Sposób określania profilu ryzyka spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych oraz uwzględniania tego profilu w wyznaczaniu składek na fundusz gwarancyjny kas.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA ROZWOJU I FINANSÓW ¹

z dnia 27 grudnia 2016 r.

w sprawie sposobu określania profilu ryzyka spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych oraz uwzględniania tego profilu w wyznaczaniu składek na fundusz gwarancyjny kas

Na podstawie art. 290 ust. 11 ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (Dz. U. z 2025 r. poz. 643) zarządza się, co następuje:

§ 1.  Rozporządzenie określa sposób określania profilu ryzyka kas objętych obowiązkowym systemem gwarantowania depozytów wnoszących składki na fundusz gwarancyjny kas, o którym mowa w art. 272 ust. 2 ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji, zwanej dalej "ustawą", i sposób uwzględnienia tego profilu w wyznaczaniu składek na ten fundusz:

1) sposób obliczania składek należnych od poszczególnych kas;

2) dobór wskaźników określających profil ryzyka kasy i sposób ich wykorzystania;

3) metody określania profilu ryzyka kasy;

4) zasady stosowania składek minimalnych;

5) zasady oraz tryb dokonywania korekt określonych składek do wysokości łącznej kwoty składek w danym roku.

§ 2.  Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

1) kasie - należy przez to rozumieć spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową w rozumieniu ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (Dz. U. z 2025 r. poz. 379 i 820);

2) łącznej kwocie składek - należy przez to rozumieć łączną kwotę składek na fundusz gwarancyjny kas na dany rok kalendarzowy, określoną przez Radę Funduszu zgodnie z art. 293 ust. 1 pkt 2 ustawy;

3) łącznej kwocie składek nadzwyczajnych - należy przez to rozumieć łączną kwotę składek nadzwyczajnych na fundusz gwarancyjny kas, określoną przez Radę Funduszu zgodnie z art. 293 ust. 3 ustawy;

4) metodzie wyznaczania składek - należy przez to rozumieć metodę wyznaczania składek, o których mowa w art. 286 ust. 1 oraz art. 292 ust. 1 ustawy, na obowiązkowy system gwarantowania depozytów w kasach, opracowaną przez Fundusz zgodnie z przepisami rozporządzenia;

5) składce - należy przez to rozumieć środki należne od kas zgodnie z art. 286 ust. 3 ustawy, w tym środki należne tytułem składek kwartalnych lub tytułem składek nadzwyczajnych, o których mowa w art. 292 ustawy;

6) środkach gwarantowanych - należy przez to rozumieć środki deponenta objęte ochroną gwarancyjną do wysokości, o której mowa w art. 24 ust. 1 ustawy.

§ 3.  Bankowy Fundusz Gwarancyjny, zwany dalej "Funduszem", w zakresie oceny profilu ryzyka kasy stosuje następujące wskaźniki ryzyka:

1) wskaźnik dźwigni;

2) współczynnik wypłacalności;

3) wskaźnik rezerwy płynnej do limitu 10% funduszu oszczędnościowo-pożyczkowego;

4) wskaźnik kredytów ogółem do depozytów ogółem;

5) wskaźnik jakości kredytów;

6) wskaźnik 20-krotności wymogów kapitałowych do aktywów ogółem;

7) wskaźnik stopy zwrotu z aktywów.

§  4.

1.  Suma wag przypisanych wszystkim wskaźnikom ryzyka wynosi 100%.

2.  Fundusz stosuje następujące wagi w odniesieniu do wskaźników ryzyka:

1) wskaźnik dźwigni - 15%;

2) współczynnik wypłacalności - 15%;

3) wskaźnik rezerwy płynnej do limitu 10% funduszu oszczędnościowo-pożyczkowego - 15%;

4) wskaźnik kredytów ogółem do depozytów ogółem - 15%;

5) wskaźnik jakości kredytów - 20%;

6) wskaźnik 20-krotności wymogów kapitałowych do aktywów ogółem - 10%;

7) wskaźnik stopy zwrotu z aktywów - 10%.

§ 4a.  Szczegółowy sposób obliczania składek należnych od kas określa załącznik do rozporządzenia.

§  5.

1.  Fundusz stosuje mnożnik dodatkowej korekty ryzyka dla każdej kasy (całkowita waga ryzyka) jako funkcję wskaźników ryzyka, o których mowa w § 3, określoną zgodnie z częścią A pkt 1-4 lub częścią B pkt 1 załącznika do rozporządzenia.

2.  Składka dla każdej kasy jest ustalana według odpowiedniej metody wyznaczania składek, opracowanej przez Fundusz, zgodnie z częścią A pkt 5 lub częścią B pkt 2 załącznika do rozporządzenia.

3.  Fundusz określa zakres całkowitej wagi ryzyka jednakowy dla wszystkich kas, przy czym jej dolny zakres mieści się w przedziale od 50% do 75%, a górny - w przedziale od 150% do 200%.

4.  Fundusz może rozszerzyć zakres całkowitej wagi ryzyka, uwzględniając różnice w zakresie modeli prowadzenia działalności i profilu ryzyka występujących pomiędzy kasami.

§  6.

1.  Fundusz może zastosować składki minimalne, niezależne od kwoty środków gwarantowanych zgromadzonych w kasie.

2.  W przypadku, o którym mowa w ust. 1, składka minimalna ma zastosowanie do wszystkich kas i jest uwzględniana przy wyliczaniu składki zgodnie z częścią A pkt 5 ppkt 4 załącznika do rozporządzenia:

1) jako kwota doliczana do kwoty składki kwartalnej uzależnionej od ryzyka albo

2) jako dolny poziom kwoty składki kwartalnej.

§  7.

1.  Fundusz określa całkowitą wagę ryzyka kasy na podstawie danych pochodzących z jej ostatniego rocznego zatwierdzonego sprawozdania finansowego, które było dostępne w dniu 31 grudnia roku poprzedzającego rok kalendarzowy, na który są należne składki.

2.  Za dane, o których mowa w ust. 1, przyjmuje się dane przekazane zgodnie z przepisami wykonawczymi wydanymi na podstawie art. 62c ust. 4 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, które były dostępne w dniu 31 grudnia roku poprzedzającego rok kalendarzowy, na który są należne składki.

§ 8.  Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

ZAŁĄCZNIK

SZCZEGÓŁOWY SPOSÓB OBLICZANIA SKŁADEK NALEŻNYCH OD KAS

A. SZCZEGÓŁOWY SPOSÓB OBLICZANIA SKŁADEK KWARTALNYCH NALEŻNYCH OD KAS

1. Obliczanie wartości wskaźników ryzyka, o których mowa w § 3 rozporządzenia

Nazwa wskaźnika	Wzór/opis	Znak
Wskaźnik dźwigni	Fundusze własne Aktywa ogółem - fundusze własne, o których mowa w art. 24 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych - aktywa ogółem - suma aktywów określana zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2023 r. poz. 120, 295 i 1598 oraz z 2024 r. poz. 619, 1685 i 1863)	(-) Wyższa wartość oznacza niższe ryzyko
Współczynnik wypłacalności	Współczynnik wypłacalności, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 24 ust. 6 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych	(-) Wyższa wartość oznacza niższe ryzyko
Wskaźnik rezerwy płynnej do limitu 10% funduszu oszczędnościowo-pożyczkowego	Rezerwa płynna Limit 10% funduszu oszczędnościowo-pożyczkowego Wskaźnik rezerwy płynnej do limitu 10% funduszu oszczędnościowo-pożyczkowego, o którym mowa w art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych	(-) Wyższa wartość oznacza niższe ryzyko
Wskaźnik kredytów ogółem do depozytów ogółem	Kredyty ogółem Depozyty ogółem - kredyty ogółem - kredyty i pożyczki członkowskie wykazane w sprawozdaniu	(+)
	sporządzonym zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 62c ust. 4 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych w wartości bilansowej brutto - depozyty ogółem - depozyty członkowskie wykazane w sprawozdaniu sporządzonym zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 62c ust. 4 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych w wartości bilansowej	Wyższy wskaźnik oznacza wyższe ryzyko
Wskaźnik jakości kredytów	Kredyty zagrożone Kredyty ogółem kredyty zagrożone - kredyty i pożyczki członkowskie przeterminowane powyżej 3 miesięcy w wartości bilansowej brutto	(+) Wyższa wartość oznacza wyższe ryzyko
Wskaźnik 20-krotności wymogów kapitałowych do aktywów ogółem	20-krotność wymogów kapitałowych Aktywa ogółem licznik wskaźnika - suma wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka kredytowego, ryzyka operacyjnego oraz ryzyka walutowego, obliczanych zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 24 ust. 6 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, pomnożona przez 20	(+) Wyższa wartość oznacza wyższe ryzyko
Wskaźnik stopy zwrotu z aktywów (ROA)	Wynik netto Aktywa ogółem wynik netto - zysk albo strata netto wykazane w sprawozdaniu sporządzonym zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 62c ust. 4 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych	(+)/(-) Wartości ujemne oznaczają wyższe ryzyko, przy czym zbyt wysokie wartości mogą również wskazywać na zwiększone ryzyko

2. Przypisanie indywidualnych punktowych ocen ryzyka (IRS) wszystkim wskaźnikom dla każdej kasy

1) Fundusz przypisuje indywidualne punktowe oceny ryzyka (IRS) wszystkim wskaźnikom dla każdej kasy. Dla każdego wskaźnika ryzyka indywidualne punktowe oceny ryzyka mieszczą się w przedziale między 0 a 100, gdzie 0 oznacza najniższe ryzyko, a 100 - najwyższe ryzyko.

2) Fundusz przypisuje indywidualne punktowe oceny ryzyka przy użyciu metody skali ruchomej.

W metodzie skali ruchomej w odniesieniu do każdej kasy "i" jest obliczana indywidualna punktowa ocena ryzyka IRSi, j dla każdego wskaźnika ryzyka Ai, j. Każdy wskaźnik ma zdefiniowaną górną i dolną granicę aj i bj.

W przypadku gdy wyższa wartość wskaźnika wskazuje na podmiot większego ryzyka i wskaźnik przyjmuje wartość powyżej górnej granicy, IRSi, j przyjmuje wartość równą 100. W przypadku gdy wartość wskaźnika znajduje się poniżej dolnej granicy, IRSi, j przyjmuje wartość 0.

W przypadku gdy wartość wskaźnika znajduje się pomiędzy zdefiniowanymi granicami, IRSi, j przyjmuje wartość z przedziału (0, 100). W przypadku każdego wskaźnika ryzyka Ai, j jego wartość będzie odpowiadała punktacji wyjściowej (IRSi, j):

gdzie:

j = 1...n,

n - liczba stosowanych wskaźników ryzyka.

W przypadku gdy niższa wartość wskaźnika wskazuje na podmiot większego ryzyka, a wskaźnik znajduje się poniżej dolnej granicy, IRSi, j przyjmuje wartość równą 100. W przypadku gdy wartość wskaźnika kształtuje się powyżej górnej granicy, IRSi, j przyjmuje wartość 0.

W przypadku gdy wartość wskaźnika znajduje się pomiędzy zdefiniowanymi granicami, IRSi, j przyjmuje wartość z przedziału (0, 100). W przypadku każdego wskaźnika ryzyka Ai, j jego wartość będzie odpowiadała punktacji wyjściowej (IRSi, j):

gdzie:

j = 1...n,

n - liczba stosowanych wskaźników ryzyka.

3. Obliczenie całkowitej oceny punktowej ryzyka (ARS) dla każdej kasy

Ocena ARSi jest ważoną sumą wszystkich punktowych ocen ryzyka kasy obliczaną według wzoru:

gdzie:

1Wj = waga j-tej oceny,

= 100%.

4. Przypisanie każdej kasie całkowitej wagi ryzyka (ARW)

Fundusz przypisuje kasom ich całkowite wagi ryzyka (ARW) na podstawie ich całkowitych ocen punktowych ryzyka (ARS) przy użyciu metody skali ruchomej. W metodzie skali ruchomej ARSi jest przeliczana na całkowitą wagę ryzyka (ARWi) na podstawie wzoru funkcji wykładniczej.

ARWi związana z ARSi ma charakter wykładniczy, z górną i dolną granicą a i P, określonymi przez Fundusz zgodnie z § 5 ust. 3 i 4 rozporządzenia.

Przeliczenie ARSi na ARWi metodą funkcji wykładniczej jest dokonywane według wzoru:

5. Obliczenie składek uzależnionych od ryzyka dla każdej kasy

1) Składki kwartalne na fundusz gwarancyjny kas wnoszone przez poszczególne kasy są obliczane według wzoru:

gdzie:

Ci(t) = składka kwartalna kasy "i" w kwartale t,

CR(t) = stawka (taka sama dla wszystkich kas w danym kwartale),

ARWi = całkowita waga ryzyka dla kasy "i",

CDi(t-l) = środki gwarantowane zgromadzone w kasie "i" na koniec kwartału t-1,

µ = współczynnik korekty (taki sam dla wszystkich kas w danym kwartale).

2) Stawka jest określana jako iloraz jednej czwartej łącznej kwoty składek (CL) i sumy środków gwarantowanych wszystkich kas:

3) Współczynnik korekty (p) jest wyznaczany według wzoru:

4) Jeżeli Fundusz dopuści wnoszenie składek minimalnych, o których mowa w § 6 rozporządzenia, składki kwartalne są wyznaczane w jeden z dwóch sposobów:

a) w przypadku gdy składka minimalna jest uwzględniana jako kwota doliczona do kwoty składki kwartalnej uzależnionej od ryzyka - według wzoru:

gdzie:

Ci*(t) = składka kwartalna kasy " i " w kwartale t w przypadku stosowania składek minimalnych,

n = liczba kas,

MC = składka minimalna,

b) w przypadku gdy składka minimalna jest uwzględniana jako dolny poziom kwoty składki kwartalnej:

- kasy, w przypadku których kwota składki minimalnej jest wyższa niż kwota wyznaczona zgodnie z ppkt 1, wnoszą składkę w wysokości odpowiadającej składce minimalnej,

- kwoty składek pozostałych kas są wyznaczane zgodnie z ppkt 1, przy czym stawka oraz współczynnik korekty są wyznaczane wyłącznie z uwzględnieniem całkowitych wag ryzyka i środków gwarantowanych tych kas, a podziałowi podlega % łącznej kwoty składek pomniejszona o sumę składek kas wnoszących składki w kwocie minimalnej.

B. SZCZEGÓŁOWY SPOSÓB OBLICZANIA SKŁADEK NADZWYCZAJNYCH NALEŻNYCH OD KAS

1. Przypisanie każdej kasie całkowitej wagi ryzyka (ARW)

Przypisanie każdej kasie całkowitej wagi ryzyka ARW następuje zgodnie z częścią A pkt 1-4.

2. Obliczenie składek uzależnionych od ryzyka dla każdej kasy

1) Składki nadzwyczajne na fundusz gwarancyjny kas wnoszone przez kasę są obliczane według wzoru:

gdzie:

CNi(t) = składka nadzwyczajna kasy "i",

CR = stawka (taka sama dla wszystkich kas),

ARWi = całkowita waga ryzyka dla kasy "i",

CDi(t-1) = środki gwarantowane zgromadzone w kasie "i" na koniec kwartału t-1,

µ = współczynnik korekty (taki sam dla wszystkich kas).

2) Stawka jest określana jako iloraz łącznej kwoty składek nadzwyczajnych (CLN) i sumy środków gwarantowanych wszystkich kas:

3) Współczynnik korekty (µ) jest wyznaczany według wzoru:

1 Na dzień ogłoszenia obwieszczenia w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej działem administracji rządowej - instytucje finansowe kieruje Minister Finansów, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 grudnia 2023 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Finansów (Dz.U.2023.2710).

• Identyfikator: Dz.U.2025.978 t.j.
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Sposób określania profilu ryzyka spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych oraz uwzględniania tego profilu w wyznaczaniu składek na fundusz gwarancyjny kas.
• Data aktu: 27/12/2016
• Data ogłoszenia: 23/07/2025
• Data wejścia w życie: 06/01/2017