Ewentualny rzecznik praw uczniowskich byłby podmiotem umocowanym jedynie ustawowo, a nie konstytucyjnie. Tym samym jego pozycja prawna byłaby słabsza od roli rzeczników konstytucyjnych: praw obywatelskich i praw dziecka - uważa prof. Grzegorz Krawiec z Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej. Wskazuje, że taka instytucja budzi obawy nauczycieli.

Rusza program Ministerstwa Finansów skierowany do uczniów i nauczycieli klas V-VIII szkół podstawowych. Uczestnicząca w nim młodzież dowie się, jak podatki wpływają na codzienne życie. Zgłoszenia do programu można wysyłać od 26 lutego 2024 roku. Konkurs jest dwuetapowy, a jego wyniki zostaną ogłoszone na stronie finansoaktywni.pl do 23 maja 2024 r.

W 2023 r. padły kolejne niechlubne rekordy w ilości tworzonego prawa. Po raz kolejny zwiększyła się liczba ogłoszonych nowych aktów prawnych – łącznie było ich aż 143 155. Przynajmniej raz zmieniono 31 968 aktów, co daje wzrost aż o 26,9 proc. w porównaniu do 2022 r. W żadnej dziedzinie prawa nie zabrakło też przykładów przepisów sprzecznych, niejasnych czy też luk prawnych, które wymagają pilnej poprawy. Wskazujemy je w raporcie "Poprawmy prawo".

Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca uwagę, że tworzenie propozycji reform oświaty powinno dokonywać się z udziałem ekspertów i po przeprowadzeniu szerokich konsultacji społecznych. Zaznacza też, że większość nauczycieli popiera jedynie ograniczenie prac domowych - za całkowitą ich likwidacją opowiada się tylko ok. 8 proc.

Problemy psychiczne dzieci i młodzieży to obecnie jedno z najpoważniejszych wyzwań. Szacuje się, że z depresją może zmagać się co piąty nastolatek. Rośnie także liczba samobójstw i prób samobójczych. Dlatego dzieci i młodzież powinny mieć dostęp do programów profilaktycznych, ale także być cyklicznie diagnozowane pod kątem zdrowia psychicznego.

Prawo oświatowe powinno zawierać kompleksowy, otwarty katalog praw ucznia, oparty o system norm semiimperatywnych - uważa Mikołaj Wolanin, prezes Fundacji na rzecz Praw Ucznia. Wskazuje, że obecnie prawa ucznia są zepchnięte w ustawie na zdecydowany margines. Mówi się o nich bowiem jedynie pośrednio, niejako przy okazji. To zresztą ciekawe przy skontrastowaniu tego z uczniowskimi obowiązkami, którym ustawodawca poświęcił cały osobny artykuł.

Z danych Narodowego Funduszu Zdrowia wynika, że średni czas oczekiwania na wizytę w poradni diagnozującej autyzm w przypadku pilnym wynosi około 80 dni. W praktyce w wielu ośrodkach na wizytę czeka się około roku. Na wzrost wydolności pracy ośrodków wpłynie planowana wyższa wycena świadczeń. Nie stanie się to jednak od razu, bo dotąd wycena diagnostyki była dramatycznie niska. Są województwa, w których nie ma ani jednego ośrodka diagnostycznego.

Nauczyciel to jeden z zawodów zaufania publicznego, dlatego od osób, który go wykonują, wymaga się spełniania wysokich standardów - liczy się nie tylko wiedza i wykształcenie, ale również przestrzeganie norm etycznych. Przepisy, jak to zwykle bywa, nie są jednak do końca precyzyjne - trudno zwłaszcza ocenić, jakie zachowania kwalifikowane będą jako uchybienie godności zawodu.

NCBR rozstrzygnęło konkurs „Rozwój kwalifikacji i kompetencji kadry realizującej dydaktykę". Ponad 53 mln zł z Funduszy Europejskich trafi na projekty służące rozwojowi potencjału dydaktycznego kadry akademickiej przyszłości przekaże uczelniom Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR). Otrzyma je 21 uczelni z całej Polski.

15 lutego wchodzą w życie zmiany w przepisach o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich, które m.in. rozszerzają zakres prac z małoletnimi, w przypadku których pracodawca lub inny organizator (w tym także np. zleceniodawca) musi uzyskać informacje z Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym o osobie zatrudnianej do ich wykonywania.

Polska edukacja potrzebuje więcej wolności oraz – co wcale nie jest sprzecznością – lepszej administracji oświatowej. Kuratoria oświaty powinny być fachowe, obsadzone urzędnikami o stabilnym statusie, mającymi rzeczywiste doświadczenie w systemie szkolnictwa. Przy tej okazji zwrócę uwagę na konieczność odbudowy służby cywilnej, która w Polsce aktualnie właściwie już nie istnieje - podkreśla prof. Mateusz Pilich, adwokat z kancelarii BWHS Wojciechowski Springer i Wspólnicy.

Resort edukacji jest intensywnie zaangażowany we wprowadzanie zmian ustawowych w zakresie spraw najpilniejszych i najbardziej priorytetowych dla całej grupy zawodowej nauczycieli (np. podwyższenie wynagrodzenia) lub dotyczących organizacji procesu kształcenia większości uczniów (likwidacja prac domowych). Nie będzie więc na razie zajmować się kwestią kształtowania sieci szkół.

Organizacje uczniowskie apelują o powołanie nowego rzecznika. Miałby to być organ powoływany przez parlament, a jego zadaniem byłoby wspieranie uczniów w sytuacjach, gdy dochodzi do łamania ich praw. MEN prawdopodobnie pójdzie im na rękę, przynajmniej w pewnym stopniu - powołany zostanie pełnomocnik zajmujący się tymi kwestiami.

Z uwagi na obowiązujące regulacje w zakresie organizacji pracy szkół, w szczególności obowiązek określenia w arkuszach organizacji wymiaru zatrudnienia nauczycieli w danej szkole, wejście w życie znowelizowanych przepisów rozporządzenia będzie możliwe najwcześniej z początkiem nowego roku szkolnego 1 września 2024 r. - wskazuje MEN w odpowiedzi na wystąpienie ministra edukacji.

Ministerstwo edukacji doprecyzowuje przepisy dotyczące sposobu ustalania punktacji w przypadku osób zwolnionych z obowiązku przystąpienia odpowiednio do egzaminu ósmoklasisty lub do danego przedmiotu objętego takim egzaminem. Chodzi tu o zwolnienie z powodów zdrowotnych - w przypadku takiego ucznia pod uwagę brane będą jego oceny na świadectwie.

W połowie stycznia Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego zleciło Ośrodkowi Przetwarzania Informacji Państwowemu Instytutowi Badawczemu wykonanie analiz i raportów dotyczących programów cyfryzacyjnych prowadzonych w Instytucie Badań Edukacyjnych (IBE). Zgodnie z zapowiedzią wiceminister edukacji Katarzyny Lubnauer, zostanie przeprowadzony audyt wydatków związanych z cyfryzacją edukacji, sprawę zbada także Najwyższa Izba Kontroli.

Przepisy dotyczące edukacji domowej wymagają zmian - zarówno jeżeli chodzi o kwestię jej finansowania, jak i korzystania przez uczniów z tej instytucji, zwłaszcza jeżeli nauczanie to ma charakter masowy i prowadzą je wyspecjalizowane w tym placówki, do których "uczęszczają" setki uczniów. Samorządowcy postulują natomiast zmiany w sposobie naliczania dotacji - obecnie muszą ponosić konsekwencje finansowe zamknięcia placówki w innym mieście.

Rozporządzenie Ministerstwa Edukacji Narodowej dotyczące prac domowych nie powinno być wyrwane z kontekstu, ale łączyć się ze zmianami wprowadzanymi w podstawie programowej - uważa prof. Małgorzata Żytko z Uniwersytetu Warszawskiego. W jej opinii regulacje nie powinny być wprowadzane w trakcie roku szkolnego.

Zespół placówek szkolno-opiekuńczych może mieć tylko jednego dyrektora. Dlatego organ prowadzący może odwołać dyrektora jednej łączonych placówek w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia - orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie.Rozstrzygnięcie to zapadło w sprawie, w której burmistrz odwołał z dniem 1 września 2023 r. Ewę S. ze stanowiska dyrektora przedszkola gminnego.

2024 r. na liście krajowej pojawił się po raz pierwszy zawód technik elektromobilności. Raport Branżowy Bilans Kapitału Ludzkiego dla branży motoryzacja i elektromobilność wskazuje na rosnącą popularności pojazdów elektrycznych oraz hybrydowych spowodowaną wzrostem świadomości proekologicznej społeczeństwa. Popularyzacja elektromobilności w Polsce postępuje w szybkim tempie.

Statut szkoły nie może powielać treści aktów prawnych, nie powinno się w nim nawet zamieszczać ich sygnatur, bo każde wydanie tekstu jednolitego ustawy zrodzi konieczność jego aktualizacji. W statucie nie można też regulować zachowań uczniów poza szkołą, bo to wkracza w kompetencje rodziców. Choć teoretycznie jest to jasne, szkoły wciąż przekraczają swoje uprawnienia w tym zakresie.

W pierwotnym projekcie rozporządzenia dotyczącego podziału subwencji resort edukacji uznał, że domy wczasów dziecięcych to placówki feryjne, co oznaczałoby brak finansowania pobytu wychowanków w dni wolne. To o tyle absurdalne, że takie domy działają przez cały rok. Rozporządzenie poprawiono, jednak z samym finansowaniem tych placówek nadal nie jest najlepiej.

Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Pępowie (powiat gostyński) zakazała uczniom wychodzić z domu po 22. Nie pozostawiła w tym zakresie wiele do powiedzenia rodzicom uczniów. Ten zapis zapewnił jej zwycięstwo w plebiscycie Statutowy Absurd Roku. W finale pępowska podstawówka zmierzyła się z lubelskim XXI LO im. Stanisława Kostki, które przewidywało kary statutowe za udział ucznia we „wszelkiego rodzaju pokazach ciała”.

Minister edukacji Barbara Nowacka ogłasza konkurs na stanowisko dyrektora Ośrodka Rozwoju Edukacji. Obecnie ośrodek nie ma dyrektora, osobą pełniącą obowiązki, począwszy od 20 grudnia 2023 r. do odwołania, jest Marzenna Habib. Ofertę wraz z wymaganymi dokumentami należy złożyć do 12 lutego 2024 r.

Nauczyciele wciąż mają sporo wątpliwości w kwestii obowiązujących wymogów dotyczących ich kwalifikacji. Ma to związek ze zmianami w systemie szkolnictwa wyższego. Chodzi o wymogi dotyczące kwalifikacji nauczycieli szkół podstawowych, nauczycieli psychologów, logopedów i doradców zawodowych.

Obowiązki ucznia określone w Prawie oświatowym są bardzo ogólne i wymagają skonkretyzowania w statucie szkoły. Takie regulacje, jako nazbyt ogólne, budzą wątpliwości konstytucyjne - uważa Mikołaj Wolanin prezes Fundacji na rzecz Praw Ucznia. Jego zdaniem rząd powinien przeanalizować przepisy i rozważyć ich nowelizację.

Minister Barbara Nowacka powołała Paulinę Piechnę-Więckiewicz, podsekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej, do pełnienia funkcji pełnomocnika ministra edukacji ds. zdrowia psychicznego uczniów. Do zadań pełnomocnika należy m.in. analiza przepisów prawa i rozwiązań w zakresie ochrony zdrowia psychicznego uczniów.

Rząd chce rozwijać sieć stołówek w publicznych szkołach podstawowych. W ciągu 5 najbliższych lat samorządy będą mogły otrzymać dofinansowanie, które będzie przeznaczone na organizację stołówek i innych miejsc do spożywania posiłków w szkołach: 80 tys. zł na doposażenie i poprawę standardu funkcjonującej stołówki lub jej utworzenie albo 25 tys. zł na wsparcie w adaptacji i wyposażeniu jadalni. Rozporządzenie w tej sprawie już obowiązuje.

Podpisywane są pierwsze umowy o dofinansowanie w ramach nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej na lata 2021-2027. Już teraz widać, że pewne zapisy umowy o dofinansowanie uległy zdecydowanej zmianie. Warto wiedzieć na co powinny zwrócić uwagę jednostki samorządowe.