Negatywne oceny za nieodrobienie lekcji, nawet bez zmian planowanych przez resort edukacji, są niezgodne z prawem - mówił Marcin Kruszewski, prawnik prowadzący popularny kanał "Prawo Marcina" podczas Dnia Edukacji Prawnej, zorganizowanego przez Fundację Edukacji Prawnej "Iustitia" i Wolters Kluwer.

15 marca przypada już ósmy Dzień Edukacji Prawnej, który jest zwieńczeniem całorocznej akcji edukacyjnej prowadzonej przez sędziów ze Stowarzyszenia Sędziów Polskich z „Iustitia” i ich partnerów. Celem jest promocja wiedzy prawniczej, rozbudzenie zainteresowania, w szczególności dzieci i młodzieży, tematyką prawa, a także przybliżenie instytucji wymiaru sprawiedliwości.

Przy rekrutacji do szkół podstawowych obowiązuje rejonizacja - w pierwszej kolejności przyjmowani są kandydaci zamieszkali w obwodzie szkoły podstawowej - przyjmowani są z urzędu na podstawie zgłoszenia. W postępowaniu rekrutacyjnym są brane pod uwagę kryteria określone przez organ prowadzący, z uwzględnieniem zapewnienia jak najpełniejszej realizacji potrzeb dziecka i jego rodziny oraz lokalnych potrzeb społecznych. Może też być brane pod uwagę kryterium dochodu na osobę w rodzinie kandydata.

Dzień Edukacji Prawnej jest zwieńczeniem zaangażowania sędziów i partnerów w całoroczną działalność edukacyjną, której celem jest promocja wiedzy prawnej - mówi Elżbieta Piotrowska-Albin, wiceprezes Fundacji Edukacji Prawnej Iustitia. - W tym roku chcemy zwrócić uwagę na to, że znajomość prawa jest podstawą skutecznej aktywności, jako obywatela, a aktywni obywatele są niezbędnym czynnikiem konstytuującym demokratyczne państwo prawa.

Jako sędzia gospodarcza widzę, że poziom wiedzy prawnej stron jest wysoki. Jednak pytania o prawo na spotkaniach z dziećmi mnie zatrważają. Pytają m.in. o to czy cała klasa może zostać ukarana za to, co zrobiła jedna osoba albo czy za złe zachowanie można je ukarać złą oceną z konkretnego przedmiotu. To pokazuje jak wiele jeszcze jest do zrobienia - mówi w Dniu Edukacji Prawnej sędzia Katarzyna Orłowska-Mikołajczyk, prezeska Fundacji Edukacja Prawnej "Iustitia".

Podwyżka płacy minimalnej spowodowała konieczność podwyższenia wynagrodzeń pracowników...

Wykonywanie mandatu radnego ma być służbą na rzecz lokalnej społeczności. Dlatego oprócz diety radny nie może liczyć na dodatkowe korzyści majątkowe, w tym na możliwość preferencyjnego zatrudnienia albo zawarcia umowy cywilnoprawnej z gminą. Od istniejących zakazów są jednak wyjątki.

Jesteśmy zdeterminowani, żeby prawdziwe wartości, które kształtowały Polskę jako silny kraj w Unii Europejskiej, dzisiaj współdzieliły też z nami młode osoby - powiedziała minister edukacji Barbara Nowacka. Szkoła jest właśnie tym miejscem, gdzie powinna być kształtowana rzetelna debata i odporność na fake newsy - wskazała.

Resort edukacji utrzyma bazę "Sportowe Talenty" i testy sprawnościowe dla dzieci i młodzieży. Barbara Nowacka podkreśliła we wtorek, że jednym z zadań edukacji jest zadbanie o ich zdrowie i sprawność fizyczną. 1 marca rozpoczęto testy, które mają zbadać sprawność uczniów - dodał minister sportu Sławomir Nitras.

Wskazywana przez wojewodę przyczyna, stanowiąca przeszkodę do zatwierdzenia konkursu przez wójta w postaci wakatu na stanowisku dyrektora zespołu szkolno-przedszkolnego, nie istniała. Zatem wójt nie naruszył Prawa oświatowego, zatwierdzając konkurs. Naczelny Sąd Administracyjny nie dostrzegł też innych przeszkód prawnych do zatwierdzenia konkursu na dyrektora zespołu szkolnego w Miedźnie.

Obecnie organy nadzoru pedagogicznego mogą uchylić całość lub część szkolnego statutu w trybie następczym - uważa Mikołaj Wolanin, prezes Fundacji na rzecz Praw Ucznia. Widziałbym natomiast dużą wartość w tym, by stosowna kontrola legalności odbywała się także w trybie prewencyjnym, wraz z każdym uchwaleniem czy nowelizacją. Uważam jednak, że lepiej to zadanie wykonywaliby wojewodowie.

Nauczycielowi przysługuje wynagrodzenie wyłącznie za zrealizowane godziny ponadwymiarowe. Zwyczajowo w tygodniu, kiedy nauczyciel jest nieobecny w pracy, liczbę godzin ponadwymiarowych ustala się, pomniejszając pensum nauczyciela o jedną piątą tego wymiaru za każdy dzień usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

W ciągu dwóch lat nastąpił lawinowy wzrost liczby uczniów z Ukrainy w polskich szkołach. To oczywiście efekt migracji po wybuchu wojny. Z raportu opublikowanego przez Najwyższą Izbę Kontroli wynika, że polski system edukacji podołał temu obciążeniu i stworzono odpowiednie warunki dla kształcenia dzieci cudzoziemców. Część dzieci nie uczęszcza jednak do polskich szkół i nie wiadomo czy uczą się w trybie zdalnym na Ukrainie, czy znalazły się w ogóle poza systemem kształcenia. Tu trzeba poprawić przepisy.

Od września 2022 roku szkoły podstawowe muszą zapewnić uczniom w ciągu dnia jeden gorący posiłek i możliwość jego spożycia. Nie oznacza to jednak obowiązku posiadania własnej kuchni. Mimo dopłat, nie we wszystkich szkołach udało się zorganizować odpowiednią infrastrukturę. Do końca kwietnia jednostki samorządu terytorialnego mogą występować o kolejne dopłaty.

Ubiegłoroczna nowelizacja Prawa oświatowego wprowadziła obowiązkowe testy sprawnościowe dla uczniów klas IV-VIII szkół podstawowych i dla uczniów szkół ponadpodstawowych. W tym roku zostaną one przeprowadzone po raz pierwszy - potrwają od marca do kwietnia. Nauczyciel WF sprawdzi, jak uczniowie radzą sobie w czterech sprawnościach, ale wyniki testów nie wpłyną na ocenę z wychowania fizycznego.

Do końca marca nauczyciele muszą otrzymać dodatkowe wynagrodzenie roczne, czyli tzw. trzynastki. Mogą liczyć na nie nie tylko pedagodzy, którzy przepracowali cały rok. "Trzynastka" w proporcjonalnie zmniejszonej części przysługuje w przypadku, gdy nauczyciel przepracuje sześć miesięcy. Nauczyciele mogą też liczyć na podwyżki, bo obowiązuje już rozporządzenie o minimalnych stawkach wynagrodzenia pedagogów.

Skokowo zwiększa się liczba nowych i zmienionych przepisów. W 2023 roku ogłoszono aż 143 155 nowych aktów prawnych – ponad 15 tys. więcej niż rok wcześniej. Przynajmniej raz zmieniono natomiast 31 968 aktów. Najczęściej zmieniana była ustawa o PIT. Nadal wiele przepisów wchodzi w życie z datą wsteczną - w momencie publikacji dowiadujemy się, że... ustawa już dawno obowiązuje. To tylko niektóre problemy wskazane w raporcie „Poprawmy prawo”.

Nauczycielowi, który w ramach wykonywania swoich obowiązków pracowniczych ma wyjechać z uczniami na wycieczkę szkolną poza miejscowość będącą siedzibą szkoły, trzeba wydać polecenie wyjazdu służbowego - ustne lub pisemne (delegacja). To jednak, czy otrzyma zwrot kosztów zależy od tego, kto zapłacił za wycieczkę.

Stosowanie monitoringu w szkolnych toaletach, natryskach i szatniach narusza godność uczniów - wskazują w jednej z interpelacji posłowie i pytają ministerstwo o plany dotyczące zmian w przepisach. Regulacje prawa oświatowego, które pozwalają na instalację monitoringu w takich miejscach, od lat budzą wątpliwości. Eksperci twierdzą, że pozwalają dyrektorowi na arbitralność w podejmowaniu decyzji o instalacji kamer.

Zmiany w podstawie programowej wzbudziły żywą dyskusję - tak wśród nauczycieli, jak i rodziców oraz polityków. Podnoszono m.in. usunięcie bitwy pod Grunwaldem z podstawy nauczania historii w szkołach podstawowych, kwestie omawiania rzezi wołyńskiej, czy niektóre zmiany w kanonie lektur - jak przeniesienie sporej części na listę lektur uzupełniających. Do resortu edukacji spłynęły tysiące sugestii - nauczyciele liczą, że zostaną one wzięte pod uwagę.

Legalny pobyt obywateli Ukrainy i określonych członków ich rodzin, którzy w okresie od 24 lutego 2022 r. przybyli do Polski w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium Ukrainy, został przedłużony co do zasady do 30 czerwca 2024 r. W niektórych przypadkach do 31 sierpnia lub 30 września. Do roku wydłuża preferencje podatkowe dla tych, którzy udzielają pomocy humanitarnej.

Minister edukacji powoła zespół, który zajmie się postulatami dotyczącymi m.in. sposobu wynagradzania, awansu zawodowego, czasu pracy, uprawnień nauczycieli. Analizie będzie mogła zostać poddana również kwestia prawa nauczycieli do nagrody jubileuszowej za 45 lat pracy - odpowiada MEN na interpelację poselską.

Eksperci Forum Prawo dla Rozwoju apelują o regulację obrotu tzw. woreczkami nikotynowymi. To saszetki doustne zawierające nikotynę, które zdobywają popularność wśród młodzieży. Produkty te nie są objęte akcyzą, inaczej niż inne wyroby zawierające nikotynę, nie istnieją też regulacje zabraniające ich sprzedaży osobom niepełnoletnim.

Nie ma żadnych polskich badań, które potwierdzają, że likwidacja prac domowych będzie korzystna dla uczniów - wskazują przeciwnicy zmiany, którą przygotował resort edukacji. Ten twierdzi jednak, że są podstawy, by twierdzić, że uczniowie likwidacji zadań domowych potrzebują. Jednocześnie resort zamierza doprecyzować przepisy, które przekazał do konsultacji.

Pensje pedagogów wzrosną o ponad tysiąc złotych. Największa nominalna podwyżka dotyczyć będzie nauczycieli dyplomowanych. Rozporządzenie ma obowiązywać z datą wsteczną - od 1 stycznia 2024 r., co oznacza, że nauczyciele otrzymają wyrównanie pensji.

Odpis na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych na jednego nauczyciela w 2024 r. w końcu znacznie wzrośnie. Przez lata był on zamrażany w kolejnych ustawach okołobudżetowych, w tym roku takich obostrzeń nie ma. W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2024 r. do ustalania odpisu na fundusz dla nauczycieli stosuje się kwotę bazową określoną w ustawie budżetowej, a ta mocno wzrasta.

Nauczyciele dostaną podwyżki najwcześniej od marca, co oznacza, że część z nich - tych u progu swojej kariery - przez dwa miesiące zarabiało mniej niż płaca minimalna, bo ta wzrosła od 1 stycznia 2024 r. Jak wskazuje Związek Nauczycielstwa Polskiego, należy im się za to wyrównanie i to niezależnie od tego, które przyznaje im rozporządzenie MEN, podpisane 20 lutego 2024 r.

Zaskakujące dla mnie jest to, że standardy ochrony dzieci wywołują tak dużo emocji wśród nauczycieli, dyrektorów i innych pracowników placówek zajmujących się opieką nad dziećmi. W naszych czasach powinny być przecież normą - dziecko jest człowiekiem, podobnie jak dorosły wymaga szacunku. Nie można go poniżać, nie można stosować wobec niego przemocy, trzeba uwzględniać jego wolę - mówi w rozmowie z Prawo.pl Aleksandra Szewera-Nalewajek, trenerka, pedagożka.

Ewentualny rzecznik praw uczniowskich byłby podmiotem umocowanym jedynie ustawowo, a nie konstytucyjnie. Tym samym jego pozycja prawna byłaby słabsza od roli rzeczników konstytucyjnych: praw obywatelskich i praw dziecka - uważa prof. Grzegorz Krawiec z Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej. Wskazuje, że taka instytucja budzi obawy nauczycieli.

Rusza program Ministerstwa Finansów skierowany do uczniów i nauczycieli klas V-VIII szkół podstawowych. Uczestnicząca w nim młodzież dowie się, jak podatki wpływają na codzienne życie. Zgłoszenia do programu można wysyłać od 26 lutego 2024 roku. Konkurs jest dwuetapowy, a jego wyniki zostaną ogłoszone na stronie finansoaktywni.pl do 23 maja 2024 r.