Przewodnicząca KRS Dagmara Pawełczyk-Woicka, w rozmowie z Prawo.pl podkreśla, że nie zamierza zaprzestać działalności w Radzie. - Nałożyłam na siebie pewne obowiązki i jako przewodnicząca KRS muszę dalej działać. Sądzę, że większość członków Rady będzie uczestniczyć w jej pracach i nic się w tym zakresie nie zmieni - wskazuje.
Zmiany w Krajowej Radzie Sądownictwa mają być jednym z pierwszych etapów przywracania praworządności w wymiarze sprawiedliwości. Sejm już wcześniej wybrał nowych członków KRS spośród posłów, teraz ma zająć się kwestią odwołania jej obecnego sędziowskiego składu. Od początku podnoszono, że nastąpi to najprawdopodobniej przy pomocy uchwały Sejmu. Część prawników ma jednak wątpliwości, także w zakresie tego jak powołani powinni zostać następcy członków/sędziów KRS.
Czytaj: Uchwała czy ustawa w sprawie KRS? Zły wybór może otworzyć puszkę Pandory>>
Sędziowski skład KRS sprzeczny z Konstytucją
Projekt uchwały dotyczy "usunięcia skutków kryzysu konstytucyjnego w kontekście pozycji ustrojowej oraz funkcji Krajowej Rady Sądownictwa w demokratycznym państwie prawnym". Powołano się w niej m.in. na art. 186 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z którym podstawową funkcją ustrojową Krajowej Rady Sądownictwa jest stanie na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Funkcja ta może być realizowana prawidłowo wyłącznie, gdy Krajowa Rada Sądownictwa jest organem niezawisłym i niezależnym od innych władz.
- Gwarancje tej niezależności i niezawisłości przewiduje art. 187 ust. 1 i 3 Konstytucji RP, które określają skład Krajowej Rady Sądownictwa oraz ustanawiają 4 — letnią kadencję jej wybranych członków. Zasadniczą cześć składu Krajowej Rady Sądownictwa — zgodnie z art. 187 ust. 1 pkt 2 Konstytucji RP — stanowić powinni przedstawiciele sędziów Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, sądów administracyjnych i sądów wojskowych. Wybór przedstawicieli środowiska sędziów do Krajowej Rady Sądownictwa powinien zatem mieć charakter autonomiczny i realizowany przez środowisko sędziów, bez możliwości czynnego udziału organów władzy ustawodawczej i wykonawczej - dodano.
Czytaj też w LEX: Wawrzyniak Jan, Systemowa deprecjacja praworządności (kontekst ustrojowy) >
Przywołano również wyroki Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka l, stwierdza, że zgodnie z przywołanymi orzeczeniami, w szczególności: wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 19 listopada 2019 r., wydany w połączonych sprawach o sygn. C585/18, C — 624/18, C — 625/18; wyrok Sadu Najwyższego Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 5 grudnia 2019 r., sygn. III PO 7/18; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2020 r., wydana w składzie trzech połączonych Izb Sądu Najwyższego, tj.: Izby Cywilnej, Izby Karnej, Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, sygn. BSA 1-41101/20; wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 2 marca 2021 r. (sprawa o sygn. C-824/18); wyrok Europejskiego Trybunatu Praw Człowiek z dnia 22 lipca 2021 r. (Reczkowicz przeciwko Polsce, sygn. 43447/19); wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 8 listopada 2021 r. (Dolińska — Ficek i Ozimek przeciwko Polsce, sygn. 49868/19 i 57511/19); uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 2 czerwca 2022 r., wydaną w składzie 7 sędziów SN (l KZP 2/22); wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 23 listopada 2023 r. (Wałęsa przeciwko Polsce, sygn. 50849/21); wyroki NSA w sprawach: Il GOK 2/18, Il GOK 3/18, Il GOK 5/18, Il GOK 6/18, Il 1) wskazując, że uchwałya Sejmu z dnia 6 marca 2018 r. w sprawie wyboru członków Krajowej Rady Sądownictwa, opublikowana w Monitorze Polskim dnia 12 marca 2018 r. (poz. 276); ale też z dnia 20 maja 2021 r. w sprawie wyboru członka Krajowej Rady Sądownictwa, opublikowana w Monitorze Polskim z dnia 27 maja 2021 r. i z dnia 12 maja 2022 r. w sprawie wyboru członków Krajowej Rady Sądownictwa, opublikowana w Monitorze Polskim z dnia 19 maja 2022 r. — zostały podjęte z rażącym naruszeniem Konstytucji RP.
- Skutkiem ich podjęcia było ukształtowanie składu Krajowej Rady Sądownictwa w sposób sprzeczny z Konstytucją RP, Traktatem o Unii Europejskiej oraz Konwencją Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, a w konsekwencji utrata zdolności do realizacji przez Krajową Radę Sądownictwa jej konstytucyjnych funkcji i zadań, w tym w szczególności zdolności do stania na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów - dodano.
Czytaj też w LEX: Granat Mirosław, Kryzys obowiązywania Konstytucji RP >
Sejm wzywa członków/sędziów do ustąpienia
W dalszej części projektu Sejm wzywa więc członków Krajowej Rady Sądownictwa, wybranych do jej składu wbrew Konstytucji RP (15 sędziów), do niezwłocznego zaprzestania działalności w Krajowej Radzie Sądownictwa, gdyż ta podważa porządek konstytucyjny Rzeczypospolitej Polskiej.
- Sejm Rzeczypospolitej Polskiej deklaruje podjęcie działań na rzecz przywrócenia zgodności stanu prawnego ze standardami konstytucyjnymi oraz międzynarodowymi, a także wzywa organy władzy publicznej, w szczególności Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, do niezwłocznego podjęcia działań mających na celu przywrócenie Krajowej Radzie Sądownictwa pozycji ustrojowej oraz funkcji określonych w Konstytucji RP i właściwych dla demokratycznego państwa prawnego - zaznaczono.
Czytaj też w LEX: Nowicka Zuzanna, Status sędziego powołanego z rażącym naruszeniem prawa. Glosa do wyroku TS z dnia 6 października 2021 r., C-487/19 >
Przewodnicząca KRS rezygnować nie zamierza
Pytana o projekt uchwały sędzia Dagmary Pawełczyk-Woicka, przewodnicząca Krajowej Rady Sądownictwa mówi, że nie zamierza zaprzestać działalności w Radzie. - Nałożyłam na siebie pewne obowiązki i jako przewodnicząca KRS muszę dalej działać. Sądzę, że większość członków Rady będzie uczestniczyć w jej pracach i nic się w tym zakresie nie zmieni - wskazuje.
- Mamy od kilku dni, można powiedzieć serię niefortunnych wydarzeń, które odbierają powagę Państwu jako takiemu. Tu można wskazać niezbyt szczęśliwy projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości (dotyczącego wyłączeń tzw. neosędziów), które pewnie będzie opiniowany przez Radę, następnie publikację w Dzienniku Ustaw dopisków dotyczących składów wydających wyroki TK, które nie mają prawa się tam znaleźć, bo przecież jest ustawa regulująca co w Dzienniku Ustaw może być publikowane, a teraz mamy projekt uchwały, który w mojej ocenie odbiera trochę powagi Sejmowi. Jeśli Sejm uważa, że jakaś ustawa jest niekonstytucyjna to może zaskarżyć ją do Trybunału Konstytucyjnego, albo może zmienić ustawę. Natomiast przyjmowanie uchwałą, która nie ma żadnego skutku prawnego, swoich postulatów, odbiera powagę Sejmowi. Mamy do czynienia z pewną kabaretową formą prawa - zaznacza.
Dopytywana co w sytuacji jeśli po uchwale zostaną podjęte kroki dotyczące wyboru kolejnych 15 członków/sędziów KRS, dodaje że nie ma do tego podstaw. - Na podstawie czego miałby taki wybór nastąpić? Na podstawie ustawy, która w ocenie Sejmu jest niekonstytucyjna? Przecież to będzie niewiążące. W tym zakresie decydujący głos ma prezydent, to on uwzględnia wnioski Rady. To byłoby niepoważne, Konstytucja nie jest do tego podstawą, Konstytucja tego nie reguluje - podsumowuje.
Prezydent: nie wyrażę zgody na podważania statusu sędziów
Pismo w tej sprawie do marszałka Sejmu wystosował prezydent Andrzej Duda. Zaznaczył w nim, że "nie ulega wątpliwości, iż większość parlamentarna ma mandat, pochodzący w woli Narodu, do wprowadzania zmian w systemie prawnym". - Podtrzymuję swoje publiczne deklaracje, dotyczące otwartości na dialog i współpracę w najważniejszych dla Rzeczpospolitej Polskiej sprawach, w tym zapewnieniu rzetelnego i sprawnego działania konstytucyjnych organów - zapewnił.
Dodał równocześnie, że "proponowane zmiany muszą się mieścić w granicach wyznaczonych przez konstytucję, zarówno co do trybu wprowadzania, jak i zgodności materii z postanowieniami ustawy zasadniczej".
- Jako Prezydent RP, któremu konstytucja w art. 126 ust. 2 powierza czuwanie nad jej przestrzeganiem, nigdy nie wyrażę zgody na podważanie statusu sędziów powołanych przez Prezydenta RP - podkreślił. Dodał, że "powoływanie sędziów jest prerogatywą Prezydenta RP, wobec którego sędziowie składają ślubowanie, w konsekwencji czego sędziowie są nieusuwalni".
W piśmie przypomniał m.in. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z marca 2019 r., w którym TK oceniał dopuszczalność wyboru sędziowskiej części składu KRS przez Sejm i stwierdził zgodność regulacji z konstytucją. - Zatem teza zawarta w projekcie uchwały, że wybór członków Krajowej Rady Sądownictwa (sędziów) nastąpił z rażącym naruszeniem konstytucji, jako sprzeczna z wyżej wymienionym wyrokiem TK, jest nieprawdziwa - zaznaczył prezydent w swoim piśmie.
Czytaj też w LEX: Górski Marcin, Perspektywa prawa jednostki do sądu należycie ustanowionego: zastosowanie testu Ástráðsson w Polsce >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
