Substancje chemiczne, ich mieszaniny, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym w środowisku pracy.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA ZDROWIA ¹

z dnia 26 lipca 2024 r.

w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym w środowisku pracy ²

Na podstawie art. 222 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 oraz z 2024 r. poz. 878) zarządza się, co następuje:

§ 1. [Przedmiot regulacji] Rozporządzenie określa:

1) wykaz substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym i sposób ich rejestrowania;

2) sposób prowadzenia rejestru prac, których wykonywanie powoduje konieczność pozostawania w kontakcie z substancjami chemicznymi, ich mieszaninami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym;

3) sposób prowadzenia rejestru pracowników zatrudnionych przy pracach, o których mowa w pkt 2;

4) wzory dokumentów dotyczących poziomu narażenia pracowników na substancje chemiczne, ich mieszaniny, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym oraz sposób przechowywania i przekazywania tych dokumentów do podmiotów właściwych do rozpoznawania lub stwierdzania chorób zawodowych;

5) szczegółowe warunki ochrony pracowników przed zagrożeniami spowodowanymi przez substancje chemiczne, ich mieszaniny, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym;

6) warunki i sposób monitorowania stanu zdrowia pracowników zatrudnionych przy pracach, których wykonywanie powoduje konieczność pozostawania w kontakcie z substancjami chemicznymi, ich mieszaninami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym.

§ 2. [Definicje] Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:

1) czynnik o działaniu rakotwórczym:

a) substancję chemiczną lub mieszaninę, która spełnia kryteria klasyfikacji jako rakotwórcza kategorii 1A lub 1B zgodnie z załącznikiem I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniającego i uchylającego dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 (Dz. Urz. UE L 353 z 31.12.2008, str. 1, z późn. zm. ³ ), zwanego dalej "rozporządzeniem nr 1272/2008",

b) czynnik lub proces technologiczny, o których mowa w załączniku nr 1 do rozporządzenia;

2) czynnik o działaniu mutagennym:

a) substancję chemiczną lub mieszaninę, która spełnia kryteria klasyfikacji jako działająca mutagennie na komórki rozrodcze kategorii 1A lub 1B zgodnie z załącznikiem I do rozporządzenia nr 1272/2008,

b) czynnik lub proces technologiczny, o których mowa w załączniku nr 1 do rozporządzenia;

3) substancja o działaniu reprotoksycznym - substancję chemiczną lub mieszaninę, która spełnia kryteria klasyfikacji jako działająca szkodliwie na rozrodczość kategorii 1A lub 1B zgodnie z załącznikiem I do rozporządzenia nr 1272/2008;

4) nieprogowa substancja reprotoksyczna - substancję reprotoksyczną, dla której nie istnieje bezpieczny poziom narażenia zdrowia pracowników i którą określono jako taką w przepisach wydanych na podstawie art. 228 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, zwanej dalej "Kodeksem pracy";

5) progowa substancja reprotoksyczna - substancję reprotoksyczną, dla której istnieje bezpieczny poziom narażenia, poniżej którego nie występuje zagrożenie dla zdrowia pracowników, i którą określono jako taką w przepisach wydanych na podstawie art. 228 § 3 Kodeksu pracy.

§ 3. [Wykaz substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym] Wykaz substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym obejmuje:

1) substancje chemiczne spełniające kryteria klasyfikacji jako rakotwórcze, mutagenne lub działające szkodliwie na rozrodczość kategorii 1A lub 1B zgodnie z rozporządzeniem nr 1272/2008;

2) mieszaniny zawierające substancje chemiczne wymienione w pkt 1 w stężeniach powodujących spełnienie kryteriów klasyfikacji mieszaniny jako rakotwórczej, mutagennej lub działającej szkodliwie na rozrodczość kategorii 1A lub 1B zgodnie z rozporządzeniem nr 1272/2008;

3) czynniki lub procesy technologiczne związane z uwalnianiem substancji chemicznych i mieszanin o działaniu rakotwórczym lub mutagennym określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

§  4.  [Wykonywanie pomiarów substancji chemicznych, mieszanin lub czynników; zastosowanie systemu zamkniętego; ograniczanie zagrożeń]

1. Pracodawca zatrudniający pracownika przy pracach, których wykonywanie powoduje konieczność pozostawania w kontakcie z substancjami chemicznymi, ich mieszaninami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym, zwany dalej "pracodawcą", wykonuje pomiary tych substancji chemicznych, mieszanin lub czynników, w trybie i z częstotliwością określonymi w przepisach wydanych na podstawie art. 227 § 2 Kodeksu pracy, w szczególności stosuje metody wczesnego wykrywania narażenia na te substancje chemiczne, mieszaniny lub czynniki podczas awarii lub w przypadku wystąpienia innych nieprzewidzianych okoliczności.

2. Jeżeli z przyczyn technicznych niemożliwe jest zastąpienie czynnika o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub substancji reprotoksycznej substancją chemiczną, mieszaniną lub procesem technologicznym, które podczas użytkowania są bezpieczne lub są mniej niebezpieczne dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracownika, pracodawca zapewnia, aby wytwarzanie i używanie czynnika o działaniu rakotwórczym lub mutagennym lub substancji reprotoksycznej, w miarę istnienia technicznych możliwości, odbywało się w systemie zamkniętym.

3. Jeżeli z przyczyn technicznych zastosowanie systemu zamkniętego jest niemożliwe, pracodawca zapewnia zmniejszenie narażenia pracowników na działanie czynnika o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub nieprogowej substancji reprotoksycznej do tak niskiego poziomu, na jaki pozwalają możliwości techniczne.

4. Jeżeli z przyczyn technicznych używanie lub wytwarzanie progowej substancji reprotoksycznej w systemie zamkniętym jest niemożliwe, pracodawca zapewnia ograniczenie do minimum zagrożenia związanego z narażeniem pracowników na działanie tej progowej substancji reprotoksycznej.

5. Do substancji reprotoksycznych innych niż nieprogowe substancje reprotoksyczne i progowe substancje reprotoksyczne stosuje się ust. 4. W takim przypadku dokonując oceny ryzyka zawodowego, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 237¹⁵ § 2 Kodeksu pracy, pracodawca uwzględnia możliwość, że dla takiej substancji reprotoksycznej nie istnieje bezpieczny poziom narażenia zdrowia pracownika na działanie takiej substancji, i zapewnia wprowadzenie odpowiednich środków w tym zakresie.

§ 5. [Obowiązki pracodawcy] W przypadku używania czynników o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub substancji reprotoksycznej, pracodawca:

1) ogranicza ilość czynnika o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub substancji reprotoksycznej w miejscu pracy;

2) utrzymuje na jak najniższym poziomie liczbę pracowników, którzy są lub mogą być narażeni na działanie czynników o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub substancji reprotoksycznych;

3) projektuje tak procesy pracy i środki kontroli technicznej, aby uniknąć powstawania czynników o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub substancji reprotoksycznych w miejscu pracy lub ograniczyć ich powstawanie do minimum;

4) usuwa czynniki o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub substancje reprotoksyczne w miejscu ich powstawania, do miejscowego wyciągu lub do ogólnego systemu wentylacji, w należyty sposób i zgodnie z wymogami ochrony zdrowia i środowiska;

5) stosuje właściwe metody i procedury pracy, w tym wykorzystuje istniejące procedury badań i pomiarów czynników o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub substancji reprotoksycznych określone w przepisach wydanych na podstawie art. 227 § 2 Kodeksu pracy, w celu wczesnego wykrywania nadmiernego zagrożenia powstałego w wyniku nieprzewidywalnego zdarzenia lub wypadku;

6) stosuje środki ochrony zbiorowej lub - tam, gdzie nie można uniknąć narażenia na działanie czynników o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub substancji reprotoksycznych za pomocą innych środków - środki ochrony indywidualnej;

7) stosuje środki higieny, szczególnie regularne czyszczenie podłóg, ścian i innych powierzchni;

8) odgranicza miejsca zagrożone i stosuje odpowiednie znaki ostrzegawcze, włącznie ze znakami ,,zakaz palenia”, w miejscach, w których pracownicy są lub mogą być narażeni na działanie czynników o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub substancji reprotoksycznych;

9) określa plan działania w nagłych wypadkach, które mogą wyniknąć z nadmiernego narażenia na działanie czynników o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub substancji reprotoksycznych;

10) stosuje sposoby bezpiecznego przechowywania, przeładunku i transportu, szczególnie przez zastosowanie pojemników szczelnie zamkniętych i oznakowanych w sposób czytelny i widoczny;

11) stosuje sposoby bezpiecznego gromadzenia, przechowywania i usuwania odpadów, włącznie z zastosowaniem pojemników szczelnie zamkniętych i oznakowanych w sposób czytelny i widoczny.

§  6.  [Rejestr prac]

1. Pracodawca prowadzi rejestr prac, których wykonywanie powoduje konieczność pozostawania w kontakcie z substancjami chemicznymi, ich mieszaninami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym, zawierający następujące dane:

1) wykaz procesów technologicznych i prac, w których substancje chemiczne i ich mieszaniny lub czynniki o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym są stosowane, produkowane lub występują jako zanieczyszczenia bądź produkt uboczny, oraz wykaz tych substancji chemicznych i ich mieszanin oraz czynników wraz z podaniem wielkości produkcji lub stosowania;

2) uzasadnienie konieczności stosowania substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym, o których mowa w pkt 1;

3) wykaz i opis stanowisk pracy, na których występuje konieczność pozostawania w kontakcie z substancjami chemicznymi, ich mieszaninami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym;

4) liczbę pracowników zatrudnionych przy pracach, o których mowa w pkt 3, z podziałem na liczbę pracowników zatrud nionych przy pracach w stężeniach do 0,1 (włącznie) wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS), określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 228 § 3 Kodeksu pracy, i pozostałych pracowników, z uwzględnieniem płci, przy czym za pracowników zatrudnionych przy pracach w stężeniach do 0,1 (włącznie) wartości NDS uznaje się pracowników zatrudnionych w warunkach spełniających przynajmniej jedno z następujących kryteriów:

a) na ich stanowiskach pracy występuje substancja chemiczna spełniająca kryteria, o których mowa w § 3 pkt 1, zarówno w postaci własnej, jak i jako zanieczyszczenie lub składnik innych substancji spełniających kryteria, o których mowa w § 3 pkt 1, lub jako składnik mieszanin spełniających kryteria, o których mowa w § 3 pkt 2, w przypadku której w przepisach wydanych na podstawie art. 228 § 3 Kodeksu pracy została ustalona wartość NDS w środowisku pracy i dwa kolejne pomiary stężeń tej substancji w powietrzu środowiska pracy, przeprowadzone w odstępie czasu określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 227 § 2 Kodeksu pracy, nie wykazały stężeń powyżej 0,1 wartości NDS,

b) na ich stanowiskach pracy występuje wymieniony w załączniku nr 1 do rozporządzenia proces technologiczny, w przypadku którego w przepisach wydanych na podstawie art. 228 § 3 Kodeksu pracy została ustalona wartość NDS w środowisku pracy czynnika chemicznego lub pyłowego wskazanego w danym procesie technologicznym i dwa kolejne pomiary stężeń tego czynnika, przeprowadzone w odstępie czasu określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 227 § 2 Kodeksu pracy, nie wykazały stężeń powyżej 0,1 wartości NDS,

c) pracują przy badaniach naukowych i rozwojowych określonych w rozporządzeniu (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH), utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniającym dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylającym rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE (Dz. Urz. UE L 396 z 30.12.2006, str. 1, z późn. zm. ⁴ ), obejmujących doświadczenia naukowe, analizy lub badania chemiczne, w których substancje chemiczne o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym występują zarówno w postaci własnej, jak i jako zanieczyszczenia lub składniki innych substancji o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym lub mieszanin o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym, przeprowadzane w kontrolowanych warunkach z użyciem substancji w ilości mniejszej niż 1 tona rocznie;

5) określenie rodzaju substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym występujących na stanowisku pracy, drogi i poziomu narażenia na ich działanie oraz czasu trwania tego narażenia;

6) rodzaje podjętych środków i działań ograniczających poziom narażenia na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym.

2. Pracodawca przekazuje informację o substancjach chemicznych, ich mieszaninach, czynnikach lub procesach technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym właściwemu państwowemu wojewódzkiemu inspektorowi sanitarnemu oraz właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy niezwłocznie po rozpoczęciu działalności oraz corocznie, w terminie do dnia 15 stycznia za rok poprzedni, albo na ich wniosek. Informacja uwzględnia dane, o których mowa w ust. 1, i jest sporządzana według wzoru stanowiącego załącznik nr 2 do rozporządzenia.

3. Na podstawie danych, o których mowa w ust. 1, przekazanych przez państwowych wojewódzkich inspektorów sanitarnych Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. J. Nofera w Łodzi prowadzi Centralny rejestr danych o narażeniu na substancje chemiczne, ich mieszaniny, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym.

4. W przypadku jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych pracodawca przekazuje informację, o której mowa w ust. 2, komendantowi właściwego terytorialnie wojskowego ośrodka medycyny prewencyjnej w trybie i w terminach i według wzoru wskazanych w tym przepisie.

5. Na podstawie danych przekazanych przez komendantów właściwych terytorialnie wojskowych ośrodków medycyny prewencyjnej Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii imienia Generała Karola Kaczkowskiego w Warszawie prowadzi rejestr substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym występujących w jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych.

§  7.  [Rejestr pracowników]

1. Pracodawca prowadzi rejestr pracowników zatrudnionych przy pracach, których wykonywanie powoduje konieczność pozostawania w kontakcie z substancjami chemicznymi, ich mieszaninami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym.

2. Rejestr, o którym mowa w ust. 1, zawiera:

1) datę wpisu do rejestru;

2) imię i nazwisko pracownika oraz jego stanowisko pracy, o którym mowa w § 6 ust. 1 pkt 3;

3) numer PESEL, a w przypadku jego braku - numer dokumentu potwierdzającego tożsamość.

§  8.  [Przechowywanie rejestrów]

1. Rejestr pracowników, o którym mowa w § 7 ust. 1, wraz z rejestrem prac, o którym mowa w § 6 ust. 1, dotyczący:

1) czynników o działaniu rakotwórczym lub mutagennym przechowuje się przez okres 40 lat po ustaniu narażenia na te czynniki;

2) substancji reprotoksycznych niebędących jednocześnie czynnikami o działaniu rakotwórczym lub mutagennym przechowuje się przez okres 5 lat po ustaniu narażenia na te substancje.

2. W przypadku likwidacji zakładu pracy pracodawca przekazuje rejestry, o których mowa w § 6 ust. 1 i § 7 ust. 1, właściwemu państwowemu wojewódzkiemu inspektorowi sanitarnemu, a w przypadku jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych - komendantowi właściwego terytorialnie wojskowego ośrodka medycyny prewencyjnej.

§ 9. [Forma rejestrów] Rejestry, o których mowa w § 6 ust. 1, 3 i 5 oraz § 7 ust. 1, prowadzi się w formie papierowej lub w postaci elektronicznej.

§ 10. [Udostępnianie danych z rejestrów] Dane z rejestrów, o których mowa w § 6 ust. 1 i 5 oraz § 7 ust. 1, są udostępniane:

1) lekarzom sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, których dane dotyczą;

2) lekarzom uprawnionym do orzekania w zakresie chorób zawodowych określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 237 § 1 pkt 3-6 i § 1¹ Kodeksu pracy;

3) pracownikom - w zakresie informacji, które dotyczą ich osobiście, oraz przedstawicielom pracowników - w zakresie anonimowych informacji zbiorowych;

4) organom Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz Wojskowej Inspekcji Sanitarnej w związku z postępowaniem w zakresie chorób zawodowych prowadzonym w zakresie określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 237 § 1 pkt 3-6 i § 1¹ Kodeksu pracy;

5) podmiotom wykonującym na podstawie odrębnych przepisów nadzór nad realizacją zadań z zakresu bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia pracowników.

§ 11. [Obowiązki informacyjne wobec pracowników; okresowe szkolenia i kontrola zdrowia pracowników] Pracodawca:

1) informuje pracownika o opakowaniu, zbiorniku i instalacji zawierających substancje chemiczne, ich mieszaniny lub czynniki o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym, a także o wymaganiach dotyczących oznakowania i znakach ostrzegawczych;

2) przeprowadza okresowe szkolenia pracownika w zakresie:

a) ryzyka dla zdrowia, jakie wynika z oceny narażenia na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym, i dodatkowego ryzyka, które wynika z palenia tytoniu, oraz w zakresie środków ostrożności, które powinny być podejmowane w celu ograniczenia tego narażenia,

b) wymagań higienicznych, które powinny być spełnione w celu ograniczenia narażenia na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym,

c) konieczności używania środków ochrony indywidualnej, w tym odzieży ochronnej,

d) działań zapobiegających wypadkom oraz działań, które powinni podjąć pracownicy, w tym pracownicy pełniący obowiązki ratownicze, podczas działań ratowniczych oraz wypadków;

3) zapewnia kontrolę zdrowia pracownika związaną z indywidualną oceną pracownika - w celu określenia stanu jego zdrowia w związku z narażeniem na działanie określonych czynników o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub substancji reprotoksycznych podczas pracy, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 437) oraz w art. 229 Kodeksu pracy;

4) informuje pracownika, przed powierzeniem pracy z substancjami chemicznymi, ich mieszaninami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym, w przypadku których ustalono wartość dopuszczalnego stężenia określonych substancji w materiale biologicznym, o konieczności przeprowadzania kontroli jego zdrowia związanej z tymi wartościami dopuszczalnymi.

§ 12. [Uprawnienia pracowników i ich przedstawicieli] Pracodawca:

1) zapewnia udział pracowników lub ich przedstawicieli w projektowaniu i realizacji działań zapobiegających narażeniu na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym lub ograniczających poziom tego narażenia;

2) umożliwia pracownikom lub ich przedstawicielom kontrolę stosowania wymagań określonych w rozporządzeniu oraz w innych przepisach regulujących zasady bezpieczeństwa i higieny pracy;

3) informuje na bieżąco pracowników lub ich przedstawicieli o narażeniu na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym, a w przypadkach narażenia powstałego w wyniku awarii i innych zakłóceń procesu technologicznego lub w wyniku podejmowanych prac remontowych, konserwacyjnych i w innych okolicznościach - o przyczynach powstałego narażenia oraz o środkach zapobiegawczych, jakie już zostały podjęte lub będą podjęte w celu poprawy sytuacji.

§  13.  [Kompetencje i obowiązki lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami]

1. Lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami zapoznaje się z warunkami ich pracy i posiada udokumentowane informacje dotyczące rodzaju i wielkości narażenia na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym.

2. Pracodawca, na wniosek lekarza, o którym mowa w ust. 1, zleca prowadzenie biologicznego monitorowania narażenia na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym oraz stosuje inne metody umożliwiające wczesne wykrycie skutków tego narażenia.

3. Lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami udziela informacji:

1) pracownikowi - o wynikach badań i ocenie jego stanu zdrowia oraz o zakresie profilaktycznej opieki zdrowotnej, jakiej powinien się poddać po ustaniu zatrudnienia przy pracach z substancjami chemicznymi, ich mieszaninami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym;

2) pracodawcy, przedstawicielom pracowników oraz działającej u pracodawcy komisji bezpieczeństwa i higieny pracy - o ocenie stanu zdrowia pracowników, z zachowaniem tajemnicy lekarskiej;

3) pracodawcy - zbiorczo o przypadkach nowotworu złośliwego, niekorzystnego wpływu na funkcje seksualne i płodność u dorosłych płci męskiej i żeńskiej lub na rozwój potomstwa, jeżeli uzna to za wynik zawodowego narażenia na czynnik rakotwórczy, mutagen lub substancję reprotoksyczną, z zachowaniem tajemnicy lekarskiej.

4. Informację, o której mowa w ust. 3 pkt 3, pracodawca przekazuje wraz z informacją przekazywaną na podstawie § 6 ust. 2 albo 4, w terminie do dnia 15 stycznia za rok poprzedni.

§ 14. [Zlecenie przeprowadzenia dodatkowych badań stanu zdrowia pracowników] W przypadku rozpoznania lub podejrzenia u pracownika zmian w stanie zdrowia, co do których istnieje podejrzenie, że powstały w wyniku narażenia na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym, lub w przypadku stwierdzenia przekroczenia dopuszczalnego stężenia określonych substancji w materiale biologicznym pracodawca, na wniosek lekarza, o którym mowa w § 13 ust. 1, zleca przeprowadzenie dodatkowych badań stanu zdrowia innych pracowników narażonych w podobny sposób, dokonuje weryfikacji uprzedniej oceny tego narażenia, a w razie potrzeby - stosuje odpowiednie dodatkowe środki zapobiegawcze.

§ 15. [Rozpatrywanie wniosków i zleceń złożonych i nierozpatrzonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia] Wnioski o zlecenie:

1) prowadzenia biologicznego monitorowania narażenia na substancje chemiczne, mieszaniny, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym lub zastosowania innych metod umożliwiających wykrycie wczesnych skutków tego narażenia,

2) przeprowadzenia dodatkowych badań stanu zdrowia innych pracowników, którzy są narażeni zawodowo na działanie substancji chemicznych, mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, dokonania weryfikacji uprzedniej oceny narażenia zawodowego lub zastosowania odpowiednich dodatkowych środków zapobiegawczych

- złożone i nierozpatrzone przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia podlegają rozpatrzeniu na podstawie przepisów dotychczasowych.

§ 16. [Rejestry prowadzone na podstawie dotychczasowych przepisów] Rejestry, o których mowa w § 4 ust. 1 i 3, § 5 ust. 1 oraz § 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (Dz. U. z 2024 r. poz. 156), stają się odpowiednio rejestrami, o których mowa w § 6 ust. 1, 3 i 5 oraz § 7 ust. 1 niniejszego rozporządzenia.

§ 17. [Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 28 lipca 2024 r. ⁵

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1

WYKAZ CZYNNIKÓW ORAZ PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH ZWIĄZANYCH Z UWALNIANIEM SUBSTANCJI CHEMICZNYCH I MIESZANIN O DZIAŁANIU RAKOTWÓRCZYM LUB MUTAGENNYM

I. 

Czynniki fizyczne

1. Promieniowanie jonizujące.

II. 

Procesy technologiczne, w których dochodzi do uwalniania substancji chemicznych, ich mieszanin lub czynników o działaniu rakotwórczym lub mutagennym

1. Produkcja auraminy.

2. Prace związane z narażeniem na wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, obecne w sadzy węglowej, smołach węglowych i pakach węglowych.

3. Prace związane z narażeniem na pyły, dymy i aerozole tworzące się podczas wypalania i elektrorafinowania surówek miedziowo-niklowych.

4. Produkcja alkoholu izopropylowego metodą mocnych kwasów.

5. Prace związane z narażeniem na pył drewna.

6. Prace związane z narażeniem na krzemionkę krystaliczną - frakcję respirabilną powstającą w trakcie pracy.

7. Prace związane z narażeniem przez skórę na działanie olejów mineralnych użytych wcześniej w silnikach spalinowych wewnętrznego spalania w celu smarowania i schładzania części ruchomych silnika.

8. Prace związane z narażeniem na spaliny emitowane z silników Diesla.

ZAŁĄCZNIK Nr  2

WZÓR

INFORMACJA O SUBSTANCJACH CHEMICZNYCH, ICH MIESZANINACH, CZYNNIKACH LUB PROCESACH TECHNOLOGICZNYCH O DZIAŁANIU RAKOTWÓRCZYM, MUTAGENNYM LUB REPROTOKSYCZNYM

wzór

1 Minister Zdrowia kieruje działem administracji rządowej - zdrowie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 grudnia 2023 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Zdrowia (Dz. U. poz. 2704).

2 Niniejsze rozporządzenie wdraża w zakresie swojej regulacji dyrektywę 2004/37/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych, mutagenów lub substancji reprotoksycznych podczas pracy (szósta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy Rady 89/391/EWG) (Dz. Urz. UE L 158 z 30.04.2004, str. 50, Dz. Urz. UE L 65 z 05.03.2014, str. 1, Dz. Urz. UE L 345 z 27.12.2017, str. 87, Dz. Urz. UE L 30 z 31.01.2019, str. 112, Dz. Urz. UE L 164 z 20.06.2019, str. 23, Dz. Urz. UE L 198 z 25.07.2019, str. 241, Dz. Urz. UE L 88 z 16.03.2022, str. 1, Dz. Urz. UE L 2023/90066 z 03.11.2023 oraz Dz. Urz. UE L 2024/869 z 19.03.2024).

3 Zmiany wymienionego rozporządzenia zostały ogłoszone w Dz. Urz. UE L 235 z 05.09.2009, str. 1, Dz. Urz. UE L 16 z 20.01.2011, str. 1, Dz. Urz. UE L 83 z 30.03.2011, str. 1, Dz. Urz. UE L 138 z 26.05.2011, str. 66, Dz. Urz. UE L 179 z 11.07.2012, str. 3, Dz. Urz. UE L 149 z 01.06.2013, str. 1, Dz. Urz. UE L 158 z 10.06.2013, str. 1, Dz. Urz. UE L 216 z 10.08.2013, str. 1, Dz. Urz.

UE L 261 z 03.10.2013, str. 5, Dz. Urz. UE L 167 z 06.06.2014, str. 36, Dz. Urz. UE L 350 z 06.12.2014, str. 1, Dz. Urz. UE L 197 z 25.07.2015, str. 10, Dz. Urz. UE L 156 z 14.06.2016, str. 1, Dz. Urz. UE L 195 z 20.07.2016, str. 11, Dz. Urz. UE L 349 z 21.12.2016, str. 1, Dz. Urz. UE L 78 z 23.03.2017, str. 1, Dz. Urz. UE L 116 z 05.05.2017, str. 1, Dz. Urz. UE L 115 z 04.05.2018, str. 1, Dz. Urz. UE L 251 z 05.10.2018, str. 1, Dz. Urz. UE L 86 z 28.03.2019, str. 1, Dz. Urz. UE L 117 z 03.05.2019, str. 8, Dz. Urz. UE L 198 z 25.07.2019, str. 241, Dz. Urz. UE L 6 z 10.01.2020, str. 8, Dz. Urz. UE L 44 z 18.02.2020, str. 1, Dz. Urz. UE L 261 z 11.08.2020, str. 2, Dz. Urz. UE L 326 z 08.10.2020, str. 1, Dz. Urz. UE L 379 z 13.11.2020, str. 1 i 3, Dz. Urz. UE L 133 z 20.04.2021, str. 5, Dz. Urz. UE L 176 z 19.05.2021, str. 1, Dz. Urz. UE L 188 z 28.05.2021, str. 27, Dz. Urz. UE L 214 z 17.06.2021, str. 72, Dz. Urz.

UE L 400 z 12.11.2021, str. 16, Dz. Urz. UE L 440 z 09.12.2021, str. 11, Dz. Urz. UE L 129 z 03.05.2022, str. 1, Dz. Urz. UE L 176 z 11.07.2023, str. 6 oraz Dz. Urz. UE L 2024/197 z 05.01.2024.

4 Zmiany wymienionego rozporządzenia zostały ogłoszone w Dz. Urz. UE L 136 z 29.05.2007, str. 3, Dz. Urz. UE L 304 z 22.11.2007, str. 1, Dz. Urz. UE L 141 z 31.05.2008, str. 22, Dz. Urz. UE L 268 z 09.10.2008, str. 14, Dz. Urz. UE L 353 z 31.12.2008, str. 1, Dz. Urz. UE L 36 z 05.02.2009, str. 84, Dz. Urz. UE L 46 z 17.02.2009, str. 3, Dz. Urz. UE L 164 z 26.06.2009, str. 7, Dz. Urz. UE L 86 z 01.04.2010, str. 7, Dz. Urz. UE L 118 z 12.05.2010, str. 89, Dz. Urz. UE L 133 z 31.05.2010, str. 1, Dz. Urz. UE L 260 z 02.10.2010, str. 22, Dz. Urz. UE L 44 z 18.02.2011, str. 2, Dz. Urz. UE L 49 z 24.02.2011, str. 52, Dz. Urz. UE L 58 z 03.03.2011, str. 27, Dz. Urz. UE L 69 z 16.03.2011, str. 3 i 7, Dz. Urz. UE L 101 z 15.04.2011, str. 12, Dz. Urz. UE L 134 z 21.05.2011, str. 2, Dz. Urz. UE L 136 z 24.05.2011, str. 105, Dz. Urz. UE L 37 z 10.02.2012, str. 1, Dz. Urz. UE L 41 z 15.02.2012, str. 1, Dz. Urz. UE L 128 z 16.05.2012, str. 1, Dz. Urz. UE L 252 z 19.09.2012, str. 1 i 4, Dz. Urz. UE L 253 z 20.09.2012, str. 1 i 5, Dz. Urz. UE L 43 z 14.02.2013, str. 24, Dz. Urz. UE L 108 z 18.04.2013, str. 1, Dz. Urz. UE L 158 z 10.06.2013, str. 1, Dz. Urz. UE L 328 z 07.12.2013, str. 69, Dz. Urz. UE L 90 z 26.03.2014, str. 1, Dz. Urz. UE L 93 z 28.03.2014, str. 24, Dz. Urz. UE L 136 z 09.05.2014, str. 19, Dz. Urz. UE L 244 z 19.08.2014, str. 6, Dz. Urz. UE L 331 z 18.11.2014, str. 41, Dz. Urz. UE L 50 z 21.02.2015, str. 1, Dz. Urz. UE L 58 z 03.03.2015, str. 43, Dz. Urz. UE L 104 z 23.04.2015, str. 2, Dz. Urz. UE L 132 z 29.05.2015, str. 8, Dz. Urz. UE L 233 z 05.09.2015, str. 2, Dz. Urz. UE L 9 z 14.01.2016, str. 1, Dz. Urz. UE L 40 z 17.02.2016, str. 5, Dz. Urz. UE L 144 z 01.06.2016, str. 27, Dz. Urz. UE L 165 z 23.06.2016, str. 4, Dz. Urz. UE L 166 z 24.06.2016, str. 1, Dz. Urz. UE L 255 z 21.09.2016, str. 14, Dz. Urz. UE L 337 z 13.12.2016, str. 3, Dz. Urz. UE L 12 z 17.01.2017, str. 97, Dz. Urz. UE L 35 z 10.02.2017, str. 6, Dz. Urz. UE L 104 z 20.04.2017, str. 8, Dz. Urz. UE L 150 z 14.06.2017, str. 7 i 14, Dz. Urz. UE L 224 z 31.08.2017, str. 110, Dz. Urz. UE L 6 z 11.01.2018, str. 45, Dz. Urz. UE L 99 z 19.04.2018, str. 3 i 7, Dz. Urz. UE L 102 z 23.04.2018, str. 99, Dz. Urz. UE L 114 z 04.05.2018, str. 4, Dz. Urz. UE L 249 z 04.10.2018, str. 18 i 19, Dz. Urz. UE L 256 z 12.10.2018, str. 1, Dz. Urz. UE L 308 z 04.12.2018, str. 1, Dz. Urz. UE L 322 z 18.12.2018, str. 14, Dz. Urz. UE L 154 z 12.06.2019, str. 37, Dz. Urz. UE L 186 z 11.07.2019, str. 1, Dz. Urz. UE L 259 z 10.10.2019, str. 9, Dz. Urz. UE L 35 z 07.02.2020, str. 1, Dz. Urz. UE L 110 z 08.04.2020, str. 1, Dz. Urz. UE L 141 z 05.05.2020, str. 37, Dz. Urz. UE L 203 z 26.06.2020, str. 28, Dz. Urz. UE L 252 z 04.08.2020, str. 24, Dz. Urz. UE L 423 z 15.12.2020, str. 6, Dz. Urz. UE L 425 z 16.12.2020, str. 3, Dz. Urz. UE L 431 z 21.12.2020, str. 38, Dz. Urz. UE L 24 z 26.01.2021, str. 19, Dz. Urz. UE L 216 z 18.06.2021, str. 121, Dz. Urz. UE L 259 z 21.07.2021, str. 1, Dz. Urz. UE L 282 z 05.08.2021, str. 29, Dz. Urz. UE L 415 z 22.11.2021, str. 16, Dz. Urz. UE L 418 z 24.11.2021, str. 6, Dz. Urz. UE L 446 z 14.12.2021, str. 34, Dz. Urz. UE L 83 z 10.03.2022, str. 64, Dz. Urz. UE L 98 z 25.03.2022, str. 38, Dz. Urz. UE L 112 z 11.04.2022, str. 6, Dz. Urz. UE L 123 z 08.05.2023, str. 1, Dz. Urz. UE L 149 z 09.06.2023, str. 49, Dz. Urz. UE L 180 z 17.07.2023, str. 12, Dz. Urz. UE L 238 z 27.09.2023, str. 67, Dz. Urz. UE L 2023/2482 z 14.11.2023 oraz Dz. Urz. UE L 2024/1328 z 17.05.2024.

5 Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (Dz. U. z 2024 r. poz. 156), które traci moc z dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 23 maja 2024 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy (Dz. U. poz. 878).

• Identyfikator: Dz.U.2024.1126
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Substancje chemiczne, ich mieszaniny, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym w środowisku pracy.
• Data aktu: 26/07/2024
• Data ogłoszenia: 26/07/2024
• Data wejścia w życie: 28/07/2024