Tylko szkoda wyrządzona działaczom niepodległościowym i ich dzieciom przez prześladowania polskich organów, a nie radzieckie organy sądowe wymaga naprawienia krzywd – taki jest sens postanowienia wydanego przez Izbę Karną Sądu Najwyższego. Oznacza to, że osoby skazane przez NKWD i urodzone w więzieniu lub w łagrze, na zesłaniu, nie mogą ubiegać się o rekompensatę.

W warszawskim wydziale frankowym jest obecnie "na biegu" ponad 45 tys. spraw, a sędziowie mają ich w referatach średnio po 1500. Dodatkowo każdego dnia wpływa tu ok. 1000 pism. Skutkiem jest długi czas oczekiwania, nie tylko na pierwsze rozprawy, ale nawet na zabezpieczenie spłaty rat kredytu, a także... sędziowskie wnioski o przeniesienie. MS widzi problem i chce postawić m.in. na digitalizację i kolejne etaty. A prawnicy podkreślają, że czas zastanowić się nad przyszłością wydziału.

Zmiany w konsumenckich postępowaniach grupowych mają szansę w końcu trafić do Sejmu. Są jednak kwestie, które budzą niepokój firm, które mogą znaleźć się w sądzie jako strona pozwana. Przedsiębiorcy boją się zwłaszcza wnoszenia nieprzemyślanych i bezpodstawnych powództw i nadmiernego uprzywilejowania organizacji konsumenckich. Zdaniem prawników do tego jednak droga raczej daleka.

Nowe kierownictwo Ministerstwa Sprawiedliwości od początku podkreśla, że sprawa biegłych jest resortowym priorytetem. Na etapie Komisji Prawniczej jest projekt rozporządzenia - jeszcze starej ekipy - dotyczący stawek biegłych w sprawach cywilnych. Założeniem jest podniesienie ich o 30,49 proc. w stosunku do wysokości w 2023 r. W uwagach sami biegli podkreślają, że proponowany wzrost jest zbyt niski i odbiega od stawek rynkowych.

Grupa posłów Polska 2050-Trzecia Droga skierowała do Sejmu projekt ustawy, który ma formalnie zakończyć działalność Państwowej Komisji ds. badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007-2022, zwanej potocznie "lex Tusk". Wcześniej, w listopadzie 2023 r., odwołano wszystkich jej członków.

Prokurator Generalny Adam Bodnar powołał w Prokuraturze Krajowej Zespół Prokuratorów do opracowania wskazówek metodycznych w zakresie prowadzenia spraw dotyczących odmowy dokonania przerwania ciąży oraz tzw. aborcji farmakologicznej. Pięciu prokuratorów przeanalizuje w tym celu informacje o zakończonych postępowaniach z lat 2016 - 2023.

Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich rozesłało do prezesów sądów publikację „Postępowania w sprawach o uzgodnienie płci. Przewodnik”. RPO namawia też, żeby zapoznali się z nim prawnicy, którzy prowadzą tego typu sprawy. Ma pomóc wypracować dobre praktyki, bo wątpliwości jest sporo. W przepisach gubią się i wnioskodawcy, i sędziowie.

Sąd orzekający w I instancji w postępowaniu, w którym wydano kolejne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po tym samym spadkodawcy, będzie mógł je uchylić - także z urzędu. Ma też powstać mechanizm prewencyjny ujawniający informacje o toczących się postępowaniach spadkowych - to propozycje Ministerstwa Sprawiedliwości, które mają rozwiązać problem wydawania podwójnych orzeczeń o nabyciu spadku w tych samych sprawach.

Psychiczne i fizyczne znęcanie się nad osobą najbliższą, potwierdzone wyrokiem sądu karnego, stanowi jednocześnie naruszenie zasad etycznych i uchybienie godności sędziego. Za taki czyn Sąd Najwyższy w Izbie Odpowiedzialności Zawodowej odebrał skazanemu uposażenie sędziowskie i stan spoczynku. Jest to przestępstwo nawet bardziej szkodliwe społecznie niż jazda po pijanemu – podkreślił sąd.

Kim jest podejrzany, kim świadek, jakie mają prawa i obowiązki, z kim można przyjść na przesłuchanie i składanie wyjaśnień, czym jest protokół przesłuchania i co trzeba z nim zrobić - te i inne kwestia wyjaśnione są we wzorach informacji, które Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało dla świadków i podejrzanych, którzy nie ukończyli 18 roku życia. Projekt trafił do opiniowania.

Nabywcy roszczeń wynikających z dekretu warszawskiego nie przysługuje przymiot strony w sprawie administracyjnej o wydanie decyzji reprywatyzacyjnej na podstawie dekretu Bieruta – orzekł w uchwale Naczelny Sąd Administracyjny. W orzecznictwie sądów ujawniły się rozbieżności na tle wykładni przepisów tego dekretu z 1945 r. w sprawie przejęcia przez państwo gruntów w Warszawie, dlatego Rzecznik Praw Obywatelskich skierował zagadnienie do rozstrzygnięcia.

Sejm w środę, 10 kwietnia, miał zająć się projektem ustawy o TK i projektem przepisów wprowadzających. Ten punkt zostały na razie wykreślony z porządku. Chodzi o zmiany skracające kadencję prezesa Trybunału i zapewniające wybór sędziów większością kwalifikowaną 3/5 głosów. Co więcej zgodnie z nimi wyroki wydane przy udziale tzw. dublerów i ich następców mają być nieważne i nie wywoływać skutków prawnych.

W Sejmie trwają prace nad nową definicją zgwałcenia - do czynu dojdzie, jeżeli sprawca nie uzyska świadomej i dobrowolnej zgody drugiej strony. Do parlamentu wpłynęły opinie - m.in. Biura Analiz Sejmowych i rzecznika praw obywatelskich. Ten ostatni sceptycznie podchodzi do projektu, wskazuje, że zmiana definicji spowoduje trudności interpretacyjne, a nawet doprowadzi do zatarcia już wydanych wyroków.

Banki nie poddają się łatwo w sprawach frankowych. Regułą jest, że składają apelacje od niekorzystnych dla siebie wyroków w I instancji, mimo że przeważnie w II instancji również przegrywają. Nie zniechęca ich też to, że apelacje są często finansowo niekorzystne - koszty banku związane z ich wniesieniem sięgają średnio ok. 35 tysięcy złotych za jedną sprawę, i to bez wynagrodzenia pełnomocnika. Apelacji nie wnoszą, gdy sąd "odfrankawia" umowę.

Jedenastu sędziów Sądu Najwyższego pozwało I Prezes Małgorzatę Manowską i Skarb Państwa jako pracodawców o zaległe wynagrodzenia za 2021 i 2022 r. spowodowane brakiem waloryzacji. Powołują się oni na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z listopada 2023 r. Ugoda w tej sprawie nie doszła do skutku. W konsekwencji teraz Izba Odpowiedzialności Zawodowej SN jako sąd pracy rozstrzygnie spór - niejako we własnej sprawie.

Czas na ustawę frankową, o której się mówiło przy poprzednich wyborach prezydenckich, minął. W sądach, na koniec 2023 r., było ok. 180 tys. spraw frankowych i należy wdrożyć rozwiązania, które to rozładują. Te krótkoterminowe to choćby baza dla sędziów z zagadnieniami i orzeczeniami m.in. TSUE oraz digitalizacja akt. Będziemy też stawiać na ugody - mówi dr Aneta Wiewiórowska-Domagalska, pełnomocniczka ministra sprawiedliwości do spraw ochrony konsumenta.

We wtorek do rejestru przedsiębiorców wpisano otwarcie likwidacji Polskiego Radia. To kolejna odsłona batalii o media publiczne - w poniedziałek warszawski Sąd Rejestrowy wydał długo oczekiwane orzeczenie dotyczące ujawnienia otwarcia likwidacji TVP w Krajowym Rejestrze Sądowym. To o tyle istotne, że w obu przypadkach sąd podjął inną decyzję niż referendarz, który badał sprawę w pierwszej instancji.

Ponad trzy lata temu Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie orzekł, że decyzja ówczesnego premiera Mateusza Morawieckiego z 2020 r., zobowiązująca Pocztę Polską do przygotowania wyborów korespondencyjnych, rażąco naruszyła prawo. W wyniku skargi kasacyjnej sprawa trafiła następnie do NSA. Termin jej rozpoznania został właśnie wyznaczony na 28 czerwca br. w składzie trojga sędziów z Izby Ogólnoadministracyjnej.

Na łączną karę siedmiu lat pozbawienia wolności skazał adwokata Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie. Orzekł też wobec niego zakaz wykonywania zawodu i wszelkiej działalności związanej z udzielaniem porad prawnych również na okres siedmiu lat. Prawnik był oskarżony o powoływanie się na wpływy w policji i doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzania mieniem, utrudnianie postępowania, usiłowanie oszustwa, paserstwo laptopa i składanie fałszywych zeznań.

Obecnie w Izbie Odpowiedzialności Zawodowej w sprawach sędziowskich rządzą rzecznicy powołani ad hoc przez ministra sprawiedliwości. Wycofują wnioski o ukarania sędziów za przekroczenie uprawnień jako funkcjonariusze publiczni. Chodzi najczęściej o odmowę orzekania z sędziami powołanymi po 2017 r. i podważanie tych powołań przez Krajową Radę Sądownictwa.

Pod koniec 2023 roku w sądach było ok. 180 tys. spraw frankowych. Z pewnością jeszcze ich przybędzie. Prokonsumenckie orzecznictwo TSUE, ale i bilans wygranych, zachęca kolejne osoby do kierowania pozwów. W efekcie na pierwszą rozprawę w sprawie frankowej trzeba czekać nawet kilka lat. MS ma propozycje zmian - m.in. digitalizację spraw, bazę z orzecznictwem dla sędziów czy e-pozwy. Sędziowie też postulują zmiany w przepisach.

Przewodnicząca Krajowej Rady Sądownictwa wzywa trzech sędziów Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego Pawła Księżaka, Grzegorza Żmija i Leszka Boska do niepowstrzymywania się od orzekania. Ci trzej sędziowie nie chcą rozpoznawać odwołań od uchwał Rady z powodu koniecznych zmian legislacyjnych usuwających wady procesowe określone w wyroku TSUE Wałęsa przeciwko Polsce. Tamują w ten sposób nominacje prezydenckie, więc powinni zrezygnować z urzędu.

Radca prawny został ukarany przez sąd karą finansową 14 tys. zł za szereg nieetycznych zachowań wobec klientów. Jednak Wyższy Sąd Dyscyplinarny Krajowej Izby Radców Prawnych w Warszawie nie wyszedł poza granice kontroli, zakreślone wniesionym środkiem zaskarżenia. Uniewinnienie od jednego czynu jest prawomocne i nie będzie rozpoznawane przez sąd I instancji, któremu sprawę zwrócono do rozpoznania – orzekł SN w Izbie Odpowiedzialności Zawodowej.

TSUE czeka na rozstrzygnięcie pytania prejudycjalnego polskiego sądu, dotyczące przedawnienia roszczeń banków wobec frankowiczów. Z opublikowanych właśnie uzasadnień do tych pytań wynika, że sąd odpowiada się za takim samym traktowaniem roszczeń kredytobiorców i banków. Nie wiadomo jednak, czy TSUE w ogóle się nimi zajmie - uważają prawnicy, bo sąd wychodzi z błędnego założenia, że przepisy UE mają zastosowanie do sposobu rozliczenia roszczeń restytucyjnych stron nieważnej umowy kredytu.

Gdy po kilku projektach społecznych zapowiadających likwidację skargi nadzwyczajnej deklaruje to także Ministerstwo Sprawiedliwości, los tej kontrowersyjnej instytucji prawnej wydaje się być przesądzony. Ale chyba dopiero po wyborach prezydenckich, bo Andrzej Duda raczej nie podpisze rezygnacji z pomysłu jednego z jego bliskich współpracowników. Tymczasem zająć mają się tym nowe komisje kodyfikacyjne.

Czas przestać ograniczać się do nauki, a zacząć rządzić - mówiły uczestniczki Women Leaders in Law Warsaw Summit 2024, konferencji, która odbyła się 8 kwietnia 2024 r. w Warszawie. Szczyt zorganizowały: Europejska Federacja Adwokatury (FBE) oraz warszawska Izba Adwokacka. Celem spotkania było uhonorowanie osiągnięć kobiet w zawodach prawniczych.

Arbitralność ustawodawcy i niespójność orzecznictwa powodują, że coraz więcej jest spraw, w których nawet doświadczony pełnomocnik nie ma pewności, jak oznaczyć stronę. Konsekwencje ponosi zaś sama strona i to daleko idące, ponieważ grozi jej odrzucenie pozwu albo nieważność postępowania – mówi prof. Marcin Dziurda z Katedry Postępowania Cywilnego Uniwersytetu Warszawskiego.

Cieszmy się z tego, co zostało już osiągnięte, z odzyskania niezależności sędziowskiej. Sędziowie już dzisiaj mają wiele instrumentów, nie trzeba czekać na rozstrzygnięcia ustawowe, które są potrzebne w perspektywie strategicznej - powiedział profesor Marek Safjan podczas XXX Zebrania Zwyczajnego Delegatów Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia, odnosząc się do możliwości rozproszonej kontroli konstytucyjności prawa.

To co się działo przez ostatnie osiem lat, represje wobec sędziów i prokuratorów, efekt mrożący, wynikało z upolitycznienia resortu sprawiedliwości. By temu zapobiegać w przyszłości, konieczne jest nie tylko rozdzielenie funkcji ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego, ale też pozbawienie ministra wpływu na nadzór nad sądownictwem. Kolejnym krokiem jest naprawa systemu dyscyplinarnego - wybrzmiało podczas obrad XXX Zwyczajnego Zebrania Delegatów Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia.

Dostępność wymiaru sprawiedliwości dla osób ze szczególnymi potrzebami zależy od przygotowania pracowników administracyjnych, orzeczników, biegłych, kadry zarządzającej sądem, ale także pełnomocników procesowych. To gwarancja zapewnienia swobodnego komunikowania się z sądem i bycia zrozumianym – mówi w rozmowie z Prawo.pl dr Michał Urban, radca prawny prowadzący Kancelarię Urban Legal.