Współsprawozdawca: Florian MARIN
| Doradczynie i doradcy | Petr ZAHRADNIK (z ramienia sprawozdawcy) |
| Wniosek o konsultację | List Adama Szłapki, ministra do spraw Unii Europejskiej Rzeczypospolitej Polskiej z 6.9.2024 |
| Podstawa prawna | Art. 304 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej |
| Sekcja odpowiedzialna | Sekcja ds. Unii Gospodarczej i Walutowej oraz Spójności Gospodarczej i Społecznej |
| Data przyjęcia przez sekcję | 6.2.2025 |
| Data przyjęcia na sesji plenarnej | 27.2.2025 |
| Sesja plenarna nr | 594 |
| Wynik głosowania (za/przeciw/wstrzymało się) | 144/0/2 |
1. Wnioski i zalecenia
1.1. EKES zdecydowanie popiera kontynuację polityki spójności UE, uznając stojące za nią powody za jasne, racjonalne i uzasadnione. Z drugiej strony EKES uznaje, że polityka spójności musi zostać zmodernizowana i dostosowana, z odzwierciedleniem tendencji i potrzeb rozwojowych, co zasadniczo wpłynie na nowe wieloletnie ramy finansowe UE (WRF) na okres 2028+. Przede wszystkim wydaje się, że główny nacisk kładzie się na większą zrównoważoną konkurencyjność, przy jednoczesnym zapewnieniu, że nikt nie pozostanie w tyle.
Mechanizm zdolności fiskalnej UE, który został niedawno rozszerzony w ramach instrumentu NextGenerationEU (NGEU) do około 1,8 % PKB UE, nie może zostać zmniejszony w przyszłości. Obecny udział budżetu UE na politykę spójności nie powinien być zmniejszony w kolejnych FRP, lecz powinien zostać zwiększony.
1.2. EKES zaleca zarządzanie polityką spójności w przyszłości zgodnie z następującymi zasadami ogólnymi: partnerstwo (w tym aktywny wkład zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego); zarządzanie dzielone (zrównoważony udział władz UE, krajowych i regionalnych, odzwierciedlony w programowaniu i wdrażaniu); wielopoziomowe sprawowanie rządów (z uwzględnieniem regionów, miast, władz lokalnych i zainteresowanych stron zgodnie z zasadą pomocniczości); podejście ukierunkowane na konkretny obszar (powrót do tradycyjnej zasady polityki spójności opartej na zasadzie pomocniczości oraz wdrażanie podejścia oddolnego i rozwiązań dostosowanych do potrzeb, specyficznych dla poszczególnych terytoriów); koncentracja tematyczna (wzajemne powiązanie poprzez strategiczne priorytety UE i proces europejskiego semestru); ukierunkowanie terytorialne (również w oparciu o regionalną specyfikę, tj. regiony słabiej rozwinięte, regiony objęte sprawiedliwą transformacją, regiony znajdujące się w pułapce rozwojowej, regiony kurczące się i podatne na zagrożenia, a także regiony graniczne i najbardziej oddalone oraz wyspy); ukierunkowanie na rezultaty (wsparcie finansowe pod warunkiem uzyskania rzeczywistych i wymiernych wyników i korzyści); uproszczenie (zasad, procedur i wymogów administracyjnych) oraz uwarunkowania społeczne dla finansowanych inwestycji.
1.3. EKES uważa, że przyszła, zorientowana na rezultaty polityka spójności powinna obejmować następujące elementy:
- należy wyraźnie rozważyć wyzwania geopolityczne, biorąc pod uwagę potrzebę zrównoważonego podejścia między konkurencyjnością, konwergencją, komplementarnością i inwestycjami społecznymi;
- fundusze na pomoc techniczną powinny być również przeznaczone dla społeczeństwa obywatelskiego, a inwestycje w budowanie zdolności są bardzo potrzebne;
- należy skonsolidować zasadę partnerstwa i włączyć społeczeństwo obywatelskie w programowanie, wdrażanie, zarządzanie, monitorowanie i kontrolę programów operacyjnych.
1.4. Uczynienie z podejścia opartego na wynikach podstawowej zasady przyczyni się do skuteczniejszej alokacji ograniczonych zasobów polityki spójności oraz przyniesie widoczne i przejrzyste korzyści pod względem społeczno- gospodarczym i pod względem osiągnięć finansowych polityki. EKES zdecydowanie zaleca również, by obowiązki wynikające z podejścia opartego na wynikach stały się integralną częścią procesów nadzoru i audytu oraz wykorzystywały je do weryfikacji skuteczności i wydajności polityki oraz wykonalności wspieranych przez nią projektów.
EKES uważa, że do już istniejących procesów kontroli i audytu służących weryfikacji skuteczności, wydajności i oszczędności wydatków na projekty finansowane ze środków funduszy spójności nie należy dodawać obowiązków wynikających z wprowadzenia podejścia opartego na wynikach.
1.5. EKES jest głęboko przekonany, że pomimo wszelkich niezbędnych zmian w treści i kierunkach polityki spójności istotą tej polityki muszą pozostać regiony i ich szczególne potrzeby rozwojowe i potrzeby w zakresie odporności, przy jednoczesnym dążeniu do zmniejszenia nierówności. EKES nadal zgadza się z powodami, dla których należy wspierać proces sprawiedliwej transformacji w kolejnym okresie finansowania. Zapewnienie odporności gospodarczej, społecznej i terytorialnej krajów przygranicznych powinno stanowić integralną część polityki spójności.
1.6. EKES uważa, że większą uwagę należy poświęcić inwestycjom społecznym, w tym w mieszkalnictwo, jako kluczowym elementom rozwoju terytorialnego, dostępowi do wysokiej jakości usług publicznych, wyzwaniom demograficznym i depopulacyjnym oraz poprawie jakości życia.
1.7. EKES, jako przedstawiciel zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego, zaleca stworzenie przejrzystego otoczenia politycznego z jasno określonym miejscem dla konkretnych zainteresowanych stron, w tym przedstawicieli zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego, pod względem wiedzy fachowej oraz, w stosownych przypadkach, na szczeblu decyzyjnym. Zaangażowanie zainteresowanych stron zwiększy ich poczucie odpowiedzialności za politykę spójności i programy UE.
1.8. Uproszczenie ma kluczowe znaczenie dla wszystkich procesów administracyjnych, w tym dla polityki spójności. EKES jest świadomy złożoności systemu, który wymaga znacznego uproszczenia i zwiększenia przejrzystości. Problem rozpoczyna się od formy regulacji i związanych z nimi dodatkowych biurokratycznych procedur wdrażania na szczeblu państw członkowskich, ale obejmuje również zdolności administracyjne organów wdrażających, wymogi dotyczące procesów dla beneficjentów, a także mechanizmy nadzoru i audytu. Wszystko to wymaga tego, by polityka spójności stała się bardziej przyjazna dla użytkownika, co EKES popiera.
1.9. EKES podkreśla, że zwłaszcza w obecnym i nadchodzącym okresie rozwoju gospodarczego i społecznego w UE konwergencja i zrównoważona konkurencyjność nie są ze sobą sprzeczne. W rzeczywistości konwergencja powinna opierać się na procesach, które przyspieszają zrównoważoną konkurencyjność, pobudzają otoczenie biznesowe i zapewniają dobrze funkcjonujący i zrównoważony system gospodarczy, ponieważ jest to jedyny sposób na uwzględnienie nie tylko konwergencji, ale także wszystkich potrzeb i wymogów socjalnych i związanych z dobrostanem.
2. Kontekst, fakty i opis tematu
2.1. W przyszłych wieloletnich ramach finansowych UE 2028+ (WRF 2028+) prawdopodobnie nastąpią istotne zmiany w stosunku do obecnych ram. Mając na uwadze rozwój gospodarczy, społeczny i terytorialny regionów UE, szczegółowo opisany np. w 9. sprawozdaniu na temat spójności, EKES zauważa, że istnieje wyraźna potrzeba i zasadność kontynuacji polityki spójności, która nie ma sobie równych pośród instrumentów polityki gospodarczej UE. Jednak równie jasne jest, że przyszła polityka spójności będzie musiała przejść gruntowną modernizację, aby lepiej ukierunkować ją na rzeczywiste priorytety, bardziej efektywne finansowanie, bardziej przekonujące wyniki, znaczne uproszczenie oraz większą elastyczność i zdolność reagowania na główne bodźce, jakie pojawią się w tym okresie.
2.2. Biorąc pod uwagę potrzebę finansowania unijnego wynikającą z celów zielonej i cyfrowej transformacji, promowania zrównoważonej konkurencyjności gospodarki UE czy zapewnienia otwartej strategicznej autonomii, można założyć i zalecić utrzymanie obecnego mechanizmu zdolności fiskalnej UE (tj. z uwzględnieniem NGEU) na poziomie co najmniej 1,8 % PKB UE. Istotny wskaźnik przyszłych potrzeb finansowych UE można znaleźć na przykład w obliczeniach i szacunkach opublikowanych w niedawnym sprawozdaniu Draghiego 1 , który odnosi się do co najmniej 750-800 mld EUR dodatkowych inwestycji rocznie; zwiększyłoby to unijną stopę inwestycji z obecnych 22 % PKB UE do 27 %. Nawet z tej kwantyfikacji jasno wynika, że kwota środków finansowych wynosząca około 1 900 mld EUR w ramach obecnych WRF na lata 2021-2027 + NGEU nie wystarczy do zaspokojenia tej potrzeby.
2.3. Biorąc pod uwagę, że pomimo znacznego postępu w zacieśnianiu więzi między najsłabiej rozwiniętymi regionami UE nadal istnieje przepaść między regionami najbardziej i najsłabiej rozwiniętymi, że ubóstwo i nierówności są poważnymi problemami, i że wiele innych regionów znajduje się w pułapce rozwojowej 2 regionów o średnich dochodach, nadal istnieje uzasadnienie dla silnej polityki spójności. Przyszła konkurencyjność wymaga inwestycji we wszystkich regionach. Obecny udział budżetu UE na politykę spójności musi pozostać nienaruszony, a nawet zwiększony w WRF28+.
3. Sformułowanie podstawowych zasad zorientowanej na rezultaty polityki spójności 2028+ i jej wdrażanie
3.1. Koncentracja tematyczna. W przypadku koncentracji tematycznej pożądane jest precyzyjne sformułowanie obszarów przyszłego wsparcia zgodnie z priorytetami strategicznymi polityki UE. Można założyć, że będą one koncentrować się na zmniejszeniu luki innowacyjnej i inwestycyjnej, zwłaszcza w sektorach technologicznych, na cyfryzacji, umiejętnościach, rynku pracy i dekarbonizacji, na wspieraniu zrównoważonej konkurencyjności, na wzmacnianiu spójności i odporności społecznej, na zapewnieniu obronności i bezpieczeństwa oraz na zmniejszeniu zależności zewnętrznej. Koncentracja tematyczna na młodzieży, zdrowiu i dialogu społecznym jest konieczna, aby sprostać potrzebom związanym z przyspieszeniem transformacji ekologicznej i cyfrowej. W kolejnym okresie programowania zasadami horyzontalnymi powinny być: redukcja ubóstwa, młodzież, zrównoważony rozwój i kwestie płci. Polityka spójności wymaga koncentracji geograficznej na obszarach przygranicznych, z uwzględnieniem asymetrii wyzwań i zagrożeń rozwojowych. Wymagać to będzie również maksymalizacji inwestycji w infrastrukturę podwójnego zastosowania.
3.2. Podejście ukierunkowane na konkretny obszar. Przyszła polityka spójności powinna być możliwie najprostsza i uniwersalna, a jej instrumenty powinny umożliwiać wdrażanie konkretnych strategii rozwoju regionalnego i lokalnego, dostosowanych do konkretnych warunków. Pozytywną inspiracją na kolejny okres może być wdrożenie w latach 2021-2027 najnowszego funduszu polityki spójności - Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, w którym pojawia się bardzo przydatny konsensus i spójność między ogólnymi zasadami Funduszu na szczeblu UE, szczegółowo sformułowanymi potrzebami programu operacyjnego na szczeblu państw członkowskich oraz precyzyjnie udokumentowanymi priorytetami projektów na szczeblu regionów objętych sprawiedliwą transformacją. Potrzebne jest również wsparcie finansowe dla ośrodków rozwoju o znaczeniu krajowym i regionalnym jako głównych czynników wzrostu regionalnego i konkurencyjności na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju infrastruktury, z uwzględnieniem trendów demograficznych, celów klimatycznych i możliwości cyfryzacji.
3.3. Rezultaty. Kwestia refleksji nad rezultatami w kontekście coraz mniejszego i ograniczonego finansowania polityki spójności nabiera nowego pod względem jakościowym wymiaru. Należy zrobić więcej, aby zapewnić skuteczne ukierunkowanie na rezultaty dzięki lepszemu monitorowaniu, czy fundusze spójności przyczyniają się do osiągnięcia celów politycznych określonych w odpowiednich rozporządzeniach. Jednocześnie należy wyjaśnić, że niektóre wyniki są trudne do zmierzenia lub że skutki są mierzalne dopiero po dłuższym okresie. W 9. sprawozdaniu Komisji Europejskiej w sprawie spójności podkreślono długoterminowy charakter skutków. Należy uznać długotrwałe i rozproszone pozytywne skutki polityki spójności. Większy nacisk na ukierunkowanie na rezultaty nie powinien zwiększać presji na osiągnięcie natychmiastowych efektów. Krótko mówiąc, praca z rezultatami polityki spójności ma swoje własne ogromne rezerwy; można się tym zająć między innymi poprzez skupienie się na zwrotach z inwestycji w politykę spójności i zasadzie stosunku wartości do ceny.
3.4. Większa elastyczność i zdolność rezerwowa. EKES zaleca, by w ramach funduszy spójności zapewnić znacznie większą elastyczność w zakresie realokacji środków finansowych między programami i w ich ramach. Należy unikać realokacji środków z krajów słabiej rozwiniętych do krajów bardziej rozwiniętych.
3.5. Uproszczenie. Zarówno z perspektywy beneficjentów, samej administracji, jak i funkcjonowania zasady zarządzania dzielonego, polityka spójności pozostaje bardzo złożona i skomplikowana pod względem administracyjnym. Konieczny jest proces uproszczenia, który doprowadzi do określenia na poziomie regulacji jasno określonych i niepodlegających negocjacjom zasad, umożliwiających przyjęcie na szczeblu krajowym i regionalnym odpowiedniej strategii rozwoju na danym terytorium oraz powiązanego z nią programu.
3.6. Zasada pomocniczości. Zasada pomocniczości powinna odgrywać istotną rolę w strukturze wdrażania na szczeblu krajowym, co powinno znaleźć odzwierciedlenie przede wszystkim w formie poszczególnych programów operacyjnych oraz ich podziale na scentralizowane i regionalne, które powinny odzwierciedlać przede wszystkim specyfikę poszczególnych regionów lub rozwiązywać problemy regionalne ze szczebla centralnego. Istotne jest lepsze rozróżnienie kompetencji krajowych i kompetencji unijnych.
4. Uwagi ogólne
4.1. EKES uważa również, że podejście oparte na wynikach jest inspirujące; na przykład za szczególnie użyteczne uważa wyznaczanie jasno określonych celów i produktów dotyczące priorytetów funduszy zatwierdzonych w ramach procedury ustawodawczej, zdefiniowanie wskaźników służących do pomiaru osiągnięcia celów, regularne składanie sprawozdań na temat realizacji projektów, uzależnienie warunkowości finansowej od osiągnięcia celów, a także elastyczność i możliwość dostosowywania się do nowych okoliczności. Bardzo istotne jest również skupienie się na długoterminowej trwałości osiągniętych wyników.
4.2. Podejście skoncentrowane na wynikach powinno skutkować uproszczeniem, a kontrole i audyty powinny weryfikować osiągnięcie celów polityki i odpowiednich wskaźników. EKES sądzi, że do już istniejących procesów kontroli i audytu służących weryfikacji skuteczności, wydajności i oszczędności wydatków na projekty finansowane ze środków funduszy spójności nie należy dodawać obowiązków wynikających z wprowadzenia podejścia opartego na wynikach.
4.3. EKES odnotowuje i respektuje jeden z głównych wniosków sprawozdania Draghiego, a mianowicie, że rozwój konkurencyjności jest niezbędnym warunkiem zapewnienia wysokich standardów społecznych w UE, wysokiego poziomu życia, a także poszanowania prawa i zagwarantowania dojrzałej demokracji. Z tego też powodu wydaje się uzasadnione, aby programy, które rozwijają i promują zrównoważoną konkurencyjność i odporność społeczną jako całość, stanowiły dominujące ukierunkowanie tematyczne przyszłej polityki spójności pod względem ich znaczenia dla konkretnego terytorium. Polityka spójności zorientowana na rezultaty wymaga, aby oprócz PKB do mechanizmu dystrybucji funduszy włączyć wskaźniki społeczne w celu promowania wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu.
4.4. Temat strategicznej autonomii i odporności oraz wynikająca z niego potrzeba dokonania pewnych zmian strukturalnych, zarówno rozwojowych, jak i związanych z bezpieczeństwem, jest istotny przede wszystkim na szczeblu państwa narodowego, a jednocześnie ma wymiar regionalny i lokalny, który nie powinien zostać pominięty w przyszłej polityce spójności. Dotyczy to zarówno obecnych lub przyszłych operacji strategicznych, realizowanych na danym terytorium, jak i szeregu kwestii horyzontalnych (zdrowie, bezpieczeństwo, koszty utrzymania, młodzież, płeć, zdolność radzenia sobie ze skutkami legalnej migracji i przeciwstawiania się nielegalnej migracji). EKES zaleca, by poświęcić tym kwestiom, w tym transgranicznej współpracy międzyregionalnej, odpowiednią uwagę, zwłaszcza w przypadku sytuacji kryzysowych i zagrożeń oraz konsolidacji społecznej gospodarki rynkowej. Polityka spójności UE musi mieć na celu zapewnienie odporności terytorialnej, gospodarczej i społecznej regionów przygranicznych UE, ze szczególnym uwzględnieniem wyzwań, przed którymi stoją kraje przygraniczne.
4.5. EKES jest świadomy faktu, że różne rodzaje reform mogą mieć silny wymiar terytorialny i wymagać dostosowania do kontekstu regionalnego i lokalnego. Władze szczebla niższego niż krajowy są najlepiej przygotowane do zajmowania się sprawami użytkowania gruntów i planowania przestrzennego. Ponieważ polityka spójności jest podejściem ukierunkowanym na konkretny obszar, jej wdrażanie i skuteczność w dużym stopniu zależą od dostosowanego do danego terytorium sposobu realizacji. W przyszłych reformach konieczne jest uproszczenie procesów administracyjnych, wzmocnienie regionalnych zdolności administracyjnych, zaangażowanie partnerów społecznych i społeczeństwa obywatelskiego oraz dostosowanie polityki do potrzeb regionalnych.
4.6. EKES uważa, że optymalna polityka spójności umożliwia - w ramach wspólnie uzgodnionych jednolitych zasad - opracowywanie programów, które bardzo szczegółowo uwzględniają bardzo specyficzne potrzeby rozwojowe danego terytorium. To czyni ją wyjątkową i wyróżnia na tle innych rodzajów polityki rozwoju. Zadaniem terytorium lub organów odpowiedzialnych za jego rozwój jest autentyczne i obiektywne formułowanie tych potrzeb rozwojowych, ich skalowanie według priorytetów i przypisywanie ich do instrumentów polityki spójności. Definicja celów szczegółowych musi być wystarczająco szeroka, aby objąć różnorodne potrzeby związane z konkretnym obszarem. Regiony powinny jednak opisać nie tylko to, co zamierzają wspierać, ale także to, co chcą osiągnąć, co należy poddać ocenie jakościowej.
4.7. EKES uważa, że polityka spójności nie jest w stanie rozwiązać problemów gospodarczych, społecznych i środowiskowych związanych z transformacją klimatyczną i cyfrową, w związku z czym potrzebne są większe środki finansowe, biorąc pod uwagę wielostronne wyzwania terytorialne, przed którymi stoją regiony. Na rezultaty polityki spójności miały wpływ potrzeby finansowe związane z różnymi kryzysami, gdyż polityka spójności nie jest instrumentem kryzysowym i w przyszłości konieczne będą specjalne i odpowiednio dostosowane instrumenty w tym zakresie.
5. Uwagi szczegółowe
5.1. EKES jest przekonany, że przyszła polityka UE na rzecz zrównoważonej konkurencyjności, odporności społecznej i spójności powinna być w dużej mierze wdrażana w ramach modelu zarządzania dzielonego i wielopoziomowego sprawowania rządów, z poszanowaniem zasady partnerstwa. Centralizacja systemu zarządzania polityką w UE stwarza zagrożenie dla przyszłej trwałości projektu europejskiego.
5.2. Wprowadzenie programów finansowania niepowiązanych z kosztami odnośnych operacji, które skupiają się na osiąganiu rezultatów, a nie na zwrocie kosztów, mogłoby zwiększyć wydajność i skuteczność. Niemniej istotne jest, aby wsparcie w ramach polityki spójności nie ograniczało się wyłącznie do programu finansowania niepowiązanego z kosztami odnośnych operacji. Ponadto dalsze stosowanie uproszczonych opcji kosztów, finansowanie niezwiązane z kosztami oraz zasady funkcjonalne wynikające z wdrażania Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności powinny zostać szczegółowo i niezwłocznie omówione i ocenione zarówno na szczeblu krajowym, jak i europejskim.
5.3. EKES zdecydowanie zaleca radykalne uproszczenie systemu wdrażania. Uproszczenie niekoniecznie oznacza zmniejszenie liczby programów, ale przede wszystkim zasad i procedur związanych z ich funkcjonowaniem. EKES uważa, że w przyszłej strukturze tematycznej polityki spójności oczywiste powinno być, że wszystkie projekty na danym terytorium i realizowane wspólnie będą zintegrowane (w ramach zintegrowanego podejścia terytorialnego), co w efekcie zwiększy korzyści wynikające z synergii.
5.4. Jeśli chodzi o budowanie odpowiednich zdolności administracyjnych, EKES jest przekonany, że polityka spójności angażuje szerokie grono podmiotów i zainteresowanych stron, sprzyjając demokratycznemu zaangażowaniu i poczuciu odpowiedzialności. Należy jednak udoskonalić model zarządzania, zwłaszcza jeśli środki mają być lepiej ukierunkowane i ma on uwzględniać reformy. Środki na pomoc techniczną należy również przeznaczyć dla społeczeństwa obywatelskiego poprzez nadanie mu odpowiedniej wagi, biorąc pod uwagę jego rolę w osiąganiu rezultatów polityki spójności. Proces uproszczenia powinien również obejmować organizacje finansujące, które są głównymi zainteresowanymi stronami na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, a także dotacje, instrumenty finansowe i inne projekty.
5.5. EKES uważa, że konieczna jest reforma europejskiego kodeksu postępowania w zakresie partnerstwa, przewidująca jasne sankcje. Społeczeństwo obywatelskie powinno uczestniczyć w programowaniu, wdrażaniu, zarządzaniu, monitorowaniu i kontroli programów operacyjnych objętych polityką spójności. Należy skonsolidować zasadę partnerstwa w celu zapewnienia polityki spójności bardziej zorientowanej na rezultaty, a w związku z tym należy zmienić strukturę komitetu monitorującego, aby zapewnić prawdziwie partycypacyjne podejście poprzez zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego, zapewniając mu co najmniej 50 % łącznych praw głosu.
5.6. Aby wspierać konkurencyjność Europy, kluczowe znaczenie ma przyjęcie zorientowanego na rezultaty podejścia w zakresie wspierania innowacji w przedsiębiorstwach. Należy brać pod uwagę strategie wdrażania, które umożliwią realizację ambitnych i innowacyjnych projektów, nawet jeśli wiążą się one z ryzykiem niepowodzenia. Takie projekty mogą mieć istotny wpływ na strukturalną transformację naszej gospodarki.
5.7. Polityka spójności powinna uwzględniać atrakcyjność procesu rozszerzenia UE. Rozszerzenie UE musi zapewnić wyraźną równowagę pomiędzy obecnymi i przyszłymi potrzebami rozwojowymi. Misje takie jak "neutralne dla klimatu i inteligentne miasta" powinny być wykorzystywane do osiągania przyszłych jakościowych rezultatów polityki spójności. Należy dodać więcej misji związanych z aspektami społecznymi. Polityka spójności zorientowana na rezultaty wymaga większej kontroli zasad horyzontalnych. Należy wziąć pod uwagę reformę zasady konkurencji, ponieważ w niektórych obszarach, np. w obszarze innowacji, zasada konkurencji pogłębia nierówności. Przyszłość zasady konkurencyjności powinna zapewnić uczciwą konkurencję między regionami, organizacjami i zainteresowanymi stronami w różnych procesach selekcji, ze szczególnym uwzględnieniem tych wrażliwych.
5.8. EKES sugeruje, że przy przechodzeniu z podejścia opartego na programach na podejście oparte na polityce należy zachować większą ostrożność, biorąc pod uwagę, że może ono negatywnie wpłynąć na elastyczność, zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego, podejście ukierunkowane na konkretny obszar i zasadę zarządzania dzielonego. Zasada zarządzania dzielonego wymaga znaczącej konsolidacji oraz zapewnienia społeczeństwu obywatelskiemu możliwości uczestniczenia w procesie wdrażania.
5.9. Polityka spójności powinna uwzględniać warunki społeczne o charakterze przekrojowym, w pełnej komplemen- tarności ze wspólną polityką rolną, aby środki publiczne nie przyczyniały się do utrwalania ubóstwa lub niepewności. Większą uwagę należy poświęcić inwestycjom społecznym jako kluczowym elementom rozwoju terytorialnego, dostępowi do wysokiej jakości usług publicznych oraz wyzwaniom demograficznym, a także poprawie jakości życia.
5.10. Aby zrealizować cele traktatu, konieczne jest wzmocnienie zaangażowania podmiotów lokalnych i zapewnienie silnego zaangażowania regionalnego. Kluczowe znaczenie dla skuteczniejszej i mającej większe oddziaływanie polityki ma zbudowanie struktury opartej na podejściu regionalnym, zmniejszenie alokacji transferów z regionów słabiej rozwiniętych i skoncentrowanie inwestycji głównie w regionach słabiej rozwiniętych, w pełnej synergii z wielopoziomowym sprawowaniem rządów, zasadą partnerstwa i zarządzaniem dzielonym.
5.11. EKES uważa, że możliwe jest podejście oparte zarówno na reformach, jak i na programach. Wyciągając wnioski z doświadczeń RRF, należy wziąć pod uwagę trudności związane z wprowadzaniem zmian w reformie, dynamikę potrzeb gospodarczych i społecznych oraz brak przejrzystości zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego, a także w niektórych przypadkach arbitralne reformy. Polityka spójności obejmuje już warunek podstawowy, który można by rozszerzyć w ograniczonym instrumencie ukierunkowanym na reformy. Należy wziąć pod uwagę jedynie reformy, które przyczyniają się do lepszej absorpcji funduszy i zarządzania nimi oraz pomagają w realizacji priorytetów politycznych związanych z funduszami. Należy unikać narzucania arbitralnych zaleceń dotyczących reform, które nie przyczyniają się do osiągnięcia tych celów.
Bruksela, dnia 27 lutego 2025 r.
Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.
05.12.2025
4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.
05.12.2025
Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.
04.12.2025
Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.
02.12.2025
Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.
25.11.2025
Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.
19.11.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.2018 |
| Rodzaj: | Opinia |
| Tytuł: | Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego - Wzmocnienie orientacji na rezultaty w ramach polityki spójności po 2027 r. - wyzwania, ryzyka i szanse (opinia rozpoznawcza na wniosek polskiej prezydencji Rady UE) |
| Data aktu: | 30/04/2025 |
| Data ogłoszenia: | 30/04/2025 |