świadczeniem o nadzwyczajnym charakterze. Zasadniczo przysługuje nie za samo wykonywanie podstawowych obowiązków pracowniczych na zajmowanym stanowisku, lecz jest swoistą gratyfikacją za realizację dodatkowych zadań lub szczególne zaangażowanie w pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 10 marca 2021 r., sygn. akt II PSKP 15/21). Zasadę tę wprowadza art. 105 kodeksu pracy (dalej: k.p.),

Czytaj również: Pracownik samorządowy ma prawo do nagród, ale tylko za „szczególne osiągnięcia"

Kogo nagradzać?

Nagradzanie powinno dotyczyć zatem osób pozytywnie wyróżniających się, nie tyle wykonujących jedynie prawidłowo swoje obowiązki (co jest obowiązkiem pracowniczym i przyznawanie za jego realizację nagrody byłoby przyznawaniem jej właściwie za sam fakt realizacji zobowiązania ze stosunku pracy), ale wybijających się regularnie (szczególne zaangażowanie w wykonywaną pracę) lub jednostkowo (zrealizowanie istotnego dla pracodawcy projektu). Na to także wprost wskazuje art. 105 k.p., który mówi, że pracownikom, którzy przez wzorowe wypełnianie swoich obowiązków, przejawianie inicjatywy w pracy i podnoszenie jej wydajności oraz jakości przyczyniają się szczególnie do wykonywania zadań zakładu, mogą być przyznawane nagrody i wyróżnienia.

Czytaj w LEX: Nagrody w systemie wynagrodzeń >

 


Nagradzanie a równe traktowanie

Odnośnie przepisów o równym traktowaniu w zatrudnieniu przyjmuje się szerokie rozumienie pojęcia wynagrodzenia. Sąd Najwyższy w wyroku z 21 stycznia 2011 r. (sygn. akt II PK 169/10) wskazał, że nagroda (art. 105 k.p.) jest wynagrodzeniem w rozumieniu art. 18(3a) k.p. co oznacza, że także do nagrody jako świadczenia przyznawanego pracownikowi na podstawie uznania pracodawcy mają zastosowanie reguły jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub pracę o jednakowej wartości (art. 18(3c) par. 1 k.p.). SN uznał, że pracownik, któremu nagrody nie przyznano, może jej skutecznie dochodzić, jeżeli wykaże naruszenie przez pracodawcę zasad równego traktowania w zatrudnieniu, czyli naruszenie przez pracodawcę art. 94 pkt 9, art. 11(2)art. 11(3)oraz art. 18(3a)–18(3c) k.p. Uznanie co do przyznania nagrody jest ograniczone przez spoczywający na pracodawcy obowiązek stosowania obiektywnych i sprawiedliwych kryteriów oceny pracowników i wyników ich pracy (art. 94 pkt 9 k. p.) oraz przestrzegania podstawowych zasad prawa pracy: równego traktowania pracowników z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków oraz zakazu dyskryminacji.

Czytaj w LEX: Walczak Krzysztof, Równe traktowanie pracowników w zakresie wynagrodzenia za pracę - premia a nagroda - nagroda jako składnik wynagrodzenia za pracę w aspekcie zasady jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub pracę o jednakowej wartości. Glosa do wyroku SN z dnia 21 stycznia 2011 r., II PK 169/10 >

 

Oznacza to, że, przyznając nagrodę, należy mieć na uwadze jednakowe wynagrodzenie za pracę jednakową i pracę o tej samej wartości. Pracodawca jest obowiązany stosować obiektywne i sprawiedliwe kryteria oceny pracowników oraz wyników ich pracy.

Czytaj w LEX: Premia regulaminowa czy uznaniowa >

W tym zakresie warto sięgnąć do uzasadnienia ww. wyroku SN z 21 stycznia 2011 r., w którym sąd stwierdza: - Nagroda jest pieniężnym lub rzeczowym nieobowiązkowym świadczeniem przyznawanym pracownikowi przez pracodawcę (art. 105 k.p.). Stanowi instrument pozytywnego oddziaływania pracodawcy na zachowanie pracownika w procesie pracy. Nagroda ma charakter świadczenia uznaniowego. Nie jest to jednak świadczenie przyznawane na zasadzie zupełnie swobodnego uznania pracodawcy. Uznanie co do przyznania nagrody jest ograniczone przez spoczywający na pracodawcy obowiązek stosowania obiektywnych i sprawiedliwych kryteriów oceny pracowników i wyników ich pracy (art. 94 pkt 9 k.p.) oraz przestrzegania podstawowych zasad prawa pracy: równego traktowania pracowników z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków (art. 112 k.p.) oraz zakazu dyskryminacji (art. 113 k.p. i art. 183a - 183e k.p.).

 

WZORY DOKUMENTÓW: 

Ważne! Przyznając nagrodę należy wskazać konkretne powody przyznania nagrody danej osobie w sytuacji, gdy inne osoby jej nie otrzymały lub nagrody zostały przyznane w znacząco zróżnicowanej wysokości.

Czytaj w LEX: Zwiększanie efektywności systemów wynagrodzeń - poradnik krok po kroku >

Sprawdź też: