Patrycja Rojek-Socha: Panie Prezesie, jak polski samorząd adwokacki wygląda w zakresie cyfryzacji na tle samorządów prawniczych innych krajów?
Andrzej Zwara: Pod koniec października uczestniczyłem w Legal Innovation Day – międzynarodowym wydarzeniu organizowanym przez Wolters Kluwer Rumunia. Była to znakomita okazja do wymiany doświadczeń pomiędzy środowiskami prawniczymi z krajów europejskich i do przedstawienia osiągnięć polskiego samorządu adwokackiego w zakresie stosowania nowych technologii.
Czytaj: Rosati: e-kancelaria to cyfrowy sposób na zarządzanie praktyką adwokacką
Nasi zagraniczni koledzy mówili m.in. o korzyściach i zagrożeniach związanych ze sztuczną inteligencją. Jest to temat, nad którym również pracuje polska Adwokatura w zakresie zmian dotyczących jej stosowania w pracy adwokata.
Mamy powody do dumy. Trzeba przyznać, że nasze działania realizowane konsekwentnie według planu obecnego Prezesa NRA mec. Przemysława Rosatiego okazały się pionierskie i wzbudziły duże zainteresowanie. Możemy śmiało powiedzieć, że jesteśmy liderem w regionie, swoimi rozwiązaniami wyprzedzamy państwa takie jak Niemcy, Słowenię, Austrię, Węgry, Słowację, Czechy czy Rumunię.
Czym polska Adwokatura się wyróżnia?
W głównej mierze konkretnymi działaniami i innowacyjnymi, autorskimi rozwiązaniami. Nasz samorząd w tej kadencji przyjął cyfryzację za priorytet. Mamy świadomość, że nie da się jej narzucić poprzez regulacje samorządowe, adwokatom trzeba dać przede wszystkim proste i niedrogie narzędzia do zreformowania pracy. Temu służy na przykład aplikacja do zarządzania kancelarią adwokacką „Cyfrowa Kancelaria”, której miesięczny koszt jest porównywalny z zakupem kawy w warszawskiej kawiarni. Podczas międzynarodowego spotkania w Bukareszcie, już po moim wystąpieniu, w którym zreferowałem działania polskiego samorządu, otrzymałem wiele szczegółowych pytań dotyczących tej aplikacji. Minęło kilka tygodni od konferencji, a na kolejnych wydarzeniach zagraniczni adwokaci wciąż pytają się polskich kolegów, czy to prawda, że posiadamy aplikację do zarządzania kancelarią, która kosztuje kilka euro miesięcznie. Ta informacja wzbudziła ogromne zainteresowanie.
Czytaj: Wolters Kluwer partnerem technologicznym Adwokatury>>
Koszt jest najważniejszy?
Oczywiście, że nie, ale nie jest bez znaczenia. Badania środowiska prawniczego, np. Future Ready Lawyer, pokazują, że jedną z barier w stosowaniu nowych technologii w pracy kancelarii są właśnie wysokie koszty. Kancelarie wiedzą, że należy inwestować w cyfryzację, ale też liczą zyski i straty. Nasze działania ograniczają bariery ekonomiczne wprowadzania nowych technologii w pracy adwokatów.
Cyfrowa Kancelaria została udostępniona w maju br. Czy sprawdza się w praktyce? Czy pomocna jest w tym zakresie współpraca z Wolters Kluwer Polska ?
To jest pytanie, na które muszą odpowiedzieć użytkownicy. Od maja za pośrednictwem strony ck.adwokatura.pl z aplikacji korzysta ponad 1200 użytkowników. Jako samorząd traktujemy „Cyfrową Kancelarię” jako projekt, który będzie stale aktualizowany. Hasłem, którym promujemy aplikację, jest „aplikacja opracowana przez adwokatów dla adwokatów”. Jest to projekt, który będzie rozwijany dzięki uwagom i sugestiom adwokatów. Wolters Kluwer jest dostawcą rozwiązań i narzędzi, które w pełni odpowiadają naszym oczekiwaniom. Nasza współpraca opiera się na partnerstwie – nie jesteśmy tylko klientem, który nie ma wpływu na finalny produkt, program od samego początku jest tworzony w odpowiedzi na nasze potrzeby.
Jakie są obecnie funkcjonalności Cyfrowej Kancelarii, czy coś się zmieniło? Jakie są plany na przyszłość?
Jest to proste narzędzie umożliwiające m.in. przechowywanie dokumentów, monitorowanie czasu pracy nad daną sprawą całego zespołu w kancelarii, które z kolei ułatwia rozliczanie się z klientem i wystawienie faktury - również za pośrednictwem tej aplikacji. Aplikacja jest zintegrowana z Portalem Informacyjnym Sądów Powszechnych, z LEX-em, a także pozwala pobierać dane z GUS. W przygotowaniu są nowe funkcjonalności, w tym – zintegrowanie z elektronicznym systemem obsługi Adwokatury (eSOA), a docelowo także z e-doręczeniami, jak tylko Poczta Polska będzie technologicznie gotowa na takie rozwiązanie.
Czytaj: Wolters Kluwer partnerem technologicznym Adwokatury>>
Samorząd oferuje adwokatom narzędzie, ale czy nie jest tak, że jest grupa wykluczonych cyfrowo, którzy nie będą korzystać z nowych technologii?
Ja bym powiedział, że jest grupa sceptycznie nastawionych do nowych technologii i zadaniem samorządu jest, by przekonać ich do zmiany przyzwyczajeń, pokazując wynikające stąd korzyści. Środowisko adwokackie, wbrew stereotypowi o mahoniowych biurkach, jest bardzo nowoczesne. Liczby mówią same za siebie – od stycznia br. adwokaci i aplikanci adwokaccy mogą używać elektronicznej legitymacji, aplikację mLegitymacja z publicznej aplikacji mObywatel pobrało ponad 8 tysięcy adwokatów i aplikantów. Dużym zainteresowaniem cieszą się webinary i inicjatywy edukacyjne organizowane przez instytut LegalTech przy Naczelnej Radzie Adwokackiej. Popularna jest książka „Nowe technologie w pracy prawnika”, którą adwokaci i aplikanci adwokaccy mogą pobrać w wersji elektronicznej ze strony e-Palestry.
Adwokaci zdają sobie sprawę z tego, że nie ma odwrotu od cyfryzacji pracy, ponieważ tego oczekują od nas nasi klienci. Zachodzą zmiany, adwokaci nie mogą działać według standardów, które się sprawdzały kilka lat temu. Podczas konferencji padło zdanie: „Sztuczna inteligencja zastąpi prawników, którzy się do niej nie przystosują”. Uważam, że zdanie należy uogólnić, nie chodzi tylko o sztuczną inteligencję, ale ogólnie o nowe technologie. Klient nie powierzy swoich danych kancelarii, która nie zapewni mu m.in. odpowiedniej ochrony tych danych. Kancelarie, które dysponują mniejszym budżetem na inwestycje, w tym w nowe technologie, dzięki aplikacji „Cyfrowa Kancelaria” mogą stanąć na równi z większymi kancelariami i z nimi konkurować, ponieważ mogą zapewnić klientom porównywalny standard.
Skoro adwokaci chcą nadążać za nowinkami, to czy nadąża też samorząd adwokacki?
Od dwóch lat zintensyfikowały się prace nad rozwojem elektronicznego systemu obsługi Adwokatury (eSOA), temat cyfryzacji poruszany jest na każdym posiedzeniu plenarnym Naczelnej Rady Adwokackiej i na prawie każdym posiedzeniu Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej. Na zaawansowanym etapie są prace nad cyfryzacją pionu dyscyplinarnego. Warto wspomnieć, że Adwokatura uczestniczy w procesie rozwoju Portalu Informacyjnego Sądów Powszechnych, to m.in. dzięki postulatom adwokatów wprowadzono nowe funkcjonalności i naprawiono wiele problemów technicznych.
Czy warto inwestować w kancelariach w nowe technologie?
To jest inwestycja, której nie da się uniknąć. Tego wymaga od nas rynek, tego wymagają klienci. Musimy się odnaleźć w nieustannie postępującym środowisku technologicznym klientów. Ci, którzy nie nadążą, nie będą mogli zapewnić klientom pomocy prawnej zachowując jednocześnie odpowiednie standardy bezpieczeństwa, tajemnicy zawodowej oraz wysokiego poziomu obsługi. Nowe technologie nie zastąpią wiedzy, doświadczenia i umiejętności adwokatów, ale są narzędziem, które umożliwi nam efektywniejsze wykonywanie naszej pracy z pożytkiem dla naszych klientów.
A jeśli chodzi o kwestie bezpieczeństwa?
Dla adwokatów zabezpieczenie danych i ochrona tajemnicy zawodowej to fundamentalna i najważniejsza sprawa. Dlatego też Naczelna Rada Adwokacka do opracowywania aplikacji wybrała Wolters Kluwer, ponieważ ten partner zapewnił cyfrowe bezpieczeństwo i ochronę danych na oczekiwanym poziomie. Cyberbezpieczeństwo jest przez Naczelną Radę Adwokacką traktowane jako priorytet. W styczniu 2023 r. Naczelna Rada Adwokacka przyjęła i rekomenduje „Dobre Praktyki Dotyczące Cyberbezpieczeństwa w Działalności Kancelarii Adwokackich i Pracy Adwokata”, materiał został przygotowany przez Instytut Legal Tech działający przy Naczelnej Radzie Adwokackiej.
Czy biorąc pod uwagę konieczność informatyzacji coś powinno się zmienić w zakresie zasad etyki lub regulaminu wykonywania zawodu?
Dynamiczny rozwój informatyzacji niewątpliwie stawia przed zawodem prawniczym nowe wyzwania. Samorząd nie zatrzymuje się na bieżących problemach, staramy się je wyprzedzać, dlatego Zespół ds. opracowania projektu zmian w Zbiorze Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu, pod kierunkiem adw. Przemysława Stęchłego, pracuje już nad stworzeniem ram prawnych umożliwiających wprowadzenie cyfryzacji poprzez dostosowanie aktów samorządowych w Kodeksie Etyki Adwokackiej i Regulaminie wykonywania zawodu adwokata w kancelarii indywidualnej lub spółkach. Zmiany w Kodeksie Etyki Adwokackiej muszą zagwarantować w procesie cyfryzacji m.in. obowiązek zachowania tajemnicy i zapewnienia zachowania tajemnicy oraz stosowania sztucznej inteligencji w pracy adwokata. W zakresie Regulaminu wykonywania zawodu adwokata w kancelarii indywidualnej lub spółkach, zmiany w tym procesie dotyczą m.in. zapewnienia zachowania tajemnicy oraz zasad dostępu do informacji objętych tajemnicą zawodową adwokata.
Andrzej Zwara, adwokat, prezes Biblioteki Palestry, członek Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej. Był też prezesem Naczelnej Rady Adwokackiej w latach 2010-2016.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
