Kwestia odszkodowania od ubezpieczyciela za szkodę z udziałem leasingowanego samochodu stwarzała pewne problemy na gruncie podatku od towarów i usług. Czy piątkowa uchwała Sądu Najwyższego dotycząca tej problematyki może je rozwiązać? Okazuje się, że ubezpieczyciele w wielu przypadkach uważali, że status poszkodowaneg
o w przypadku szkody przysługiwał leasingodawcy a nie leasingobiorcy. Czy słusznie? Otóż na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z jej art. 86 ust. 1, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Połowa VAT do odliczenia
Jeśli zatem pojazd jest wykorzystywany zarówno do celów działalności gospodarczej, jak i celów prywatnych podatnika, to wówczas zgodnie z art. 86a ust. 1 i 2 ww. ustawy – podatnikowi przysługuje jedynie prawo do odliczenia podatku VAT w kwocie stanowiącej 50 proc. kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury za naprawę pojazdu. Z kolei jak wynika z art. 86a ust. 3 ustawy, podatnikowi prowadzącemu działalność gospodarczą podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, przysługuje prawo do pełnego odliczenia tego podatku od kosztów naprawy powypadkowej, w sytuacji, gdy pojazd jest wykorzystywany wyłącznie do prowadzenia działalności gospodarczej podatnika.
Leasingobiorca naprawia pojazd
Obowiązek naprawy leasingowanego samochodu ciąży na leasingobiorcy. A skoro to leasingobiorca poniósł koszty naprawy samochodu to nie powinno być wątpliwości, że jest on poszkodowanym i należy mu się odpowiednie odszkodowanie. Czy w tym odszkodowaniu powinien być uwzględniony VAT?. I w tej kwestii właśnie wypowiedział się Sąd Najwyższy. Miał on za zadanie udzielenie odpowiedzi na pytanie prawne czy odszkodowanie z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych należne leasingobiorcy pojazdu, który zlecił wykonanie naprawy powypadkowej, a któremu przysługuje na podstawie art. 86 a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług prawo do odliczenia wyłącznie 50 proc. podatku VAT naliczonego od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, obejmuje podatek VAT w części, w jakiej leasingobiorca nie jest uprawniony do jego odliczenia?
Czytaj także: WSA akceptuje sankcję VAT po korekcie deklaracji i... łamie przepisy>>
Odszkodowanie obejmuje VAT
W uchwale z 11 września br. SN stwierdził, że odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, przysługujące leasingobiorcy w związku z poniesieniem wydatków na naprawę uszkodzonego pojazdu będącego przedmiotem leasingu, obejmuje kwotę podatku od towarów i usług w zakresie, w jakim nie może on obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku zapłaconego.
- Uchwała Sądu Najwyższego dodatkowo potwierdza, że leasingobiorca powinien również być traktowany jako poszkodowany. W konsekwencji, jeśli nie ma on możliwości odliczenia podatku VAT, bądź ma taką możliwość tylko w 50 proc., to należy mu się odszkodowanie z VAT-em (odpowiednio w 100 proc. lub w 50 proc.). Warunkiem jest, aby to leasingobiorca poniósł ten koszt. W praktyce wystarczy więc, że faktura zostanie wystawiona właśnie na niego – stwierdził Jakub Derkowski, radca prawny specjalizujący się w tematyce sporów sądowych i pozasądowych w zakresie dochodzenia roszczeń z tytułu szkód majątkowych oraz niemajątkowych, XALTUM Kancelaria Radców Prawnych Barczak Rozpara spółka partnerska.
Wcześniej SN wypowiedział się na ten temat w uchwale III CZP 150/06. W uchwale tej z 17 maja 2007 r. SN stwierdził, że odszkodowanie przysługujące na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego za szkodę powstałą z związku z ruchem tego pojazdu, ustalone według cen części zamiennych i usług, obejmuje kwotę podatku od towarów i usług w zakresie, w jakim poszkodowany nie może obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku naliczonego.
- Obecna uchwała jest potwierdzeniem i uściśleniem dotychczasowego poglądu Sądu Najwyższego. Jednak sąd doprecyzował, że podatek VAT może być elementem odszkodowania tylko wówczas, jeśli leasingobiorca faktycznie poniósł koszt naprawy. Wystarczy zatem wystawienie faktury na leasingobiorcę - stwierdził Jakub Derkowski.
Uchwała Sądu Najwyższego z 11 września 2020 r. sygn. akt III CZP 90/19.