SudanP6_TA(2008)0238
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 22 maja 2008 r. w sprawie Sudanu i Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK)
(2009/C 279 E/23)
(Dz.U.UE C z dnia 19 listopada 2009 r.)
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Sudanu,
– uwzględniając statut rzymski Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK) oraz jego wejście w życie dnia 1 lipca 2002 r.,
– uwzględniając przyjęcie przez Radę Bezpieczeństwa ONZ rezolucji nr 1593 w dniu 31 marca 2005 r.,
– uwzględniając konkluzje Rady dotyczące Sudanu/Czadu z dnia 11 grudnia 2007 r. i 30 stycznia 2008 r.,
– uwzględniając złożone w imieniu Unii Europejskiej oświadczenie prezydencji z dnia 31 marca 2008 r. dotyczące rocznicy skierowania sprawy sytuacji w Darfurze/Sudanie do MTK,
– uwzględniając przyznanie Nagrody im. Sacharowa 2007 Salihowi Mahmoudowi Osmanowi, sudańskiemu prawnikowi zajmującemu się prawami człowieka i pracującemu w Darfurze, za jego wysiłki na rzecz uzyskania sprawiedliwości dla ofiar wojny domowej w Darfurze,
– uwzględniając kampanię pod hasłem "Sprawiedliwość dla Darfuru" zainicjowaną przez dużą grupę organizacji pozarządowych w celu wywarcia nacisku na Sudan, aby podjął współpracę z MTK i wykonał nakazy aresztowania Trybunału,
– uwzględniając art. 115 ust. 5 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że pod względem bezpieczeństwa sytuacja w Darfurze nadal jest skrajnie nieprzewidywalna i że doszło do poważnych starć między grupami rebeliantów a siłami rządowymi, mających negatywny wpływ na operacje humanitarne,
B. głęboko wstrząśnięty cierpieniami setek tysięcy kobiet, mężczyzn i dzieci bitych, mordowanych, gwałconych, przesiedlonych lub dotkniętych w inny sposób skutkami konfliktu w Darfurze i odnotowując, że od 2003 r. sytuacja ulega ciągłemu pogorszeniu i nadal dochodzi do masowych ataków powietrznych na ludność cywilną,
C. mając na uwadze, że zgodnie z zasadą "obowiązku ochrony" ONZ, jeżeli władze krajowe w oczywisty sposób nie są w stanie chronić ludności, inni mają obowiązek zagwarantowania potrzebnej ochrony,
D. mając na uwadze, że Rada Bezpieczeństwa ONZ przekazała sprawę sytuacji w Darfurze do MTK w marcu 2005 r., czego następstwem było wszczęcie dochodzenia,
E. mając na uwadze, że Sudan podpisał statut rzymski, który ustanowił MTK w 2002 r., lecz go nie ratyfikował,
F. mając na uwadze, że jako członek Narodów Zjednoczonych rząd Sudanu ma obowiązek współpracy z MTK na mocy rezolucji nr 1593 (2005) przyjętej przez Radę Bezpieczeństwa zgodnie z jej kompetencjami w ramach rozdziału VII,
G. głęboko zaniepokojony faktem, że od wydania nakazów aresztowania rząd Sudanu systematycznie odmawiał współpracy z MTK i wielokrotnie lekceważył Trybunał oraz wspólnotę międzynarodową,
H. mając na uwadze, że w kwietniu 2007 r. MTK wydał dwa nakazy aresztowania - byłego ministra spraw wewnętrznych Sudanu Ahmada Haruna i byłego przywódcy bojówek dżandżawid Ali Muhammada Abd-Al-Rahmana znanego również jako Ali Kushayb - wysuwając przeciwko nim 51 zarzutów domniemanych zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości,
I. mając na uwadze, że Ahmad Harun jest obecnie ministrem spraw humanitarnych odpowiedzialnym za dobro ofiar jego domniemanych zbrodni, a także za kontakty z międzynarodowymi siłami pokojowymi - misją ONZ i Unii Afrykańskiej w Darfurze (UNAMID); mając również na uwadze, że Haruna mianowano szefem rządowego komitetu rozpatrującego skargi w zakresie praw człowieka; ponadto mając na uwadze, że Ali Kushayb, który w momencie wydania nakazów przebywał w areszcie sudańskim pod innymi zarzutami, został zwolniony z więzienia w październiku 2007 r., mimo że był poszukiwany przez MTK,
J. mając na uwadze, że w czerwcu 2007 r. i ponownie w grudniu 2007 r. prokuratura powiadomiła Radę Bezpieczeństwa ONZ o braku woli współpracy rządu sudańskiego z MTK i odnotowała, że nie podjęto żadnych kroków w celu aresztowania i wydania Ahmada Haruna i Ali Kushayba,
K. mając na uwadze, że w dniu 5 czerwca 2008 r. główny prokurator MTK Luis Moreno Ocampo po raz siódmy przedstawi Radzie Bezpieczeństwa ONZ sprawozdanie na temat postępów swojego dochodzenia w Darfurze oraz na temat współpracy z władzami sudańskimi,
L. wyrażając gotowość do wsparcia MTK w tym decydującym momencie jego pracy i pełne przekonanie, że położenie kresu bezkarności osób, które zaplanowały i ponoszą odpowiedzialność za przerażające zbrodnie popełnione w Darfurze, jest zasadniczym elementem rozwiązania konfliktu w tym regionie,
M. mając na uwadze, że w dniach 10 i 11 maja 2008 r. rebelianci z Ruchu Sprawiedliwości i Równości (JEM) przypuścili atak na położony niedaleko Chartumu Omdurman, którego skutkiem była śmierć co najmniej 200 osób,
N. mając na uwadze, że 20 maja 2008 r., po pierwszej fali starć tydzień wcześniej, doszło do ciężkich walk w Abyei - bogatym w ropę mieście, do którego prawo rości sobie zarówno Północ jak i Południe - między armią sudańską a Ludową Armią Wyzwolenia Sudanu (SPLA), których bilans to według ONZ 30 do 50 tys. osób wewnętrznie przesiedlonych oraz nieokreślona dotychczas liczba ofiar,
O. mając na uwadze, że w dniu 4 maja 2008 r. samoloty armii sudańskiej zbombardowały cele cywilne w północnym Darfurze, czego skutkiem była śmierć 12 cywilów,
P. mając na uwadze, że według ostatnich szacunków ONZ bilans konfliktu w Sudanie to około 300 tys. ofiar śmiertelnych oraz 2,5 mln osób przesiedlonych wewnętrznie i uchodźców, a także mając na uwadze, że sytuacja w zakresie bezpieczeństwa w Darfurze stale się pogarsza,
Q. mając na uwadze, że UNAMID w Darfurze nadal dysponuje zaledwie 7,5 tys. żołnierzy i mniej niż 2 tys. policjantów wobec uzgodnionych 26 tys.,
1. zdecydowanie potępia fakt, że Sudan nadal nie podjął współpracy z MTK, nie aresztował Ahmada Haruna i Ali Kushayba i nie przekazał ich MTK, a także nie wywiązuje się ze swoich zobowiązań wynikających z międzynarodowego prawa humanitarnego, lekceważąc tym samym rażąco setki tysięcy ofiar i ich rodzin oraz miliony osób, które musiały opuścić swoje domy od chwili rozpoczęcia konfliktu;
2. wzywa rząd Sudanu do ratyfikowania statutu MTK, stosowania się do rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1593 (2005) oraz bezwarunkowej współpracy z MTK, a także do zagwarantowania wnikliwego i skutecznego dochodzenia i ukarania osób odpowiedzialnych za zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości popełnione w Darfurze;
3. wzywa władze w Chartumie do niezwłocznego aresztowania i przekazania Międzynarodowemu Trybunałowi Karnemu dwóch podejrzanych w celu natychmiastowego położenia kresu bezkarności w Darfurze i do współpracy przy przyszłych dochodzeniach MTK;
4. wzywa Radę ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych, która spotka się w dniach 16 i 17 czerwca 2008 r., oraz Radę Europejską, której szczyt odbędzie się w dniach 19 i 20 czerwca 2008 r., do omówienia sprawozdania prokuratora MTK, podjęcia działań i przyjęcia ukierunkowanych, wstępnych sankcji UE przeciw wyraźnie zidentyfikowanej grupie sudańskich urzędników, którzy ponoszą odpowiedzialność za brak współpracy Sudanu z MTK, obejmujących:
– zamrażanie i zajmowanie aktywów osób zidentyfikowanych jako jednostki utrudniające współpracę z MTK oraz rozpoznawanie i obejmowanie odpowiednimi działaniami znajdujących się w rajach podatkowych aktywów przedsiębiorstw związanych z Partią Kongresu Narodowego (większościową partią rządzącą) będącą głównym źródłem finansowania bojówek w Darfurze;
– środki wykluczające dostęp do banków UE w odniesieniu do wszelkich transakcji i płatności finansowych dokonywanych przez te osoby lub w ich imieniu;
– środki utrudniające stosunki biznesowe, inne stosunki gospodarcze lub handlowe między tymi osobami a dowolną osobą prawną lub korporacją kontrolowaną przez nie i przedsiębiorstwami europejskimi, zwłaszcza przeciwdziałanie przepływowi dochodów z sektora paliwowego;
5. wzywa państwa członkowskie UE oraz państwa kandydujące zasiadające w Radzie Bezpieczeństwa ONZ, tj. Belgię, Francję, Włochy, Wielką Brytanię i Chorwację, do zajęcia zasadniczego stanowiska podczas wystąpienia prokuratora w dniu 5 czerwca 2008 r., zgodnie ze wspólnym stanowiskiem UE w sprawie MTK, oraz do odpowiedniej reakcji na ustalenia prokuratora poprzez wezwanie Sudanu do natychmiastowego zastosowania się do rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1593 (2005) i nakazów Trybunału;
6. wzywa wszystkie pozostałe kraje zasiadające w Radzie Bezpieczeństwa ONZ, aby również wspierały wszelkie nakazy współpracy wydane przez prokuratora MTK w imieniu Trybunału, a w szczególności wzywa Chiny, Rosję, Republikę Południowej Afryki i Libię do postępowania zgodnego z ich własnymi słowami zawartymi w rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1593 (2005) i nieutrudniania działań Rady Bezpieczeństwa w dn. 5 czerwca 2008 r.;
7. wzywa państwa członkowskie UE i Radę Bezpieczeństwa ONZ, aby dążył do uwzględnienia szczególnego odniesienia do bezkarności oraz nakazów aresztowania MTK w oficjalnym mandacie na nadchodzącą wizytę przedstawicieli Rady Bezpieczeństwa ONZ w Chartumie pod koniec maja 2008 r.;
8. wzywa Komisję i państwa członkowskie UE do zagwarantowania, że ich pomoc rozwojowa dla Sudanu nie będzie przekazywana za pośrednictwem ministerstwa spraw humanitarnych kierowanego przez Ahmada Haruna; nawołuje darczyńców do wywierania nacisku na rząd Sudanu, aby usunął Ahmada Haruna ze stanowiska;
9. apeluje do UE o wywieranie nacisku na Chiny, aby przyłączyły się do międzynarodowych działań na rzecz zakończenia konfliktu i wykorzystały swój znaczny wpływ na rząd Sudanu wynikający z roli Chin jako głównego źródła dochodu rządu Sudanu ze sprzedaży ropy; wzywa Chiny do zaprzestania dostaw broni do Sudanu:
10. wzywa Unię Afrykańską i Ligę Arabską do aktywnego zaangażowania się w kwestię Darfuru za pomocą nacisków na rząd Sudanu, aby współpracował z biurem prokuratora MTK przy obecnych i przyszłych dochodzeniach, a także wzywa prezydencję UE do włączenia kwestii współpracy Sudanu z MTK do harmonogramu dialogów i szczytów politycznych z udziałem kluczowych partnerów np. Chin, Stanów Zjednoczonych, Unii Afrykańskiej i Ligii Arabskiej;
11. wzywa Radę i Komisję do stałego informowania Parlamentu o swoich bieżących i przyszłych staraniach mających na celu wywieranie nacisku na rząd Sudanu, aby współpracował z MTK oraz zobowiązuje się do dalszego śledzenia rozwoju wypadków i wykorzystania wszystkich nadarzających się okazji do podnoszenia tej kwestii zarówno w kontaktach z urzędnikami sudańskimi, jak i innymi partnerami;
12. potępia ataki sił rebelianckich JEM na Omdurman w dniach 10 i 11 maja 2008 r., jak również atak powietrzny w północnym Darfurze w dn. 4 maja, w którym zginęło 12 osób, kolejnych 30 zostało rannych, zniszczone zostały: szkoła, instalacja wodna i targowisko;
13. wyraża poważne zaniepokojenie wybuchem nowych walk między armią sudańską a SPLA w Abyei, co zwiększa zapotrzebowanie na pomoc humanitarną, utrudnia prowadzenie operacji humanitarnych i mogłoby potencjalnie zagrozić porozumieniu pokojowemu z 2005 r.;
14. potępia wszelkie przejawy łamania postanowień porozumień pokojowych i porozumień o zawieszeniu broni przez którąkolwiek ze stron, a w szczególności wszelkie przejawy przemocy skierowanej przeciwko ludności cywilnej i ataki na pomoc humanitarną;
15. apeluje do władz Sudanu, w szczególności do GNU, o udzielenie pełnego wsparcia na rzecz skutecznego przygotowania misji UNAMID oraz o wspieranie wszelkich działań mających na celu osiągnięcie stabilności i zapewnienie bezpieczeństwa;
16. ponownie podkreśla, że nie można osiągnąć trwałego pokoju bez oddania w ręce sprawiedliwości osób, które popełniły ciężkie przestępstwa; apeluje do unijnych obserwatorów rozmów pokojowych o podkreślanie znaczenia położenia kresu bezkarności dla budowania trwałego poszanowania praworządności i praw człowieka w Sudanie;
17. wzywa rząd Sudanu i wszystkie grupy zbrojne do przestrzegania praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego poprzez powstrzymanie się od wszelkich masowych ataków na cywilów, w tym przemocy na tle seksualnym wobec kobiet;
18. apeluje do wszystkich stron konfliktu o powstrzymanie się od wcielania do armii i wykorzystywania jako żołnierzy dzieci w wieku poniżej 18 lat, a także wzywa władze Sudanu do ochrony przesiedlonych dzieci, zwłaszcza pozostających bez opieki nieletnich, zgodnie z przepisami odpowiednich konwencji;
19. ponadto apeluje do wszystkich stron trzecich o wstrzymanie eksportu broni do wszystkich stron konfliktu w regionie oraz o poszanowanie praw człowieka, pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego w kontaktach z Sudanem;
20. jest zaniepokojony doniesieniami o masowych aresztowaniach, jakie miały miejsce w Chartumie po ataku rebeliantów; przypomina rządowi Sudanu o zobowiązaniach wynikających z Afrykańskiej karty praw człowieka i praw ludów, zgodnie z którą m.in. nikogo nie można arbitralnie aresztować lub zatrzymać, każdy ma prawo do obrony i do procesu sądowego w stosownym terminie;
21. apeluje do specjalnego przedstawiciela UE w Darfurze, Pekki Haavisto, aby, działając zgodnie ze swoim mandatem i wspólnym stanowiskiem UE w sprawie MTK, podjął aktywne działania i wykorzystał wszelkie nadarzające się okazje do podejmowania w kontaktach z sudańskimi rozmówcami i innymi partnerami kwestii potrzeby niezwłocznego aresztowania i oddania w ręce sprawiedliwości Ahmada Haruna i Ali Kushayba oraz współpracy z MTK, a także wzywa specjalnego przedstawiciela UE w Sudanie do przedkładania innym instytucjom regularnych sprawozdań z rozwoju sytuacji w tym względzie;
22. jest głęboko zaniepokojony poważnymi niedoborami zasobów UNAMID i wzywa państwa członkowskie Unii Afrykańskiej oraz wspólnotę międzynarodową do zwiększenia swojego wkładu, tak aby umożliwić pilne rozmieszczenie dodatkowych oddziałów i dodatkowego sprzętu w Darfurze;
23. wzywa rząd Sudanu do przestrzegania zobowiązania do moratorium na ograniczenia i utrudnienia dotyczące wszystkich pracowników organizacji humanitarnych; podkreśla, że nasilenie się przemocy w ostatnim miesiącu miało również wpływ na operacje humanitarne, jako że bandytyzm i uprowadzenia doprowadziły do strat w dostawach pomocy, zmuszając w ostatnim czasie agencje ds. żywności do zmniejszenia o połowę racji dla ponad trzech milionów osób potrzebujących w Darfurze;
24. wzywa UE i inne podmioty międzynarodowe do zastosowania odpowiednich środków wymierzonych w przestępców, którzy naruszają zawieszenie broni, dokonują ataków na ludność cywilną, siły pokojowe lub operacje humanitarne oraz do podejmowania wszelkich niezbędnych działań mających przyczynić się do położenia kresu bezkarności;
25. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, specjalnemu przedstawicielowi UE w Darfurze, rządom Sudanu, państw członkowskich i państw należących do Rady Bezpieczeństwa ONZ, instytucjom Unii Afrykańskiej, Ligii Arabskiej oraz prokuratorowi Międzynarodowego Trybunału Karnego.
