Prezydent Andrzej Duda powołał sędziego Bogdana Święczkowskiego na nowego prezesa Trybunału Konstytucyjnego. Święczkowski to były prokurator krajowy i były szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a także współpracownik Zbigniewa Ziobry. Drugim kandydatem wskazanym przez zgromadzenie TK był Bartłomiej Sochański.
Specjalny zespół w Prokuraturze Krajowej bada 600 spraw z okresu 2016-2023, w których - w ocenie nowego kierownictwa - mogło dojść do błędów prokuratury. Minister sprawiedliwości, prokurator generalny Adam Bodnar poinformował właśnie, że pod koniec grudnia zaprezentowany zostanie raport z oceny 200 spośród nich. Na liście są m.in. afera hejterska, Fundusz Sprawiedliwości, wątki dotyczące Orlenu, afera wizowa, praca dla więźniów, ale też działania policji wobec demonstrujących.
W przestrzeni publicznej rozpowszechniane jest stanowisko, kwestionujące status sędziów nominowanych od 2018 r. z uwagi na fakt powołania na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, ukształtowanej przepisami ustawy z 8 grudnia 2017 r. Tymczasem Trybunał Konstytucyjny kilkukrotnie kwestionował konstytucyjność poprzednich przepisów o KRS, a w 2010 r. nominacje sędziowskie wręczał nie prezydent, lecz marszałek Sejmu. Co istotne w żadnym z orzeczeń ETPCz, TSUE, SN, a także NSA nie zawarto sformułowania, że sędzia nominowany od 2018 r. nie jest sędzią - pisze Kinga Śliwińska-Buśkiewicz, sędzia Sądu Apelacyjnego w Poznaniu.
Orzekanie o winie wydłuża rozwody, nasila konflikt między rozwodzącymi się małżonkami i negatywnie wpływa na ich małoletnie dzieci - wskazują nie tylko sędziowie, ale też część pełnomocników. Ministerstwo Sprawiedliwości, szukając sposobów na odciążenie sądów i usprawnienie procesów, analizuje więc także zmiany w tym zakresie - rozważane jest zarówno całkowite odejście od rozwodowej winy, jak i ograniczenia w orzekaniu o niej.
Nie odbędzie się zaplanowane na dzisiaj posiedzenie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie oceny wniosku prezydenta o zbadanie wybranych przepisów ustawy o Trybunale Konstytucyjnym i regulacji ich wprowadzających pod kątem zgodności z Konstytucją. Ustawy te miały przywrócić ład konstytucyjny w Trybunale i zapewnić prawidłową kontrolę aktów wydawanych przez rząd i Sejm.
Na Uniwersytecie Jagiellońskim odbył się jubileusz pracy naukowej profesora Piotra Hofmańskiego, wybitnego znawcy postępowania karnego, byłego prezesa Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze. Jubilat otrzymał Księgę Jubileuszową, którą współtworzyło kilkudziesięciu autorów. Wydarzenie to odbyło się w ramach działań Centrum Międzynarodowego Wymiaru Sprawiedliwości w Sprawach Karnych.
Nowelizacja albo całkiem nowa ustawa o nieletnich - w Ministerstwie Sprawiedliwości działa zespół, który analizuje obecne rozwiązania i przygotowuje zmiany, które miałyby spowodować, że działania podejmowane wobec nastolatków, dopuszczających się czynów karalnych lub demoralizacji, będą efektywniejsze i bardziej skuteczne. Wiceministra Maria Ejchart podkreśla, że chodzi o to, by system zapewniał im pomoc terapeutyczną, wychowawczą i readaptację.
Z projektu nowelizacji kodeksu karnego mającej lepiej chronić różne mniejszości przed przestępstwami motywowanymi nienawiścią, zniknęła przesłanka związana z tożsamością płciową. Rząd przekonuje, że szersze określenie „ze względu na płeć” zapewni niezbędną ochronę także osobom niebinarnym. Zainteresowane środowiska mają wątpliwości i zapowiadają walkę o dodanie tej przesłanki.
Komisja Wenecka, organ doradczy Rady Europy, oceniła, że wygaszenie kadencji wszystkich obecnych sędziów polskiego Trybunału Konstytucyjnego byłoby niezgodne ze standardami, a więc niedopuszczalne. O uwagach i zaleceniach Komisji poinformował PAP wiceminister sprawiedliwości Dariusz Mazur. Przedmiotem sporządzonej, przez ekspertów i przyjętej w piątek, opinii Komisji Weneckiej był projekt poprawek do konstytucji dotyczących TK oraz dwa projekty ustaw w sprawie Trybunału.
W Trybunale Konstytucyjnym trwa posiedzenie Zgromadzenia Ogólnego Sędziów TK w sprawie wyboru kandydatów na nowego prezesa TK. Według nieoficjalnych informacji medialnych wskazano na tę funkcję sędziów Bartłomieja Sochańskiego i Bogdana Święczkowskiego. Wybór jednego z nich będzie teraz należał do prezydenta Andrzeja Dudy. Ten jeszcze w piątek zapowiadał, że postara się jak najszybciej powołać nowego prezesa TK.
Sąd Najwyższy nie zgodził się na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej sędziego, który prowadził samochód i powodując wypadek, potrącił rowerzystkę. Uznał, że samo wszczęcie postępowania karnego wpływa negatywnie na opinię i wizerunek sędziego w społeczeństwie, a dowody nie świadczą o winie czy niedbalstwie kierowcy.
Opinie dla prokuratur i sądów będą mogli przygotowywać tylko certyfikowani biegli oraz instytucje opiniujące, które także będą musiały ubiegać się o certyfikaty wydawane przez niezależną komisję – mówi prof. Tadeusz Tomaszewski, pełnomocnik ministra sprawiedliwości ds. biegłych sądowych. Według niego nowa ustawa o biegłych sądowych może wejść w życie z początkiem 2026 roku i wtedy też zaczną obowiązywać nowe zasady wynagradzania za opinie.
Na finiszu są prace nad projektem ustawy o wykonywaniu przez Polskę orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Ma przeciwdziałać m.in. takim sytuacjom, jak choćby 17 lat oczekiwania na wykonanie aborcyjnego wyroku w sprawie Alicji Tysiąc. Ustawa będzie określać, jaki organ i za co odpowiada, ale też jak wykonać dane orzeczenie Trybunału. Zapowiadano go już od kilku miesięcy.
Uchylenie ustawy o lekarzu sądowym i pozostawienie każdemu lekarzowi prawa do wystawiania zaświadczeń usprawiedliwiających niestawiennictwo w sądzie z powodu choroby to rozwiązanie, które proponuje Adwokatura. W całym kraju brakuje lekarzy sądowych, co naraża obywateli na negatywne skutki procesowe i utrudnia pracę adwokatom.
W opracowywanej przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa Karnego dużej nowelizacji kodeksu karnego ma znaleźć się definicja tortur - zapowiedziała 4 grudnia wiceministra sprawiedliwości Maria Ejchart. Jak wyjaśniła, do ustawy zostanie przeniesiona z niewielkimi poprawkami definicja z Konwencji o zakazie tortur, zgodnie z którą jest to "każde działanie, którym jakiejkolwiek osobie umyślnie zadaje się ostry ból lub cierpienie, fizyczne bądź psychiczne, w celu uzyskania od niej lub od osoby trzeciej informacji lub wyznania".
Do końca roku do opiniowania ma trafić projekt usprawniający pracę sądów w związku z ich obciążeniami sprawami frankowymi. Zakłada on możliwość orzekania w tych sprawach na posiedzeniu niejawnym w pierwszej i drugiej instancji i np. przesłuchiwanie świadków zdalnie - mimo sprzeciwu strony. Sporym odciążeniem m.in. dla apelacji ma być propozycja, by pozew frankowicza z chwilą doręczenia bankowi, z mocy prawa wstrzymywał spłatę kredytu. Wyłączone zostaną również ograniczenia co do zarzutu potrącenia.
Zwiększenie efektywności korzystania z opinii biegłych, w tym przyspieszenie wydawania opinii – takie m.in. korzyści ma przynieść nowa ustawa o biegłych sądowych. Rozwiązany ma być wreszcie problem weryfikacji biegłych i stworzone solidne zasady ich wynagradzania. Wstępny projekt jest obecnie analizowany w Ministerstwie Sprawiedliwości, a musi jeszcze przejść uzgodnienia międzyresortowe i konsultacje społeczne. Do parlamentu ma trafić wiosną, a 1 stycznia 2026 r. mógłby wejść w życie.
Obecnie w sądach jest ponad 202 tys. spraw frankowych, do końca września 2024 r. wpłynęło ich 80 126, reszta to zaległości z poprzednich lat. W najtrudniejszej sytuacji - jak wynika z danych zebranych przez Ministerstwo Sprawiedliwości - są obecnie sądy apelacyjne, obciążone i apelacjami, i zażaleniami, np. na zabezpieczenia spłat kredytu. Jednym ze sposobów na uporanie się z problemem mają być nowe technologie, w tym digitalny asystent sędziego.
Projekt tzw. ustawy naprawczej przewiduje, obok wielu słusznych i koniecznych rozwiązań, uchylenie art. 257 par. 3 k.p.k, który – w aktualnym brzmieniu – daje prokuratorowi uprawnienie do „zblokowania” decyzji sądu gotowego zmienić areszt na poręczenie majątkowe. Ten przepis nigdy nie powinien zostać uchwalony i cieszy – na razie nadzieja – że zostanie wreszcie uchylony - pisze Mikołaj Kozak, adwokat, Kancelaria Kulpa Kozak Adwokaci i Radcowie Prawni.
Na finiszu są prace nad nowelizacją tzw. ustawy Kamilka. Projekt ma wkrótce trafić do wykazu prac legislacyjnych rządu. Zakłada, że rodzice uczniów nie będą musieli być dodatkowo sprawdzani w rejestrach - wystarczą ich oświadczenia o niekaralności. Zaświadczenia o niekaralności z KRK nie będą też potrzebowali goście zaproszeni na zajęcia szkolne, o ile będzie w nich uczestniczyć nauczyciel.