Zasadą jest, że jeżeli dany podmiot jest podmiotem zatrudniającym w rozumieniu ustawy z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych, ma obowiązek uruchomić PPK.
Należy zwrócić uwagę, że osobami zatrudnionymi w rozumieniu ustawy o PPK są nie tylko pracownicy (z wyjątkiem m.in. młodocianych), ale także np. zleceniobiorcy podlegający z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Status podmiotu zatrudniającego ma m.in. pracodawca lub zleceniodawca, mający NIP lub REGON. W przypadku gdy pracodawca lub zleceniodawca nie ma NIP ani REGON, podmiotem zatrudniającym jest płatnik składek na ubezpieczenia społeczne.
Przepisów ustawy o PPK nie stosuje się m.in. do mikroprzedsiębiorcy, któremu wszystkie osoby zatrudnione zadeklarowały niedokonywanie wpłat do PPK.
Ponadto, zgodnie z przepisami przejściowymi ustawy o PPK, tego programu mógł nie wdrożyć podmiot zatrudniający, który - w dniu objęcia go przepisami ustawy o PPK - prowadził pracowniczy program emerytalny (PPE), jeżeli:
- w PPE uczestniczyło co najmniej 25 proc. osób zatrudnionych w tym podmiocie (w rozumieniu ustawy o PPK) oraz
- podmiot ten naliczał i odprowadzał składki podstawowe do PPE w wysokości co najmniej 3,5 proc. wynagrodzenia.
Czytaj w LEX: Pracownicze programy emerytalne >
Ważne: Nowy podmiot zatrudniający, który zatrudnił pierwsze osoby zatrudnione np. w 2023 roku, nie może prowadzić PPE zamiast PPK. Takie uprawnienie przysługiwało tylko podmiotom wskazanym w przepisach przejściowych ustawy o PPK – np. podmiotowi 250+, który 31 grudnia 2018 r. zatrudniał co najmniej 250 osób zatrudnionych, został objęty przepisami ustawy o PPK od 1 lipca 2019 r. i według stanu na ten dzień prowadził PPE spełniający wymagania określone w przepisach.
Zwolnienie z PPK nie jest bezterminowe
Podmiot zatrudniający, które nie wdrożył PPK z uwagi na prowadzenie PPE, ma obowiązek stosowania przepisów ustawy o PPK, począwszy od dnia:
- zawieszenia naliczania i odprowadzania składek podstawowych do PPE w okresie przekraczającym 90 dni,
- ograniczenia wysokości odprowadzanych składek podstawowych do PPE poniżej 3,5 proc. wynagrodzenia,
- likwidacji PPE,
- opóźnienia w odprowadzaniu składek podstawowych do PPE przekraczającego 90 dni, które wynikło z celowego działania tego podmiotu,
- następującego po dniu 1 stycznia lub 1 lipca danego roku, jeśli według stanu na ten dzień w PPE uczestniczy mniej niż 25% osób zatrudnionych w danym podmiocie.
Oznacza to, że - począwszy od tej daty - podmiot zatrudniający jest zobowiązany, w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po upływie trzech miesięcy (90 dni), zawrzeć w imieniu i na rzecz osób zatrudnionych umowę o prowadzenie PPK oraz nie później niż na 10 roboczych przed upływem tego terminu umowę o zarządzanie PPK.
Zobacz procedurę w LEX: Obowiązki administracyjne i informacyjne podmiotu zatrudniającego wobec uczestnika PPK oraz wybranej instytucji finansowej >
Ważne: W ustawie o PPE przewidziano, że pracodawcy mają obowiązek dwa razy w roku kalendarzowym - do 31 stycznia i do 31 lipca - przekazać Polskiemu Funduszowi Rozwoju oświadczenie o liczbie pracowników i uczestników PPE zatrudnionych u danego pracodawcy odpowiednio na 1 stycznia i 1 lipca.
Podmiot zatrudniający, który, z uwagi na prowadzenie PPE mógł nie wdrażać PPK, ale nie skorzystał z tego uprawnienia, nie może później zmienić zdania i zrezygnować z prowadzenia PPK.
Czytaj w LEX: Pracownicze Plany Kapitałowe - porównanie PPK a PPE >
W przypadku uruchomienia PPK nie ma przepisów pozwalających na rezygnację z tego programu.
Przykład: Pracodawca skorzystał z uprawnienia do niewdrożenia PPK z uwagi na prowadzenie PPE. Po sprawdzeniu poziomu partycypacji w PPE na 1 lipca 2023 r., okazało się, że w PPE uczestniczy u niego mniej niż 25 proc. osób zatrudnionych. Pracodawca ma w związku z tym obowiązek wdrożyć PPK (ma czas na zawarcie umowy o zarządzanie PPK do 10 października, a umowy o prowadzenie PPK – do 26 września br.). Musi także - do 31 lipca – przekazać do PFR oświadczenie o liczbie swoich pracowników i uczestników PPK, według stanu na 1 lipca. Gdyby później partycypacja w PPE wzrosła, pracodawca nie będzie mógł zrezygnować z PPK.
Czytaj w LEX: Tworzenie Pracowniczych Planów Kapitałowych krok po kroku >
Sprawdź również książkę: Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - Nr 3/2023 >>
Niefinansowanie wpłat do PPK
Podmiot zatrudniający, który uruchomił PPK, a następnie utworzył PPE, może ewentualnie skorzystać z niefinansowania wpłat do PPK za uczestników PPK, którzy przystąpili do PPE, po spełnieniu wymagań określonych w przepisach.
W ustawie o PPK przyjęto, że podmiot zatrudniający, który zawarł umowę o zarządzanie PPK oraz umowy o prowadzenie PPK, a następnie utworzył PPE i odprowadza składki podstawowe do PPE w wysokości co najmniej 3,5 proc. wynagrodzenia, może - w porozumieniu z zakładową organizacją związkową działającą w tym podmiocie - nie finansować, od miesiąca następującego po miesiącu, w którym PPE został zarejestrowany przez KNF, wpłat podstawowych i wpłat dodatkowych do PPK za osoby zatrudnione, które przystąpiły do PPE. Z uprawnienia tego nie można skorzystać, jeżeli w danym podmiocie nie działa zakładowa organizacja związkowa.
Więcej na temat PPK na www.mojeppk.pl i pod nr telefonu 800 775 775. Zachęcamy również do korzystania z bezpłatnych szkoleń prowadzonych przez ekspertów PFR Portal PPK. Na szkolenia można zapisać się tutaj.
Podstawa prawna:
ustawa z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych
ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych
Autorka jest ekspertem PFR Portal PPK.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
