Obecna Krajowa Rada Sądownictwa nie jest organem konstytucyjnym - stwierdziła Izba Karna SN. Natomiast Europejski Trybunał Praw Człowieka krytycznie ocenił traktowanie sędziów przez rząd i sądownictwo dyscyplinarne. Powoli wykuwa się też polskie oraz unijne orzecznictwo frankowe. W krajowych i europejskich sądach zapadło w tym roku wiele ważnych wyroków. Dotyczących praworządności, ale też istotnych spraw społecznych i gospodarczych.

Skazanie karne za przestępstwo podżegania do przemocy i szerzenia nienawiści wobec wspólnoty francuskich muzułmanów nie naruszyło prawa do wolności wyrażania opinii skarżącego - stwierdził Europejski Trybunał Praw Człowieka. I przypomniał, że wolność wyrażania opinii z art. 10 Konwencji nie jest prawem bezwzględnym, ale podlega ograniczeniom wskazanym w art. 10 ust. 2 Konwencji.

Prawie wszyscy politycy, poza partią Zbigniewa Ziobry, są za uzyskaniem przez Polskę dostępu do funduszy z Krajowego Planu Odbudowy, ale spór wokół spełnienia niezbędnych do tego warunków wydaje się nie do rozwiązania. Prezydent zablokował prace nad ustawą, bo nie zgadza się na kwestionowanie statusu powoływanych przez niego sędziów, ale właśnie tego oczekuje Komisja Europejska, zanim zdecyduje o odblokowaniu tych pieniędzy. 

Na 2023 r. w tym samym terminie zaplanowano konkurs na aplikację uzupełniającą sędziowską oraz egzamin adwokacki i radcowski, co może oznaczać, że niektóre osoby stracą rok lub też całkowicie utracą możliwość kształcenia w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, gdzie wiek kandydatów jest ograniczony. RPO wystąpił o zmianę terminu egzaminu na aplikację uzupełniającą sędziowską, ale minister odmówił.

Wiele zamieszania spowodował nowy regulamin Sądu Najwyższego zatwierdzony przez Prezydenta. Zdaniem sędziów musiał go tworzyć ktoś, kto nie miał prawie żadnej wiedzy o tym, jak zorganizowany jest i powinien być sąd pełniący w strukturze wymiaru sprawiedliwości takie funkcje jak Sąd Najwyższy. Dużą wagę przywiązuje się teraz do składów sędziowskich ze szkodą dla szybkiego rozpoznawania spraw.

Zaczynamy już komercjalizować aplikację do planowania kariery prawnika. Zresztą może mieć ona szersze zastosowanie w biznesie, nie tylko prawniczym – mówi Mateusz Piech, doradca podatkowy w kancelarii JGA z Katowic, lider zwycięskiego zespołu w zawodach Legal Hackathon 2022. Zastrzega jednak, że nawet najlepsza aplikacja nie zastąpi własnej inicjatywy w poszukiwaniu interesującej pracy.

W stosunku do osób, które zdały egzamin prokuratorski i złożyły wniosek o wpis na listę radców prawnych, organy korporacyjne nie są uprawnione do badania dotychczasowej praktyki zawodowej osoby wnioskującej o wpis - uznał Naczelny Sąd Administracyjny i oddalił skargi ministra i samorządu. Zbędne jest też badanie wiedzy kandydata w ramach rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu.

Od 1 stycznia skazany na karę pozbawienia wolności zostanie zatrzymany przez policję i doprowadzony do aresztu śledczego, wezwanie do stawiennictwa będzie stosowane przez sądy wyjątkowo. Ministerstwo Sprawiedliwości, by usprawnić całą procedurę, zmienia przepisy wykonawcze, tyle że w ocenie sędziów, w sposób nie do końca przemyślany.

Prokuratura Krajowa poinformowała o śmierci prokurator Agaty Gałuszka-Górskiej, zastępcy Prokuratora Krajowego. Zbigniew Ziobro, Minister Sprawiedliwości - Prokurator Generalny napisał, że była "wspaniałym człowiekiem i profesjonalnym prokuratorem". Prokurator miała 49 lat i była żoną posła PiS Artura Górskiego, zmarłego w 2016 r.

To, że skarżący wnosił o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie, nie oznacza, że wniosek ten musiał zostać uwzględniony - takie orzeczenia wydał właśnie Naczelny Sąd Administracyjny. Zastrzegł jednak, że prawo do publicznego prowadzenia rozpraw sądowych może być limitowane, ale ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.

Dostępność sądów nie oznacza jedynie usunięcia z nich barier architektonicznych, chodzi też o zmianę nawyków wynikających z ludzkiej świadomości. Dlatego poprzez szkolenia będziemy podnosić kompetencje pracowników wymiaru sprawiedliwości, a 35 sądów - z największymi potrzebami - otrzyma wsparcie m.in. w zakresie sprzętu czy remontów. Opracowany zostanie także Model Dostępnego Sądu.

WSA, stwierdzając wbrew temu, czego żądał skarżący i wbrew treści skargi, że zarówno wierzytelność, jak i środki otrzymane w wyniku jej realizacji powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, wyszedł poza skargę. Przekroczył zatem uprawnienie, które daje mu prawo. Do takiego wniosku doszedł niedawno Naczelny Sąd Administracyjny w ciekawej sprawie odszkodowania za uszczerbek na zdrowiu przy rozbiórce World Trade Center.

Na początku grudnia Sejm - co wywołało spore zaskoczenie - odrzucił w całości przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości projekt noweli ustawy o notariacie, zgodnie z którym notariusze mieli mieć możliwość wpisywania hipotek do ksiąg wieczystych i wydawania notarialnych nakazów zapłaty. Projekt ma wrócić, ale jako poselski, a zapowiedzi wiceszefa MS Marcina Warchoła wynika, że Sejm miałby się nim zająć już w styczniu.

Ministerstwo Sprawiedliwości chce odebrać prezesom sądów możliwość samodzielnego kształtowania katalogu pism, które można doręczać bez podpisu. Tłumaczy to tym, że takie rozwiązanie jest niedozwoloną subdelegacją i to w obszarze dotyczącym praw stron i uczestników postępowań. Problem jednak w tym, że zarządzenia prezesów pomagały, gdy sądy nie wiedziały, jak stosować e-doręczenia, a rozporządzenia w tym zakresie, jak nie było, tak nie ma.

Do rozstrzygnięcia przed bankami i kredytobiorcami jest jeszcze niewyjaśniony problem wynagrodzenia za korzystanie z kapitału. Ocena, czy się ono należy, powinna uwzględniać to, że kredyty odwołujące się do franka szwajcarskiego, jako waluty waloryzacji świadczenia, nie były zaciągane na nabycie dóbr konsumpcyjnych, lecz na cele mieszkaniowe. A zatem z perspektywy kredytobiorcy - na cele inwestycyjne - mówi Marta Romańska, sędzia SN.

Czy prawnik powinien podejmować się wszystkich zleceń, jakie przynosi mu rynek? Zasady etyczne adwokatów i radców prawnych wykluczają prowadzenie spraw, w których mogłoby dojść do konfliktu interesów. Jednak w praktyce podjęcie się lub odmowa prowadzenia spraw konkretnego klienta zależy też od innych czynników: spodziewanego zarobku, zyskania renomy albo działalności pro bono.

Od 1 stycznia o możliwości odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego będzie mogła decydować także, poza sądem penitencjarnym, komisja penitencjarna w zakładzie karnym, w którym skazany przebywa. SDE będzie mógł być stosowany także w przypadku skazanego na karę pozbawienia wolności do 3 lat, ale któremu do jej końca pozostało maksymalnie 6 miesięcy. W obu przypadkach przesłanką wykluczającą będzie recydywa.

Gdy sąd prowadzi postępowanie dotyczące dziecka, może chcieć spotkać się z nim osobiście i je wysłuchać. Wysłuchanie ma pozwolić na ustalenie spostrzeżeń dziecka, jego życzeń. Przykładowo, czy chce wyjechać z jednym z rodziców na wiele miesięcy z kraju, czy chce brać udział w zajęciach dodatkowych, do której szkoły chce uczęszczać. Czyli w kwestiach co do których jego rodzice, często skonfliktowani, nie potrafią się porozumieć.

Podważanie konstytucyjnej zasady wzajemnej niezależności państwa oraz Kościołów i innych związków wyznaniowych, różnicowanie ich ochrony, ryzyko eskalowania wrogości i napięcia między grupami społecznymi - to zdaniem Fundacji im. Stefana Batorego wnioski płynące z analizy przepisów projektu zmian w Kodeksie karnym, obejmujących m.in. dodanie specjalnego kontratypu – wyłączającego bezprawność głoszenia ocen i opinii związanych z religią.

Opinie specjalistów z opiniodawczych zespołów sądowych są dla sędziów wsparciem w wielu sprawach, m.in. dotyczących rozwodów, separacji, władzy rodzicielskiej, o ustalenie kontaktów, o ustalenie miejsca pobytu dziecka. A, że budzą one spore emocje, strony chciałyby mieć wgląd w proces diagnostyczny. Ministerstwo Sprawiedliwości wskazuje jednak, że nie ma takiej możliwości, bo chodzi o czynności objęte tajemnicą zawodową.

Prawnicy zwracają uwagę, że nadal ten głos zwierząt jest słabo słyszalny, także w sądach. Mimo wzrostu świadomości społecznej, dość rzadko zapadają surowe wyroki w sprawach dotyczących okrutnego traktowania lub zabijania zwierząt. Brakuje też przepisów, i to mimo obietnic rządzących, a te, które są - jak np. zakaz posiadania zwierzęcia - nie zawsze są egzekwowane.

Utrudnianie kontaktów z dzieckiem jest nadal w Polsce realnym problemem i nie jest to margines. Co gorsze, nadal nie ma skutecznego sposobu, by to zjawisko ograniczyć. Być może warto więc sięgnąć po rozwiązania innych krajów, np. Szwecji i traktować takie zachowanie jak przestępstwo, podobnie jak niealimentację – mówi Prawo.pl Joanna Hetman-Krajewska, radca prawny w Kancelarii Prawniczej PATRIMONIUM.

Sądy dwóch instancji nie dały wiary w istnienie testamentu ustnego zmarłego. Dlatego że w dniu jego sporządzenia nie zachodziła przesłanka obawy rychłej śmierci, gdyż nie miało miejsca wyraźnie odczuwalne pogorszenie stanu zdrowia spadkodawcy. A co więcej, wątpliwości sądu wzbudziły podpisy trzech świadków, wielokrotnie skazanych prawomocnymi wyrokami sądów za popełnione przestępstwa o dużej wadze.

Informacje o świadkach zbrodni na Ukrainie i dokumenty tych zdarzeń to łakomy kąsek dla ludzi Kremla. Wszelkie takie dowody i świadkowie są dla nich niewygodne. Dlatego prawnicy z inicjatywy Sunflowers ogłosili społeczną zbiórkę pieniędzy na oprogramowanie i sprzęt najwyższej klasy, które ma chronić zgromadzone dane o tych zbrodniach.

Ekstradycja obywatela Unii do państwa trzeciego w celu odbycia tam kary może być uzasadniona zapobieganiem ryzyku bezkarności - uznał Trybunał Sprawiedliwości UE. I dodał, że jest tak zwłaszcza w przypadku, gdy zgodnie z prawem międzynarodowym wezwane państwo jest zobowiązane do dokonania ekstradycji, a państwo trzecie, które wniosło o ekstradycję, nie wyraża zgody na to, aby kara została wykonana na terytorium wezwanego państwa.

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych odmówił wszczęcia postępowania w sprawie upublicznienia wizerunku osoby wykorzystywanej i poniżanej przez patostreamerów. Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich błędem jest przyjęcie przez PUODO, że może on prowadzić postępowanie wyłącznie na wniosek osoby, której dane dotyczą, a na wniosek RPO już nie. Dlatego RPO skarży to postanowienie do WSA.

Izba Karna Sądu Najwyższego wstrzymała wykonanie kary pozbawienia wolności do czasu rozpoznania kasacji. Powodem zastosowania tego nadzwyczajnego środka było niewyjaśnienie czym kierował się sąd odwoławczy wydając wyrok oraz dlaczego zarzuty i wnioski apelacji sąd uznał za niezasadne, co jest rażącym naruszeniem kodeksu postępowania karnego.

Sąd Rejonowy dla Krakowa-Nowej Huty w Krakowie przywrócił do pracy pracownika IKEI zwolnionego za wpis o społeczności LGBT. Wyrok jest nieprawomocny. Na początku grudnia Sąd Okręgowy w Krakowie, w postępowaniu apelacyjnym podtrzymał wyrok sądu rejonowego, uniewinniając prawomocnie kierowniczkę z sieci IKEA od zarzutu dyskryminacji wyznaniowej, której miała się dopuścić, zwalniając pracownika.

Pierwsza prezes Sądu Najwyższego prof. Małgorzata Manowska zaskarżyła do Trybunału Konstytucyjnego ustawę okołobudżetową na 2023 rok. Podobny ruch wykonał Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego prof. Jacek Chlebny. Według tych skarg przepisy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji budżetu na rok 2023 są sprzeczne z konstytucyjnym zapewnieniem sędziom wynagrodzenia odpowiadającym ich godności.

Wydane zostały już pierwsze nakazy zapłaty w postępowaniach upominawczych dotyczących wynagrodzeń sędziów - na razie w 2022 r. W jednym z takich rozstrzygnięć sąd nakazał wypłacenie sędziemu prawie 12 tys. zł brutto tytułem waloryzacji wynagrodzenia wraz z odsetkami. Pozwy sędziów to odpowiedź na kolejną ustawę okołobudżetową, w której ustanowiono podstawę wyliczania ich wynagrodzeń z pominięciem Prawa o ustroju sądów powszechnych.