Rząd nie zmienia kursu na karanie lekarzy. Wyższa będzie minimalna kara wolnościowa, która skazanemu lekarzowi umożliwia zamianę więzienia na nieodpłatne prace społeczne. Ustawodawca wykonał co prawda gest w stronę lekarzy: sąd nie będzie musiał orzekać zakazu wykonywania zawodu w przypadku kary wolnościowej. To jednak lekarzy nie satysfakcjonuje, bo domagają się procedury no-fault.

We wtorek, 19 lipca 2022 r. sędzia Sądu Najwyższego Jarosław Sobutka został przeniesiony do Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Sędzia przed ostatnie lata orzekał w Izbie Dyscyplinarnej. Wcześniej był przewodniczącym Wyższego Sądu Dyscyplinarnego przy Krajowej Izbie Radców Prawnych i Głównym Rzecznikiem Dyscyplinarnym tej Izby.

Więcej spraw, mniej sędziów, dłuższy czas oczekiwania na uzyskanie wyroku, a także liczne wątpliwości narosłe wokół prawidłowości powołań sędziowskich – taki jest bilans trwających od 7 lat zmian w sądownictwie, stwierdza w najnowszym raporcie Helsińska Fundacja Praw Człowieka. I zarzuca ministrowi sprawiedliwości manipulowanie danymi o sprawności sądów.

Dr Jarosław Duś, sędzia zlikwidowanej Izby Dyscyplinarnej napisał do prezesa Izby Karnej Sądu Najwyższego dr Michała Laskowskiego, że gotów jest przejść do kierowanej przez niego Izby, ale zarzuca mu przynależność do partii politycznej, niewłaściwą obsadę składów orzekających i zażąda jego rezygnacji. Nie wiadomo więc, czy do transferu dojdzie, bo prezes Laskowski nie zamierza podawać się do dymisji.

Tuż po objęciu urzędu sędziowie Sądu Najwyższego składają wnioski o wyłączenie z powodu braku niezależności sądu lub braku niezawisłości sędziego. Zrobił to już nawet sędzia powołany w czerwcu. Powołują się na błędnie przeprowadzoną procedurę ich nominacji. Zdaniem niektórych sędziów błędnie wybrany sędzia nie powinien też rozpoznawać wniosków o wyłączenie innych sędziów będących w tej samej sytuacji.

W świetle obowiązujących przepisów przeprowadzenie postępowania mediacyjnego na etapie wykonywania kary jest wyzwaniem. Pilotaż w jednostkach penitencjarnych okręgu lubelskiego pokazał jednak jak istotne może być to dla osadzonych, bo daje szanse na pojednanie z osobą pokrzywdzoną i choćby osiągnięcie porozumienia - mówi dr Marcin Romanowski, wiceminister sprawiedliwości.

Wykonaliśmy postanowienie Trybunału Sprawiedliwości UE, jeśli chodzi o likwidację Izby Dyscyplinarnej SN - powiedział w poniedziałek rzecznik rządu Piotr Müller. I zapowiedział, że rząd zawnioskuje o to, by kary na Polskę przestały być naliczane, ponieważ powód ich naliczania stał się nieaktualny. Zdaniem prawników TSUE może nie uznać tego argumentu.

Sędziów Trybunału Konstytucyjnego wybiera Sejm większością kwalifikowaną 3/5 głosów, prezes jest powoływany na kadencję, ale kierownictwo Trybunałem nie jest jednoosobowe tylko kolegialne, jawne rozpoznawanie spraw, prawo organizacji społecznych do składania wniosków, a także stwierdzenie nieważności wyroków wydanych z udziałem tzw. dublerów - takie m.in. rozwiązania proponuje zespół ekspertów Fundacji Batorego.

Małgorzata Bednarek, była sędzia zlikwidowanej na podstawie obowiązującej od 15 lipca br. nowelizacji ustawy Izby Dyscyplinarnej, będzie teraz sędzią w Izbie Karnej Sądu Najwyższego. To pierwsza taka podana do publicznej wiadomości decyzja. Zgodnie z ustawą sędziowie zlikwidowanej izby mogą orzekać w innych izbach SN lub przejść w stan spoczynku.

Chodzi o słynny już artykuł 37a Kodeksu karnego, który poprawiony został jedną z tarcz antycovidowych. Larum podnosili wówczas i prawnicy, i lekarze, wskazując, że sędzia po zmianach będzie miał mniejszą swobodę orzekania i stosowania kary wolnościowej. Teraz czeka nas kolejna zmiana - ustawodawca z jednej strony przepis zaostrza, z drugiej... łagodzi.

Mediacja częścią resocjalizacji? Taka wizja wydaje się w polskich więzieniach możliwa - pilotaż już był w okręgu lubelskim i jak wynika z raportu, są i chęci wśród osadzonych, i efekty. Problem w tym, że samo środowisko łatwe nie jest - rządzi się swoimi prawami, do tego dochodzą braki w przepisach, w kadrach, w edukacji i kwestie finansowe. Co ważne, resort sprawiedliwości widzi w tym potencjał i zapowiada prace nad przepisami oraz rekomendacjami.

By w sprawie cywilnej uzyskać pełnomocnika z urzędu trzeba z jednej strony być w trudnej sytuacji finansowej, z drugiej wykazać potrzebę jego udziału w postępowaniu. Jak podkreślają prawnicy, droga do tego łatwa nie jest, a sędziowie mają w tym zakresie luz decyzyjny, więc często stronie nie dają wiary. Problemem może być, choć nie powinno, zbyt profesjonalnie przygotowanie pozwu i wniosku, świadczące o tym, że radca lub adwokat już zaangażował się w sprawę.

Ministerstwo Sprawiedliwości prowadzi prace analityczno-koncepcyjne dotyczące kompleksowego uregulowania kwestii opłat i stawek za czynności adwokackie i radcowskie - wynika z odpowiedzi, które przesłało RPO. Teraz Przemysław Rosati, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej wystosował pismo z zapewnieniem gotowości aktywnego włączenia się przedstawicieli Adwokatury oraz środowiska naukowego w te prace.

Pierwsza prezes SN prof. Małgorzata Manowska przekazała swoje obowiązki na czas urlopu, do września br., prezes SN kierującej Izbą Cywilną Joannie Misztal-Koneckiej i ta wyznaczyła pięciu sędziów, którzy tymczasowo zajmą się dyscyplinarkami sędziów. Inne zawody prawnicze poczekają. Pracami Izby Odpowiedzialności Zawodowej pokieruje tymczasowo sędzia Izby Karnej Wiesław Kozielewicz.

Komisja Europejska wszczęła w piątek drugi etap procedury naruszeniowej przeciwko Polsce w związku z orzeczeniami polskiego Trybunału Konstytucyjnego z 14 lipca i 7 października dotyczących prymatu prawa unijnego. KE oczekuje, że Polska podejmie niezbędne środki dla zapewnienia zgodności z prawem UE. W przeciwnym razie Komisja może skierować sprawę do Trybunału Sprawiedliwości.

Do losowania przeprowadzanego podczas posiedzenia Kolegium Sądu Najwyższego przygotowany zostanie przezroczysty pojemnik w postaci urny, w której umieszczone będą mniejsze, nieprzezroczyste pojemniki zawierające kartki z nazwiskami i imionami sędziów biorących udział w losowaniu - prezydent przygotował Regulamin Sądu Najwyższego, który został opublikowany w Dzienniku Ustaw pod pozycją 1492.

Trzeba poprawić ramy funkcjonowania Rzecznika Praw Obywatelskich w Polsce, z uwzględnieniem europejskich standardów - rekomenduje Komisja Europejska. Jest to jedno z siedmiu zaleceń, które znalazło się w opracowanym przez KE corocznym sprawozdaniu na temat praworządności.

Nowelizacja ustawy o zmianach w Sądzie Najwyższym, która przewiduje m.in. likwidację Izby Dyscyplinarnej i utworzenie w jej miejsce Izby Odpowiedzialności Zawodowej oraz możliwość weryfikacji orzeczeń o zawieszeniu w orzekaniu lub uchyleniu immunitetu wobec sędziów, obowiązuje od piątku 15 lipca.

Wejście w życie ustawy likwidującej Izbę Dyscyplinarną nie oznacza automatycznego wstrzymania kar za jej niezawieszenie. Jeśli polski rząd o to wystąpi, to być może Trybunał Sprawiedliwości UE zdecyduje o wstrzymaniu dalszego ich naliczania, ale anulowanie kary wstecz nie wchodzi w rachubę - twierdzi prof. Dariusz Adamski z Uniwersytetu Wrocławskiego.

Wśród pracowników sądów coraz głośniej mówi się o tym, że ich postulaty płacowe nie zostały w 2022 roku zrealizowane. To ma szczególne znaczenie w związku z rosnącą inflacją i pogarszającą się sytuacją gospodarczą. Rozgoryczenie wzrasta m.in. wśród kuratorów sądowych, tym bardziej, że problemu wynagrodzeń nie rozwiązuje projekt nowelizacji ich ustawy, który jest już w Sejmie. O płace obawiają się też m.in. referendarze.

Nowela kodeksu karnego, która przechodzi właśnie przez parlament, daje sędziemu możliwość, i to na etapie wydawania wyroku, by w przypadku dożywotniego pozbawienia wolności zastosował zakaz przedterminowego warunkowego zwolnienia. Prawnicy biją na alarm, bo w ich ocenie "grzebana" jest w ten sposób resocjalizacja, a co jeszcze ważniejsze, takie rozwiązanie jest sprzeczne i z Konstytucją, i z Europejską Konwencją Praw Człowieka.

Trybunał Sprawiedliwości UE 12 października 2022 r. zajmie się najgorętszym ostatnio tematem dla frankowiczów, czyli tzw. wynagrodzeniem za korzystanie z kapitału kredytu w wypadku uznania umowy za nieważną. Obecnie w Polsce toczą się już tysiące postępowań sądowych z powództw banków przeciwko frankowiczom, które dotyczą właśnie wynagrodzenia za korzystanie z kapitału kredytu.

Po kilku latach przerwy powraca kwestia zmian w dostępie do zawodu doradcy podatkowego. Mówi się też o poszerzeniu uprawnień doradców. Chodzi m.in. o sprawy dotyczące ubezpieczeń społecznych i postępowania rejestrowe w Krajowym Rejestrze Sądowym. Najpewniej aplikacja, na wzór innych zawodów prawniczych, nie będzie jednak wprowadzona.

Najwyższa Izba Kontroli badała, jak policjanci są przygotowani do zapobiegania zagrożeniom bezpieczeństwa publicznego, przywracania zakłócanego porządku i ładu publicznego, z wykorzystywaniem środków przymusu bezpośredniego. Wyszło, że pietą achillesową jest system szkolenia, a do tego dochodzą braki w wyposażeniu i ograniczone wykorzystanie kamer nasobnych. Samo działanie jest jednak zazwyczaj prawidłowe.

Wraca sprawa awansów kuratorów sądowych. Poprzednio głośno o tym było w 2018 r. - wówczas tylko w Katowicach czekało na nie ok. 100 osób. Resort rozważał nawet zmiany w przepisach. Ostatecznie w 2019 r. przyznano ich ponad 600. Teraz awanse są, ale i dysproporcje w skali kraju duże, a w apelacji katowickiej znowu czeka na nie kilkudziesięciu kuratorów.

Izba Dyscyplinarna wydała ponad tysiąc orzeczeń. Jej roczne wydatki to 18,2 mln zł. Plus wynoszące 1 mld 200 tys. zł kary naliczane przez Trybunał Sprawiedliwości UE. TSUE i Europejski Trybunał Praw Człowieka zakwestionowały legalność tego organu, a polskie władze, pod groźbą wstrzymania unijnych funduszy zdecydowały o likwidacji Izby. Jej członkowie szukają sobie teraz miejsca w innych izbach SN.

Znaczący przyrost liczby pytań prejudycjalnych kierowanych przez polskie sądy do Trybunału Sprawiedliwości UE dotyczy po części zagadnień, które mogłyby stanowić przedmiot badania przez Trybunał Konstytucyjny, do którego z kolei wpływa coraz mniej pytań. To w niektórych sprawach droga zastępcza, wynikająca z braku wiary w możliwość dokonania rzetelnej kontroli konstytucyjności przepisów przez ten ostatni organ.

Oddzielić funkcję ministra sprawiedliwości od funkcji prokuratora generalnego i zapewnić funkcjonalną niezależność prokuratury od rządu - takie zalecenie Komisji Europejskiej znalazło się w opublikowanym w środę sprawozdaniu na temat praworządności w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Według ministra i prokuratora generalnego to nieuprawnione i czysto polityczne żądanie.

Notariusz jako płatnik nie może zignorować obowiązku obliczenia i pobrania podatku od czynności cywilnoprawnych w sytuacji stwierdzenia nadpłaty u podatnika. Płatnicy obowiązani są uzależnić dokonanie czynności cywilnoprawnej od uprzedniego zapłacenia podatku. Potwierdza to wtorkowy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Od kilku dni krajowy rzecznik dyscyplinarny sędziów Piotr Schab jest prezesem Sądu Apelacyjnego w Warszawie, a jego zastępca na stanowisku rzecznika wiceprezesem tego sądu. Drugi z zastępców rzecznika, Michał Lasota, został niedawno prezesem Sądu Okręgowego w Olsztynie. Wszyscy trzej w ostatnich latach bardzo szybko awansowali w strukturze wymiaru sprawiedliwości.