Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, odpowiadając 21 września 2023 r. na pytania prejudycjalne polskiego sądu dotyczące klauzul niedozwolonych stosowanych przez mBank we frankowych umowach kredytowych, orzekł na korzyść frankowiczów. Orzeczenie w sprawie zarejestrowanej pod sygn. C-139/22 z udziałem Rzecznika Finansowego gwarantuje bardzo szeroki zakres ochrony konsumentom.

Czytaj omówienie tego orzeczenia: Kolejna wygrana frankowiczów przed TSUE. Omówienie wyroku TS z dnia 21 września 2023 r., C-139/22 (mBank) >

Czytaj też: TSUE wydał w czwartek ważny wyrok, przyspieszy rozpoznawanie spraw frankowych

Jakie były odpowiedzi TSUE?

Pytania do TSUE zadał 18 stycznia 2022 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie l Wydział Cywilny w związku ze sprawą toczącą się przeciwko mBankowi (sygn. I C 767/20). Trybunał europejski orzekł:

  • w pkt. 1, że przepisy Dyrektywy 93/13 EWG nie stoją na przeszkodzie temu, aby organy krajowe mogły uznawać dany warunek umowny za nieuczciwy, jeśli tylko jego treść będzie równoznaczna z treścią postanowienia wzorca umowy wpisanego do Krajowego Rejestru Klauzul Niedozwolonych.
  • w pkt. 2, że gdy umowa z kredytobiorcą zawiera nieuczciwe warunki umowne (podlega unieważnieniu), a jednocześnie daje możliwość wykonania tej umowy na innych warunkach (nawet jeśli byłyby uczciwe), to pozostaje to bez wpływu na charakter tych pierwszych warunków jako klauzul niedozwolonych czyli podlega unieważnieniu.
  • w pkt. 3, że niezależnie od tego czy konsument jest pracownikiem banku i posiada odpowiednią wiedzę w zakresie umowy kredytowej, bank ma obowiązek poinformowania takiego konsumenta o istotnych cechach zawartej z nim umowy oraz o ryzyku związanym z tą umową.

Zobacz nagranie szkolenia w LEX: Rogoziński Dawid, Wyrok TS UE w sprawie C-520/21 a roszczenia uzupełniające stron nieważnej umowy kredytu frankowego >

Czy klauzula wpisana do rejestru klauzul niedozwolonych może być stosowana do innych banków?

Tak, Trybunał potwierdził, że sam fakt, że dane postanowienie umowne odpowiada treściowo klauzuli umownej wpisanej do rejestru klauzul abuzywnych zwalnia sąd z badania okoliczności zawarcia danej umowy.

Potrzeba odpowiedzi na pytanie prejudycjalne dotyczące rejestru klauzul niedozwolonych pojawiła się w związku z kryteriami, jakie mogą decydować o uznaniu postanowień umownych za niedozwolone. Postanowienia umowy posiadały tożsamą treść jak postanowienia wpisane do rejestru klauzul niedozwolonych.
Czytaj też:  Czy TSUE sprawi, że procesy frankowiczów będą ekspresowe? Na wyrok trzeba poczekaćTrybunał Sprawiedliwości UE wyjaśniał już, że istnienie rejestru klauzul niedozwolonych w systemie prawa krajowego przyczynia się do wzmocnienia prawidłowego funkcjonowania systemu sądownictwa, gdyż pozwala uniknąć jednoczesnego prowadzenia kilku postępowań dotyczących analogicznych klauzul.

Zobacz nagranie szkolenia: Korpalski Mariusz, Kowalczyk Rafał, Kredyty frankowe w praktyce - z uwzględnieniem wpływu ogłoszenia upadłości >

Kredytobiorca bankowcem mBanku. Czy to ma znaczenie?

Trybunał potwierdził zatem, że nie ma znaczenia, czy klient jest specjalistą w zakresie bankowości, czy też nie, bank ma obowiązek traktować każdego klienta tak samo, to znaczy, że musi wykonać wobec konsumenta obowiązek informacyjny i poinformować o ryzykach wynikających z zawieranej umowy kredytu.

Przed zawarciem umowy kredytowej frankowiczka od trzech i pół roku była zatrudniona w banku, w którym wraz ze swoim mężem podpisała umowę o kredyt. W banku była bankowcem, zatem można uważać, że posiadała specjalistyczną wiedzę, popartą również wykształceniem wyższym w zakresie finansów. Od pracownika banku frankowiczka otrzymała wykres kursu CHF/PLN za okres ostatnich 3 lat przed podpisaniem umowy. Mąż z kolei nie uczestniczył w uzgodnieniach związanych z umową kredytu, a jego rola ograniczyła się do złożenia podpisu.

Zobacz w LEX: Rogoziński Dawid, Pogląd sądu co do wykładni prawa i oceny faktów a sprawy frankowe >

Umowa kredytu zawierająca klauzule niedozwolone podlega unieważnieniu

Zdaniem Trybunału Sprawiedliwości UE, jeżeli Sąd stwierdzi, że w umowie kredytu znajdują się klauzule niedozwolone, to umowa kredytu podlega unieważnieniu nawet wtedy, gdyby można by tę umowę wykonać na innych warunkach.

Ta interpretacja TSUE potwierdza, iż zawarcie umowy kredytu z klauzulami niedozwolonymi – nieuczciwymi warunkami umownymi – powoduje, że sąd musi taką umowę unieważnić, wbrew twierdzeniom banków, że można by taką umowę po zmianie warunków kontynuować.

Zapraszamy na szkolenie: Postępowania dotyczące kredytów frankowych - aspekty proceduralne, nowela KPC, zabezpieczenie powództwa > 

Marcin Szołajski radca prawny z Szołajski Legal Group

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.