Sprawa C-204/21: Wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 5 czerwca 2023 r. - Komisja Europejska v. Rzeczpospolita Polska

Wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 5 czerwca 2023 r. - Komisja Europejska/Rzeczpospolita Polska

(Sprawa C-204/21) ¹

[Uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego - Artykuł 19 ust. 1 akapit drugi TUE - Artykuł 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej - Państwo prawne - Skuteczna ochrona prawna w dziedzinach objętych prawem Unii - Niezawisłość sędziowska - Artykuł 267 TFUE - Uprawnienie do wystąpienia do Trybunału w trybie prejudycjalnym - Pierwszeństwo prawa Unii - Powierzona Izbie Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego (Polska) właściwość w sprawach dotyczących uchylania immunitetu sędziów w sprawach karnych oraz w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych dotyczących sędziów Sądu Najwyższego i w sprawach z zakresu przeniesienia sędziego Sądu Najwyższego w stan spoczynku - Zakaz kwestionowania przez sądy krajowe umocowania sądów oraz organów konstytucyjnych lub ustalania lub oceny zgodności z prawem powołania sędziego lub jego uprawnienia do wykonywania zadań z zakresu wymiaru sprawiedliwości - Uznanie weryfikowania przez sędziego spełniania określonych wymogów dotyczących istnienia niezawisłego i bezstronnego sądu ustanowionego uprzednio na mocy ustawy za "przewinienie dyscyplinarne" - Powierzona Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego wyłączna właściwość do rozpoznawania zagadnień dotyczących braku niezależności sądu lub braku niezawisłości sędziego - Artykuły 7 i 8 karty praw podstawowych - Prawa do poszanowania życia prywatnego i do ochrony danych osobowych - Rozporządzenie (UE) 2016/679 - Artykuł 6 ust. 1 akapit pierwszy lit. c) i e) oraz artykuł 6 ust. 3 akapit drugi - Artykuł 9 ust. 1 - Dane wrażliwe - Uregulowanie krajowe nakładające na sędziów obowiązek złożenia oświadczenia o członkostwie w zrzeszeniach, działalności w fundacjach lub członkostwie w partiach politycznych oraz pełnionych w nich funkcjach, a także przewidujące udostępnienie zawartych w tych oświadczeniach danych w postaci elektronicznej]

Język postępowania: polski

(2023/C 252/02)

(Dz.U.UE C z dnia 17 lipca 2023 r.)

Strony

Strona skarżąca: Komisja Europejska (przedstawiciele: K. Herrmann, P.J.O. Van Nuffel, pełnomocnicy)

Strona pozwana: Rzeczpospolita Polska (przedstawiciele: B. Majczyna, J. Sawicka, K. Straś, S. Żyrek, pełnomocnicy)

Interwenienci popierający żądania strony skarżącej: Królestwo Belgii (przedstawiciele: M. Jacobs, C. Pochet i L. Van den Broeck, pełnomocnicy, Królestwo Danii (przedstawiciele: początkowo V. Pasternak J0rgensen, M. S0ndahl Wolff i L. Teilgard, a następnie J.F. Kronborg, V. Pasternak J0rgensen i M. S0ndahl Wolff, pełnomocnicy, Królestwo Niderlandów (przedstawiciele: M.K. Bulterman, J. Langer, M.A.M. de Ree i C.S. Schillemans, pełnomocnicy), Republika Finlandii, przedstawiciel: H. Leppo, pełnomocnik, Królestwo Szwecji (przedstawiciele: H. Eklinder, C. Meyer-Seitz, A. Runeskjold, M. Salborn Hodgson, R. Shahsavan Eriksson, H. Shev i O. Simonsson, pełnomocnicy)

Sentencja

1) Powierzając Izbie Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego (Polska), której niezawisłość i bezstronność nie są zagwarantowane, uprawnienia do orzekania w sprawach mających bezpośredni wpływ na status sędziów i asesorów sądowych i pełnienie przez nich urzędu, takich jak z jednej strony sprawy o zezwolenie na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej lub zatrzymanie sędziów i asesorów sądowych oraz z drugiej strony sprawy z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych dotyczące sędziów Sądu Najwyższego oraz sprawy z zakresu przeniesienia sędziego Sądu Najwyższego w stan spoczynku, Rzeczpospolita Polska uchybiła zobowiązaniom, które na niej ciążą na mocy art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE.

2) Przyjmując i utrzymując w mocy art. 107 § 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 20 grudnia 2019 r. o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw i art. 72 § 1 pkt 1-3 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym, w brzmieniu nadanym rzeczoną ustawą z dnia 20 grudnia 2019 r., pozwalające na zakwalifikowanie jako przewinienie dyscyplinarne badania spełnienia wymogów Unii Europejskiej dotyczących niezawisłego i bezstronnego sądu ustanowionego uprzednio na mocy ustawy, Rzeczpospolita Polska uchybiła zobowiązaniom, które na niej ciążą na mocy art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE w związku z art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, jak również na mocy art. 267 TFUE.

3) Przyjmując i utrzymując w mocy art. 42a § § 1 i 2 oraz art. 55 § 4 ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, w brzmieniu nadanym wspomnianą ustawą z dnia 20 grudnia 2019 r., art. 26 § 3 i art. 29 § § 2 i 3 ustawy o Sądzie Najwyższym, w brzmieniu nadanym wspomnianą ustawą z dnia 20 grudnia 2019 r., art. 5 § § 1a i 1b ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych, w brzmieniu nadanym tą samą ustawą z dnia 20 grudnia 2019 r., jak również art. 8 tej ostatniej ustawy, uznających za niedopuszczalne dla wszystkich sądów krajowych badanie spełnienia wynikających z prawa Unii wymogów dotyczących zagwarantowania niezawisłego i bezstronnego sądu ustanowionego uprzednio na mocy ustawy, Rzeczpospolita Polska uchybiła zobowiązaniom, które na niej ciążą na mocy art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE w związku z art. 47 karty praw podstawowych, jak również na mocy zasady pierwszeństwa prawa Unii.

4) Przyjmując i utrzymując w mocy art. 26 § § 2 i 4-6 i art. 82 § § 2-5 ustawy o Sądzie Najwyższym, w brzmieniu nadanym wspomnianą wcześniej ustawą z dnia 20 grudnia 2019 r., jak również art. 10 tej ostatniej ustawy, przekazujące do wyłącznej właściwości Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego (Polska) rozpoznawanie zarzutów i zagadnień prawnych dotyczących braku niezależności sądu lub braku niezawisłości sędziego, Rzeczpospolita Polska uchybiła zobowiązaniom, które na niej ciążą na mocy art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE w związku z art. 47 karty praw podstawowych, jak również na mocy art. 267 TFUE i zasady pierwszeństwa prawa Unii.

5) Przyjmując i utrzymując w mocy art. 88a ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, w brzmieniu nadanym wspomnianą wcześniej ustawą z dnia 20 grudnia 2019 r., art. 45 § 3 ustawy o Sądzie Najwyższym, w brzmieniu nadanym wspomnianą wcześniej ustawą z dnia 20 grudnia 2019 r. i art. 8 § 2 ustawy - Prawo o ustroju sądów administracyjnych, w brzmieniu nadanym tą samą ustawą z dnia 20 grudnia 2019 r., Rzeczpospolita Polska uchybiła prawu do poszanowania życia prywatnego i prawu do ochrony danych osobowych zagwarantowanym w art. 7 i art. 8 ust. 1 karty praw podstawowych oraz w art. 6 ust. 1 akapit pierwszy lit. c) i e), art. 6 ust. 3 i art. 9 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólnego rozporządzenia o ochronie danych).

6) W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona.

7) Rzeczpospolita Polska pokrywa, poza własnymi kosztami, koszty poniesione przez Komisję Europejską, w tym koszty związane z postępowaniami w przedmiocie środków tymczasowych.

8) Królestwo Belgii, Królestwo Danii, Królestwo Niderlandów, Republika Finlandii i Królestwo Szwecji pokrywają własne koszty.

1 Dz.U. C 252 z 28.6.2021.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2023.252.2
• Rodzaj: Wyrok
• Tytuł: Sprawa C-204/21: Wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 5 czerwca 2023 r. - Komisja Europejska v. Rzeczpospolita Polska
• Data aktu: 05/06/2023
• Data ogłoszenia: 17/07/2023