W Kancelarii Prezesa Rady Ministrów 23 stycznia br. odbyło się kolejne posiedzenie Międzyresortowego Zespołu ds. przywracania praworządności oraz porządku konstytucyjnego. Pierwszym tematem była kwestia wyboru sędziego do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu. Zespół debatował także na temat proponowanych zmian legislacyjnych w ustawie Prawo o ustroju sądów powszechnych.

W środę Rada Ministrów przyjęła informację na temat projektów ustaw skierowanych do Sejmu przez rząd od 21 listopada do 8 grudnia 2023 roku. Wynika z niej, że 14 z nich zostało wycofanych i wróciło do poszczególnych resortów. Wśród nich jest m.in. propozycja zmian prawa restrukturyzacyjnego, kodeksu cywilnego czy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych nałożył administracyjną karę pieniężną w wysokości 10 tys. zł na Sąd Okręgowy w Krakowie za brak zgłoszenia organowi nadzorczemu naruszenia ochrony danych osobowych oraz niezawiadomienie o naruszeniu, bez zbędnej zwłoki osób, których dane dotyczą. Zgodnie z RODO zgłoszenie naruszenia do organu nadzorczego powinno nastąpić nie później niż w terminie 72 godzin od jego stwierdzenia. To nie pierwsza taka sprawa, z danych UODO wynika, że sądy nadal mają z tym problem.

Po ponad miesiącu, Mariusz Kamiński i Maciej Wąsik, byli szefowie CBA, zostali ponownie ułaskawieni. Kancelaria Prezydenta, ale i posłowie PiS uważają, że to oznacza, iż mogą wrócić do ław poselskich. Część prawników wskazuje, że mandaty obu posłów wygasły z mocy prawa 20 grudnia 2023 r., kiedy warszawski sąd okręgowy prawomocnie skazał ich na dwa lata pozbawienia wolności, a prawo łaski nie ma tu żadnego znaczenie. Są jednak i tacy, którzy uważają, że zawirowania z odwołaniami od wygaszenia doprowadziły do tego, że obaj politycy nadal są posłami.

Obecnie dostęp do większości danych posiadają wyłącznie producenci urządzeń. To oznacza, że poszczególny użytkownik nie może wyeksportować danych z urządzenia w celu skorzystania z konkurencyjnych usług posprzedażowych albo naprawczych. Zmiana tego stanu rzeczy to jedna z głównych korzyści wynikająca z Data Act - pisze Michał Kanownik, prezes Związku Cyfrowa Polska, członek zarządu Digital Europe.

Sędziowie i prokuratorzy muszą chcieć doskonalić swój warsztat pracy w zakresie znajomości przestępczości teleinformatycznej i dociekliwego podejścia do rozpoznawanych spraw karnych. Oprócz zmierzenia się z „ustawowymi niejasnościami” niektórych znamion czynów zabronionych, procedowanie na omawianym polu wymaga dysponowania wiedzą z zakresy informatyki śledczej, statusu prawnego kryptoaktywów oraz rozumienia działania nowych technologii - pisze dr Paweł Opitek, prokurator.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej 9 stycznia br. uznał za oczywiście niedopuszczalny wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Sąd Najwyższy. Akta sprawy zostały już zwrócone Sądowi Najwyższemu, co pozwoli na powrót do rozpoznawania zagadnień prawnych dotyczących tzw. kredytów frankowych - w tym niedopuszczalności wprowadzania do umowy innego sposobu obliczania kursu waluty niewynikającego z umowy.

Środowisko prawnicze popiera planowane przez rząd rozdzielenie funkcji prokuratora generalnego i ministra sprawiedliwości. To jednak dopiero pierwszy krok w procesie odpolitycznienia tej instytucji. Zmiany są konieczne, tyle że kontrowersje budzi choćby sposób wyłaniania kandydatów. Istotne jest też, aby prokuratura mogła dysponować odrębnym budżetem, niezależnym od politycznego widzimisię.

W postanowieniach, w których oddalono wnioski o formalne otwarcie likwidacji TVP i Polskiego Radia, powołano się m.in. na najnowszy wyrok Trybunału Konstytucyjnego, co do którego skuteczności prawnicy mają zasadnicze wątpliwości. Co zaskakujące, nie przeszkodził w tym nawet fakt, że rozstrzygnięcia na razie nie opublikowano. Wskazano bowiem, że nie ma to zasadniczego znaczenia, a rolą sądu rejestrowego nie jest "wybiórcze stosowanie orzeczeń TK".

W siedzibie EPPO odbyło się spotkanie p.o. Prokuratora Krajowego Jacka Bilewicza i wiceministra Sprawiedliwości Arkadiusza Myrchy z szefową Prokuratury Europejskiej Laurą Kövesi oraz jej zastępcami – Andrèsem Ritterem oraz Petrem Klementem. Rozmawiano o zasadach wyłaniania kandydatów na polskich prokuratorów europejskich.

Procedura została dopełniona. Postanowienie w przedmiocie prawa łaski zostało wydane - poinformował w popołudniowym oświadczeniu prezydent Andrzej Duda. Zaapelował o natychmiastowe zwolnienie Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika z więzienia. Ubolewam, że Prokuratora Generalnego Adama Bodnara nie było stać na ludzki gest i zwolnienie z zakładów karnych do czasu zakończenia postępowania ułaskawieniowego - oświadczył prezydent.

Prof. Marek Safjan zrezygnował z funkcji sędziego Trybunału Sprawiedliwości UE. Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału Sprawiedliwości UE wyraziło zgodę na jego rezygnację przed objęciem stanowiska przez nowego sędziego. Sześcioletnia kadencja profesora skończyła się już w październiku 2021 r.

Postanowienie Trybunału Konstytucyjnego dotyczące odwołania prokuratora Dariusza Barskiego zostało skierowane do wadliwie oznaczonych podmiotów, w tym osób, które w ogóle nie uczestniczyły i nie były stroną postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym. Zostało wydane przez sędzię Krystynę Pawłowicz, która podlegała wyłączeniu z mocy prawa. Zatem jest pozbawione cech aktu stosowania prawa, a tym samym nie może wywoływać skutków prawnych.

Implementacja unijnego Aktu o Usługach Cyfrowych do polskiego prawa będzie kluczowa dla przyszłości firm działających na krajowym rynku cyfrowym - ocenia Związek Cyfrowa Polska. W przedstawionym stanowisku wskazuje, że propozycje założeń przedstawione przez Ministerstwo Cyfryzacji w tym zakresie kierunkowo są właściwe, zaznaczają jednak, że należy uważać, by przy okazji nie przeregulować rozwiązań.

Bez znaczenia dla złożonej prośby o ułaskawienie są wywody dotyczące słuszności skazania osoby za przypisane jej przestępstwa – stwierdza Sąd Najwyższy, odmawiając ułaskawienia oficera Wojska Polskiego, który cierpi na zły stan zdrowia. Nie nastąpiły bowiem tego rodzaju szczególne wydarzenia, które przemawiałyby za darowaniem skazanemu chociażby degradacji.

W związku z nieprawidłowościami, a zwłaszcza niegospodarnością, według zaleceń po kontroli Najwyższej Izby Kontroli, Ministerstwo Sprawiedliwości rozpoczęło 22 stycznia 2024 r. kontrolę w Akademii Wymiaru Sprawiedliwości w Warszawie. Chodzi o sprawdzenie, czy prawidłowo wydawano pieniądze z Funduszu Sprawiedliwości na rzecz tej uczelni.

Obiektywna niemożność poniesienia kosztów, których wyłożenie jest konieczne do wszczęcia i przeprowadzenia postępowania przed sądem polubownym, może pociągać za sobą niewykonalność zapisu na sąd polubowny – orzekł Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej. Stwierdzenie niewykonalności zapisu powinno stanowić ostateczność na wypadek, gdyby usunięcie bariery finansowej było niemożliwe w postępowaniu przed sądem polubownym.

Rzecznik Praw Obywatelskich wskazuje na problem organizacji szkoleń policjantów w systemie stacjonarnym. Uważa, że policjanci odbywający szkolenie czy doskonalenie zawodowe w zwykłych okolicznościach nie mogą być szkoleni w systemie skoszarowanym i zaznacza, że ustawa ogranicza taką możliwość tylko do służby kandydackiej.

Od 2017 r. samorząd sędziowski jest pomijany w procesie powoływania prezesów sądów, a wyłączna kompetencja w tym zakresie została przyznana poprzedniemu ministrowi sprawiedliwości. W ocenie obecnego ministra sprawnie działający samorząd sędziowski winien stać się w przyszłości jednym z najważniejszych gwarantów niezależności sądownictwa, a między sędziami orzekającymi w danym sądzie a osobami pełniącymi funkcje prezesów czy wiceprezesów musi być zaufanie.

W głośnych sprawach trudno uniknąć kontaktu z mediami. Prawnicy powinni dobrze zastanowić się co i jak mówią, aby nie naruszyć tajemnicy zawodowej czy tajemnicy śledztwa i nie zaszkodzić klientowi. Warto, by weryfikowali komunikaty trafiające do mediów, ale raczej nie powinni ich sami pisać.

Wstrzymanie wykonania prawomocnego orzeczenia ma charakter wyjątkowy. A zatem powinno być stosowane, gdy ranga zarzutów kasacyjnych i wysoki stopień ich uprawdopodobnienia prowadzi do wniosku, że wykonywanie kary, przed rozpoznaniem kasacji, spowodowałoby dla skazanego wyjątkowo dolegliwe i w zasadzie nieodwracalne skutki i tym samym łączyłoby się z wyraźnym, nieuzasadnionym pokrzywdzeniem skazanego – taką linię orzeczniczą przyjął Sąd Najwyższy w Izbie Karnej.

Znów wraca pytanie, czy likwidacja spółek prowadzących działalność w zakresie publicznej radiofonii i telewizji jest możliwa i dopuszczalna na gruncie obecnego prawa, czy też wymagałaby zmiany ustawy. Emocje podgrzało stanowisko Prokuratora Generalnego w sprawie, która toczyła się przed Trybunałem Konstytucyjnym z wniosku posłów PiS. Zdaniem prawników, proces likwidacji spółki może się zacząć, natomiast nie może się skończyć dopóki ustawa nie zostanie zmieniona.

Każdy z osadzonych ma obowiązek spożywać posiłki podawane mu w zakładzie karnym. Przymusowe dokarmianie osadzonego stosuje się wyłącznie w razie zagrożenia życia. Sąd penitencjarny ma prawo zezwolić także na przymusowe wykonanie zabiegu w razie samouszkodzenia więźnia. Zgody sądu wymaga również przymusowe leczenie odwykowe – od narkotyków i alkoholu.

Prezydent, stosując akt łaski, każdorazowo musi przestrzegać zasady proporcjonalności bacząc, aby nie doszło do nadmiernej wtórnej wiktymizacji przy ocenie dopuszczalnej ingerencji w prawo pokrzywdzonego, która musi być konieczna w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej – twierdzi Piotr Starzyński, adwokat, członek Rady Programowej Fundacji Pomocy Ofiarom Przestępstw.

Osoby, które w sądach walczą o unieważnienie umowy kredytu frankowego zazwyczaj wygrywają. W gorszej sytuacji są jednak kredytobiorcy, którzy najpierw wzięli kredyt w złotówkach, potem przewalutowali go na franki szwajcarskie, a teraz wnioskują o unieważnienie umowy. W ich przypadku wygrana też jest możliwa - tak uważają prawnicy i przedstawiają różne rozwiązania.

Komisja Europejska oczekuje konkretnych propozycji i projektów ustaw, nawet jeśli istnieje groźba weta prezydenta – wynika ze spotkania ministra sprawiedliwości prokuratora generalnego Adama Bodnara z komisarzem UE ds. sprawiedliwości Didierem Reyndersem. Realizacja kamieni milowych jest warunkiem przyznania Polsce środków z Krajowego Planu Odbudowy, co zbliża nasz kraj do powrotu na tory praworządności.

Ministerstwo Sprawiedliwości opublikowało założenia do ustawy Prawo o prokuraturze. Wprowadzone zostanie ponowne rozdzielenie funkcji ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego, którego na sześcioletnią kadencję będzie powoływał Sejm za zgodą Senatu. Kandydatów będzie mógł zgłaszać także prezydent, marszałek Sejmu, posłowie, senatorowie, prokuratorzy i obywatele.

Sędzia Kamil Zaradkiewicz z Izby Cywilnej Sądu Najwyższego zrzekł się funkcji dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury. Zaradkiewicz mógł pozostawać w konflikcie interesów, szkoląc przyszłe kadry wymiaru sprawiedliwości i jednocześnie orzekając w sprawach skarg kasacyjnych, wnoszonych przez wykładowców i absolwentów tej placówki.

Badając sprawę p. Joanny z Krakowa, rzecznik praw pacjenta Bartłomiej Chmielowiec analizował proces udzielenia świadczeń zdrowotnych na każdym etapie – od wykonanego przez pacjentkę telefonu do lekarza psychiatry, aż do wypisu ze szpitala. Uznał, że doszło do naruszenia jej praw przez Krakowskie Pogotowie Ratunkowe oraz tajemnicy informacji przez lekarza psychiatrę, prowadzącego indywidualną praktykę lekarską. Za nieakceptowalne uznał niektóre działania funkcjonariuszy policji.

Prokurator Generalny Adam Bodnar powoła w Prokuraturze Krajowej zespół śledczy ds. Funduszu Sprawiedliwości. Będzie złożony z prokuratorów, którzy przyjrzą się zawiadomieniom i postępowaniom, jakie trafiły do prokuratury w ostatnich latach w tej sprawie. Zespół będzie badał prawidłowości zarządzania środkami z Funduszu i wydatkowania ich. Zostanie sprawdzona m.in. kwestia zakupu systemu PEGASUS.