Wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 8 września 2010 r. (wnioski o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożone przez Verwaltungsgericht Giessen, Verwaltungsgericht Stuttgart - Niemcy) - Markus Stoß (C-316/07), Avalon Service Online Dienste GmbH (C-409/07), Olaf Amadeus Wilhelm Happel (C-410/07), Kulpa Automatenservice Asperg GmbH (C-358/07), SOBO Sport & Entertainment GmbH (C-359/07), Andreas Kunert (C-360/07) przeciwko Wetteraukreis (C-316/07, C-409/07, C-410/07), Land Baden-Württemberg (C-358/07, C-359/07, C-360/07)(Sprawy połączone C-316/07, od C-358/07 do C-360/07, C-409/07 i C-410/07)(1)
(Artykuły 43 WE i 49 WE - Swoboda przedsiębiorczości - Swoboda świadczenia usług - Organizowanie zakładów sportowych podlegające monopolowi państwowemu na szczeblu kraju związkowego - Cel obejmujący przeciwdziałanie zachętom do nadmiernych wydatków związanych z grami i zwalczanie uzależnienia od gier - Proporcjonalność - Środek ograniczający mający rzeczywiście ograniczyć okazje do gry i działalność w zakresie gier losowych w sposób spójny i systematyczny - Prowadzenie reklamy przez posiadacza monopolu i nakłanianie do udziału w loteriach - Inne gry losowe, które mogą być oferowane przez podmioty prywatne - Ekspansja w zakresie oferty innych gier losowych - Licencja wydana w innym państwie członkowskim - Brak obowiązku wzajemnego uznania)
(2010/C 288/12)
Język postępowania: angielski
(Dz.U.UE C z dnia 23 października 2010 r.)
Sądy krajowe
Verwaltungsgericht Giessen, Verwaltungsgericht Stuttgart
Strony w postępowaniu przed sądami krajowymi
Strony skarżące: Markus Stoß (C-316/07), Avalon Service-Online-Dienste GmbH (C-409/07), Olaf Amadeus Wilhelm Happel (C-410/07), Kulpa Automatenservice Asperg GmbH (C-358/07), SOBO Sport & Entertainment GmbH (C-359/07), Andreas Kunert (C-360/07)
Strony pozwane: Wetteraukreis (C-316/07, C-409/07, C-410/07), Land Baden-Württemberg (C-358/07, C-359/07, C-360/07)
Przedmiot
Wnioski o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym - Wykładnia art. 43 WE i art. 49 WE - Przepisy krajowe zabraniające pod sankcją karną i administracyjną prowadzenia działalności w zakresie przyjmowania zakładów sportowych bez zezwolenia wydanego przez właściwe władze, uniemożliwiające jednak w praktyce uzyskanie takiego pozwolenia w związku z ustanowieniem monopolu państwowego
Sentencja
1) Artykuły 43 WE i 49 WE należy interpretować w ten sposób, że:
a) aby móc uzasadnić monopol państwowy dotyczący zakładów sportowych i loterii, taki jak w postępowaniach przed sądami krajowymi, celem obejmującym przeciwdziałanie zachętom do nadmiernych wydatków związanych z grami i zwalczanie uzależnienia od gier, zainteresowane władze krajowe nie muszą koniecznie być w stanie przedstawić badań przeprowadzonych przed przyjęciem rzeczonych środków potwierdzających proporcjonalność tychże środków;
b) okoliczność, że państwo członkowskie uprzywilejowuje taki monopol w stosunku do systemu zezwalającego podmiotom prywatnym, które mogą wykonywać swoją działalność w ramach uregulowań o charakterze niewykluczającym, może spełniać wymóg proporcjonalności, jeżeli w odniesieniu do celu dotyczącego wysokiego poziomu ochrony konsumentów ustanowieniu tego monopolu towarzyszy wprowadzenie ram prawnych zapewniających, iż jego posiadacz będzie w rzeczywistości w stanie w sposób spójny i systematyczny realizować taki cel za pomocą oferty ilościowo współmiernej i jakościowo dostosowanej do rzeczonego celu oraz podlegającej ścisłej kontroli ze strony władz publicznych;
c) okoliczność, że właściwe władze państwa członkowskiego mogłyby stanąć wobec pewnych trudności w celu zapewnienia przestrzegania rzeczonych monopoli przez organizatorów gier i zakładów z siedzibą za granicą, którzy zawieraliby przez Internet, z naruszeniem tych monopoli, zakłady z osobami objętymi właściwością miejscową rzeczonych władz, nie może jako taka mieć wpływu na ewentualną zgodność takiego monopolu z wymienionymi postanowieniami traktatu;
d) w sytuacji, w której sąd krajowy stwierdza jednocześnie, że:
– środki reklamowe posiadacza takiego monopolu dotyczące innych typów gier losowych również przez niego oferowanych nie ograniczają się do tego, co jest konieczne, aby ukierunkować konsumentów ku ofercie tego podmiotu poprzez odciągnięcie ich od innych kanałów niedozwolonych gier, lecz mają na celu wzmacnianie skłonności konsumentów do gry i stymulację ich czynnego w niej udziału, w celu maksymalizacji oczekiwanych z tej działalności dochodów;
– inne rodzaje gier losowych mogą być prowadzone przez podmioty prywatne korzystające z zezwolenia, oraz;
– w odniesieniu do innych rodzajów gier losowych nieobjętych rzeczonym monopolem i odznaczających się ponadto wyższym potencjałem uzależniającym niż gry objęte tym monopolem, właściwe władze prowadzą lub tolerują politykę ekspansji w zakresie oferty, mogącą wpływać na rozwój i stymulację działalności w zakresie gier, w szczególności w celu maksymalizacji wynikających z tej działalności dochodów;
rzeczony sąd krajowy w uzasadniony sposób może przyjąć, iż taki monopol nie jest odpowiedni do zagwarantowania realizacji celu obejmującego przeciwdziałanie zachętom do nadmiernych wydatków związanych z grami i zwalczanie uzależnienia od gier, w jakim został on ustanowiony, przyczyniając się do ograniczania okazji do gry i działalności w tej dziedzinie w sposób spójny i systematyczny.
2) Artykuły 43 WE i 49 WE należy interpretować w ten sposób, iż w obecnym stanie prawa Unii okoliczność, że podmiot posiada w państwie członkowskim, w którym ma siedzibę, zezwolenie umożliwiające mu oferowanie gier losowych, nie stoi na przeszkodzie temu, aby inne państwo członkowskie uzależniało, z poszanowaniem wymogów prawa Unii, możliwość oferowania przez taki podmiot takich usług konsumentom znajdującym się na jego terytorium od posiadania zezwolenia wydanego przez jego własne władze.
______
(1) Dz.U. C 269 z 10.11.2007. Dz.U. C 283 z 24.11.2007.
