Celem programu jest upowszechnianie języka polskiego i popularyzacja studiów i badań polonistycznych i polonoznawczych na świecie. Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej rozpoczęła nabór do programu POLONISTA. Mogą się do niego zgłaszać studenci, doktoranci i naukowcy, których przedmiotem studiów lub badań jest język polski, polska kultura, sztuka, literatura i historia.

Skokowo zwiększa się liczba nowych i zmienionych przepisów. W 2023 roku ogłoszono aż 143 155 nowych aktów prawnych – ponad 15 tys. więcej niż rok wcześniej. Przynajmniej raz zmieniono natomiast 31 968 aktów. Najczęściej zmieniana była ustawa o PIT. Nadal wiele przepisów wchodzi w życie z datą wsteczną - w momencie publikacji dowiadujemy się, że... ustawa już dawno obowiązuje. To tylko niektóre problemy wskazane w raporcie „Poprawmy prawo”.

Nieprawidłowości, które wykazano w związku z działaniem Collegium Humanum, pokazują czarno na białym lukę w prawie. Władze nie mają za bardzo narzędzi, by unieważnić dyplomy, uzyskane na wątpliwej jakości studiach. Od 2016 roku nie ma kompletnie żadnego nadzoru na tym, co robią te prywatne uczelnie, jeżeli chodzi o studia podyplomowe.

Obecnie w Polsce nie ma regulacji dotyczących studiów MBA - nie bada tego Polska Komisja Akredytacyjna, a jakości nie zatwierdza MNiSW. To jest biznes, który stworzono w takim przekonaniu: ludzie przecież sami wybiorą najlepsze produkty. A jak będą chcieli gorsze - no to wezmą gorsze; my się do tego nie mieszamy - wskazał wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego Marek Gdula.

MAESTRO to najbardziej prestiżowy konkurs Narodowego Centrum Nauki, który wspiera realizację pionierskich badań naukowych. Jego adresatami są doświadczeni badacze i badaczki, którzy uzyskali stopień doktora oraz w swoim dorobku posiadają co najmniej pięć publikacji w renomowanych czasopismach, wydawnictwach naukowych polskich lub zagranicznych.

Prezydent Andrzej Duda skierował do Trybunału Konstytucyjnego, w trybie kontroli następczej, o zbadanie zgodności z Konstytucją ustawy z 16 stycznia 2024 r. o zmianie ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Przyjęte przepisy m.in. umożliwiają ministrowi nauki odwoływanie pierwszych rektorów nowych uczelni. Wątpliwości prezydenta budzi uchwalenie ustawy bez udziału dwóch byłych posłów.

Od sierpnia 2022 roku nadzór nad NCBR sprawował minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego. Zmiana ma poprawić kontrolę nad tą agencją. Wprowadzona zostanie także konieczność zgody ministra na powołanie przez NCBR m.in. spółek czy obejmowanie oraz nabywanie udziałów i akcji. Nowelizacja przepisów w tej sprawie wejdzie w życie 7 marca.

System POL-on jest jednym z największych systemów na świecie oraz największym w Europie, który gromadzi informacje niezbędne m.in. do wykonywania sprawozdań, ujednolicania i porządkowania procesów zachodzących na uczelniach oraz planowania analiz strategicznych w obrębie nauki i szkolnictwa wyższego. W jego bazach znajduje się ponad 10 TB danych o studentach, absolwentach, naukowcach, ich osiągnięciach i publikacjach.

W 2023 r. padły kolejne niechlubne rekordy w ilości tworzonego prawa. Po raz kolejny zwiększyła się liczba ogłoszonych nowych aktów prawnych – łącznie było ich aż 143 155. Przynajmniej raz zmieniono 31 968 aktów, co daje wzrost aż o 26,9 proc. w porównaniu do 2022 r. W żadnej dziedzinie prawa nie zabrakło też przykładów przepisów sprzecznych, niejasnych czy też luk prawnych, które wymagają pilnej poprawy. Wskazujemy je w raporcie "Poprawmy prawo".

Wiceminister nauki Marek Gzik przypomniał, że pod koniec roku ministerstwo rozdzieliło 150 mln zł między wszystkie uczelnie posiadające akademiki. Rektorzy nie musieli wtedy aplikować o te pieniądze, tylko dostali informację, że środki te mają być przeznaczone na poprawę stanu akademików. Inwestycje związane z remontem obniżą koszty życia studentów i staną się impulsem dla młodych ludzi z mniejszych miejscowości do aplikowania na studia w większych ośrodkach.

Liczba zagranicznych w Polsce wciąż rośnie, ale nasz kraj wciąż jest w ogonie OECD, jeżeli chodzi o tę kwestię - niższy poziom umiędzynarodowienia szkolnictwa wyższego charakteryzował Hiszpanię, Grecję i Włochy. Wyższy był natomiast wśród sąsiadów Polski, np. w Czechach, Niemczech czy Słowacji.

Dzięki wsparciu z Funduszy Europejskich już ponad 200 polskich uczelni podjęło działania umożliwiające studiowanie bez barier. Jak podkreśla Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, realizacja projektów ma służyć trwałemu wzrostowi dostępności uczelni dla osób ze szczególnymi potrzebami, w tym osób z niepełnosprawnościami. Kto może składać wniosek?

W 2024 roku Ministerstwo Obrony Narodowej chce powołać dwukrotnie więcej żołnierzy aktywnej rezerwy - wynika z opublikowanego projektu rozporządzenia. Resort planuje też przeszkolić do 200 tys. żołnierzy rezerwy i nadal zwiększać liczbę żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej, która ma wzrosnąć do 41 tys. żołnierzy.

Przy okazji nowelizacji, której celem było przedłużenie przepisów dotyczących uprawnień doktorantów kończących studia na starych zasadach, przyznano ministrowi nauki i szkolnictwa wyższego nowe uprawnienie. Będzie mógł odwołać rektora nowo utworzonej uczelni i powołać nowego. To furtka dla rządu, by cofnąć decyzje kadrowe ministra Przemysława Czarnka. Zmiany weszły w życie 2 lutego.

W sprawie chodziło o dobór kadry reprezentującej Polskę na zawodach sportowych. Sąd Apelacyjny niesłusznie pominął charakter dobra oraz poczucie krzywdy i poniżenia wywołanej u sportowca, a także negatywne reakcje innych organizacji sportowych za niezakwalifikowanie studenckiego judoki do zawodów rangi międzynarodowej. Może więc okazać się, że prawo do rozwoju kariery sportowej jest dobrem osobistym, chronionym przez prawo – orzekł Sąd Najwyższy.

Tegoroczna kwalifikacja wojskowa rozpoczęła się 1 lutego. Ma na celu wprowadzenie danych do ewidencji wojskowej oraz określenie zdolności do pełnienia służby wojskowej przez obywateli Rzeczypospolitej Polskiej. Uchylnie się od stawiennictwa na komisji może zakończyć się grzywną i doprowadzeniem przez policję. Wyjaśniamy, jak przebiega procedura kwalifikacji.

Minister Nauki Dariusz Wieczorek wystąpił do Centrum GovTech o wstrzymanie realizacji zaplanowanych wydatków i zobowiązań, a także zaciągania kolejnych, w tym zatrudniania nowych pracowników. Mimo tego 29 grudnia 2023 r. przedstawiciele centrum kupili lokal o powierzchni ponad 600 m.kw. w centrum Warszawy przy ul. Pawiej. Koszt nieruchomości to 9,5 mln zł.

Prezes UODO udzielił upomnienia ministrowi nauki i ministrowi zdrowia. Stwierdził, że przetwarzając i przekazując dane osobowe nauczycieli akademickich, doktorantów i studentów w zakresie szczepień przeciwko COVID-19 naruszyli przepisy. O wyjaśnienie okoliczności uzyskania przez resort nauki ich szczegółowych danych wraz z informacją o byciu zaszczepionym zwrócił się Rzecznik Praw Obywatelskich.

Do końca roku lekarze i lekarze dentyści mają czas na dostosowanie swoich pieczątek do nowych wymogów, które określiła w uchwale Naczelna Rada Lekarska. Zmiany dotyczą między innymi możliwości podania na pieczątce nazwy uczelni i kierunku, na którym lekarz lub lekarz dentysta uzyskał dyplom. Samorząd lekarski sprzeciwiał się otwieraniu kierunków lekarskich na uczelniach, które nie uzyskały pozytywnych opinii Polskiej Komisji Akredytacyjnej, czyli bez odpowiedniego zaplecza dydaktycznego i kadry.

Potrzebujemy dialogu społecznego, który mimo politycznej zawieruchy, wspierał będzie rozwój gospodarki i dobrobyt społeczeństwa oraz służył spójności społecznej i konkurencyjności gospodarki – komentuje czwartkowe zamieszanie wokół Rady Dialogu Społecznego prof. Jacek Męcina, członek Rady Dialogu Społecznego i doradca zarządu Konfederacji Lewiatan.

Do końca roku doktoranci mogą skończyć doktorat na starych zasadach, apelowali o to rzecznik praw obywatelskich i środowisko doktorantów. Powodem była pandemia i związane z nią utrudnienia w prowadzeniu badań naukowych. Senat przyjął ustawę, która wydłuży o rok obowiązywanie przepisów dotyczących takich studiów, ale z jednym wyjątkiem - przepisu dotyczącego stypendium. Ustawa trafi do podpisu Prezydenta.

Aplikanci: adwokaccy, radcowscy, komorniczy, notarialni powinni mieć prawo do ulgowych przejazdów - zwraca uwagę nasz czytelnik w zgłoszeniu do akcji Poprawmy prawo. Podkreśla, że nauka na aplikacji jest kosztowna, a aplikanci nie znajdują się na ogół na liście najlepiej wynagradzanych pracowników, dlatego przydałaby im się taka pomoc ze strony państwa.

Decyzją Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej Akademii Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu (Lux Veritatis) zwróci dofinansowanie na utworzenie kierunku „Informatyka medialna”. Minister Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz zaznaczyła, że powodem jest naruszenie: warunkiem koniecznym przyjęcia na studia było zaświadczenie od proboszcza. Według przedstawiciela uczelni chodzi o możliwy zwrot kwoty ponad 100 tys. zł z otrzymanych 400 tys. zł.

Choć luka płciowa (gender gap) wśród osób zajmujących się nauką jest mniejsza w krajach, gdzie występuje habilitacja niż w pozostałych, to rozwój naukowy mierzony liczbą i jakością publikacji jest w nich słabszy - wskazują autorzy badania “Streamlining for excellence discriminates against women”. Ten efekt dotyczy jednak niemal wyłącznie kobiet.

W wigilię święta Trzech Króli uczeni dostali od ministra nauki i szkolnictwa wyższego prezent w postaci nowego wykazu czasopism uwzględnianych w ewaluacji. Cofnięto w nim zmiany w punktacji wprowadzone w zeszłym roku przez ministra Czarnka i wprowadzono punktację zaproponowaną przez Komisję Ewaluacji Nauki - pisze prof. Piotr Stec, radca prawny.

Powołany w grudniu minister nauki od razu wziął się ostro do pracy, tworząc nowy wykaz czasopism naukowych - jednym z głównych celów resortu było cofnięcie arbitralnych i budzących oburzenie środowiska zmian, wprowadzonych przez poprzednią ekipę. Problem w tym, że legalność nowej listy znów pozostawia wiele do życzenia, bo oparto ją na wydanym z naruszeniem przepisu wykazie z 2021 r.

Absolwenci jednolitych studiów w praktyce dwa lata dłużej muszą czekać na uzyskanie prawa do dłuższego, 26-dniowego urlopu, niż osoby, które ukończyły jedynie studia pierwszego stopnia - wskazuje Czytelniczka Prawo.pl w zgłoszeniu do akcji "Poprawmy Prawo". Uważa, że przepisy trzeba zmienić, bo takie różnicowanie sytuacji absolwentów nie znajduje żadnego uzasadnienia.

Medycynę można obecnie studiować na 36 polskich uczelniach, a aż 14 kierunków lekarskich uruchomiono od października 2023 r. Tylko cztery z tych 14 dostały pozytywną opinię Polskiej Komisji Akredytacyjnej. Pozostała dziesiątka ruszyła, chociaż PKA wydała im ocenę negatywną. Szef resortu nauki Dariusz Wieczorek zapowiedział, że w najbliższych tygodniach PKA rozpocznie weryfikację nowych kierunków lekarskich.

Przepisy o stypendium dla wybitnych młodych naukowców są zbyt restrykcyjne. Niektórzy naukowcy tracą świadczenie, jeżeli nie zostaną zatrudnieni jako nauczyciele akademiccy, mimo że stypendium na trzy lata przyznano im na ostatnim roku w szkole doktorskiej. Konieczne są zmiany w tym zakresie - zwraca uwagę nasz czytelnik w zgłoszeniu do akcji "Poprawmy Prawo".

W uzgodnieniu z kierownictwem ministerstwa, ale też wykorzystując swoje uprawnienia, podjąłem decyzję o przekazaniu uczelniom kwoty 150 mln zł na remonty akademików oraz poprawę sytuacji socjalnej i bytowej studentów. Z tych dofinansowań skorzysta 87 uczelni w Polsce, które mają akademiki, które mają bazę noclegową dla studentów - zapowiedział minister nauki Dariusz Wieczorek.