Czechosłowacja-Polska. Traktat Koncyljacyjny i Arbitrażowy. Warszawa.1925.04.23.

TRAKTAT KONCYLJACYJNY I ARBITRAŻOWY
między Polską a Czechosłowacją, podpisany w Warszawie dnia 23 kwietnia 1925 r. 1
(Ratyfikowany zgodnie z ustawą z dnia 30 lipca 1925 r. - Dz. U. R. P. № 89 poz. 625).

Przekład.

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

MY, STANISŁAW WOJCIECHOWSKI,

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

wszem wobec i każdemu zosobna, komu o tem wiedzieć należy, wiadomem czynimy:

Dnia dwudziestego trzeciego kwietnia tysiąc dziewięćset dwudziestego piątego roku podpisany został w Warszawie pomiędzy Polską a Czechosłowacją Traktat Koncyljacyjny i Arbitrażowy o następującem brzmieniu dosłownem:

Traktat Koncyljacyjny i Arbitrażowy pomiędzy Polską a Czechosłowacją.

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ i PREZYDENT REPUBLIKI CZESKOSŁOWACKIEJ

ożywieni pragnieniem rozwinięcia łączących oba kraje stosunków przyjaznych,

kierując się zasadami Rezolucji Zgromadzenia Ligi Narodów z dnia 22 września 1922 r., dotyczącej ustanowienia pomiędzy Państwami Komisyj Koncyljacyjnych,

i pragnąc uświęcić zasadę arbitrażu obowiązkowego w ich stosunkach wzajemnych przez układ ogólny, przewidziany w artykule 21 Paktu Ligi Narodów,

postanowili zawrzeć Traktat Koncyljacyjny i Arbitrażowy i w tym celu mianowali Swymi Pełnomocnikami, a mianowicie:

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej:

p. Aleksandra Skrzyńskiego, doktora praw, Ministra Spraw Zagranicznych,

Prezydent Republiki Czeskosłowackiej:

p. Edwarda Beneša, doktora praw, Ministra Spraw Zagranicznych,

którzy, po okazaniu sobie swych pełnomocnictw, uznanych za dobre i w należytej formie wystawione, zgodzili się na następujące postanowienia:

Artykuł  1.

Wysokie Umawiające się Strony zobowiązują się poddawać procedurze koncyljacyjnej lub procedurze arbitrażowej wszelkie spory, któreby mogły powstać między Niemi, a których we właściwym czasie nie udałoby się załatwić na drodze dyplomatycznej.

Traktat niniejszy nie będzie się stosował do sporów, dla których rozstrzygnięcia specjalne postępowanie jest lub będzie przewidziane przez inne układy, zawarte przez Strony Umawiające się. Nic wszakże nie stoi na przeszkodzie Stronom umawiającym się, aby nawet i do tych sporów zastosowały procedurą koncyljacyjną, ustanowioną przez niniejszy Traktat.

Postanowienia niniejszego Traktatu nie stosują się również do spraw, dotyczących statutu terytorjalnego Stron umawiających się.

Do wszelkiego sporu, podlegającego rozstrzygnięciu w sposób wyżej wskazany, będzie zastosowana procedura koncyljacyjna, o ile Strony nie zgodzą się poddać go natychmiast arbitrażowi.

W razie, gdyby procedura koncyljacyjna, przewidziana przez niniejszy Traktat, nie osiągnęła celu, spór będzie poddany pod arbitraż, jeżeli jedna ze Stron tego zażąda.

Art. 2.

W sprawach, które, zgodnie z ustawodawstwem wewnętrznem jednej ze Stron, należą do kompetencji krajowych władz sądowych, Strona ta będzie mogła sprzeciwić się zastosowaniu do nich postępowania koncyljacyjnego lub arbitrażowego, zanim kompetentna krajowa władza sądowa nie wypowie się ostatecznie, wyjąwszy wypadek odmówienia sprawiedliwości.

Żądanie koncyljacji winno w tym wypadku być zgłoszone najpóźniej po upływie roku od daty wydania wyroku ostatecznego.

Art.  3.

W ciągu sześciu miesięcy od daty wymiany dokumentów ratyfikacyjnych niniejszego Traktatu, Strony umawiające się ustanowią Stałą Komisją Koncyljacyjna, złożoną z piąci u członków.

Każda Strona wyznacza dwóch członków: jednego z pośród swych obywateli, drugiego z pośród przynależnych Państwa trzeciego. Ten ostatni nie może ani zamieszkiwać na terytorjum Strony, która go zamianowała, ani pozostawać u niej na służbie.

Przewodniczącego Komisji zamianują obie Strony za wspólną zgodą naprzeciąg lat pięciu z pomiędzy przynależnych jednego z Państw trzecich. W braku zgody pomiędzy Stronami, będzie on, na żądanie Stron, wyznaczony przez Prezydenta Szwajcarskiej Rady Związkowej, o ile ten przystanie na to.

Art.  4.

W razie śmierci lub ustąpienia jednego z członków Komisji Koncyljacyjnej należy dać mu zastępcę na pozostały okres jego mandatu w ciągu następnych trzech miesięcy, o ile będzie to możliwe, a w każdym razie zaraz, jak tylko jakiś spór będzie przedłożony Komisji.

W razie, gdyby z powodu choroby lub innej okoliczności jeden z członków Komisji Koncyljacyjnej nie mógł chwilowo brać udziału w pracach Komisji, Strona, która go mianowała, wyznaczy zastępcę, który będzie czasowo zasiadał za niego.

Funkcje Przewodniczącego ustają z chwilą upływu jego mandatu. Strony mogą wszakże, za wspólną zgodą, przedłużyć jego mandat na nowy okres pięcioletni.

Dopóki postępowanie nie jest wszczęte przed Komisją, każdej Stronie przysługuje prawo odwołania członków przez nią mianowanych; w tym wypadku członek wyłączony będzie bez zwłoki zastąpiony przez innego.

Art.  5.

W ciągu piętnastu dni od daty, gdy jedna ze Stron Umawiających się wyniesie spór przed Komisje. Koncyljacyjną, każda ze Stron będzie mogła, dla zbadania tego sporu, zastąpić wyznaczonego przez siebie członka narodowego przez osobę, posiadającą w danej dziedzinie specjalną znajomość rzeczy.

Strona, któraby zechciała skorzystać z tego prawa, winna zawiadomić o tem natychmiast drugą Stroną; w tym wypadku ta ostatnia będzie miała możność skorzystania, z takiego samego prawa w ciągu piętnastu dni od daty otrzymania przez nią tego powiadomienia.

Art.  6.

Komisja Koncyljacyjną będzie miała za zadanie ułatwić rozstrzygnięcie sporu, wyjaśniając, zapomocą bezstronnego i sumiennego badania, stan faktyczny oraz podając wnioski co do sposobu załatwiania sporu, zgodnie z postanowieniami artykułu 12 niniejszego Traktatu.

Sprawę wytacza się przed Komisję drogą podania, złożonego na ręce jej Przewodniczącego przez jedną ze Stron Umawiających się.

Strona przeciwna winna być jednocześnie powiadomiona o złożeniu tego podania przez Stronę, która będzie się domagała wszczęcia postępowania koncyljacyjnego.

Art.  7.

O ile Strony inaczej się nie ułożą, Komisja Koncyljacyjną będzie się zbierała w miejscu, wyznaczonem przez jej Przewodniczącego.

Art.  8.

Postępowanie przed Komisją Koncyljacyjną będzie kontradyktoryjne.

Komisja sama ustali procedurę, uwzględniając postanowienia zawarte w Tytule III Konwencji Haskiej z 18 października 1907 r. dla pokojowego załatwiania sporów międzynarodowych, o ile nie zapadnie jednomyślna uchwała przeciwna.

Obrady Komisji będą się toczyły przy drzwiach zamkniętych, chyba, że Komisja, za zgodą Stron, postanowi inaczej.

Art.  9.

Stronom Umawiającym się przysługuje prawo mianowania przy Komisji specjalnych agentów, którzy będą zarazem pośrednikami pomiędzy niemi a Komisją.

Art.  10.

O ile Traktat niniejszy inaczej nie stanowi, orzeczenia Komisji Koncyljacyjnej bada zapadały większością głosów. Każdy członek będzie posiadał jeden głos. Jeżeli nie wszyscy członkowie są obecni, w razie równości głosów głos Przewodniczącego przeważa.

Komisja będzie mogła orzekać prawomocnie tylko wtedy, gdy wszyscy jej członkowie zostali w sposób należyty zwołani, to znaczy, gdy wezwanie zostało im prawidłowo doręczone, a także gdy są obecni Przewodniczący i co najmniej dwóch innych członków.

Art.  11.

Strony Umawiające się będą dostarczały Komisji Koncyljacyjnej wszelkich pożytecznych informacyj oraz będą jej ułatwiały pod każdym wzglądem wykonanie jej zadania.

Art.  12.

Komisja Koncyljacyjna złoży swoje sprawozdanie w ciągu sześciu miesięcy od dnia swego pierwszego zgromadzenia się, o ile Strony Umawiające się za wspólnem porozumieniem nie postanowią terminu tego skrócić lub przedłużyć.

Gdy okoliczności pozwolą na to, sprawozdanie będzie zawierało projekt załatwienia sporu.

Zdanie umotywowane członków, którzy pozostali w mniejszości, będzie zamieszczone w sprawozdaniu.

Egzemplarz sprawozdania, podpisany przez Przewodniczącego, będzie wręczony każdej stronie.

Sprawozdanie Komisji, ani pod względem przedstawienia stanu faktycznego, ani pod względem motywów prawnych, nie będzie miało charakteru wyroku sądu rozjemczego lub orzeczenia sądowego.

Art.  13.

Strony podadzą sobie wzajemnie do wiadomości, jak również do wiadomości Przewodniczącego Komisji Koncyljacyjnej, w terminie właściwym, nie dłuższym jednak, niż trzy miesiące, czy przyjmują wnioski i propozycje, zawarte w sprawozdaniu.

Rzeczą Stron jest zdecydować za wspólną zgodą, czy sprawozdanie Komisji winno być ogłoszone.

Art.  14.

Podczas przebiegu faktycznego postępowania koncyljacyjnego Przewodniczący i członkowie Komisji będą otrzymywali wynagrodzenie, którego wysokość ustalą pomiędzy sobą Strony umawiające się.

Każda Strona będzie ponosiła swoje własne koszta oraz równą część kosztów Komisji.

Art.  15.

W razie, gdyby w terminie podanym w ustępie pierwszym artykułu 12 niniejszego Traktatu, Komisji Koncyljacyjnej nie udało się ułożyć propozycji, dotyczącej załatwienia sporu.

W razie, gdyby jedna ze Stron Umawiających się lub obie nie przyjęły wniosków sprawozdania Komisji Koncyljacyjnej i zawartych w niem propozycyj i w razie, gdyby w terminie, podanym w ustąpię pierwszym artykułu 13 niniejszego Traktatu, nie wypowiedziały się one co do tego, czy przyjmują wnioski sprawozdania i zawarte w niem propozycje.

Spór będzie poddany arbitrażowi, a Trybunał Arbitrażowy będzie ustanowiony na mocy porozumienia się Stron Umawiających się.

O ile w ciągu trzech miesięcy od dnia, gdy jedna ze Stron zgłosi drugiej żądanie arbitrażu, Trybunał Arbitrażowy nie zostanie ustanowiony za zgodą Stron, postąpi się w sposób następujący:

każda ze Stron zamianuje dwóch arbitrów, z których jeden winien być wybrany z listy członków Stałego Sądu Rozjemczego z wyłączeniem jej własnych obywateli. Arbitrzy w ten sposób wyznaczeni wybiorą wspólnie Przewodniczącego Trybunału. W razie równości głosów, wybór Przewodniczącego będzie powierzony, na prośbę Stron, Prezydentowi Szwajcarskiej Rady Związkowej, o ile ten przystanie na to.

Art.  16.

W razie dojścia do arbitrażu pomiędzy niemi, Strony Umawiające się zobowiązują się zawrzeć, w ciągu trzech miesięcy od dnia, w którym jedna ze Stron zgłosiła drugiej żądanie arbitrażu, specjalną umowę kompromisową, określającą wyraźnie przedmiot sporu, warunki procedury i specjalne kompetencje Trybunału, jak również wszelkie inne warunki, pomiędzy niemi umówione.

W braku odmiennych klauzul kompromisowych, zastosują się one we wszystkiem, co dotyczy postępowania arbitrażowego, do przepisów, ustanowionych przez Konwencję, podpisaną w Hadze dnia 18 października 1907 r. o pokojowem załatwianiu sporów międzynarodowych.

Art.  17.

Rozumie się, że zobowiązania, zaciągnięte przez Strony Umawiające się na mocy niniejszej Konwencji, w niczem nie uchybiają ich możności poddania, za wspólną zgodą, sporu, któryby mógł powstać pomiędzy niemi, pod rozstrzygnięcie Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej w Hadze.

Art.  18.

Postanowienia dwóch ostatnich ustępów artykułu 15, jako też postanowienia artykułu 16 będą stosowane -również i wtedy, gdy, na mocy ustępu 4 artykułu 1, spór będzie natychmiast oddany pod arbitraż.

Art.  19.

Jeżeli Trybunał Arbitrażowy lub Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej zostaną powołane do rozstrzygnięcia wyniesionego przed nich sporu, i o ile Strony nie postanowią inaczej, będą one stosowały:

1)
konwencje międzynarodowe, bądź ogólne, bądź specjalne, które ustalają normy, wyraźnie uznane przez Państwa będące w sporze;
2)
zwyczaj międzynarodowy, jako dowód, że ogólnie uznany sposób postępowania jest prawem;
3)
zasady ogólne prawa, uznane przez narody cywilizowane;
4)
z zastrzeżeniem postanowienia art. 59 Statutu Stałego Trybunału, orzeczenia sadowe i doktrynę, głoszoną przez publicystów najbardziej kompetentnych, jako środek pomocniczy do ustalenia norm prawnych.
Art.  20.

Postanowienia art. 14 będą stosowane odpowiednio i do Trybunału Arbitrażowego.

Art.  21.

Wyrok Sądu Rozjemczego, jak również orzeczenie Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej, ma moc obowiązującą i winien być wykonany przez strony z dobrą wiarą.

Gdyby, wszakże, wyrok ten stwierdził, że orzeczenie jakiejś instancji sądowej, lub wszelkiej innej władzy, zależnej od jednej ze Stron Umawiających się, jest w całości lub częściowo przeciwne powszechnie uznanemu prawu międzynarodowemu, a gdyby prawo wewnętrzne tej Strony nie pozwalało lub pozwalało tylko niezupełnie na uchylenie w drodze administracyjnej skutków orzeczenia, o którem mowa, Strona poszkodowana otrzyma słuszne zadosyćuczynienie w innej dziedzinie.

W razie sporu co do znaczenia lub doniosłości wyroku, Trybunałowi, który go wydał, przysługuje prawo interpretowania go na żądanie każdej ze Stron.

Art.  22.

W ciągu trwania postępowania koncyljacyjnego lub arbitrażowego Strony Umawiające się powstrzymają się od wszelkich kroków, któreby mogły odbić się w sposób szkodliwy na przyjęciu propozycyj Komisji Koncyljacyjnej lub na wykonaniu wyroku Sądu Rozjemczego.

Art.  23.

Rozumie się, że Traktat niniejszy w niczem nie zmienia zobowiązań Państw podpisujących, opartych na Protokóle o załatwianiu pokojowem sporów międzynarodowych, przyjętym w Genewie dnia 2 października 1924 r.

Art.  24.

Wszelki spór, dotyczący interpretacji niniejszego Traktatu, będzie oddany do Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej.

Art.  25.

Traktat niniejszy będzie ratyfikowany możliwie najprędzej, i dokumenty ratyfikacyjne będą wymienione w Pradze.

Wejdzie on w życie trzydziestego dnia po wymianie ratyfikacyj i pozostanie w mocy przez pięć lat.

Jeżeli, na sześć miesięcy przed upływem tego terminu, nie zostanie on wymówiony, będzie się uważało, że został on przedłużony na nowy okres pięcioletni i tak dalej w dalszym ciągu.

Na dowód czego Pełnomocnicy podpisali niniejszy Traktat i przyłożyli na nim swe pieczęcie.

Sporządzono w Warszawie, w dwóch egzemplarzach, dnia 23 kwietnia 1925 r.

L. S. (-) Al. Skrzyński

L. S. (-) Dr. Edvard Beneš

Protokół końcowy.

1.
Powołując się na ustęp trzeci artykułu pierwszego, Strony Umawiające się są zgodne co do tego, że różnice zdań, któreby mogły wyniknąć w sprawie potrzeby jakichbądź zmian w ich statucie terytorialnym, nie stanowią sporu, któryby mógł być załatwiony w inny sposób, aniżeli przez układ, swobodnie pomiędzy Niemi zawarty, i że, wskutek tego, nie przewiduje się żadnego organu, któryby posiadał kompetencję do zajmowania się, powyższemi nieporozumieniami.
2.
Jeżeli postępowanie koncyljacyjne lub arbitrażowe, w myśl niniejszego Traktatu, jest już w biegu w dniu, gdy Traktat ten straci moc obowiązującą postępowanie to będzie prowadzone dalej, zgodnie z postanowieniami niniejszego Traktatu lub wszelkiego innego Traktatu, którym Strony zastąpiłyby Traktat niniejszy.
3.
Protokół niniejszy stanowi część składową Traktatu Koncyljacyjnego i Arbitrażowego, podpisanego tego samego dnia.

W Warszawie, dnia 23 kwietnia 1925 r.

L. S. (-) Al. Skrzyński

L. S. (-) Dr. Edvard Beneš

Zaznajomiwszy się z powyższym Traktatem, uznaliśmy go i uznajemy za słuszny zarówno w całości, jak i każda z zawartych w nim postanowień; oświadczamy, że jest przyjęty, ratyfikowany i zatwierdzony i przyrzekamy, że będzie niezmiennie zachowywany.

Na dowód czego wydaliśmy Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej.

W Warszawie, dnia 15 września 1925 roku.

1 Traktat zmieniony przez obwieszczenie z dnia 9 lipca 1926 r. w sprawie sprostowania błędu (Dz.U.26.70.411). Zmiany nie zostały naniesione na tekst ze wszględu na swoją bezprzedmiotowość.

Zmiany w prawie

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Tabletka "dzień po" bez recepty - Sejm uchwalił nowelizację

Bez recepty dostępny będzie jeden z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - zakłada uchwalona w czwartek nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tabletka będzie dostępna bez recepty ma być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stoi na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 22.02.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024