13 lipca 2023 r. Sejm uchwalił rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku (druk sejmowy nr 3381). Jedną z tych ustaw jest ustawa z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r., poz. 46, dalej: ustawa o PPK). Rząd zaproponował w niej przepis, który pozwala organowi nadzoru na wydanie decyzji o usunięciu towarzystwa funduszy inwestycyjnych, PTE, pracowniczego towarzystwa emerytalnego lub zakładu ubezpieczeń z ewidencji PPK na wniosek odpowiednio towarzystwa funduszy inwestycyjnych, PTE, pracowniczego towarzystwa emerytalnego lub zakładu ubezpieczeń.

Czytaj również: GUS: Na koniec 2022 r. PPK miały niespełna 3 mln uczestników

Usunięcie z ewidencji PPK

Chodzi o art. 30 rządowego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku (art. 34 w uchwalonym tekście ustawy), który zmienia art. 63 ustawy o PPK.

- W ustawie o pracowniczych planach kapitałowych proponuje się również zmiany w art. 63, polegające na określeniu procedury usunięcia instytucji finansowej z ewidencji PPK. Dodanie w art. 63 przepisów ust. 7a i 7b oraz nowelizacja ust. 11 i 12 stanowiłoby usunięcie luki legislacyjnej, jaka występuje obecnie w polskim systemie prawnym. Na gruncie obowiązujących przepisów prawa towarzystwo funduszy inwestycyjnych, powszechne towarzystwo emerytalne (dalej „PTE”), pracownicze towarzystwo emerytalne lub zakład ubezpieczeń zarządzające instytucją finansową, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 11 ustawy o pracowniczych planach kapitałowych (fundusz inwestycyjny zarządzany przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych, które zostało umieszczone w ewidencji PPK w trybie przepisów rozdziału o ewidencji PPK, fundusz emerytalny zarządzany przez PTE albo pracownicze towarzystwo emerytalne, które zostały umieszczone w ewidencji PPK w trybie przepisów rozdziału 10, lub zakład ubezpieczeń, który został umieszczony w ewidencji PPK w trybie przepisów rozdziału o ewidencji PPK), nie ma formalno-prawnych możliwości złożenia wniosku o usunięcie z ewidencji PPK, np. w związku ze zmianą profilu prowadzonej działalności statutowej. Proponowana zmiana ma na celu usunięcie tej luki – napisali autorzy w uzasadnieniu do projektu. Z kolei w OSR, w omówieniu zaproponowanych rozwiązań dotyczących sektora ubezpieczeniowego oraz dystrybucji ubezpieczeń, wskazano m.in. wprowadzenie procedury usunięcia instytucji finansowej z ewidencji Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK) na jej wniosek, np. wskutek zmiany profilu prowadzonej działalności statutowej.

Nowe przepisy, tak jak cała ustawa, z pewnymi wyjątkami, mają wejść w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

Czytaj w LEX: Jakubowski Sebastian, Prusik Adrian, Pracownicze plany kapitałowe. Komentarz do art. 63 >

 

Kodeks pracy. Wynagrodzenia, urlopy i czas pracy. Ochrona zatrudnienia i świadectwa pracy. Organizacje pracodawców, związki zawodowe i spory zbiorowe ebook

Sprawdź  

Na rynku zaczyna się konsolidacja

Zdaniem prof. Pawła Wojciechowskiego, przewodniczącego Rady Programowej Instytutu Finansów Publicznych, zmiana ma charakter porządkowy. – Instytucje finansowe, które zainwestowały w prowadzenie PPK liczyły na efekt skali, podobny do sukcesy nowozelandzkiego KiwiSaver. Tymczasem partycypacja okazała się bardzo niska w porównaniu do tego, co zakładał rząd. Dziś instytucje finansowe, które nie mają efektu skali, będą rezygnowały z prowadzenia pracowniczych planów kapitałowych. Na rynku zaczyna się konsolidacja, a więc procedowana zmiana ma ułatwić sprzedaż portfela klientów - uczestników PPK. Zwłaszcza, że na końcu domyślną instytucją jest TFI PFR – mówi prof. Wojciechowski. I dodaje: - A to może oznaczać wzrost znaczenia PFR, czyli dalsze procesy konsolidacyjne zwiększające rolę państwa w gospodarce.

- To jest uzupełnienie ustawy o przepisy, które nie zostały uwzględnione na etapie tworzenia pracowniczych planów kapitałowych. Świadczy to o tym, że ruch polegający na rezygnacji z oferowania PPK przez niektóre instytucje finansowe może mieć miejsce – mówi Oskar Sobolewski, ekspert emerytalny i rynku pracy w HRK Payroll Consulting, założyciel Debaty Emerytalnej. I dodaje: - Nie wykluczam, że w najbliższym czasie część instytucji finansowych może zrezygnować z prowadzenia PPK i może się zacząć etap konsolidacji. Podobnie było z OFE. Dla uczestników likwidowanych PPK nie będzie to miało negatywnego skutku, gdyż przejdą do innej instytucji finansowej na dotychczasowych zasadach, żeby była zapewniona ciągłość oszczędzania. Warto dodać, że liczba instytucji finansowych oferujących PPK już uległa zmniejszeniu, w porównaniu do startu PPK w 2019 roku. 

Zobacz procedurę w LEX: Obowiązki podmiotu zatrudniającego wobec instytucji finansowej w zakresie uruchomienia PPK >

Także dr Antoni Kolek, prezes spółki Instytut Emerytalny, zwraca uwagę na koszty prowadzenia PPK dla usługodawców, które są bardzo wysokie. Jak przypomina, sama opłata na rzecz PFR to, zgodnie z rozporządzeniem ministra finansów z 21 marca 2019 r. w sprawie opłaty za prowadzenie Ewidencji Pracowniczych Planów Kapitałowych oraz realizację obowiązków, o których mowa w art. 8 ust. 4 i 5 ustawy o pracowniczych planach kapitałowych, 0,01 proc. w skali roku łącznej wartości aktywów netto wszystkich funduszy zdefiniowanej daty. - Inaczej mówiąc, jeśli instytucja finansowa posiada 1 mld zł aktywów, musi w skali roku zapłacić 10 mln zł za samo bycie usługodawcą PPK – zauważa dr Kolek. I wskazuje: - Usługodawcy prowadzący PPK nie są zadowoleni z wyników finansowych realizowanych na tym produkcie. Ogólnie produkt PPK nie jest opłacalny dla instytucji finansowych, a bardzo niska partycypacja powoduje, że plany inwestycyjne TFI czy PTE nie będą zrealizowane przez wiele lat. Dlatego niektórzy usługodawcy szukają możliwości, aby wycofać się z tego biznesu i sprzedać portfel klientów i docelowo opuścić ten segmentu rynku. W konsekwencji może się okazać, że rynek usługodawców PPK będzie się konsolidował i pozostanie tylko kilka podmiotów zarządzających PPK.

 

Sprawdź również książkę: Kodeks pracy. Wynagrodzenia, urlopy i czas pracy. Ochrona zatrudnienia i świadectwa pracy. Organizacje pracodawców, związki zawodowe i spory zbiorowe ebook >>


Zmiany neutralne dla uczestników

Adrian Prusik, radca prawny i współautor komentarza do ustawy o PPK jest zdania, że zmiany w ustawie o PPK mają znaczenie dla instytucji finansowych. Dla uczestnika nie zmieniają one niczego w kontekście warunków oszczędzania w systemie. - Dodanie nowych przepisów w art. 63 ustawy to zamknięcie luki w przepisach, która odnosi się do przesłanek wykreślenia towarzystw z ewidencji PPK. Wykreślenie z ewidencji jest niezbędnym krokiem do wyjścia z tego rynku. Do tej pory przepisy regulowały jedynie przypadki wykreślenia z powodu stwierdzonych nieprawidłowości albo za zaleganie z opłatami za uczestnictwo w ewidencji. Nie było podstawy prawnej, która umożliwiała wykreślenie na wniosek zainteresowanej instytucji finansowej, tj. gdy podejmuje ona biznesową decyzję o wyjściu z rynku PPK. Nowelizacja tę lukę zamyka – mówi serwisowi Prawo.pl mec. Adrian Prusik. I dodaje: - Można powiedzieć, że zmiany w prawie zwiastują kolejną fazę rynku PPK. W pierwszych latach jego funkcjonowania obserwowaliśmy walkę o pozyskanie klientów. Teraz rynek powoli krzepnie a jego podział jest w miarę trwały. Naturalne jest, że następnym krokiem będzie konsolidacja rynku i zmniejszenie liczby podmiotów zarządzających funduszami PPK. Towarzystwa to przedsiębiorcy, którzy analizują swoją pozycję na rynku, dalsze perspektywy oraz tworzą rachunek zysków i strat. Gdy przyjdzie czas pierwszych podsumowań, niektóre podmioty mogą podjąć decyzję o wycofaniu się z tego rynku.

Jak podkreśla mec. Adrian Prusik, dla uczestników zmiana ta nie niesie zasadniczych zmian. - PPK z założenia są zamkniętym systemem, a zmiany na rynku instytucji zarządzających funduszami PPK  nie powinny być odczuwalne dla uczestników. Fundusze inwestycyjne są podmiotami odrębnymi od prowadzących je towarzystw. W momencie wyjścia danego podmiotu z rynku zarządzenie jego funduszami PPK (oraz zgromadzonymi w nich środkami) przejmie inny podmiot – tłumaczy.

Czytaj w LEX: Pracownicze Programy Kapitałowe - księgowanie oraz opodatkowanie >

Także dr Antoni Kolek jest zdania, że jeśli chodzi o środki uczestników PPK, to w przypadku utraty prawa do zarządzania Funduszami Zdefiniowanej Daty przez usługodawcę, zarządzanie przejmowane jest przez PFR TFI S.A., więc środki pozostają nienaruszone, nic się z nimi nie dzieje. Środki w PPK można wypłacić w każdej chwili, ale z potrąceniami na zasadach zwrotu o którym mowa w art. 105 ustawy o PPK.

Ustawą zajmie się Senat na rozpoczynającym się w środę posiedzeniu.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.