a także mając na uwadze, co następuje:(1) Z uwagi na wprowadzanie kolejnych zmian do dyrektyw Rady: 92/50/EWG z dnia 18 czerwca 1992 r. odnoszącej się do koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na usługi 5 , 93/36/EWG z dnia 14 czerwca 1993 r. koordynującej procedury udzielania zamówień publicznych na dostawy 6 oraz 93/37/EWG z dnia 14 czerwca 1993 r. dotyczącej koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane 7 , które są niezbędne do spełnienia postulatów uproszczenia i unowocześnienia, zgłaszanych zarówno przez instytucje zamawiające, jak i wykonawców w odpowiedzi na Zieloną Księgę przyjętą przez Komisję dnia 27 listopada 1996 r., dyrektywy powinny zostać zmodyfikowane w celu zapewnienia ich przejrzystości. Niniejsza dyrektywa oparta jest na orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości, w szczególności na orzecznictwie dotyczącym kryteriów udzielania zamówień, wyjaśniającym możliwości zaspokajania przez instytucje zamawiające potrzeb zainteresowanych odbiorców publicznych, w tym w zakresie aspektów ochrony środowiska lub aspektów społecznych, pod warunkiem, że kryteria takie są związane z przedmiotem zamówienia, nie przyznają instytucji zamawiającej nieograniczonej swobody wyboru, są wyraźnie określone i zgodne z fundamentalnymi zasadami, o których mowa w motywie 2.
(2) Udzielanie zamówień, na które w Państwach Członkowskich zawarte zostały umowy w imieniu państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub innych podmiotów prawa publicznego, podlega poszanowaniu zasad Traktatu, a w szczególności zasady swobody przepływu towarów, swobody przesiębiorczości oraz swobody świadczenia usług, a także zasad, które się z nich wywodzą, takich jak: zasada równego traktowania, zasada niedyskryminacji, zasada wzajemnej uznawalności, zasada proporcjonalności oraz zasada przejrzystości. Niemniej jednak w przypadku zamówień publicznych powyżej pewnej wartości wskazane jest opracowanie wspólnotowych przepisów koordynujących krajowe procedury udzielania takich zamówień, które będą oparte na tych zasadach w sposób umożliwiający ich skuteczne wdrożenie oraz zapewniający otwarcie zamówień publicznych na konkurencję. Wspomniane przepisy służące koordynacji powinny być zatem interpretowane zgodnie z wymienionymi powyżej regułami i zasadami oraz innymi regułami Traktatu.
(3) Przepisy koordynujące powinny tak dalece jak to możliwe uwzględniać obecne procedury i praktyki każdego z Państw Członkowskich.
(4) Państwa Członkowskie powinny zapewnić, aby udział podmiotu prawa publicznego jako oferenta w procedurze udzielania zamówienia publicznego nie powodował zakłócenia konkurencji w stosunku do oferentów prywatnych.
(5) Zgodnie z art. 6 Traktatu wymogi ochrony środowiska powinny być włączane w określanie i wdrażanie wspólnotowych polityk i działań, o których mowa w art. 3 Traktatu, w szczególności w celu promowania zrównoważonego rozwoju. Niniejsza dyrektywa wyjaśnia zatem, w jaki sposób instytucje zamawiające mogą przyczynić się do ochrony środowiska oraz promowania zrównoważonego rozwoju, zapewniając jednocześnie możliwość uzyskania zamówień o najkorzystniejszej relacji jakości do ceny.
(6) Żaden z przepisów niniejszej dyrektywy nie powinien stanowić przeszkody dla wprowadzenia lub zastosowania środków niezbędnych dla ochrony porządku publicznego i moralności publicznej, bezpieczeństwa i zdrowia publicznego, zdrowia ludzi i zwierząt, lub też ochrony roślin, w szczególności z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju, pod warunkiem że środki te są zgodne z Traktatem.
(7) Decyzją Rady 94/800/WE z dnia 22 grudnia 1994 r. dotyczącą zawarcia w imieniu Wspólnoty Europejskiej, w dziedzinach wchodzących w zakres jej kompetencji, Porozumień będących wynikiem negocjacji wielostronnych w ramach Rundy Urugwajskiej (1986-1994) 8 , zatwierdzono w szczególności Porozumienie w sprawie zamówień rządowych w ramach Światowej Organizacji Handlu, zwane dalej "Porozumieniem", którego celem jest ustanowienie wielostronnych ram zrównoważonych praw i obowiązków w zakresie zamówień publicznych w celu osiagniecia liberalizacji i rozwoju światowego handlu.
Z uwagi na międzynarodowe prawa i zobowiązania Wspólnoty wynikające z przyjęcia Porozumienia, rozwiązania stosowane wobec oferentów i produktów z krajów trzecich sygnatariuszy Porozumienia są zdefiniowane w tym Porozumieniu. Porozumienie to nie ma skutku bezpośredniego. Instytucje zamawiające objęte Porozumieniem, przestrzegające przepisów niniejszej dyrektywy i stosujące je wobec wykonawców z krajów trzecich sygnatariszy Porozumienia, powinny zatem postępować w sposób zgodny z postanowieniami Porozumienia. Wskazane jest także, aby przepisy koordynujące zagwarantowały wykonawcom Wspólnoty warunki udziału w zamówieniach publicznych równie korzystne jak warunki przyznane wykonawcom z krajów trzecich sygnatariuszy Porozumienia.
(8) Przed rozpoczęciem procedury udzielania zamówienia instytucje zamawiające mogą, przy wykorzystaniu dialogu technicznego, poszukiwać lub korzystać z doradztwa, które może znaleźć zastosowanie w trakcie przygotowywania specyfikacji, pod warunkiem jednak, że takie doradztwo nie spowoduje ograniczenia konkurencji.
(9) Z uwagi na różnorodność zamówień na roboty budowlane, instytucje zamawiające powinny mieć możliwość oddzielnego lub łącznego udzielania zamówień na zaprojektowanie oraz wykonanie robót budowlanych. Nie jest zamierzeniem niniejszej dyrektywy przesądzenie o łącznym lub oddzielnym udzielaniu zamówień. Decyzja o udzieleniu zamówień oddzielnie lub łącznie musi zostać podjęta w oparciu o kryteria jakościowe i ekonomiczne, które mogą być określone przez prawo krajowe.
(10) Zamówienie uważane jest za zamówienie publiczne na roboty budowlane jedynie wówczas, gdy jego przedmiot obejmuje jednoznacznie wykonanie czynności wymienionych w załączniku I, nawet jeśli zamówienie obejmuje również świadczenie innych usług niezbędnych do wykonania tych czynności. Zamówienia publiczne na usługi, zwłaszcza w zakresie usług zarządzania mieniem, mogą, w pewnych okolicznościach, obejmować roboty budowlane. Jednakże, o ile roboty takie mają charakter doadatkowy w stosunku do głównego przedmiotu zamówienia oraz stanowią jego ewentualną konsekwencję lub uzupełnienie, fakt włączenia takich robót w zakres zamówienia nie uzasadnia zakwalifikowania zamówienia jako zamówienia na roboty budowlane.
(11) Należy sformułować wspólnotową definicję umów ramowych, wraz z przepisami szczególnymi dotyczącymi umów ramowych zawieranych w związku z zamówieniami wchodzącymi w zakres niniejszej dyrektywy. Na mocy tych przepisów w przypadku, gdy instytucja zamawiająca zawiera, zgodnie z przepisami niniejszej dyrektywy, umowę ramową odnoszącą się, w szczególności, do ogłoszeń, terminów i warunków składania ofert, może ona udzielić zamówienia na podstawie takiej umowy ramowej w okresie jej obowiązywania, stosując warunki określone w umowie ramowej lub - jeśli nie wszystkie warunki zostały z góry ustalone w umowie ramowej - poprzez ponowne otwarcie zamówienia na konkurencję pomiędzy stronami umowy ramowej w odniesieniu do tych warunków. Ponowne otwarcie zamówienia na konkurencję powinno odbyć się w sposób zgodny z określonymi przepisami, których celem jest zagwarantowanie poszanowania zasad ogólnych, w szczególności zasady równego traktowania. Z tych samych przyczyn okres obowiązywania umów ramowych powinien być ograniczony i nie powinien przekroczyć czterech lat, z wyjątkiem przypadków należycie uzasadnionych przez instytucje zamawiające.
(12) Nieustannie rozwijane są pewne nowe elektroniczne techniki dokonywania zakupów. Techniki takie pomagają w zwiększaniu konkurencji oraz usprawnianiu dokonywania zakupów publicznych, szczególnie pod względem oszczędności czasu i środków pieniężnych, które możliwe są dzięki ich zastsowaniu. Instytucje zamawiające mogą korzystać z elektronicznych technik dokonywania zakupów, pod warunkiem, że ich wykorzystanie zastosowanie będzie zgodne z regułami niniejszej dyrektywy oraz zasadami równego traktowania, niedyskryminacji i przejrzystości. W tym zakresie oferta złożona przez oferenta, w szczególności w przypadku ponownego otwarcia zamówienia na konkurencję w ramach umowy ramowej lub w przypadku korzystania z dynamicznego systemu zakupów, może przyjąć postać elektronicznego katalogu danego oferenta, jeżeli korzysta on ze środków komunikacji wybranych przez instytucję zamawiającą zgodnie z art. 42.
(13) Z uwagi na szybki rozwój elektronicznych systemów zakupów, należy obecnie wprowadzić odpowiednie reguły, które umożliwią instytucjom zamawiającym pełne wykorzystanie możliwości stwarzanych przez te systemy. W tym kontekście niezbędne jest zdefiniowanie w pełni elektronicznego, dynamicznego systemu zakupów dla zakupów bieżącego użytku, oraz określenie szczególnych reguł tworzenia i funkcjonowania takiego systemu w celu zapewnienia równego traktowania każdego wykonawcy, który chciałby wziąć w nim udział. Każdy wykonawca, który złoży ofertę orientacyjną, zgodnie ze specyfikacją oraz spełni kryteria kwalifikacji powinien mieć możliwość przystąpienia do takiego systemu. Taka technika zakupów umożliwia instytucji zamawiającej, poprzez stworzenie wykazu zakwalifikowanych oferentów oraz umożliwienie udziału nowym oferentom, uzyskanie szczególnie szerokiego wachlarza ofert dzięki dostępnym udogodnieniom elektronicznym, a poprzez to zapewnienie optymalnego wykorzystania środków publicznych dzięki szerokiej konkurencji.
(14) Ponieważ wykorzystanie techniki aukcji elektronicznych będzie prawdopodobnie rosło, należy opracować wspólnotową definicję takich aukcji, a także rządzące nimi szczególne reguły, aby zapewnić pełną zgodność ich funkcjonowania z zasadami równego traktowania, niedyskryminacji i przejrzystości. W tym celu należy wprowadzić przepisy stanowiące, że takie aukcje elektroniczne stosowane będą wyłącznie w odniesieniu do zamówień na roboty budowlane, dostawy lub usługi, w przypadku których możliwe jest precyzyjne określenie specyfikacji. Może to dotyczyć w szczególności powtarzającach się zamówień na dostawy, roboty budowlane i usługi. W tym samym celu musi także istnieć możliwość stworzenia odpowiedniego rankingu oferentów na dowolnym etapie aukcji elektronicznej. Korzystanie z aukcji elektronicznych umożliwia instytucjom zamawiającym zaproszenie oferentów do przedstawienia nowych, obniżonych cen oraz - w przypadku udzielania zamówienia na podstawie kryterium oferty najkorzystniejszej ekonomicznie - także zaproszenie do ulepszenia innych niż cena elementów ofert. W celu zagwarantowania zgodności z zasadą przejrzystości, przedmiotem aukcji elektronicznych mogą być jedynie elementy odpowiednie do automatycznej oceny za pomocą środków elektronicznych, bez jakiejkolwiek ingerencji lub oceny ze strony instytucji zamawiającej, to znaczy, jedynie elementy, które są wymierne, a zatem mogą być wyrażone w postaci liczbowej lub procentowej. Z drugiej strony, te aspekty ofert, które wymagają oceny niewymiernych elementów, nie powinny być przedmiotem aukcji elektronicznych. W konsekwencji niektóre zamówienia na roboty budowlane oraz niektóre zamówienia na usługi, których przedmiotem są świadczenia o charakterze intelektualnym, takie jak zaprojektowanie robót budowlanych, nie powinny być przedmiotem aukcji elektronicznych.
(15) W Państwach Członkowskich opracowano pewne zcentralizowane techniki zakupów. Niektóre instytucje zamawiające odpowiadają za nabywanie lub udzielanie zamówień publicznych lub umów ramowych dla innych instytucji zamawiających. Z uwagi na duże wolumeny zakupów techniki te pomagają w zwiększeniu konkurencji i usprawnieniu procesu dokonywania zakupów publicznych. Należy zatem przewidzieć w przepisach wspólnotową definicję centralnych jednostek zakupujących obsługujących instytucje zamawiające. Należy także zdefiniować warunki, na podstawie których można uznać, zgodnie z zasadami niedyskryminacji oraz równego traktowania, że instytucje zamawiające dokonujące zakupu robót budowlanych, dostaw lub usług za pośrednictwem centralnej jednostki zakupującej, postępują zgodnie z niniejszą dyrektywą.
(16) Z uwagi na różne okoliczności występujące w Państwach Członkowskich, należy pozostawić im wybór, czy instytucje zamawiające mogą korzystać z umów ramowych, centralnych jednostek zakupujących, dynamicznych systemów zakupów, aukcji elektronicznych, czy też procedury dialogu konkurencyjnego, zdefiniowanych i uregulowanych niniejszą dyrektywą.
(17) Mnożenie liczby progów odnoszących się do stosowania przepisów koordynujących komplikuje sytuację instytucji zamawiających. Ponadto w kontekście unii monetarnej progi te powinny zostać ustanowione w euro. W związku z tym progi należy określać w euro w taki sposób, aby uprościć stosowanie wspomnianych przepisów, zapewniając jednocześnie zgodność z progami przewidzianymi w Porozumieniu, które wyrażane są w specjalnych prawach ciągnienia (SDR). W tym kontekście należy także przewidzieć przeprowadzanie okresowej korekty progów wyrażanych w euro, uwzględniającej ewentualne zmiany wartości euro w stosunku do specjalnych praw ciągnienia.
(18) Do celów zastosowania reguł proceduralnych niniejszej dyrektywy oraz do celów monitorowania najlepszym sposobem definicji usług jest ich podział na kategorie odpowiadające poszczególnym pozycjom wspólnej klasyfikacji oraz wskazanie ich w dwóch załącznikach, II A i II B, w zależności od zasad, którym podlegają. W odniesieniu do usług wymienionych w załączniku II B stosuje się odpowiednie przepisy niniejszej dyrektywy bez uszczerbku dla wspólnotowych zasad szczególnych odnoszących się do tych usług.
(19) W odniesieniu do zamówień publicznych na usługi, pełne zastosowanie niniejszej dyrektywy powinno zostać ograniczone, w okresie przejściowym, do zamówień, w przypadku których zastosowanie jej przepisów pozwoli na pełne wykorzystanie możliwości zwiększenia obrotu transgranicznego. Zamówienia na inne usługi powinny być monitorowane przez okres przejściowy zanim podjęta zostanie decyzja dotycząca pełnego zastosowania niniejszej dyrektywy. Z uwagi na to należy określić mechanizm tego monitorowania. Mechanizm ten powinien jednocześnie umożliwiać zainteresowanym stronom uzyskanie dostępu do odpowiednich informacji.
(20) Zamówienia publiczne, których udzielają instytucje zamawiające działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych i które wchodzą w zakres tych działalności, objęte są dyrektywą 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. koordynującą procedury udzielania zamówień publicznych przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych 9 . Jednakże zamówienia udzielane przez instytucje zamawiające w kontekście świadczonych przez nie usług w dziedzinie transportu morskiego, przybrzeżnego lub rzecznego muszą wchodzić w zakres niniejszej dyrektywy.
(21) Z uwagi na sytuację związaną z efektywnym funkcjonowaniem konkurencji w sektorze telekomunikacyjnym w następstwie wdrożenia przepisów Wspólnotowych mających na celu liberalizację tego sektora, zamówienia publiczne w tym obszarze powinny zostać wyłączone z zakresu niniejszej dyrektywy, o ile są one ukierunkowane głównie na umożliwianie instytucjom zamawiającym realizacji pewnych działań w sektorze telekomunikacyjnym. Działania te zdefiniowane są zgodnie z art. 1, 2 i 8 dyrektywy Rady 93/38/EWG z dnia 14 czerwca 1993 r. koordynującej procedury udzielania zamówień publicznych przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i telekomunikacji 10 w taki sposób, aby niniejsza dyrektywa nie miała zastosowania wobec zamówień wyłączonych z zakresu dyrektywy 93/38/EWG zgodnie z jej art. 8.
(22) Należy przewidzieć sytuacje, w których możliwe jest wstrzymanie się od stosowania środków służących koordynacji procedur w sytuacjach związanych z bezpieczeństwem państwa lub tajemnicą państwową, lub też z uwagi na zastosowanie zasad szczególnych dotyczących udzielania zamówień wynikających z umów międzynarodowych w sprawie stacjonowania oddziałów wojsk lub też właściwych organizacjom międzynarodowym.
(23) Zgodnie z art. 163 Traktatu zachęcanie do działalności badawczej i rozwoju technologicznego stanowi jeden ze środków wzmacniania naukowej i technologicznej bazy przemysłu Wspólnoty, zaś otwieranie zamówień publicznych na usługi przyczynia się do osiągnięcia tego celu. Niniejsza dyrektywa nie powinna obejmować przypadków współfinansowania programów badawczych i rozwojowych; nie są w związku z tym objęte niniejszą dyrektywą zamówienia na usługi badawcze i rozwojowe, jeżeli korzyści przypadają wyłącznie instytucji zamawiającej dla użytku zgodnego z jej działalnością, o ile usługi te są w całości opłacane przez instytucję zamawiającą.
(24) W ramach usług zamówienia na nabycie lub najem nieruchomości lub praw do takich nieruchomości posiadają pewne specyficzne cechy, które sprawiają, iż zasady udzielania zamówień publicznych nie mają w tym przypadku zastosowania.
(25) Udzielanie zamówień publicznych na pewne nadawcze usługi audiowizualne powinno umożliwiać uwzględnienie aspektów o znaczeniu kulturalnym lub społecznym, co sprawia, że zasady udzielania zamówień nie mają tutaj zastosowania. Z tych właśnie powodów należy uznać za wyjątek zamówienia publiczne na usługi w zakresie zakupu, opracowania, produkcji lub koprodukcji programów gotowych do użycia oraz innych usług przygotowawczych, takich jak usługi związane z pisaniem scenariuszy lub innymi rodzajami twórczości artystycznej niezbędnymi w produkcji programów oraz zamówienia dotyczące czasu antenowego. Wyłączenie to nie powinno jednak mieć zastosowania wobec dostaw urządzeń technicznych niezbędnych do produkcji, koprodukcji oraz nadawania tych programów. "Nadawanie" należy zdefiniować jako transmisję i rozpowszechnianie za pośrednictwem dowolnej formy sieci elektronicznej.
(26) Usługi arbitrażowe i pojednawcze są zwykle świadczone przez podmioty lub osoby prywatne wyznaczone lub wybrane w sposób, który nie może być regulowany przy pomocy zasad dotyczących udzielania zamówień.
(27) Zgodnie z Porozumieniem, usługi finansowe objęte niniejszą dyrektywą nie obejmują instrumentów polityki pieniężnej, kursów wymiany, długu publicznego, zarządzania rezerwami ani innych polityk obejmujących transakcje papierami wartościowymi lub innymi instrumentami finansowymi, w szczególności transakcje zawierane przez instytucje zamawiające celem uzyskania funduszy lub kapitału. Dyrektywa ta nie obejmuje zatem zamówień związanych z emisją, zakupem, sprzedażą lub zbyciem papierów wartościowych lub innych instrumentów finansowych. Wyłączenie dotyczy także usług banków centralnych.
(28) Zatrudnienie i praca stanowią kluczowe elementy gwarantujące wszystkim równe szanse i przyczyniające się do integracji społeczeństwa. W tym kontekście zakłady pracy chronionej oraz programy pracy chronionej skutecznie przyczyniają się do integracji lub reintegracji osób niepełnosprawnych na rynku pracy. Jednakże, zakłady takie mogą być nie zdolne do uzyskania zamówień w normalnych warunkach konkurencji. W konsekwencji należy umożliwić Państwom Członkowskim zastrzeżenie prawa takich zakładów do udziału w procedurach udzielania zamówień lub zagwarantowania im realizacji zamówień w ramach programów pracy chronionej.
(29) Specyfikacje techniczne sporządzone przez publicznych nabywców muszą umożliwiać otwarcie procesu udzielania zamówień publicznych na konkurencję. W tym celu, musi istnieć możliwość składania ofert odzwierciedlających różnorodność rozwiązań technicznych. A zatem trzeba umożliwić sporządzanie specyfikacji technicznych na podstawie charakterystyki i wymagań funkcjonalnych, a w przypadku odniesienia do normy europejskiej lub - w przypadku jej braku - do normy krajowej, instytucje zamawiające muszą brać pod uwagę oferty oparte na równoważnych ustaleniach. W celu wykazania równoważności, należy umożliwić oferentom przedstawienie dowodów w dowolnej formie. Instytucje zamawiające muszą być w stanie uzasadnić każdą decyzję, w której stwierdzają brak równoważności w danym przypadku. Instytucje zamawiające, które chcą zdefiniować wymagania dotyczące ochrony środowiska w ramach specyfikacji technicznej danego zamówienia mogą określić aspekty środowiskowe, obejmujące, na przykład, metody produkcji lub specyficzny wpływ grupy produktów lub usług na środowisko. Mogą one wykorzystać, lecz nie są do tego zobowiązane, odpowiednie specyfikacje określone w ekoetykietach, takich jak europejska ekoetykieta, ekoetykiety (wielo)narodowe lub każdą inną ekoetykietę, pod warunkiem że wymagania dotyczące takich etykiet są opracowane i przyjęte na podstawie informacji naukowych przy zastosowaniu procedury, w której mogą uczestniczyć podmioty zainteresowane takie, jak organy rządowe, konsumenci, producenci, dystrybutorzy, organizacje związane z ochroną środowiska, a także, pod warunkiem że etykieta taka jest dostępna dla wszystkich zainteresowanych stron. Jeżeli jest to możliwe, instytucje zamawiające powinny określić specyfikacje techniczne tak, aby uwzględnić kryteria dostępności dla osób niepełnosprawnych lub przeznaczenie dla wszystkich użytkowników. Specyfikacje techniczne powinny być jasno wskazane, aby wszyscy oferenci wiedzieli, jakie wymagania określone przez instytucje zamawiające należy spełnić.
(30) Zgodnie ze zwyczajem panującym w Państwach Członkowskich, informacje dodatkowe dotyczące zamówień muszą zostać ujęte w dokumentacji każdego zamówienia lub w innym, równoważnym dokumencie.
(31) W przypadku instytucji zamawiających, które realizują szczególnie złożone projekty, zdefiniowanie sposobów zaspokojenia ich potrzeb lub dokonania oceny tego, co rynek może im zaoferować w kategoriach rozwiązań technicznych lub rozwiązań finansowych albo prawnych może okazać się obiektywnie niemożliwe, o ile nie ponoszą one wówczas żadnej winy z tego tytułu. Do takiej sytuacji może dojść w szczególności podczas wdrażania istotnych, zintegrowanych projektów w zakresie infrastruktury transportowej, dużych sieci komputerowych lub projektów obejmujących złożone procesy finansowania o skomplikowanej strukturze, których postaci finansowej ani prawnej nie można z góry zdefiniować. W zakresie, w jakim zastosowanie procedur otwartych lub ograniczonych nie pozwala na udzielanie takich zamówień, należy przewidzieć elastyczną procedurę, która chroniła będzie z jednej strony konkurencję pomiędzy pomiotami gospodarczymi, a z drugiej stwarzała dla instytucji zamawiających możliwość omówienia wszystkich aspektów danego zamówienia z każdym kandydatem. Niemniej jednak procedury tej nie wolno stosować w sposób ograniczający lub zakłócający konkurencję, zwłaszcza przez zmianę podstawowych elementów ofert, nałożenie nowych, istotnych wymagań na oferenta, którego oferta została wybrana lub poprzez zaangażowanie jakiegokolwiek innego oferenta niż ten, który złożył ofertę najkorzystniejszą ekonomicznie.
(32) W celu zachęcenia małych i średnich przedsiębiorstw do udziału w rynku zamówień publicznych zaleca się uwzględnienie przepisów na temat podwykonawstwa.
(33) Warunki realizacji zamówienia zgodne są z niniejszą dyrektywą, pod warunkiem że nie są one, bezpośrednio lub pośrednio, dyskryminujące oraz są przedstawione w ogłoszeniu o zamówieniu lub w dokumentacji zamówienia. Mogą one, w szczególności, zachęcać do organizacji wewnętrznych szkoleń zawodowych, zatrudniania osób mających szczególnych trudności z integracją, a także zwalczania bezrobocia lub ochrony środowiska. Można na przkład ustanowić wymóg - odnoszący się do realizacji zamówienia - co do zatrudnienia osób długotrwale poszukujących pracy, co do przeprowadzenia szkoleń dla bezrobotnych lub młodocianych, co do przestrzegania postanowień Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP), o ile przepisy te nie zostały wdrożone do prawa krajowego, oraz co do zatrudnienia większej liczby osób niepełnosprawnych, niż przewiduje to ustawodawstwo krajowe.
(34) Ustawy, rozporządzenia i układy zbiorowe, zarówno na poziomie krajowym jak i wspólnotowym obowiązujące w zakresie warunków zatrudnienia oraz bezpieczeństwa pracy, stosowane są podczas realizacji zamówień publicznych, pod warunkiem że zarówno przepisy te, jak i ich stosowanie, zgodne są z prawem wspólnotowym. W sytuacjach transgranicznych, gdy pracownicy jednego Państwa Członkowskiego świadczą usługi w innym Państwie Członkowskim w celu realizacji zamówienia, dyrektywa 96/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 1996 r. dotycząca delegowania pracowników w ramach świadczenia usług 11 określa warunki minimalne, które muszą być spełnione przez kraj goszczący w stosunku do takich oddelegowanych pracowników. Jeżeli prawo krajowe zawiera regulacje w tym zakresie, nieprzestrzeganie tych obowiązków można uznać za poważne naruszenie lub wykroczenie wobec zasad etyki zawodowej przez danego wykonawcę, które może prowadzić do wykluczenia tego wykonawcy z udziału w procedurze udzielania zamówienia.
(35) Z uwagi na postęp w dziedzinie technologii informacyjnych i komunikacyjnych oraz ułatwienia, które niesie on w dziedzinie publikacji ogłoszeń, jak również zwiększenia efektywności i przejrzystości procdur udzielania zamówień, elektroniczne środki komunikacji powinny być traktowane na równi z tradycyjnymi środkami komunikacji i wymiany informacji. Wybrane środki i technologie powinny być w możliwie największym stopniu kompatybilne z technologiami wykorzystywanymi w innych Państwach Członkowskich.
(36) W celu zapewnienia rozwoju efektywnej konkurencji w dziedzinie zamówień publicznych, niezbędne jest, aby ogłoszenia o zamówieniach, sporządzane przez instytucje zamawiające Państw Członkowskich, publikowane były w całej Wspólnocie. Informacje zawarte w tych ogłoszeniach muszą umożliwiać wykonawcom ze Wspólnoty stwierdzenie, czy opublikowane zamówienia są dla nich interesujące. W tym celu należy udostępnić im odpowiednich informacji na temat przedmiotu zamówienia oraz związanych z nim warunków. Należy więc zapewnić lepszą przejrzystość ogłoszeń publicznych, stosując odpowiednie instrumenty, takie jak: standardowe formularze ogłoszeń oraz Wspólny Słownik Zamówień (CPV), o którym mowa w rozporządzeniu (WE) nr 2195/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady 12 , jako nomenklaturę odniesienia dla zamówień publicznych. W przypadku procedur ograniczonych, celem publikacji ogłoszeń jest, w szczególności, umożliwienie wykonawcom z Państw Członkowskich wyrażenie swojego zainteresowania zamówieniami poprzez ubieganie się o zaproszenie do składania ofert przez instytucję zamawiającą na wymaganych warunkach.
(37) Dyrektywa 1999/93/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 grudnia 1999 r. w sprawie wspólnotowych ram w zakresie podpisów elektronicznych 13 oraz dyrektywa 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego, w ramach rynku wewnętrznego (dyrektywa o handlu elektronicznym) 14 powinny, w kontekście niniejszej dyrektywy, mieć zastosowanie do przesyłania informacji za pomocą środków elektronicznych. Procedury udzielania zamówień publicznych oraz zasady dotyczące konkursów na usługi wymagają wyższego poziomu bezpieczeństwa i poufności niż wymagany na podstawie wspomnianych dyrektyw. W związku z tym urządzenia do elektronicznego składania ofert, wniosków o dopuszczenie do udziału oraz planów i projektów powinny spełniać określone wymagania dodatkowe. W tym celu, zaleca się wykorzystywanie podpisów elektronicznych, w szczególności zaawansowanych podpisów elektronicznych, jeżeli istnieje taka możliwość. Ponadto istnienie dobrowolnych systemów akredytacji mogłoby stanowić korzystne ramy dla podniesienia poziomu usług certyfikacyjnych świadczonych dla tych urządzeń.
(38) Wykorzystanie środków elektronicznych prowadzi do oszczędności czasu. A zatem należy wprowadzić przepisy dotyczące skrócenia minimalnych terminów w przypadku zastosowania środków elektronicznych z zastrzeżeniem, że są one kompatybilne z określonym sposobem transmisji przewidzianym na poziomie wspólnotowym.
(39) Weryfikacja predyspozycji i kwalifikacja oferentów w procedurach otwartych oraz kandydatów w procedurach ograniczonych i negocjacyjnych z publikacją ogłoszenia, a także w przypadku dialogu konkurencyjnego, powinny mieć charakter przejrzysty. W tym celu należy wskazać niedyskryminacyjne kryteria, które instytucje zamawiające mogą wykorzystywać podczas kwalifikacji uczestników oraz środki, które wykonawcy mogą stosować w celu udowodnienia, iż spełniły te kryteria. Mając na uwadze tę przejrzystość, niezwłocznie po otwarciu konkursu ofert dla danego zamówienia, od instytucji zamawiającej wymaga się również wskazania kryteriów kwalifikacji, które będzie ona stosowała oraz szczególnego poziomu kompetencji, jakiego może ona żądać od wykonawców w celu dopuszczenia ich do udziału w procedurze udzielania zamówień.
(40) Instytucja zamawiająca może ograniczyć liczbę kandydatów w procedurach ograniczonych lub negocjacyjnych z publikacją ogłoszenia oraz w przypadku dialogu konkurencyjnego. Ograniczenie liczby kandydatów odbywa się na podstawie obiektywnych kryteriów wskazanych w ogłoszeniu o zamówieniu. Te obiektywne kryteria nie koniecznie implikują punktację. W przypadku kryteriów odnoszących się do podmiotowej sytuacji konkretnych wykonawców, wystarczające może okazać się ogólne odniesienie do okoliczności określonych w art. 45.
(41) W przypadku dialogu konkurencyjnego oraz procedur negocjacyjnych z publikacją ogłoszenia, z uwagi na elastyczność, która może być wymagana oraz wysoki poziom kosztów związanych z zastosowaniem takich metod udzielania zamówień, instytucje zamawiające powinny posiadać prawo do przeprowadzania tej procedury etapami, w celu stopniowego zmniejszenia, na podstawie przedstawionych wcześniej kryteriów udzielania zamówień, liczby ofert, które zostaną poddane dyskusji lub negocjacjom. W stopniu, w jakim pozwala na to liczba odpowiednich rozwiązań lub kandydatów, redukcja taka powinna zapewnić warunki prawdziwej konkurencji.
(42) Odpowiednie przepisy wspólnotowe dotyczące wzajemnego uznawania dyplomów, świadectw i innych dowodów posiadania formalnych kwalifikacji mają zastosowanie, gdy dowód posiadania konkretnych kwalifikacji wymagany jest do celu wzięcia udziału w procedurze udzielania zamówienia lub konkursie.
(43) Nie należy udzielać zamówień publicznych wykonaw com, którzy byli członkami organizacji przestępczej lub których uznano winnymi korupcji lub oszustwa ze szkodą dla interesów finansowych Wspólnot Europejskich albo prania pieniędzy. W stosownych przypadkach instytucje zamawiające powinny zwracać się do kandydatów lub oferentów o dostarczenie odpowiednich dokumentów oraz, w przypadku wątpliwości dotyczących podmiotowej sytuacji kandydata lub oferenta, mogą zwrócić się o współpracę do właściwych organów danego Państwa Członkowskiego. Wykluczenie takich wykonawców powinno nastąpić niezwłocznie po uzyskaniu przez instytucję zamawiającą informacji o prawomocnym wyroku w sprawie o takie wykroczenia, wydanego zgodnie z prawem krajowym. Jeżeli istnieją stosowne przepisy prawa krajowego, nieprzestrzeganie ustawodawstwa z zakresu ochrony środowiska lub też ustawodawstwa dotyczącego niezgodnych z prawem porozumień w ramach procedur udzielania zamówień publicznych, które stanowiło przedmiot ostatecznego orzeczenia sądu lub decyzji mającej równoważny skutek, może zostać uznane za wykroczenie przeciwko etyce zawodowej wykonawcy lub za poważne naruszenie. Nieprzestrzeganie krajowych przepisów wykonujących dyrektywy Rady 2000/78/WE 15 i 76/207/EWG 16 dotyczące równego traktowania pracowników, które było przemiotem ostatecznego orzeczenia sądowego lub decyzji mającej równoważny skutek, może być uznane za wykroczenie przeciwko etyce zawodowej wykonawcy lub za poważne naruszenie.
(44) W uzasadnionych przypadkach, w których charakter robót budowlanych lub usług uzasadnia zastosowanie środków lub systemów zarządzania środowiskiem podczas realizacji zamówienia publicznego, może być wymagane zastosowanie takich środków lub systemów. Systemy zarządzania środowiskiem, niezależnie od faktu, czy są zarejestrowane zgodnie z instrumentami wspólnotowymi, takimi jak rozporządzenie (WE) nr 761/2001 17 (EMAS), mogą wykazać, że wykonawca posiada możliwości techniczne niezbędne do wykonania zamówienia. Ponadto opis środków stosowanych przez wykonawcę w celu zapewnienia takiego samego poziomu ochrony środowiska powinien zostać zaakceptowany jako alternatywny rodzaj dowodu w stosunku do zarejestrowanych systemów zarządzania środowiskiem.
(45) Niniejsza dyrektywa pozwala Państwom Członkowskim na ustanowienie oficjalnego wykazu przedsiębiorców budowlanych, dostawców lub usługodawców, lub też systemu certyfikacji przez instytucje publiczne lub prywatne oraz wpływu takigo wpisu lub certyfikatu na procedurę udzielania zamówień w innym Państwie Członkowskim. W odniesieniu do oficjalnych wykazów zatwierdzonych wykonawców istotne staje się uwzględnienie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości, w przypadkach gdy wykonawca należący do grupy powołuje się na ekonomiczne, finansowe lub techniczne kwalifikacje pozostałych przedsiębiorstw należących do grupy na poparcie swojego wniosku o rejestrację. W tym przypadku zadaniem takiego wykonawcy jest udowodnienie, że wspomniane przez niego zasoby będą dla niego faktycznie dostępne przez cały okres ważności wpisu rejestracyjnego. Do celów takiej rejestracji Państwa Członkowskie mogą zatem określić poziom wymagań, które powinny zostać spełnione w szczególności wówczas, gdy dany wykonawca powołuje się na sytuację finansową innego przedsiębiorstwa należącego do grupy, państwo to może wymagać, aby przedsiębiorstwo takie solidarnie ponosiło odpowiedzialność, jeśli okaże się to konieczne.
(46) Zamówienia powinny być udzielane na podstawie obiektywnych kryteriów, zapewniających zgodność z zasadami przejrzystości, niedyskryminacji, równego traktowania oraz gwarantujących, że oferty są oceniane w warunkach efektywnej konkurencji. A zatem należy dopuszczać stosowanie tylko dwóch kryteriów udzielania zamówień: "najniższej ceny" i "oferty najkorzystniejszej ekonomicznie".
Aby zapewnić przestrzeganie zasady równego traktowania przy udzielaniu zamówień, należy wprowadzić - ustanowiony przez orzecznictw - obowiązek zapewnienia niezbędnej przejrzystości, umożliwiający uzyskanie przez wszystkich oferentów wiarygodnych informacji na temat kryteriów i ustaleń, które będą stosowane w celu wyłonienia najkorzystniejszej ekonomicznie oferty. Obowiązkiem instytucji zamawiających jest określenie kryteriów udzielania zamówień wraz z przypisaną poszczególnym kryteriom wagą w odpowiednim czasie umożliwiającym oferentom wzięcie ich pod uwagę podczas sporządzania ofert. Instytucje zamawiające mogą odstąpić od określenia wagi kryteriów udzielania zamówień w należycie uzasadnionych przypadkach, których przyczyny muszą być w stanie uzasadnić, gdy wag takich nie można ustalić z góry w szczególności ze względu na złożoność zamówienia. W takich przypadkach muszą one wskazać kryteria w kolejności od najważniejszego do najmniej ważnego.
W przypadku gdy instytucje zamawiające udzielają zamówienia na podstawie kryterium oferty najkorzystniejszej ekonomicznie, dokonują one oceny ofert w celu wyłonienia oferty prezentującej najlepszą relację jakości do ceny. W tym celu określają one kryteria ekonomiczne i jakościowe, które potraktowane łącznie muszą umożliwić wyłonienie najkorzystniejszej ekonomicznie oferty dla instytucji zamawiającej. Określenie tych kryteriów uzależnione jest od przedmiotu zamówienia, gdyż muszą one umożliwić ocenę poziomu wykonania przedstawionego w każdej ofercie w świetle przedmiotu zamówienia, zdefiniowanego w specyfikacjach technicznych, oraz na ocenę relacji jakości do ceny każdej z ofert.
W celu zagwarantowania równego traktowania kryteria udzielania zamówień powinny umożliwiać obiektywne porównanie i ocenę ofert. Jeżeli warunki te zostaną spełnione, ekonomiczne i jakościowe kryteria udzielania zamówień, takie jak spełnienie wymagań dotyczących środowiska, mogą umożliwić instytucji zamawiającej zaspokojenie potrzeb danych odbiorców publicznych, określonych w specyfikacji zamówienia. Na tych samych warunkach instytucja zamawiająca może stosować kryteria mające na celu spełnienie wymagań społecznych w odpowiedzi na określone w specyfikacjach zamówienia, potrzeby grup ludzi znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji, do których należą odbiorcy robót budowlanych, dostaw lub usług będących przedmiotem zamówienia.
(47) W przypadku zamówień publicznych na usługi, kryteria udzielania zamówień w żadnym wypadku nie mogą mieć wpływu na zastosowanie krajowych przepisów dotyczących płatności za określone usługi, takie jak na przykład usługi świadczone przez architektów, inżynierów lub prawników oraz - w odniesieniu do zamówień publicznych na dostawy - na zastosowanie krajowych przepisów określających stałe ceny podręczników szkolnych.
(48) Niezbędne będzie przyjęcie i niektórych warunków technicznych, a w szczególności tych związanych z ogłoszeniami i sprawozdaniami statystycznymi, jak również używanej nomenklatury oraz warunków stosowania odniesień do tej nomenklatury, a także wprowadzanie w nich stosownych zmian w świetle zmieniających się wymagań technicznych. Potrzebna będzie również aktualizacja wykazów instytucji zamawiających zawartych w załącznikach. W tym celu należy więc ustanowić procedurę elastycznego i sprawnego przyjmowania wspomnianych zmian.
(49) Środki niezbędne od wykonania niniejszej dyrektywy powinny zostać przyjęte zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji 18 .
(50) W celu wyznaczenia terminów określonych w niniejszej dyrektywie należy stosować rozporządzenie Rady (EWG, Euratom) nr 1182/71 z dnia 3 czerwca 1971 r. określające zasady mające zastosowanie do okresów, dat i terminów 19 .
(51) Niniejsza dyrektywa nie narusza terminów określonych w załączniku XI, w których od Państw Członkowskich wymaga się transpozycji i zastosowania dyrektyw 92/50/EWG, 93/36/EWG i 93/37/EWG,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
1 Dz.U. C 29 E z 30.1.2001, str. 11 oraz Dz.U. C 203 E z 27.8.2002, str. 210.
2 Dz.U. C 193 z 10.7.2001, str. 7.
3 Dz.U. C 144 z 16.5.2001, str. 23.
4 Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 17 stycznia 2002 r. (Dz.U. C 271 E z 7.11.2002, str. 176), wspólne stanowisko Rady z dnia 20 marca 2003 r. (Dz.U. C 147 E z 24.6.2003, str. 1) oraz stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 2 lipca 2003 r. (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym). Rezolucja prawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 29 stycznia 2004 r. i decyzja Rady z dnia 2 lutego 2004 r.
5 Dz.U. L 209 z 24.7.1992, str. 1. Dyrektywa ostatnio zmieniona dyrektywą Komisji 2001/78/WE (Dz.U. L 285 z 29.10.2001, str. 1).
6 Dz.U. L 199 z 9.8.1993, str. 1. Dyrektywa ostatnio zmieniona dyrektywą Komisji 2001/78/WE.
7 Dz.U. L 199 z 9.8.1993, str. 54. Dyrektywa ostatnio zmieniona dyrektywą Komisji 2001/78/WE.
8 Dz.U. L 336 z 23.12.1994, str. 1.
9 Patrz: str. 1 niniejszego Dziennika Urzędowego.
10 Dz.U. L 199 z 9.8.1993, str. 84. Dyrektywa ostatnio zmieniona dyrektywą Komisji 2001/78/WE (Dz.U. L 285 z 29.10.2001, str. 1).
11 Dz.U. L 18 z 21.1.1997, str. 1.
12 Dz.U. L 340 z 16.12.2002, str. 1.
13 Dz.U. L 13 z 19.1.2000, str. 12.
14 Dz.U. L 178 z 17.7.2000, str. 1.
15 Dyrektywa Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiająca ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz.U. L 303 z 2.12.2000, str. 16).
16 Dyrektywa Rady 76/207/EWG z dnia 9 lutego 1976 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy (Dz.U. L 39 z 14.2.1976, str. 40). Dyrektywa zmieniona dyrektywą 2002/73/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 269 z 5.10. 2002, str. 15).
17 Rozporządzenie (WE) nr 761/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 marca 2001 r. dopuszczające dobrowolny udział organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS) (Dz.U. L 114 z 24.4.2001, str. 1).
18 Dz.U. L 184 z 17.7.1999, str. 23.
19 Dz.U. L 124 z 8.6.1971, str. 1.
20 Art. 7:- zmieniony przez art. 2 pkt 1 rozporządzenia Komisji nr 1874/2004 z dnia 28 października 2004 r. (Dz.U.UE.L.04.326.17) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 listopada 2004 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 1 rozporządzenia Komisji nr 2083/2005 z dnia 19 grudnia 2005 r. (Dz.U.UE.L.05.333.28) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2006 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 1 rozporządzenia Komisji nr 1422/2007 z dnia 4 grudnia 2007 r. (Dz.U.UE.L.07.317.34) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2008 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 1 rozporządzenia Komisji nr 1177/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.314.64) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2010 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 1 rozporządzenia Komisji nr 1251/2011 z dnia 30 listopada 2011 r. (Dz.U.UE.L.11.319.43) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2012 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 1 rozporządzenia nr 1336/2013 z dnia 13 grudnia 2013 r. (Dz.U.UE.L.2013.335.17) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2014 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 1 rozporządzenia nr (UE) 2015/2342 z dnia 15 grudnia 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.330.18) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2016 r.
21 Art. 8:- zmieniony przez art. 2 pkt 2 rozporządzenia Komisji nr 1874/2004 z dnia 28 października 2004 r. (Dz.U.UE.L.04.326.17) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 listopada 2004 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 2 rozporządzenia Komisji nr 2083/2005 z dnia 19 grudnia 2005 r. (Dz.U.UE.L.05.333.28) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2006 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 2 rozporządzenia Komisji nr 1422/2007 z dnia 4 grudnia 2007 r. (Dz.U.UE.L.07.317.34) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2008 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 2 rozporządzenia Komisji nr 1177/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.314.64) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2010 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 2 rozporządzenia Komisji nr 1251/2011 z dnia 30 listopada 2011 r. (Dz.U.UE.L.11.319.43) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2012 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 2 rozporządzenia nr 1336/2013 z dnia 13 grudnia 2013 r. (Dz.U.UE.L.2013.335.17) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2014 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 2 rozporządzenia nr (UE) 2015/2342 z dnia 15 grudnia 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.330.18) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2016 r.
22 Art. 10 zmieniony przez art. 71 dyrektywy nr 2009/81/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania niektórych zamówień na roboty budowlane, dostawy i usługi przez instytucje lub podmioty zamawiające w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa i zmieniającej dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE (Dz.U.UE.L.09.216.76) z dniem 21 sierpnia 2009 r.
23 Dz.U. L 217 z 20.8.2009, s. 76.
24 Dz.U. L 351 z 29.12.1998, str. 1.
25 Dz.U. C 195 z 25.6.1997, str. 1.
26 Dz.U. L 358 z 31.12.1998, str. 2.
27 Dz.U. C 316 z 27.11.1995, str. 48.
28 Dz.U. L 166 z 28.6.1991, str. 77. Dyrektywa zmieniona dyrektywą 2001/97/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 grudnia 2001 r. (Dz.U. L 344 z 28.12.2001, str. 76).
29 Art. 56:- zmieniony przez art. 2 pkt 3 rozporządzenia Komisji nr 1874/2004 z dnia 28 października 2004 r. (Dz.U.UE.L.04.326.17) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 listopada 2004 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 3 rozporządzenia Komisji nr 2083/2005 z dnia 19 grudnia 2005 r. (Dz.U.UE.L.05.333.28) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2006 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 3 rozporządzenia Komisji nr 1422/2007 z dnia 4 grudnia 2007 r. (Dz.U.UE.L.07.317.34) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2008 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 3 rozporządzenia Komisji nr 1177/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.314.64) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2010 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 3 rozporządzenia Komisji nr 1251/2011 z dnia 30 listopada 2011 r. (Dz.U.UE.L.11.319.43) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2012 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 3 rozporządzenia nr 1336/2013 z dnia 13 grudnia 2013 r. (Dz.U.UE.L.2013.335.17) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2014 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 3 rozporządzenia nr (UE) 2015/2342 z dnia 15 grudnia 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.330.18) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2016 r.
30 Art. 63 ust. 1:- zmieniony przez art. 2 pkt 4 rozporządzenia Komisji nr 1874/2004 z dnia 28 października 2004 r. (Dz.U.UE.L.04.326.17) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 listopada 2004 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 4 rozporządzenia Komisji nr 2083/2005 z dnia 19 grudnia 2005 r. (Dz.U.UE.L.05.333.28) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2006 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 4 rozporządzenia Komisji nr 1422/2007 z dnia 4 grudnia 2007 r. (Dz.U.UE.L.07.317.34) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2008 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 4 rozporządzenia Komisji nr 1177/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.314.64) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2010 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 4 rozporządzenia Komisji nr 1251/2011 z dnia 30 listopada 2011 r. (Dz.U.UE.L.11.319.43) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2012 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 4 rozporządzenia nr 1336/2013 z dnia 13 grudnia 2013 r. (Dz.U.UE.L.2013.335.17) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2014 r.
31 Art. 67 ust. 1:- zmieniony przez art. 2 pkt 5 rozporządzenia Komisji nr 1874/2004 z dnia 28 października 2004 r. (Dz.U.UE.L.04.326.17) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 listopada 2004 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 5 rozporządzenia Komisji nr 2083/2005 z dnia 19 grudnia 2005 r. (Dz.U.UE.L.05.333.28) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2006 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 5 rozporządzenia Komisji nr 1422/2007 z dnia 4 grudnia 2007 r. (Dz.U.UE.L.07.317.34) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2008 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 5 rozporządzenia Komisji nr 1177/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.314.64) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2010 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 5 rozporządzenia Komisji nr 1251/2011 z dnia 30 listopada 2011 r. (Dz.U.UE.L.11.319.43) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2012 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 5 rozporządzenia nr 1336/2013 z dnia 13 grudnia 2013 r. (Dz.U.UE.L.2013.335.17) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2014 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 5 rozporządzenia nr (UE) 2015/2342 z dnia 15 grudnia 2015 r. (Dz.U.UE.L.2015.330.18) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2016 r.
32 Art. 77 zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr 596/2009 z dnia 18 czerwca 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.188.14) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 7 sierpnia 2009 r.
33 Dz.U. L 185 z 16.8.1971, s. 15.
34 Art. 78 ust. 1 zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr 596/2009 z dnia 18 czerwca 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.188.14) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 7 sierpnia 2009 r.
35 Art. 78 ust. 2 zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr 596/2009 z dnia 18 czerwca 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.188.14) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 7 sierpnia 2009 r.
36 Art. 79 zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr 596/2009 z dnia 18 czerwca 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.188.14) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 7 sierpnia 2009 r.
38 Załącznik I zmieniony przez art. 3 pkt 1 rozporządzenia Komisji nr 213/2008 z dnia 28 listopada 2007 r. (Dz.U.UE.L.08.74.1) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 15 września 2008 r.
39 Załącznik II A zmieniony przez art. 3 pkt 2 rozporządzenia Komisji nr 213/2008 z dnia 28 listopada 2007 r. (Dz.U.UE.L.08.74.1) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 15 września 2008 r.
40 Załącznik II B zmieniony przez art. 3 pkt 3 rozporządzenia Komisji nr 213/2008 z dnia 28 listopada 2007 r. (Dz.U.UE.L.08.74.1) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 15 września 2008 r.
41 Załącznik III:- zmieniony przez art. 1 dyrektywy Rady nr 2006/97/WE z dnia 20 listopada 2006 r. (Dz.U.UE.L.06.363.107) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2007 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 1 decyzji Komisji nr 2008/963/WE z dnia 9 grudnia 2008 r. (Dz.U.UE.L.08.349.1) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2009 r.
- zmieniony przez art. 1 dyrektywy Rady nr 2013/16/UE z dnia 13 maja 2013 r. (Dz.U.UE.L.13.158.184) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 lipca 2013 r.
42 Załącznik IV:- zmieniony przez art. 1 dyrektywy Rady nr 2006/97/WE z dnia 20 listopada 2006 r. (Dz.U.UE.L.06.363.107) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2007 r. Zmiany nie zostały naniesione na tekst.
- zmieniony przez art. 2 pkt 2 decyzji Komisji nr 2008/963/WE z dnia 9 grudnia 2008 r. (Dz.U.UE.L.08.349.1) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2009 r.
43 Załącznik VIII zmieniony przez art. 2 dyrektywy Komisji nr 2005/51/WE z dnia 7 września 2005 r. (Dz.U.UE.L.05.257.127) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 21 października 2005 r.
44 Załącznik IX A:- zmieniony przez art. 1 dyrektywy Rady nr 2006/97/WE z dnia 20 listopada 2006 r. (Dz.U.UE.L.06.363.107) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2007 r.
- zmieniony przez art. 1 dyrektywy Rady nr 2013/16/UE z dnia 13 maja 2013 r. (Dz.U.UE.L.13.158.184) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 lipca 2013 r.
45 Załącznik IX B:- zmieniony przez art. 1 dyrektywy Rady nr 2006/97/WE z dnia 20 listopada 2006 r. (Dz.U.UE.L.06.363.107) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2007 r.
- zmieniony przez art. 1 dyrektywy Rady nr 2013/16/UE z dnia 13 maja 2013 r. (Dz.U.UE.L.13.158.184) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 lipca 2013 r.
46 Załącznik IX C:- zmieniony przez art. 1 dyrektywy Rady nr 2006/97/WE z dnia 20 listopada 2006 r. (Dz.U.UE.L.06.363.107) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2007 r.
- zmieniony przez art. 1 dyrektywy Rady nr 2013/16/UE z dnia 13 maja 2013 r. (Dz.U.UE.L.13.158.184) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 lipca 2013 r.