Prokurator prokuratury okręgowej Małgorzata I. w maju 2019 r. na rondzie w Wałbrzychu najechała swoim samochodem na auto poruszajace się przed nią. Doszło do stłuczki, poszkodowanym był młody kierowca. Wezwano policję, która oceniła, że winę za kolizję ponosi pani prokurator. Jednak Małgorzata I. nie chciała przyjąć mandatu karnego, gdyż chroni ją immunitet i wylegitymowała się legitymacją prokuratorską.
Czytaj w LEX: Immunitet prokuratora >
Odpowiedzialność tylko dyscyplinarna
Sprawa dotarła do rzecznika dyscyplinarnego, który wszczął postępowanie. Sprawę odpowiedzialności prokuratorów za wykroczenia reguluje art. 138 ustawy Prawo o prokuraturze. Stanowi on, że za wykroczenie prokurator odpowiada tylko dyscyplinarnie. Jednak legislator wprowadził dwa zastrzeżenie: Prokurator może wyrazić zgodę na pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej za wykroczenia, w trybie określonym w tym przepisie.
Czytaj też: Izba Dyscyplinarna SN: Prokurator bez kary za stłuczkę i nieprzyjęcie mandatu
W przypadku popełnienia przez prokuratora wykroczenia, przyjęcie przez prokuratora mandatu karnego albo uiszczenie grzywny, w przypadku ukarania mandatem karnym zaocznym, o którym mowa w art. 98 par. 1 pkt 3 Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, stanowi oświadczenie o wyrażeniu przez niego zgody na pociągnięcie go do odpowiedzialności w tej formie.
Przy czym - wyrażenie przez prokuratora zgody na pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej wyłącza odpowiedzialność dyscyplinarną.
Czytaj też w LEX: Odpowiedzialność sędziego i prokuratora za wykroczenia >
Warto powołać się tu na wyrok Izby Dyscyplinarnej SN z 8 października 2020 r., w którym sędzia Paweł Zubert odstąpił od kary, mimo winy prokuratora w analogicznym wypadku stłuczki, przy nieuwadze kierowcy-prokuratora. Stwierdził wówczas, że „wskazane unormowanie co do zasady nie daje prokuratorowi możliwości wyboru pomiędzy odpowiedzialnością za wykroczenie w trybie przepisów kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, a odpowiedzialnością dyscyplinarną. Będzie to zawsze odpowiedzialność w postępowaniu dyscyplinarnym, gdyż prokurator nie może się zrzec immunitetu materialnego”. Zatem - prokurator odpowiada w drodze dyscyplinarnej za wykroczenia, niezależnie od tego czy stanowią one delikty dyscyplinarne (uchybienie godności urzędu).
Przyjęcie mandatu karnego jest uprawnieniem prokuratora, nie zaś obowiązkiem. Świadczy o tym dobitnie zwrot „może wyrazić zgodę” (sygn. akt II II DSI 50/20).
Zobacz też linię orzeczniczą: Dostatecznie uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa jako przesłanka uchylenia immunitetu sędziego lub prokuratora >
SN wymierza upomnienie
W omawianej sprawie prok. Małgorzaty I. Sąd Dyscyplinarny przy Prokuratorze Generalnym uznał obwinioną za winną, lecz odstąpił od wymierzenia kary z uwagi na przypadek mniejszej wagi.
W odwołaniu rzecznik dyscyplinarny wnosił o wymierzenie kary upomnienia. I tak też orzekła Izba Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego 21 września 2023 r.
SN zmienił wyrok sądu I instancji na podstawie art. 86 par. 1 kodeksu wykroczeń, który mówi, że kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, nie zachowując należytej ostrożności, powoduje zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym, podlega karze grzywny..
- Gdyby takie zachowanie, stłuczka na rondzie dotyczyła zwykłego obywatela, nie prokuratora czy sędziego, to sprawa skończyłaby się wręczeniem mandatu – wyjaśniał sędzia i prezes Izby Wiesław Kozielewicz. – Prokurator odpowiada za wykroczenie, ale nie skutkuje odpowiedzialnością za przewinienie służbowe – dodał i powołał się na równość wobec prawa. Sędzia mogła przyjąć mandat, nie narażając się na postępowanie dyscyplinarne, lecz tego nie zrobiła.
Czytaj też w LEX: Zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej prokuratora >
Tym orzeczeniem Izba Odpowiedzialności Zawodowej przerwała linię orzeczniczą, która wskazywała, że drobna kolizja drogowa prokuratora to przypadek mniejszej wagi – dodał sędzia Kozielewicz.
Wyrok Izby Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego z 21 września 2023 r., sygn. akt II ZOW 13/23
Czytaj też w LEX: Odpowiedzialność dyscyplinarna prokuratora w świetle aktualnego orzecznictwa sądowego >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
