Nota informacyjna na temat zmian kompetencji Unii Europejskiej dotyczących kwestii uregulowanych w Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji po przyjęciu traktatu lizbońskiego

Nota informacyjna na temat zmian kompetencji Unii Europejskiej dotyczących kwestii uregulowanych w Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji po przyjęciu traktatu lizbońskiego
(C/2023/1478)

Występując w charakterze zewnętrznego przedstawiciela Unii, Komisja Europejska przekazała Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, będącemu depozytariuszem Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji, notę informacyjną na temat zmian kompetencji Unii Europejskiej dotyczących kwestii uregulowanych w Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji po przyjęciu traktatu lizbońskiego. 5 października 2022 r. nota informacyjna została opublikowana na stronie internetowej zawierającej zbiór traktatów ONZ. Brzmienie tej noty jest następujące:

"Nota informacyjna na temat zmian kompetencji Unii Europejskiej dotyczących kwestii uregulowanych w Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji po przyjęciu traktatu lizbońskiego

Niniejsza nota informacyjna jest poświęcona zmianom kompetencji Unii Europejskiej dotyczącym kwestii uregulowanych w Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji od wejścia w życie traktatu lizbońskiego. Wejście w życie traktatu lizbońskiego wiązało się z rozszerzeniem uprawnień Unii Europejskiej będącej spadkobierczynią Wspólnoty Europejskiej 1 . Poniższe informacje uzupełniają informacje zawarte w zgłoszeniu z 8 marca 2010 r.

UE nabyła nowe kompetencje w zakresie prawa karnego przyznane jej na mocy tytułu V Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (art. 82 i 83 TFUE). UE wykonywała przysługujące jej kompetencje poprzez stanowienie prawa w wielu obszarach polityki o istotnym znaczeniu dla konwencji (np. przeciwdziałanie praniu pieniędzy, integralności rynków finansowych, zwalczanie wykorzystywania informacji wewnętrznych, manipulacji i innych form nadużyć na rynkach finansowych, zamrażanie aktywów związanych z korupcją, zarządzanie nimi oraz ich konfiskata, walka z korupcją w sektorze prywatnym przy pomocy prawa karnego, zwalczanie przestępstw przeciwko interesom finansowym Unii oraz zapobieganie korupcji urzędników Unii Europejskiej lub urzędników państw członkowskich Unii Europejskiej; ochrona osób dokonujących zgłoszenia (»sygnalistów«)).

Unia zwraca uwagę na fakt, że posiada również kompetencje do zwalczania nadużyć finansowych i wszelkich innych nielegalnych działań naruszających interesy finansowe Unii (art. 325 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej), w tym również w kwestiach dotyczących przeciwdziałania korupcji, oraz że wykonywała swoje kompetencje w tym obszarze w szczególności poprzez ustanowienie Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych oraz przyjęcie szczegółowych przepisów dotyczących administracyjnych aspektów walki z nielegalną działalnością naruszającą interesy finansowe Unii. Unia nabyła również kompetencje do ustanowienia Prokuratury Europejskiej (EPPO) (art. 86 TFUE). Ustanowiona rozporządzeniem Rady (UE) 2017/1939 2  Prokuratura Europejska jest właściwa do spraw dochodzenia, ścigania i stawiania przed sądem sprawców i współsprawców przestępstw naruszających interesy finansowe Unii. Zgodnie z tym rozporządzeniem obejmuje to: pranie pieniędzy uzyskanych z tytułu popełnienia tego rodzaju przestępstw, korupcję przynoszącą szkody lub mogącą przynieść szkody interesom finansowym Unii oraz przypadki sprzeniewierzania środków publicznych szkodzące tym interesom 3 . We wspomnianych obszarach, w zakresie w jakim przyjęła ona środki, Unia dysponuje pełną swobodą uznania w kwestii podejmowania zobowiązań zewnętrznych z innymi państwami lub właściwymi organizacjami międzynarodowymi, jeżeli wspomniane zobowiązania mogłyby mieć wpływ na te przyjęte środki lub zmienić ich zakres.

Unia posiada kompetencje do prowadzenia działań i wspólnej polityki w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju. Działania te obejmują udzielanie krajom partnerskim wsparcia w ratyfikacji i wdrażaniu Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji oraz stosowaniu postanowień dotyczących zwalczania nadużyć finansowych i korupcji w umowach zawieranych z krajami partnerskimi. Wykonywanie tych kompetencji nie może prowadzić do uniemożliwienia państwom członkowskim wykonywania ich kompetencji. Polityka Unii i polityka państw członkowskich w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju wzajemnie się uzupełniają i wzmacniają.".

Niniejsza publikacja ma charakter czysto informacyjny.

1 Zob. zgłoszenie z 8 marca 2010 r. skierowane do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, który pełni funkcję depozytariusza konwencji ONZ (w tym Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji).
2 Rozporządzenie Rady (UE) 2017/1939 z dnia 12 października 2017 r. wdrażające wzmocnioną współpracę w zakresie ustanowienia Prokuratury Europejskiej (Dz.U. L 283 z 31.10.2017, s. 1.).
3 EPPO rozpoczęła działalność 1 czerwca 2021 r., kiedy przystąpiła do wykonywania zadań związanych z prowadzeniem postępowań przygotowawczych oraz z wnoszeniem i popieraniem oskarżeń zgodnie z art. 120 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2017/1939..

Zmiany w prawie

Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Co się zmieni w podatkach w 2026 roku? Wciąż wiele niewiadomych

Mimo iż do 1 stycznia zostały trzy tygodnie, przedsiębiorcy wciąż nie mają pewności, które zmiany wejdą w życie w nowym roku. Brakuje m.in. rozporządzeń wykonawczych do KSeF i rozporządzenia w sprawie JPK VAT. Część ustaw nadal jest na etapie prac parlamentu lub czeka na podpis prezydenta. Wiadomo już jednak, że nie będzie dużej nowelizacji ustaw o PIT i CIT. W 2026 r. nadal będzie można korzystać na starych zasadach z ulgi mieszkaniowej i IP Box oraz sprzedać bez podatku poleasingowy samochód.

Monika Pogroszewska 10.12.2025
Maciej Berek: Do projektu MRPiPS o PIP wprowadziliśmy bardzo istotne zmiany

Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.UE.C.2023.1478

Rodzaj: Informacja
Tytuł: Nota informacyjna na temat zmian kompetencji Unii Europejskiej dotyczących kwestii uregulowanych w Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji po przyjęciu traktatu lizbońskiego
Data aktu: 08/12/2023
Data ogłoszenia: 08/12/2023