Jeszcze niedawno zakładano, że AI Act zostanie ostatecznie przyjęty i opublikowany przed końcem roku. Jednak biorąc pod uwagę okoliczności, z dużym prawdopodobieństwem można założyć, że procedury nie uda się zakończyć w grudniu. Pojawiają się również wątpliwości, czy przepisy, które w założeniu mają przyczynić się do lepszej ochrony użytkownika, w praktyce nie staną się w przyszłości hamulcem dla rozwoju technologii, która może przysłużyć się człowiekowi.

14 grudnia w Warszawie odbędzie się międzynarodowa konferencja naukowa dotycząca prawnych i społecznych skutków zbrodni prawa międzynarodowego w Ukrainie. Data jest nieprzypadkowa, tego dnia przypada 75. rocznica uchwalenia Konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa. Konferencja będzie transmitowana również online.

Każdy człowiek ma prawo do wyrażenia swojej woli, w taki sposób, jaki jest dla niego dostępny. Polskie prawo dopuszcza tymczasem, że ktoś może decydować za osobę z niepełnosprawnością poprzez ubezwłasnowolnienie, w tym w kwestii zdrowia. Eksperci przekonują, że ubezwłasnowolnienie może zastąpić asysta prawna lub pełnomocnictwo wspierające, ale wymaga to zmiany kodeksu cywilnego.

Wypłacone już wynagrodzenia prokuratorów za 2023 r. i te za listopad oraz grudzień mają zostać zwiększone o różnicę pomiędzy podstawą do ich wyliczenia wynikającą z ustawy okołobudżetowej na bieżący rok a tym co zakłada Prawo o prokuraturze. Prawo.pl dotarło do projektu noweli okołobudżetówki, który został już przyjęty przez Radę Ministrów i ma trafić w najbliższych godzinach do Sejmu. Wypłat prokuratorzy mogą się spodziewać do 31 grudnia.

Dr Anna Hlebicka-Józefowicz, uznana na rynku ekspertka z obszaru regulacji i legislacji, laureatka II miejsca w konkursie Rising Stars - liderzy jutra 2020, została właśnie partnerem w Kancelarii DZP. Jest z nią związana od 2014 r., w 2018 została szefową Zespołu Doradztwa Regulacyjnego, a jako partner będzie prowadziła Zespół Doradztwa Regulacyjnego, Legislacji i Compliance.

Jeśli bank w umowie kredytu konsumenckiego, tj. co do zasady w umowie nieprzekraczającej 255 550 zł, nie zawrze elementów wymaganych przez ustawę o kredycie konsumenckim, to kredytobiorcy przysługuje uprawnienie do skorzystania z darmowego kredytu. Coraz więcej takich spraw trafia do sądów.

Sejm powinien w pierwszej kolejności podjąć uchwały usuwające z systemu prawnego te powołujące sędziów dublerów do Trybunału Konstytucyjnego. Te osoby powinny zostać uznane za takie, które nigdy nie były sędziami Trybunału, nie przejdą więc w stan spoczynku, ale nie będą też zwracać wynagrodzeń. Dalej będzie jednak trudniej, bo uporządkowanie sytuacji w TK to też kwestia orzeczeń wydanych przez niewłaściwy skład sędziowski, nie powinny być całościowo uznane za nieważne - takie wnioski płyną z debaty dotyczącej przyszłości Trybunału.

Z Centrum Cyfryzacji Obsługi Wydruku każdego dnia wysyłanych jest około 120 tys. przesyłek sądowych, które w świetle obowiązujących przepisów nie wymagają podpisu. Po zmianach legislacyjnych można byłoby wysyłać w ten sposób również pozostałe przesyłki. Korzyści jakie płyną z centralnego wydruku to oszczędności finansowe, czasowe i te dotyczące zasobów ludzkich - mówi Leszek Kędzior, dyrektor Sądu Apelacyjnego w Katowicach, zarządzający Centrum.

Rzecznik Praw Obywatelskich składa skargę nadzwyczajną na korzyść powódki od wyroku Sądu Okręgowego w sprawie zachowku. Sąd nałożył na powódkę ciężar wykazania, że spadkodawczyni nie zrealizowała ani nie zbyła roszczenia o zachowek - choć strona pozwana nie podnosiła tych okoliczności. Według RPO, odebranie jej prawa do zachowku naruszyło funkcje: ochronną, dystrybucyjną oraz solidarnościową tej instytucji prawa spadkowego.

Rząd zgłosił autopoprawkę do ustawy okołobudżetowej na 2024 r., usuwając z niej przepisy ustalające podstawę wynagrodzeń sędziów, prokuratorów, referendarzy i asesorów na stałym poziomie 6156,25 zł. Oznacza to, że wynagrodzenia tych grup zawodowych będą w przyszłym roku, pierwszy raz od 2021 r., kształtowane na podstawie ustaw ustrojowych - Prawa o ustroju sądów powszechnych i Prawa o prokuraturze, a podstawą będzie 7005,76 zł.

Sądy toną w zaległościach, a referaty często przekraczają granice sędziowskich możliwości. Kusi więc, by przy rozpoznawaniu spraw posiłkować się posiedzeniami niejawnymi. Poza problemem oczywistym, związanym z ograniczeniem prawa do sądu, wątpliwości budzą jednak same przepisy, a konkretnie to, jak zostały zredagowane. W efekcie sędziowie różne je interpretują, pełnomocnicy nie wiedzą jak stosować, a jedni i drudzy uważają, że niezbędna jest nowelizacja.

Ustawodawca co rusz poprawia przepisy, by skuteczniej walczyć ze zjawiskiem niealimentacji. Nadal szwankuje jednak ściągalność takich zaległości - wynosi poniżej 20 proc. Dłużnik ma sporo możliwości, by uniknąć zobowiązań - co gorsza, wspierają go w tym bliscy i społeczeństwo. Komornicy podkreślają, że droga do poprawy jest daleka i obejmuje nie tylko kolejne zmiany legislacyjne, ale i mentalne. Konieczna jest edukacja i kampanie informacyjne.

Jaka jest perspektywa wymiaru sprawiedliwości w najbliższej przyszłości, jak przywrócić praworządność, co z procesem cywilnym i karnym, na te pytania będą dyskutować uczestnicy ogólnopolskiej konferencji naukowej „Wymiar sprawiedliwości w Polsce – perspektywa na najbliższą przyszłość. Część III”, która odbędzie się 8 grudnia w Warszawie.

W niedzielę, 3 grudnia, obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Osób z Niepełnosprawnościami. Ministerstwo Sprawiedliwości podsumowało właśnie projekt dotyczący zapewnienia dostępu do wymiaru sprawiedliwości właśnie osobom z niepełnosprawnościami. W jego ramach przeszkolono ponad 4 tys. osób, wypracowano standard dostępności budynków sądów, doposażono je m.in. w tabliczki z napisami brajlowskimi, schodołazy oraz plany tyflograficzne, ułatwiające zrozumienie oraz poruszanie się wewnątrz budynków sądów.

Trybunał Konstytucyjny orzekł na początku listopada, że ustalanie ustawą okołobudżetową wynagrodzeń dla sędziów jest niezgodne z Konstytucją. Dotyczy to też m.in. referendarzy. Stowarzyszenie Referendarzy Sądowych LEX IUSTA w piśmie do Ministra Sprawiedliwości zaznacza, że od tego momentu pensje sędziowskie, referendarskie powinny być wyliczane zgodnie z ustawą ustrojową. I przypomina, że za bezpodstawne obniżanie pensji grozi grzywna do 30 tys. zł.

Polskie media obiegła jakiś czas temu wiadomość, że Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych wszczął postępowanie wyjaśniające przeciwko spółce Open AI i skierował do niej pytania. O tym, czy po wejściu w życie AI Act PUODO nadal będzie mógł zajmować się naruszeniami danych osobowych w systemach opartych na AI i jakich zasad powinni przestrzegać ich twórcy, aby nie trafić pod lupę regulatora - pisze Agnieszka Zwierzyńska, adwokat, senior associate w kancelarii Łaszczuk i Wspólnicy.

Jest wiele podobieństw pomiędzy kredytami frankowymi a kredytami z WIBOR-em, jednak droga kredytobiorców z WIBOR-em nie jest jeszcze przetarta, a to czy pozew ma sens zależy od wielu czynników. Ważne jest to, jak kredytobiorca był informowany o ryzyku zmiany oprocentowania i o tym, ile będzie go kosztował kredyt. Trzeba się też zastanowić, o co warto walczyć, bo nieważność - w tym przypadku - nie zawsze jest korzystna - pisze Robert Ofiara, adwokat.

Dotychczas przyjmowane rozwiązania miały na celu jednakowe wynagradzanie sędziów i prokuratorów. Po listopadowym wyroku Trybunału Konstytucyjnego trzeba więc poprawić ustawę okołobudżetową na 2023 r., by wynagrodzenia prokuratorów ustalane były zgodnie z ustawą ustrojową, tak samo jak w przypadków sędziów - w ten sposób Ministerstwo Sprawiedliwości uzasadnia założenia projektu noweli tegorocznej okołobudżetówki.

Aleksandra Gawrońska-Mucha, Global Senior Legal Counsel w firmie IBM, została laureatką 6. edycji konkursu Lider Prawników Przedsiębiorstw AD. 2023. Nagroda została wręczona podczas Świątecznej Gali Członków i Przyjaciół Polskiego Stowarzyszenia Prawników Przedsiębiorstw. Kapituła uzasadniała, że jej praca stanowi przykład modelowego podejścia do roli dyrektora działu prawnego.

Adwokatka Monika Horna-Cieślak, specjalizująca się i zajmująca się prawami dzieci, współautorka głośnej ustawy Kamilka, czyli nowelizacji zwiększającej ochronę dziecka przed przemocą, przewodnicząca Sekcji Praw Dziecka przy warszawskim ORA, zwyciężczyni konkursu „Rising Stars – Liderzy Jutra 2019” jest już formalnie powołana na urząd Rzecznika Praw Dziecka. Zgodę wyraził na to Senat. Inicjatorami zgłoszenia jej kandydatury były dzieci, młodzież i osoby młode. A rekomendowało ją prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej.

Co czwarta firma traci zaufanie do partnera biznesowego, gdy ten spóźni się z zapłatą za faktury 7 dni – wynika z badania "Zaufanie w biznesie" Rzetelnej Firmy pod patronatem Krajowego Rejestru Długów. Jednak 41 proc. przedsiębiorstw zaufałoby ponownie firmie, która raz ich zawiodła, pod warunkiem dodatkowego zabezpieczenia transakcji. Prawie 1/3 badanych przedsiębiorstw traci zaufanie przy opóźnieniach płatności wynoszących 15-30 dni.

TK zakwestionował konstytucyjność przepisów okołobudżetowych, określających podstawę wynagrodzenia sędziowskiego, a nie prokuratorskiego. Nie ma więc podstaw do wyrównań wynagrodzeń prokuratorów za okres styczeń - październik i wyliczania za listopad i grudzień na podstawie Prawa o Prokuratorze - wskazała w piśmie skierowanym do Prokuratora Krajowego nowa minister finansów Magdalena Rzeczkowska. Jednocześnie płyną nieoficjalne sygnały, że jest już gotowa nowela ustawy okołobudżetowej na 2023 r., regulująca te kwestie.

Jawność rozprawy jest jednym z elementów konstytucyjnego prawa do sądu. 1 lipca weszły jednak w życie zmiany w postępowaniu cywilnym, wskutek których rozprawy jawne mogą przejść do lamusa, a posiedzenia niejawne - stać się sądowym standardem. Sędzia może rozpoznać w ten sposób nawet skomplikowaną sprawę. Część sędziów widzi w tym problem - podkreślają, że nie tak powinno wyglądać orzekanie. A prawnicy już głowią się jak doprowadzić do jawnej rozprawy.

Małoletni nie mają wpływu na to, gdzie mieszkają z rodzicami. Rodziny, którym wypowiedziano umowę najmu, potrafią korzystać z tych nieruchomości przez wiele lat, nie płacąc odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu. Niektóre dzieci wchodzą w dorosłe życie z ogromnymi długami, bo pozwala na to przepis ustawy o ochronie lokatorów.

Pełniąc funkcję Rzecznika Praw Dziecka, chcę być głosem, i to głosem słyszalnym, młodych osób. Będę stawiać m.in. na legislację, ale też na działania prewencyjne, szkolenia i edukację we wszystkich obszarach i tematach, które dzieci i młodzież interesują – mówi w rozmowie z Prawo.pl Monika Horna-Cieślak, adwokatka, powołana na urząd RPD.

Niemal tysiąc odwiedzonych szkół i 30 ośrodków wychowawczych, ok. 35 tys. przeszkolonych uczniów szkół podstawowych i ponad 22 tys. przeszkolonych uczniów szkół ponadpodstawowych oraz 856 uczniów z ośrodków wychowawczych - to bilans tegorocznej II edycji akcji Adwokaci rozjaśniają prawo, którą od 3 października do końca listopada br. przeprowadzono z udziałem 536 adwokatów i 84 aplikantów adwokackich.

Sejm 29 listopada zdecydował o odwołaniu dziewięciu członków komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo Polski w latach 2007-2022, tzw. "komisji lex Tusk". Komisja ma jednak działać dalej, z nowymi członkami i zmienionym zakresem podejmowanych działań. Warto przypomnieć, że prawnicy podkreślali jeszcze kilka tygodni temu, że ustawa o komisji powinna zostać uchylona bo jest bublem i narusza Konstytucję.

Na 7 grudnia został wyznaczony termin posiedzenia całej Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego w sprawie ważności referendum ogólnokrajowego z 15 października. O ważności referendum SN rozstrzyga w składzie całej Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, na podstawie sprawozdania z głosowania przedstawionego przez PKW oraz opinii wydanych w wyniku rozpoznanych protestów.

Nowe technologie nie zastąpią wiedzy, doświadczenia i umiejętności adwokatów, ale są narzędziem, które umożliwi nam efektywniejsze wykonywanie naszej pracy. Należy w nie inwestować, ponieważ tego oczekują klienci – mówi Andrzej Zwara, adwokat, prezes Biblioteki Palestry, członek Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej. Jak dodaje, adwokaci, którzy nie nadążą, nie będą mogli zapewnić klientom pomocy prawnej zachowując jednocześnie odpowiednie standardy bezpieczeństwa, tajemnicy zawodowej oraz wysokiego poziomu obsługi.

Opinia publiczna żyje perspektywą przejęcia przez mający powstać rząd, kontroli nad prokuraturą. Przeszkodą jest wprowadzony lipcową nowelą Prawa o prokuraturze wymóg uzyskania zgody prezydenta na odwołanie przez premiera urzędującego Prokuratora Krajowego. Pojawiają się głosy, że zgodnie z Konstytucją wymóg ten można pominąć. Jeśli jednak w imię doraźnego pozbycia się kierownictwa prokuratury zdecydujemy się na taki krok w oparciu o niepewne argumenty, to jak za chwilę uzasadnimy projekt uniezależnienia prokuratury od rządu - pyta dr Piotr Turek, prokurator Prokuratury Okręgowej w Krakowie.