Zmorą w sprawach karnych – zwłaszcza w skomplikowanych kwestiach karnych gospodarczych – jest dla strony atakującej sformułowanie, że sprawa ma charakter cywilny i sprawiedliwości trzeba szukać na drodze cywilnej, a nie karnej. Bardzo często takie sformułowanie nie jest w ogóle wyjaśnione - pisze Mikołaj Kozak, adwokat z Kancelarii Kulpa Kozak Adwokaci i Radcowie Prawni.

Jawność rozprawy to - jak podkreślają prawnicy - jedna z podstaw prawa do sądu. Problem w tym, że od lipca br. obowiązuje zmiana procedury cywilnej, zgodnie z którą strona musi, i to w pierwszym piśmie procesowym, zawnioskować o wysłuchanie jej na rozprawie. Jeśli tego nie zrobi, sąd niemal z automatu będzie mógł zastosować tryb niejawny. I tu pojawia się kolejna kwestia - czym jest wysłuchanie i ile jest "wysłuchania" w przesłuchaniu.

Na wniosek ministra sprawiedliwości Adama Bodnara premier powołał sędziego Dariusza Mazura na stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości. Równocześnie minister ustanowił prof. dra hab. Marka Konopczyńskiego Pełnomocnikiem Ministra Sprawiedliwości do spraw nieletnich, a prof. dra hab. Tadeusza Tomaszewskiego Pełnomocnikiem Ministra Sprawiedliwości do spraw biegłych sądowych.

Prowadzenie restrukturyzacji utrudnia dostęp do informacji o wysokości wierzytelności. Ani banki, ani urzędy skarbowe, nie chcą dzielić się tego rodzaju danymi, zasłaniając się tajemnicą bankową lub skarbową. Prawo im na to pozwala. Utrudnia to restrukturyzację firmy. Tymczasem wystarczyłaby zmiana w przepisach, zwalniająca te instytucje z tajemnicy.

Pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej w sprawie, w której zostali skazani Mariusz Kamiński (b. szef MSWiA i b. szef CBA) oraz Maciej Wąsik (b. wiceszef CBA) wystąpił już z wnioskiem o wydanie polecenia natychmiastowego ich zatrzymania i doprowadzenia do aresztu. Poinformował o tym 21 grudnia Roman Giertych, przypominając równocześnie, że podstawą są przepisy nowelizacji kodeksu karnego wykonawczego, autorstwa poprzedniego kierownictwa MS.

Skład orzekający Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego nie jest niezawisłym i bezstronnym sądem ustanowionym uprzednio na mocy ustawy. Wobec tego Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej nie może odpowiedzieć na zagadnienie prawne i co do istoty pytań prejudycjalnych przedstawionych przez ten organ – orzekł 21 grudnia br. TSUE.

Nowy Prezes Izby Karnej Zbigniew Kapiński odroczył mające się odbyć 20 grudnia br. zgromadzenie sędziów tej Izby, po tym jak został złożony wniosek o podjęcie uchwał dotyczących przywrócenia zasad praworządności w Sądzie Najwyższym. W związku z tym sędziowie Izby Karnej Sądu Najwyższego wydali oświadczenie, w którym apelują, by osoby wadliwie powołane do orzekania w SN powstrzymały się od rozstrzygania spraw.

Wraca temat ustawy frankowej, przygotowanej przez Komisję Nadzoru Finansowego. Ma ona ustalić rozliczenia między stronami umowy o kredyt frankowy w taki sposób, żeby przywrócić stan, jak gdyby kredyt mieszkaniowy od początku był zaciągnięty w złotówkach. Pełnomocnicy frankowiczów twierdzą jednak, że ustawa nie może zamknąć kredytobiorcom drogi do dochodzenia pełni ich praw. Byłaby też niezgodna z dyrektywą 93/13.

W ostatnich dniach Prokurator Generalny Adam Bodnar odwołał pięciu członków Krajowej Rady Prokuratorów, powołanych przez swojego poprzednika Zbigniewa Ziobro. Ci oświadczyli, że ich odwołanie nie wywołało skutków prawnych, gdyż Prawo o prokuraturze nie przewiduje takiej możliwości. To argumentacja fałszywa, która zasadza się na przekonaniu, że określone uprawnienie, nakaz lub zakaz wywodzi się z jednego tylko przepisu, interpretowanego w oderwaniu od pozostałych uregulowań ustawy, i od całego porządku konstytucyjnego RP - pisze i dr Piotr Turek, prokurator Prokuratury Okręgowej w Krakowie.

Trybunał Konstytucyjny zaczyna drżeć w posadach. Przy jego wyrokach publikowanych w Dzienniku Ustaw zaczęły się pojawiać adnotacje o wadliwym składzie czyli udziale w nim sędziów dublerów. Prawnicy są w tej kwestii podzieleni. Jedni wskazują, że nie ma do tego podstaw w przepisach, inni że dzięki temu m.in. sądy wiedzą czego nie stosować. Problem tkwi też w tym, że opublikowany wyrok TK istnieje i nie można go, ot tak, unieważnić.

Trybunał Konstytucyjny umorzył właśnie postępowanie w sprawie konstytucyjności przepisów dotyczących przynależności do izb adwokackich i radcowskich, gdyż - jak wyjaśniono - z końcem kadencji Sejmu wygasły mandaty wnioskodawców. Ta sprawa spędzała sen z powiek samorządów prawniczych, obawiały się bowiem skonfliktowania i rozbicia swoich struktur, także w zakresie postępowań dyscyplinarnych.

Sejm, po ekspresowych pracach i burzliwych obradach, przyjął uchwałę, w której stwierdził, że 15 członków/sędziów Krajowej Rady Sądownictwa zostało wybranych do jej składu, wbrew Konstytucji RP. Wezwał ich równocześnie do niezwłocznego zaprzestania działalności w Radzie, gdyż ta podważa porządek konstytucyjny RP. I tu pojawia się problem, bo np. przewodnicząca Rady rezygnować nie zamierza, a część prawników ma wątpliwości czy uchwała będzie mieć skutki prawne. Minister Adam Bodnar zapowiada prace nad ustawą.

Skupimy się na tym, co jest niezbędne do przyjęcia w celu wypełnienia kamieni milowych i na tym, co byłoby do zaakceptowania przez prezydenta. Nie chcemy tworzyć żadnych zbędnych konfliktów - zapewniał w środę, 20 grudnia, minister sprawiedliwości Adam Bodnar. Tego dnia spotkał się z wiceprzewodniczącą Komisji Europejskiej Verą Jourovą.

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, jako organ wykonujący uprawnienia właścicielskie Skarbu Państwa, odwołał dotychczasowych prezesów zarządów Telewizji Polskiej S.A., Polskiego Radia S.A. i Polskiej Agencji Prasowej S.A., a także rady nadzorcze. Za bezskuteczne i niewywołujące skutków prawnych uznano zabezpieczenie wydane przez Trybunał Konstytucyjny, które miało doprowadzić do "zabetonowania" mediów publicznych. Eksperci tłumaczą, dlaczego minister miał do tego prawo.

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej stwierdza, że 15 członków Krajowej Rady Sądownictwa w części tzw. sędziowskiej zostało wybranych do jej składu wbrew Konstytucji RP i wzywa ich do niezwłocznego zaprzestania działalności w Krajowej Radzie Sądownictwa, gdyż ta podważa porządek konstytucyjny Rzeczypospolitej Polskiej - taką autopoprawkę do projektu uchwały dotyczącej KRS, która ma być 20 grudnia rozpatrywana przez Sejm zgłosiła Koalicja Obywatelska.

Z części sądów płyną już do Ministra Sprawiedliwości apele o jak najszybsze usunięcie ze stanowisk obecny prezesów i wiceprezesów sądów. Sprawa w myśl obowiązujących przepisów, nie jest jednak taka łatwa, a problemem może okazać się obecna KRS, bo to ona miałaby decydujący głos w sytuacji negatywnej opinii kolegium sądu. A to tworzy błędne koło, bo członkami kolegiów są przede wszystkim... prezesi. Sytuację może jednak zmienić uchwała Sejmu wskazująca, że obecny skład KRS jest niezgodny z Konstytucją.

Wynagrodzenie sędziego w 2024 r. ma być liczone zgodnie z Prawem o ustroju sądów powszechnych, a nie tak jak od 2021 r. - na podstawie ustawy okołobudżetowej. Czyli podstawą będzie tym razem 7005,76 zł. Tak samo ma być z powiązanymi zawodami czyli referendarzami i asesorami sądowych. W przypadku prokuratorów w projekcie ustawy budżetowej wskazano na podwyżki, ale w Sejmie jest autopoprawka do okołobudżetówki autorstwa byłego rządu, zgodnie z którą również ich wynagrodzenia mają być liczone na podstawie ustawy ustrojowej.

Nowy minister sprawiedliwości cofnął nominacje sześciu nowym prezesom sądów, powołanym tuż przed odejściem przez b. ministra Zbigniewa Ziobrę. Nie zdążyli oni objąć stanowisk, więc nie jest to odwołanie w trakcie trwania kadencji. W innym przypadku wymagałoby opinii kolegiów sądów, a w razie negatywnej sprawa oparłaby się o KRS.

Na stronach Sejmu zamieszczono już projekt uchwały dotyczącej Krajowej Rady Sądownictwa. Ma być ona podstawą do stwierdzenia, że wybór 15 sędziów/członków, na podstawie noweli ustawy o KRS z grudnia 2017 r. jest sprzeczny z Konstytucją. Sejm - zgodnie z nią - wzywa tych sędziów do ustąpienia, a prezydenta Andrzeja Dudę - do podjęcia działań mających na celu przywrócenie jej pozycji ustrojowej oraz funkcji określonych w Konstytucji.

Roman Giertych składa do Marszałka Sejmu wniosek o uchylenie immunitetu Zbigniewowi Ziobrze. Poseł KO uzasadnia, że został zniesławiony. Chodzi o jeden z wywiadów, w którym b. minister sprawiedliwości miał mu zarzucić, że "udaje wielkie panisko, które może stać ponad prawem". Co więcej, Giertych chce też wnieść o zbadanie Ziobry przez biegłych sądowych, by ustalić czy może brać udział w procesie.

Zdajemy sobie sprawę, jakie są niebezpieczeństwa manipulowania składami w Trybunale Stanu, ale nie jesteśmy w tej sytuacji bezradni. I w ciągu najbliższych dni przeprowadzimy działania prawne przywracające pewną równowagę i zasadę niezawisłego losowania sędziów – zapowiada Jacek Dubois, adwokat, zastępca przewodniczącego Trybunału Stanu.

W postępowaniu o skreślenie z listy radców prawnych nie ma znaczenia sytuacja materialna zobowiązanego. Nieopłacanie składek samorządowych przez ponad rok grozi poważnymi konsekwencjami i - co istotne - sprawa nie przedawnia się. Miesięczny termin na podjęcie uchwały jest jedynie instrukcją – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

Mimo zmian w przepisach, wciąż zdarza się, że scheda z długami trafia do osoby, która nawet nie za bardzo znała swojego krewnego i nie miała pojęcia, że jego zstępni odrzucili spadek niczym gorący kartofel. Choć przepisy w tej kwestii w ostatnich latach stały się nieco łaskawsze dla takich spadkobierców, wciąż jednak nie są idealne.

Jeśli prawo obywateli do sądu ma być realizowane i jeśli ma być zagwarantowane sprawne zarządzanie sądami, konieczne jest niezwłoczne podjęcie działań zmierzających do odwołania prezesów i wiceprezesów sądów apelacyjnych, okręgowych oraz rejonowych w apelacji krakowskiej, którzy sprzeniewierzyli się przysiędze sędziowskiej - podnoszą w swojej uchwale krakowscy sędziowie, członkowie Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia.

Stwierdzamy, iż ”odwołania” nas jako członków Krajowej Rady Prokuratorów, podjęte przez Prokuratora Generalnego, nie wywołały skutków prawnych - napisali w poniedziałek w liście do nowego PG Adama Bodnara odwołani przez niego członkowie KRP. Nowy minister sprawiedliwości powołał ostatnio pięciu nowych członków Rady.

Pierwsza prezes Sądu Najwyższego uważa, że projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości autorstwa Adama Bodnara jest rażąco niezgodny z Konstytucją - to naruszenie niezawisłości sędziowskiej, jakiej nie było nawet w PRL. Uważa za niedopuszczalne zobowiązywanie sędziów w drodze rozporządzenia do uwzględniania takich lub innych treści normatywnych w wydawanych orzeczeniach i sporządzanych uzasadnieniach, niezależnie od tego, o jakie unormowania chodzi.

Nie podzielam poglądu, że przywrócenie rządów prawa jest niemożliwością. System prawny – jego ogólne zasady oraz wartości – ma sens wtedy, kiedy może spełniać swoją funkcję jako gwaranta – uważa prof. Marek Safian. I dodaje, że zastosowanie instrumentów nie tylko prawniczych, byłoby straszliwym błędem oraz ciosem wymierzonym w społeczeństwo obywatelskie, jak również w naszą konstytucyjną i prawną kulturę.

Rozpoczęliśmy już prace nad zmianami ustawowymi dotyczącymi wymiaru sprawiedliwości. Podejmę wszystkie możliwe prawnie działania, by powstrzymać pogłębianie się kryzysu, choćby poprzez wstrzymanie obwieszczeń o wolnych stanowiskach sędziowskich. Nie można pozwolić na dalsze wadliwe powoływanie sędziów - mówi serwisowi Prawo.pl dr hab. Adam Bodnar, nowy Minister Sprawiedliwości Prokurator Generalny.

Wykonaniem orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 14 grudnia może być przywrócenie przesłanki zezwalającej na aborcję ze względu na upośledzenie płodu. Decyzja należy jednak do polskiego państwa. Usunięcie ciąży z ciężką wadą płodu jest co prawda obecnie legalne ze względu na zdrowie, w tym psychiczne, kobiety. Jednak po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2020 r. zadziałał efekt mrożący. Niektórzy lekarze nie wykonują aborcji, także wtedy, gdy kobieta ma do tego prawo.

Nie wystarczy wyrównanie stawek za "urzędówki" i z wyboru, konieczne jest uwzględnienie realiów rynku, wzrostu m.in. płacy minimalnej i urealnienie ich wysokości - to wniosek płynący z pism, które samorząd adwokacki skierował do nowego ministra sprawiedliwości Adama Bodnara oraz z opinii m.in. Krajowej Rady Radców Prawnych do projektów rozporządzeń poprzedniego kierownictwa resortu, które utknęły na etapie opiniowania.