Nowelizacja procedury cywilnej z 2019 roku nadal budzi wątpliwości sądów. Do Izby Cywilnej Sądu Najwyższego wpłynęło istotne dla praktyki sądowej zagadnienie prawne - czy sąd odwoławczy z urzędu sporządza uzasadnienie postanowienia o odrzuceniu apelacji oraz czy z urzędu doręcza stronie postanowienie o odrzuceniu apelacji z uzasadnieniem?

Postulaty płacowe pracowników sądów, prokuratury i Instytutu Ekspertyz Sądowych spełniono w bieżącym roku jedynie w marginalnym zakresie - piszą do ministra sprawiedliwości Krajowa Rada Związku Zawodowego Pracowników Wymiaru Sprawiedliwości RP, Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Pracowników Wymiaru Sprawiedliwości RP oraz Międzyzakładowa Organizacja Związkowa NSZZ „Solidarność” Pracowników Sądownictwa i Prokuratury. Domagają się jeszcze w tym roku podwyżek sięgających 12 proc., a w 2023 r. - 20 procent.

Sądy mają problem z opłatami, które powinien zapłacić komornik sądowy za informacje o kontach dłużników, płatników składek. Nie wiedzą, czy ZUS-owi przysługuje roszczenie do sądu cywilnego o zapłatę należności w postępowaniu egzekucyjnym. Izba Cywilna Sądu Najwyższego podejmie w tej sprawie uchwałę.

Uchwalona przez Sejm 7 lipca ustawa wprowadza wiele rażących niespójności w strukturze sankcji karnych. I tak choćby zrównuje pod względem kary pozbawienia wolności rozbój z użyciem broni palnej z nierzetelnym prowadzeniem dokumentacji działalności gospodarczej. Pijanemu kierowcy będzie się konfiskować auto, niezależnie czy spowodował wypadek fiatem 125p czy nowym mercedesem.

Długotrwałe zawieszenie spraw w oczekiwaniu na rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego narusza wynikające z Europejskiej Konwencji Praw Człowieka prawo do sądu w rozsądnym czasie oraz prawo do efektywnych środków odwoławczych - stwierdził w ogłoszonym w czwartek orzeczeniu Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu.

Wagarowanie, zniszczenie ławki, drobna kradzież – o takich czynach szkoła nie będzie musiała zawiadamiać policji ani sądu rodzinnego. Zamiast tego dyrektor nałoży na ucznia środki wychowawcze - np. każąc mu posprzątać klasy lub pomalować zniszczoną ścianę. Zmiany przewidziane w nowelizacji prawa o postępowaniu w sprawach nieletnich mają obowiązywać od 1 września 2022 r.

Wprowadzenie granicy przejawów demoralizacji na poziomie 10 lat, obligatoryjne kierowanie do poprawczaków w przypadku poważniejszych czynów karalnych, okręgowe ośrodki wychowawcze, w końcu dodatkowe kompetencje dla dyrektorów szkoły - to główne zmiany w ustawie o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich, którą podpisał prezydent.

Mediacja po wyroku może być jednym z ważnych elementów i sprawiedliwości naprawczej, i przygotowania osadzonego do opuszczenia jednostki penitencjarnej. Problem w intencjach, które nie zawsze wiążą się z zadośćuczynieniem, i naprawą tego, co ukarany zrobił. Sposobem mogłoby być przygotowanie do mediacji zarówno skazanego, jak i pokrzywdzonych poprzez warsztaty oraz terapie.

Obwiniony adwokat otrzymał karę nagany za to, że nie uczestniczył jako obrońca w rozprawach i nie usprawiedliwił swojego niestawiennictwa na kilku terminach rozpraw. Ponadto zaniedbał złożenie wniosku o dobrowolne poddanie się karze przez swego klienta. Swoją postawą przedłużył proces o kilka miesięcy.

Sędziowie orzekający w nowoutworzonej Izbie Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego zostali przydzieleni do spraw, w których będą sprawozdawcami. Zostało też wydane pierwsze orzeczenie dotyczące wyznaczenia sądu dyscyplinarnego do rozpoznawania sprawy sędziego w pierwszej instancji.

Przy tej okazji poprawek do kodeksu postępowania karnego minister sprawiedliwości chce zmienić Prawo o prokuraturze. Czyli ograniczyć wpływ premiera na obsadzanie kierowniczych stanowisk w Prokuraturze, dając pełnię władzy w tym zakresie Prokuratorowi Krajowemu. Opozycja skrytykowała ten pomysł widząc w tym próbę "zabetonowania" awansów w razie oddzielenia Prokuratora Generalnego od funkcji ministra sprawiedliwości.

Obowiązek wykazania braku winy za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki ciąży na członkach jej zarządu. Skoro nie potrafili tego udowodnić, to przy zaistnieniu pewnych przesłanek ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Jeśli spółka nie regulowała zobowiązań podatkowych w prawidłowej wysokości, to należało uznać, że wystąpiła przesłanka niewypłacalności – stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny.

Ponieważ Unia Europejska jest zaangażowana w porządek międzynarodowy funkcjonujący na podstawie uzgodnionych zasad, to sami musimy przestrzegać zasad praworządności. W przeciwnym razie tracimy wiarygodność - stwierdził komisarz UE ds. praworządności Didier Reynders, nawiązując do sporu o praworządność w Polsce i blokowania funduszy z Krajowego Planu Odbudowy.

W myśl noweli Kodeksu karnego, którą zajmie się Senat, 14-latek za zabójstwo ze szczególnym okrucieństwem lub zabójstwo wielu osób odpowie jak dorosły. Tym samym będzie mógł trafić "za kraty" nawet na 30 lat, choć przewidziano też nadzwyczajne złagodzenie kary. Adwokaci alarmują, że to krok groźny z perspektywy społecznej, a nastolatek, czyli dziecko, powinien podlegać nie represji, a oddziaływaniom terapeutycznym.

Rząd nie zmienia kursu na karanie lekarzy. Wyższa będzie minimalna kara wolnościowa, która skazanemu lekarzowi umożliwia zamianę więzienia na nieodpłatne prace społeczne. Ustawodawca wykonał co prawda gest w stronę lekarzy: sąd nie będzie musiał orzekać zakazu wykonywania zawodu w przypadku kary wolnościowej. To jednak lekarzy nie satysfakcjonuje, bo domagają się procedury no-fault.

We wtorek, 19 lipca 2022 r. sędzia Sądu Najwyższego Jarosław Sobutka został przeniesiony do Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Sędzia przed ostatnie lata orzekał w Izbie Dyscyplinarnej. Wcześniej był przewodniczącym Wyższego Sądu Dyscyplinarnego przy Krajowej Izbie Radców Prawnych i Głównym Rzecznikiem Dyscyplinarnym tej Izby.

Więcej spraw, mniej sędziów, dłuższy czas oczekiwania na uzyskanie wyroku, a także liczne wątpliwości narosłe wokół prawidłowości powołań sędziowskich – taki jest bilans trwających od 7 lat zmian w sądownictwie, stwierdza w najnowszym raporcie Helsińska Fundacja Praw Człowieka. I zarzuca ministrowi sprawiedliwości manipulowanie danymi o sprawności sądów.

Dr Jarosław Duś, sędzia zlikwidowanej Izby Dyscyplinarnej napisał do prezesa Izby Karnej Sądu Najwyższego dr Michała Laskowskiego, że gotów jest przejść do kierowanej przez niego Izby, ale zarzuca mu przynależność do partii politycznej, niewłaściwą obsadę składów orzekających i zażąda jego rezygnacji. Nie wiadomo więc, czy do transferu dojdzie, bo prezes Laskowski nie zamierza podawać się do dymisji.

Tuż po objęciu urzędu sędziowie Sądu Najwyższego składają wnioski o wyłączenie z powodu braku niezależności sądu lub braku niezawisłości sędziego. Zrobił to już nawet sędzia powołany w czerwcu. Powołują się na błędnie przeprowadzoną procedurę ich nominacji. Zdaniem niektórych sędziów błędnie wybrany sędzia nie powinien też rozpoznawać wniosków o wyłączenie innych sędziów będących w tej samej sytuacji.

W świetle obowiązujących przepisów przeprowadzenie postępowania mediacyjnego na etapie wykonywania kary jest wyzwaniem. Pilotaż w jednostkach penitencjarnych okręgu lubelskiego pokazał jednak jak istotne może być to dla osadzonych, bo daje szanse na pojednanie z osobą pokrzywdzoną i choćby osiągnięcie porozumienia - mówi dr Marcin Romanowski, wiceminister sprawiedliwości.

Wykonaliśmy postanowienie Trybunału Sprawiedliwości UE, jeśli chodzi o likwidację Izby Dyscyplinarnej SN - powiedział w poniedziałek rzecznik rządu Piotr Müller. I zapowiedział, że rząd zawnioskuje o to, by kary na Polskę przestały być naliczane, ponieważ powód ich naliczania stał się nieaktualny. Zdaniem prawników TSUE może nie uznać tego argumentu.

Sędziów Trybunału Konstytucyjnego wybiera Sejm większością kwalifikowaną 3/5 głosów, prezes jest powoływany na kadencję, ale kierownictwo Trybunałem nie jest jednoosobowe tylko kolegialne, jawne rozpoznawanie spraw, prawo organizacji społecznych do składania wniosków, a także stwierdzenie nieważności wyroków wydanych z udziałem tzw. dublerów - takie m.in. rozwiązania proponuje zespół ekspertów Fundacji Batorego.

Małgorzata Bednarek, była sędzia zlikwidowanej na podstawie obowiązującej od 15 lipca br. nowelizacji ustawy Izby Dyscyplinarnej, będzie teraz sędzią w Izbie Karnej Sądu Najwyższego. To pierwsza taka podana do publicznej wiadomości decyzja. Zgodnie z ustawą sędziowie zlikwidowanej izby mogą orzekać w innych izbach SN lub przejść w stan spoczynku.

Chodzi o słynny już artykuł 37a Kodeksu karnego, który poprawiony został jedną z tarcz antycovidowych. Larum podnosili wówczas i prawnicy, i lekarze, wskazując, że sędzia po zmianach będzie miał mniejszą swobodę orzekania i stosowania kary wolnościowej. Teraz czeka nas kolejna zmiana - ustawodawca z jednej strony przepis zaostrza, z drugiej... łagodzi.

Mediacja częścią resocjalizacji? Taka wizja wydaje się w polskich więzieniach możliwa - pilotaż już był w okręgu lubelskim i jak wynika z raportu, są i chęci wśród osadzonych, i efekty. Problem w tym, że samo środowisko łatwe nie jest - rządzi się swoimi prawami, do tego dochodzą braki w przepisach, w kadrach, w edukacji i kwestie finansowe. Co ważne, resort sprawiedliwości widzi w tym potencjał i zapowiada prace nad przepisami oraz rekomendacjami.

By w sprawie cywilnej uzyskać pełnomocnika z urzędu trzeba z jednej strony być w trudnej sytuacji finansowej, z drugiej wykazać potrzebę jego udziału w postępowaniu. Jak podkreślają prawnicy, droga do tego łatwa nie jest, a sędziowie mają w tym zakresie luz decyzyjny, więc często stronie nie dają wiary. Problemem może być, choć nie powinno, zbyt profesjonalnie przygotowanie pozwu i wniosku, świadczące o tym, że radca lub adwokat już zaangażował się w sprawę.

Ministerstwo Sprawiedliwości prowadzi prace analityczno-koncepcyjne dotyczące kompleksowego uregulowania kwestii opłat i stawek za czynności adwokackie i radcowskie - wynika z odpowiedzi, które przesłało RPO. Teraz Przemysław Rosati, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej wystosował pismo z zapewnieniem gotowości aktywnego włączenia się przedstawicieli Adwokatury oraz środowiska naukowego w te prace.

Pierwsza prezes SN prof. Małgorzata Manowska przekazała swoje obowiązki na czas urlopu, do września br., prezes SN kierującej Izbą Cywilną Joannie Misztal-Koneckiej i ta wyznaczyła pięciu sędziów, którzy tymczasowo zajmą się dyscyplinarkami sędziów. Inne zawody prawnicze poczekają. Pracami Izby Odpowiedzialności Zawodowej pokieruje tymczasowo sędzia Izby Karnej Wiesław Kozielewicz.

Komisja Europejska wszczęła w piątek drugi etap procedury naruszeniowej przeciwko Polsce w związku z orzeczeniami polskiego Trybunału Konstytucyjnego z 14 lipca i 7 października dotyczących prymatu prawa unijnego. KE oczekuje, że Polska podejmie niezbędne środki dla zapewnienia zgodności z prawem UE. W przeciwnym razie Komisja może skierować sprawę do Trybunału Sprawiedliwości.

Do losowania przeprowadzanego podczas posiedzenia Kolegium Sądu Najwyższego przygotowany zostanie przezroczysty pojemnik w postaci urny, w której umieszczone będą mniejsze, nieprzezroczyste pojemniki zawierające kartki z nazwiskami i imionami sędziów biorących udział w losowaniu - prezydent przygotował Regulamin Sądu Najwyższego, który został opublikowany w Dzienniku Ustaw pod pozycją 1492.