Ławnik, zasiadający w składzie orzekającym w danej sprawie, nie jest uprawniony do formułowania wniosku o wyłączenie sędziego – orzekł Sąd Najwyższy, powołując się na raport o praworządności. A jedynym żądaniem w tym zakresie mu przysługującym jest „samowyłączenie”. Przez takie wyłączenie ławnicy są nękani przez I Prezes SN prof. Małgorzatę Manowską, która chce ich odwołać. Senat się temu sprzeciwia. Ani jeden wniosek I Prezes nie został uznany przez senatorów za słuszny.

Podoba mi się projekt przewidujący możliwość powoływania specjalistów cywilnych na stanowiska w służbie więziennej. Natomiast z dezaprobatą przyjmuję protest związku zawodowego funkcjonariuszy przeciwko takiej możliwości. Ochronę zakładów karnych muszą zapewnić funkcjonariusze, ale wiele innych zadań mogą wykonywać specjaliści cywilni – twierdzi dr Paweł Moczydłowski, profesor Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie, dyrektor generalny Służby Więziennej w latach 1990-94.

Projekt specjalnej ustawy regulującej sytuację w czasie i po powodzi został już przesłany do Sejmu. Przewiduje się w nim m.in. zawieszanie postępowań cywilnych i administracyjnych oraz możliwość zawieszenia na wniosek poszkodowanego powodzią dłużnika natychmiastowej wykonalności tytułu wykonawczego lub wstrzymanie jego wykonania. Sejm zajmie się tą ustawą 26 września, w czwartek.

Kiedyś zasadą było, że skazany na karę pozbawienia wolności miał sam stawić się do jej wykonania, a dopiero gdy tego unikał, doprowadzała go policja. Od blisko dwóch lat zasadą jest doprowadzenie, i to bez zapowiedzi, a jedynie wyjątkowo sąd może wezwać do stawienia się. Nowe przepisy miały być batem na unikających kary, ale nie przyniosły skutku, więc są postulaty ich wycofania.

Czy sędziowie Sądu Najwyższego mogą decydować o waloryzacji swoich wynagrodzeń? Czy właściwy jest do tego sąd powszechny, jak w każdej sprawie pracowniczej sędziów? Czy ustawodawca nie złamał zasady równości wobec prawa w tym zakresie, nie dając możliwości zaskarżenia orzeczenia do innego sądu – takie zagadnienie sędzia Wiesław Kozielewicz skierował do Trybunału Konstytucyjnego. Nie zgodził się z sytuacją, że sędziowie SN sądzą się z własną instytucją we własnej instytucji.

W Wielkiej Brytanii też kiedyś przewlekłość postępowań sądowych była poważnym problemem, ale zapoczątkowana blisko 30 lat temu reforma sędziego Woolfa doprowadziła do istotnego usprawnienia ich pracy. W Polsce w tym czasie zapowiadano to samo - przypomina Paweł Stykowski, radca prawny z kancelarii DWF Poland Jamka sp.k. I ubolewa, że bez większych efektów.

Afera wizowa z udziałem urzędników i dyplomatów obejmuje 96 tomów akt głównych, 81 tomów załączników oraz 30 tomów akt niejawnych - poinformował prok. Przemysław Nowak, rzecznik Prokuratury Krajowej. Są trzy wątki w tej sprawie, jednym z nich jest wydanie ponad 350 tys. wiz obywatelom państw muzułmańskich i afrykańskich, często bez sprawdzenia danych. Wydano postanowienia o przedstawieniu zarzutów wobec dziewięciu podejrzanych.

Nawet 131 orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowiek w Strasburgu przeciw Polsce znajduje się w fazie wykonywania. Dzieje się to pod nadzorem Komitetu Ministrów Rady Europy. Liczba orzeczeń negatywnych dla polskiego rządu to 81, a pozytywnych - 38. Senacka Komisja Praw Człowieka i Praworządności rozpatrzyła „Raport z wykonywania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przez Polskę za 2023 r.”

W związku z sytuacją powodziową i pytaniami dotyczącymi przebiegu egzaminów wstępnych na aplikacje adwokacką, radcowską, notarialną i komorniczą, które są zaplanowane na 28 września 2024 r., resort sprawiedliwości informuje, że pozostaje w kontakcie z Komisjami Egzaminacyjnymi oraz obsługującymi je radami na terenach objętych powodzią. Zgodnie z aktualnym stanem (zwłaszcza co do lokalizacji sal egzaminacyjnych), termin i miejsca przeprowadzenia egzaminów pozostają bez zmian.

29 organizacji społecznych, w tym stowarzyszenia sędziowskie i obywatelskie, wystosowały apel do Prezydenta RP o podpisanie ustaw dotyczących Trybunału Konstytucyjnego, które zostały uchwalone przez Sejm 13 września br. Podpisanie tych ustaw stanowiłoby istotny krok w kierunku rozwiązania wątpliwości dotyczących funkcjonowania Trybunału, wskazanych również przez sądy europejskie – wskazują sygnatariusze.

Krajowa Rada Sądownictwa powinna zastosować kryteria ustawowe, a nie pozorować ich stosowanie przy wyborze kandydata, który zostanie przedstawiony Prezydentowi RP i odrywać oceny od zgromadzonej w sprawie dokumentacji. Sąd Najwyższy nie mógł więc oddalić odwołania kandydatki na urząd dlatego, że podpisała ona apel wzywający do pełnego wykonania postanowienia Trybunału Sprawiedliwości UE.

Przepisy o tzw. stanach nadzwyczajnych zawierają głównie regulacje pozwalające na ograniczenie praw obywatelskich na czas trwania stanu nadzwyczajnego. Nie odpowiada to absolutnie aktualnym potrzebom, jak i oczekiwaniom społecznym. Osoby dotknięte stanem klęski żywiołowej, a zwłaszcza przedsiębiorcy powinni zostać objęci szczególną, ochronną regulacją prawną. Takie przepisy warto przygotować na przyszłość - postuluje prof. Rafał Adamus.

Samo ubezpieczenie mienia firmy to za mało, by zrekompensować przedsiębiorcom szkody wynikające z powodzi, gdyż wielu z nich przez dłuższy czas nie będzie zarabiać. Pomoc państwa to jedno, ale w najlepszej sytuacji są przedsiębiorcy, którzy zadbali o polisę od utraty zysku, gdyż pieniądze z ubezpieczenia pomogą im szybciej stanąć na nogi.

Dla osób dotkniętych skutkami powodzi zorganizowano specjalne punkty nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Działają one w ramach programu finansowanego przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Na terenach dotkniętych powodzią są obecnie 174 miejsca, w których udzielane są porady prawników dla powodzian.  

Do Trybunału Konstytucyjnego trafiło pytanie w sprawie Getin Noble Bank. Zadał je sędzia komisarz, który prowadzi postępowanie w sprawie upadłości tego banku. Sędzia ma wątpliwości co do zgodności z konstytucją przepisu dotyczącego kolejności zaspokajania roszczeń upadłego banku - na pierwszym miejscu jest tam Bankowy Fundusz Gwarancyjny.

Obowiązujące obecnie w prawie cywilnym terminy przedawnienia tworzą niespójny system, który wymaga skoordynowania. Tak uważają członkowie Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego, których zdaniem, największym problemem jest mnogość terminów szczególnych, występujących obok kodeksowego terminu ogólnego. Przygotowywane zmiany zakładają istotną redukcję szczególnych terminów przedawnienia.

Po przyszłorocznych wyborach prezydenckich mają rozpocząć się zmiany w sądach powszechnych. W pierwszym etapie chodzi o tzw. neo-sędziów - zgodnie z ministerialnym założeniem wrócą tam, skąd przyszli, czyli do sądów niższej instancji, rodzimych korporacji lub na stanowiska starszych asystentów sędziów. Luki po nich mają zostać wypełnione np. sędziami przywróconymi ze stanu spoczynku. O chętnych raczej nie ma co się martwić, choć prawnicy uważają, że taka prowizorka nie powinna trwać długo.

Ministerstwo Sprawiedliwości będzie analizować wprowadzenie do katalogu przestępstw zabójstwa drogowego. To pokłosie tragicznego wypadku, do którego doszło na Trasie łazienkowskiej. Resort rozważa również stworzenie systemu identyfikacji na drogach osób z orzeczonymi zakazami prowadzenia pojazdów oraz przepadek pojazdu kierowanego przez osobę posiadającą zakaz jego prowadzenia.

Od ostatniej dużej powodzi w Polsce minęło czternaście lat - to okres, w którym zliberalizowano przepisy dotyczące wchodzenia i wjeżdżania na wały przeciwpowodziowe, prawdopodobnie licząc na ludzki rozsądek. Ostatnie przykłady pokazują, że niesłusznie - warto nowo nabyte doświadczenia wziąć pod uwagę i zadbać o skuteczniejsze narzędzia do zapobiegania takim sytuacjom.

Nawet do 25 września br. odwołane zostały rozprawy i posiedzenia sądowe w sądach znajdujących się na terenach objętych powodzią. Niektóre z nich przyjmują interesantów, ale z zastrzeżeniem problemów kadrowych, w innych pracują jedynie wyznaczeni pracownicy. Powodem jest nie tylko zagrożenie dla ludzi, ale też konieczność zabezpieczania dokumentacji i ksiąg wieczystych. W części sądów zamknięte są czytelnie i biura podawcze.

Krajowa Rada Sądownictwa skierowała do Trybunału Konstytucyjnego cztery wnioski o zbadanie konstytucyjności rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie utworzenia, organizacji i trybu działania Komisji Kodyfikacyjnych: Prawa Rodzinnego, Prawa Cywilnego, Prawa Karnego oraz Ustroju Sądownictwa i Prokuratury. Ma też wątpliwości dotyczące Rady Ministrów, a to dlatego, że ministry, składając ślubowanie, użyły feminatywów. Z kolei minister ds. polityki społecznej została powołana na inne stanowisko ministra ds. polityki senioralnej.

Sędzia Adam Malinowski, który jest też pełnomocnikiem sądowym do spraw wdrożeń systemów teleinformatycznych w sądach powszechnych dla Sądu Okręgowego w Warszawie, został przewodniczącym tzw. wydziału frankowego. Wcześniej z funkcji odwołany został dr Tomasz Niewiadomski, mimo wsparcia sędziów orzekających w wydziale. Jego odwołanie - według nieoficjalnych informacji Prawo.pl - negatywnie zaopiniowało Kolegium Sądu Okręgowego.

Para skazana na sześć lat pozbawienia wolności za sfałszowanie testamentu i sprzedaż nabytych nieruchomości musi poczekać na kolejny wyrok. Sąd Najwyższy postanowił, że proces będzie toczyć się od nowa, gdyż sędzia zasiadający w I instancji zbyt szybko awansował, bo był ściśle powiązany z władzą wykonawczą, co nie gwarantuje jego bezstronności i niezawisłości.

Niepotrzebne stosowanie nadmiernej siły fizycznej ze strony personelu medycznego, straszenie, stosowanie przymusu bezpośredniego jako metody "prewencyjnej" czy wielogodzinne unieruchamianie chorych, którzy nie są odpinani z pasów nawet po to, by skorzystać z toalety. To tylko niektóre sytuacje, na które skarżą się pacjenci m.in. oddziałów psychiatrycznych. Eksperci podkreślają, że konieczne jest zwłaszcza rzetelne szkolenie w placówkach medycznych, ale też doprecyzowanie przepisów.

Frankowiczom zwykle nie opłaca się przyjmować pierwszej propozycji ugodowej otrzymanej od banku, gdyż mogą ugrać więcej, niż na dzień dobry proponuje im bank. Orzecznictwo sądów doprowadziło jednak do sytuacji, kiedy banki, w kolejnych propozycjach nie tylko proponują umorzenie pozostałego do spłaty kapitału kredytu, ale dorzucają procent od nadpłaty. Warto jednak przeliczyć, czy nie lepiej poczekać na unieważnienie umowy.

Sprawy dotyczące ważności umów kredytowych frankowiczów z Getin Noble Bank nie muszą czekać do zakończenia postępowania upadłościowego wobec banku, mogą być kontynuowane. Takie orzeczenie wydał w czwartek, 19 września, Sąd Najwyższy. Oznacza to, że kredytobiorcy nie będą latami pozostawać w zawieszeniu.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że art. 2 i art. 12 ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych oraz niektórych innych ustaw są niezgodne z art. 118 ust. 1 i 3 oraz art. 119 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. To przepisy tzw. "Apteki dla Aptekarza 2.0", które w zeszłym roku zostały włączone do nowelizacji ustawy, która z farmacją nie miała nic wspólnego.

Nowelizacja ustawy o doradcach podatkowych ma dostosować przepisy do współczesnych realiów prawnych. Warto, aby ustawodawca przyjrzał się również przemianom społecznym. Możliwość posługiwania się feminatywem „doradczyni podatkowa” już w obecnym stanie prawnym nie powinna budzić wątpliwości i stanowi oczekiwanie części kobiet wykonujących zawód – pisze Agnieszka Wnuk, doradczyni podatkowa, partnerka w Quidea.

Notariusz nie narusza sankcji wobec Rosji, gdy nadaje charakter urzędowy sprzedaży nieruchomości należącej do rosyjskiej spółki nieujętej w wykazie - orzekł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Podkreślił, że poprzez nadanie czynności lub dokumentowi charakteru urzędowego notariusz nie świadczy usług doradztwa prawnego, lecz działa w sposób niezależny i bezstronny w ramach zadań, które delegowało na niego państwo.

Osoby, które zostały dotknięte skutkami powodzi, mogą nie być w stanie składać w terminie wymaganych pism do sądu. Niemożność złożenia o czasie apelacji lub zażalenia może uzasadniać złożenie wniosku o przywrócenie terminu. W niektórych przypadkach z powodu klęski żywiołowej nie działa także i sąd - wówczas postępowanie ulegnie zawieszeniu z mocy prawa.