Projekt nowelizacji specustawy dotyczącej koronawirusa wprowadza nowy środek zapobiegawczy - zakaz opuszczania lokalu. Ma być on stosowany nie tylko przez sąd, ale w postępowaniu przygotowawczym przez prokuratora. Zdaniem prawników to instytucja, która mogłaby być alternatywą dla zwykłego aresztu, ale jest wprowadzana na szybko, bez dopracowania. I jest niekonstytucyjna.

Wielu pełnomocników pracuje zdalnie i z pewnością woleliby na bieżąco pracować nad sprawami i wiedzieć co się w nich dzieje, niż zostać zasypani korespondencją po uchyleniu stanu epidemii. Dlatego w tym okresie powinna być całkowicie uchylona skuteczność doręczeń zastępczych i wykorzystywane techniki informatyczne - pisze sędzia Marta Knotz z Sądu Rejonowego w Koszalinie.

Skierowany właśnie do Sejmu pakiet antykryzysowy poszerza katalog spraw niecierpiących zwłoki, do którego dołączone mają zostać m.in. wnioski o przedłużenie i zmianę tymczasowego aresztowania. Zmieniono też propozycje dotyczące przepisów o wnoszeniu i doręczaniu pism procesowych online.

Zaprzestanie wysyłki korespondencji sądowej wydaje się dobrym rozwiązaniem, ma jednak negatywne skutki dla szeregu uczestników postępowania - pełnomocników z urzędu, kuratorów procesowych, mediatorów, biegłych sądowych i tłumaczy. Co z tego, że wydawane są postanowienia o przyznaniu im wynagrodzeń, skoro nie są doręczane. Skutek to brak prawomocności - pisze sędzia Zbigniew Miczek.

Wnioski o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym w sprawie systemu postępowania dyscyplinarnego wobec sędziów są niedopuszczalne - stwierdził w czwartek Trybunał Sprawiedliwości UE, odpowiadając na pytania sądów z Łodzi i Warszawy. Ale dodał, że zadawanie przez sędziów pytań nie może być podstawą dyscyplinarek wobec nich.

Koronawirus ograniczył pracę sądów, a to może bezpośrednio uderzyć w pełnomocników z urzędu, kuratorów procesowych, mediatorów i biegłych sądowych - alarmują prawnicy. Żeby postanowienie o wynagrodzeniu było prawomocne, musi bowiem zostać doręczone. Tymczasem NRA wystąpiła do MS w sprawie należności dla adwokatów - zaległości sięgają kilku miesięcy.

Propozycje Ministerstwa Sprawiedliwości idą wyraźnie w kierunku wygaszenia pracy sądów. Taka decyzja byłaby słuszna, gdybyśmy wiedzieli, że epidemia potrwa kilka tygodni, a przecież wszyscy wiemy, że tak nie będzie. Trzeba więc znaleźć sposób, by wymiar sprawiedliwości jednak nie stanął - piszą adwokaci Grzegorz Prigan, Karol Pachnik.

Nie da się pogodzić przysięgi sędziowskiej z brakiem dbałości o dobro współobywateli. W chwili obecnej nie da się też przeprowadzić wyborów z poszanowaniem zasad równości i powszechności - wskazuje w uchwale Forum Współpracy Sędziów i apeluje do wszystkich sędziów o powstrzymanie się od udziału w procedurach wyborczych.

W związku z epidemią koronawirusa na 21 kwietnia przesunięty został termin Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu Najwyższego w celu wyboru kandydatów na I prezesa tego sądu. Prof. Małgorzata Gersdorf kończy swoją kadencję na tym stanowisku 30 kwietnia. Jeśli do tego czasu nie zostanie wybrany następca, powołana zostanie osoba czasowo kierująca Sądem Najwyższym.

Na podstawie decyzją przedstawicieli rządów państw członkowskich Unii Europejskiej z 11 marca 2020 r., od 23 marca br. na stanowisko rzecznika generalnego Trybunału Sprawiedliwości, na kadencję trwającą do 6 października 2024 r., został powołany francuski prawnik Jean Richard de la Tour.

Dobrze, że projektowane przez resort sprawiedliwości zmiany pozwolą na wnoszenie pism procesowych do sądu drogą elektroniczną, ale bez wprowadzenia jasnych reguł w tym zakresie nie będzie jakichkolwiek gwarancji wywarcia przez tak nadane pisma skutków prawnych - piszą adwokaci Jacek Dubois i Michał Zacharski.

Problem dotyczy prokuratur w całym kraju, choć zwracają na niego uwagę głównie śledczy z miejscowości, w których wyznaczono szpitale dla osób zakażonych SARS CoV-2. Wystosowali oni pisma do swoich przełożonych, domagając się środków ochrony osobistej i wypracowania procedur dotyczących pracy.

Badanie uchwał Sądu Najwyższego przez Trybunał Konstytucyjny jest niedopuszczalne prawnie – uważa Rzecznik Praw Obywatelskich. I dodaje, że TK jest zobowiązany do umorzenia postępowania z wniosku Prezesa Rady Ministrów w sprawie konstytucyjności uchwały połączonych Izb Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2020 r.

Rozwiązania, które pozwolą takim osobom bezpiecznie wyjść z zadłużenia i odbudować normalne życie, bez wiecznego strachu przed komornikiem - to istota nowych przepisów, zawartych we wchodzącej 24 marca br. w życie nowelizacji ustawy – Prawo upadłościowe. Ich skutkiem mają prostsze postępowania o upadłość konsumencką.

Adwokat ma prawo do rozmowy z aresztowanym klientem, ale nie może wynosić listów z aresztu śledczego i dostarczać ich bliskim, gdyż oskarżony musi być obiektywnie osądzony - orzeka Izba Dyscyplinarna SN, przyjmując ustalenia Wyższego Sądu Dyscyplinarnego adwokatury. W tym przypadku list powinien być ocenzurowany.

W obecnym stanie epidemii kontrolowanie osób objętych kwarantanną jest realizowane przez dzielnicowych w ramach „zwykłego” obchodu rejonu służbowego. Policjanci też w największym stopniu niż zazwyczaj realizują obowiązek kontrolowania przestrzegania obowiązujących przepisów prawa - wyjaśnia ekspert dr Izabela Jankowska-Prochot.

W czasie epidemii, zagrożenia epidemicznego lub jeśli poczta przestanie działać, będzie można wnosić pisma procesowe przy użyciu e-PUAP lub poczty elektronicznej. Powinno być jednak opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym - proponuje MS. Chce dopuścić też skany. Prawnicy generalnie to chwalą, choć widzą braki. W ich ocenie sądy powinny zacząć prace "online".

Prawdopodobnie zaplanowane na 31 marca zgromadzenie sędziów Sądu Najwyższego, które ma wybrać kandydatów na pierwszego prezesa zostanie przesunięte, a być może nie odbędzie się przed zakończeniem kadencji prof. Małgorzaty Gersdorf. Wtedy kierującego tymczasowo Sądem Najwyższym wyznaczy prezydent albo odchodząca pierwsza prezes - mówi sędzia Michał Laskowski, rzecznik SN.

Mija drugi tydzień przymusowego przystopowania pracy sądów. Sprawy zdjęto z wokand, odbywają się tylko te pilne, czyli co do zasady - najbardziej istotne dla praw obywateli. I choć ministerstwo uspakaja, że nie jest źle, a prezesi sądów prześcigają się w pudrowaniu sytuacji - nikt nie ma wątpliwości - lada dzień może wymknąć się ona spod kontroli.

Ponieważ u jednej z sędziów orzekających w Sądzie Rejonowym Katowice-Wschód potwierdzono zakażenie koronawirusem, decyzją miejscowej Inspekcji Sanitarnej, kwarantanną zostały objęte osoby, które miały bezpośredni kontakt z sędzią. Budynek sądu przy ul. Francuskiej w Katowicach pozostaje zamknięty.

Lata zaniedbań, uprawiania marketingu politycznego zamiast realnych reform, nieumiejętność znalezienia środków finansowych, a w konsekwencji postępujący paraliż sądów, a w dalszej kolejności zapaść finansowa i możliwa redukcja zatrudnienia w szeroko pojętym wymiarze sprawiedliwości. Jeden wirus – obnażył jeszcze bardziej zapaść wymiaru sprawiedliwości

Środowiska prawnicze postulują to od 15 marca, gdy sądy ograniczyły swoją pracę. Resort sprawiedliwości wprowadza katalog spraw pilnych oraz proponuje wstrzymanie nierozpoczętego i zawieszenie rozpoczętego biegu terminów procesowych. To dobry kierunek, ale w planowanych zmianach są luki - oceniają prawnicy. Wskazują, że jedna z nich może uderzyć w areszty.

W czasie walki z epidemią koronawirusa także prawnicy rozpoczęli wiele akcji w internecie, które mają służyć wzajemnemu wsparciu i pomaganiu innym. Krajowa Rada Radców Prawnych uruchamia właśnie stronę, która ma radców integrować. Działa też grupa "Korona ci z głowy nie spadnie", w ramach której prawnicy opiekują się dziećmi medyków.

Ministerstwo Sprawiedliwości chce by dozorem elektronicznym objętych zostało dodatkowo ponad 16 tysięcy skazanych - tych wobec których orzeczono karę w wymiarze do roku i sześciu miesięcy więzienia. Chodzi o osoby, które nie rozpoczęły jeszcze jej odbywania. Taką możliwość, będą mieć też już osadzeni.

Jeśli w projekcie ustawy znalazłby się przepis dopuszczający przesłanie cyfrowej kopii pisma opatrzonego odręcznym podpisem, byłoby to bardzo dobre rozwiązanie. Ważne jest jednak, aby w sytuacji kryzysowej został określony format zapisania pliku. Powinien to być skan, format pdf. Ważne jest też dobre określenie katalogu spraw pilnych – mówi sędzia Krzysztof Kurosz

Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie jest przygotowany technicznie do przeprowadzania rozpraw online zarówno w formie audio, jak i audiowideo. Wszystkie czynności prawne wykonywane są w sposób bezpieczny, przy użyciu komunikacji elektronicznej. Sąd działa nieprzerwanie, z zastosowaniem aktualnie obowiązujących zaleceń Głównego Inspektora Sanitarnego.

Siedem dni dodatkowego bezpłatnego urlopu na przygotowanie się do egzaminu adwokackiego lub radcowskiego, dla tych którzy nie mogli go zdać w marcu z powodu koronawirusa i trzy dodatkowe miesiące stypendium dla aplikantów sędziowskich egzaminowanych w 2019 r. - proponuje resort sprawiedliwości do noweli specustawy o zagrożeniu COVID-19.

Warszawski Sąd Okręgowy poinformował właśnie, że od 23 marca biuro podawcze będzie drukować e-maile z pismami procesowymi zawierającymi środki odwoławcze. Te wpływające po godzinie 14 mają być drukowane w kolejnym dniu roboczym. Proteza - mówią prawnicy - ale przyznają, że idąca w dobrym kierunku.