Zmiany do tekstu załącznika I do Konwencji międzynarodowej o przewozie towarów kolejami (CIM), podpisanej w Bernie dnia 25 lutego 1961 r., zawierającego Regulamin międzynarodowy dla przewozu koleją towarów niebezpiecznych (RID). 1977.04.01.

OŚWIADCZENIE RZĄDOWE

z dnia 11 grudnia 1979 r.

w sprawie wejścia w życie zmian do tekstu załącznika I do Konwencji międzynarodowej o przewozie towarów kolejami (CIM), podpisanej w Bernie dnia 25 lutego 1961 r., zawierającego Regulamin międzynarodowy dla przewozu koleją towarów niebezpiecznych (RID).

Podaje się niniejszym do wiadomości, że dnia 1 października 1978 r. weszły w życie zmiany do tekstu załącznika I do Konwencji międzynarodowej o przewozie towarów kolejami (CIM), podpisanej w Bernie dnia 25 lutego 1961 r., zawierającego Regulamin międzynarodowy dla przewozu koleją towarów niebezpiecznych (RID) (Dz. U. z 1968 r. Nr 21, poz. 137), przyjęte w kwietniu 1977 r. przez Komisję Rzeczoznawców na jej XIX sesji.

(Tekst zmian jest zamieszczony w załączniku do niniejszego numeru.)

Przekład.

..................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Grafiki zostały zamieszczone wyłącznie w Internecie. Obejrzenie grafik podczas pracy z programem Lex wymaga dostępu do Internetu.

..................................................

ZAŁĄCZNIK

ZMIANY TEKSTU ZAŁĄCZNIKA I

DO KONWENCJI MIĘDZYNARODOWEJ O PRZEWOZIE TOWARÓW KOLEJAMI (CIM), PODPISANEJ W BERNIE DNIA 25 LUTEGO 1961 R., ZAWIERAJĄCEGO REGULAMIN MIĘDZYNARODOWY DLA PRZEWOZU KOLEJĄ TOWARÓW NIEBEZPIECZNYCH (RID).

(w brzmieniu z dnia 1 kwietnia 1967 roku)

przyjęte na podstawie decyzji podjętych w kwietniu 1977 roku przez Komisję Rzeczoznawców na jej XIX sesji,

obowiązujące od dnia 1 października 1978 roku.

CZĘŚĆ  I

PRZEPISY OGÓLNE

2

Ust. (1) D.2 otrzymuje nowe brzmienie:

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach, na wagonach-zbiornikach, na kontenerach-cysternach i na małych kontenerach.

W ust. (1) tekst Dodatku II otrzymuje nowe brzmienie:

Dodatek II: Przepisy dotyczące jakości naczyń ze stopów glinu dla niektórych gazów klasy 2 i przepisy dotyczące tworzyw i budowy naczyń wagonów-zbiorników i kontenerów-cystern dla gazów skroplonych silnie schłodzonych klasy 2, jak również przepisy dotyczące badania pojemników ciśnieniowych i nabojów gazowych wymienionych w punktach 10 i 11 klasy 2 *).

Na końcu ust. (1) dodaje się nowy tekst w następującym brzmieniu:

Dodatek XI: Przepisy dotyczące budowy, badania i użytkowania wagonów-zbiorników **).

CZĘŚĆ  II

PRZEPISY SZCZEGÓŁOWE DLA POSZCZEGÓLNYCH KLAS.

Klasa. 2. Gazy sprężone, skroplone lub rozpuszczone pod ciśnieniem.

Tekst postanowień dla klasy 2 otrzymuje nowe brzmienie w myśl załącznika nr 1 do niniejszych postanowień.

Klasa 3. Materiały ciekłe zapalne.

300

W ust. (1) wyrazy "do 317" zastępuje się wyrazami "do 316".

302

W ust. (1) wyrazy "lm. 311 (3)" zastępuje się wyrazami "Dodatek XI".

W ust. (3) tekst w nawiasie otrzymuje nowe brzmienie:

"(patrz także lm. 305 i Dodatek XI)".

303

W ust. (10) wyrazy "lm. 311" zastępuje się wyrazami "Dodatek XI".

305

W ust. (2) wyrazy "lm. 311" zastępuje się wyrazami "Dodatek XI".

307

W ust. (4) tekst w nawiasie otrzymuje nowe brzmienie:

"(patrz również lm. 312)".

Skreśla się podtytuł przed lm. 311.

311

Skreśla się lm. 311, jak również dotyczące jej odnośniki.

Podtytuł "c" przed lm. 312 oznacza się literą "b".

312

Liczba marginesowa 312 otrzymuje nową numerację 311.

W ust. (2) wyrazy "lm. 314" zastępuje się wyrazami "lm. 313".

Podtytuł przed lm. 313 otrzymuje nowe brzmienie:

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach, na wagonach-zbiornikach, na kontenerach-cysternach i na małych kontenerach (patrz Dodatek IX).

313 do 317

Liczby marginesowe 313 do 317 otrzymują nową numerację 312 do 316.

Klasa 4.1. Materiały stałe zapalne.

400

Wyrazy "do 425" zastępuje się wyrazami "do 424".

403

Liczba marginesowa 403 otrzymuje nowe brzmienie:

(1) Materiały wymienione w punkcie 1 i siarkę wymienioną w punkcie 2a) można przewozić luzem i bez opakowania zgodnie z lm. 418 (1) i lm. 419 (3). Odnośnie do przewozu siarki wymienionej w punkcie 2a) w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI, w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

(2) Siarka wymieniona w punkcie 2b) może być przewożona tylko w wagonach-zbiornikach (patrz Dodatek XI) lub w kontenerach-cysternach (patrz Dodatek X).

409

Ust. (3) otrzymuje nowe brzmienie:

(3) Odnośnie do przewozu pięciosiarczku dwufosforu i trójsiarczku czterofosforu, wymienionych w punkcie 8, w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI, w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

412

Ust. (3) i (4) otrzymują nowe brzmienie:

(3) Naftalen wymieniony w punkcie 11a) i b) można przewozić również luzem zgodnie z lm. 418 (2) i 419 (3). Odnośnie do przewozu w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI, w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

(4) Naftalen wymieniony w punkcie 11c) można przewozić tylko w wagonach-zbiornikach (patrz Dodatek XI) lub w kontenerach-cysternach (patrz Dodatek X).

414

W ust. (3) wyrazy "lm. 421" zastępuje się wyrazami "lm. 420".

Skreśla się podtytuł przed lm. 419.

419

Skreśla się lm. 419.

Podtytuł "d" przed lm. 420 oznacza się lit. "c".

420

Liczba marginesowa 420 otrzymuje nową numerację 419.

W ust. (2) wyrazy "lm. 422" zastępuje się wyrazami "lm. 421".

Podtytuł przed lm. 421 otrzymuje nowe brzmienie:

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach, na wagonach-zbiornikach, na kontenerach-cysternach i na małych kontenerach (patrz Dodatek IX).

421

Liczba marginesowa 421 otrzymuje nową numerację 420.

Ust. (1) otrzymuje nowe brzmienie:

(1) Przy przewozie materiałów wymienionych w punktach 4 do 8 na obu stronach wagonów, a przy przewozie trójsiarczku czterofosforu i pięciosiarczku dwufosforu wymienionych w punkcie 8 w wagonach-zbiornikach i w kontenerach-cysternach na obu stronach wagonów-zbiorników i kontenerów-cystern muszą być zamieszczone nalepki według wzoru 2B.

422 do 425

Liczby marginesowe 422 do 425 otrzymują nową numerację 421 do 424.

Klasa 4.2. Materiały samozapalne.

430

Wyrazy "do 454" zastępuje się wyrazami "do 453".

431

Punkty 3 i 15 otrzymują nowe brzmienie:

3. Alkilowe związki cynku, alkilowe związki magnezu, alkilowe związki glinu, alkilohalogenowe związki glinu, alkilowodorowe związki glinu. Patrz również lm. 431a lit. a).

15. Nie oczyszczone próżne naczynia, jak również naczynia wagonów-zbiorników i kontenerów-cystern po materiałach wymienionych w punkcie 3.

433

W ust. (3) wyrazy "lm. 448" zastępuje się wyrazami "Dodatek XI".

435

Dodaje się nowy ust. (5) w następującym brzmieniu:

(5) Odnośnie do przewozu alkilowych związków glinu, alkilohalogenowych związków glinu i alkilowodorowych związków glinu w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI, w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

437

W ust. (3) wyrazy "449 (3)" zastępuje się wyrazami "448 (3)".

438

W ust. (1) wyrazy "449 (3)" zastępuje się wyrazami "448 (3)".

439

Ust. (2) otrzymuje nowe brzmienie:

(2) Odnośnie do przewozu świeżo gaszonego węgla drzewnego sproszkowanego lub granulowanego, wymienionego w punkcie 8, w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI, w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

443

W ust. (4) wyrazy "lm. 450" zastępuje się wyrazami "lm. 449".

Skreśla się podtytuł przed lm. 448.

448

Skreśla się lm. 448.

Podtytuł "d" przed lm. 449 oznacza się lit. "c".

449

Liczba marginesowa 449 otrzymuje nową numerację 448.

W ust. (2) wyrazy "lm. 451" zastępuje się wyrazami "lm. 450".

Podtytuł przed lm. 450 otrzymuje nowe brzmienie:

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach, na wagonach-zbiornikach, na kontenerach-cysternach i na małych kontenerach (patrz Dodatek IX).

450

Liczba marginesowa 450 otrzymuje nową numerację 449.

W ust. (1) drugi punkt otrzymuje nowe brzmienie:

Na obu stronach wagonów-zbiorników i kontenerów-cystern z materiałami wymienionymi w punkcie 1, alkilowymi związkami glinu, alkilohalogenowymi związkami glinu i alkilowodorowymi związkami glinu, wymienionymi w punkcie 3, muszą być zamieszczone nalepki według wzoru 2C i 2D.

Ust. (3) otrzymuje nowe brzmienie:

(3) Oprócz tego przy przewozie materiałów wymienionych w punkcie 3 muszą być na obu stronach wagonów, jak również wagonów-zbiorników, na których przewożone są kontenery-cysterny z tymi materiałami, zamieszczone nalepki według wzoru 10.

451 i 452

Liczby marginesowe 451 i 452 otrzymują nową numerację 450 i 451.

453

Liczba marginesowa 453 otrzymuje nową numerację 452.

W ust. (1) tekst w nawiasie kwadratowym otrzymuje nowe brzmienie:

[odnośnie do naczyń wagonów-zbiorników patrz Dodatek XI; odnośnie do kontenerów-cystern patrz Dodatek X].

Ust. (2) skreśla się.

Ust. (3) otrzymuje nową numerację (2).

454

Liczba marginesowa 454 otrzymuje nową numerację 453.

Klasa 4.3. Materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy zapalne.

470

Wyrazy "do 489" zastępuje się wyrazami "do 488".

473

W ust. (4) wyrazy "lm. 483" zastępuje się wyrazami "Dodatek XI".

474

W ust. (3) wyrazy "i 484 (3)" zastępuje się wyrazami "i 483 (3)".

476

Ust. (3) otrzymuje nowe brzmienie:

(3) Odnośnie do przewozu w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI, w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

Skreśla się podtytuł przed lm. 483.

483

Skreśla się lm. 483.

Podtytuł "d" przed lm. 484 oznacza się literą "c".

484

Liczba marginesowa 484 otrzymuje nową numerację 483.

W ust. (2) wyrazy "lm. 486" zastępuje się wyrazami "lm. 485".

Podtytuł przed lm. 485 otrzymuje nowe brzmienie:

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach, na wagonach-zbiornikach, na kontenerach-cysternach i na małych kontenerach (patrz Dodatek IX).

485

Liczba marginesowa 485 otrzymuje nową numerację 484.

Ust. (2) otrzymuje nowe brzmienie:

(2) Przy przewozie materiałów tej klasy po obu stronach wagonów i wagonów-zbiorników muszą być umieszczone nalepki według wzoru 2D. Na wagonach i na wagonach-zbiornikach zawierających krzemochloroform wymieniony w punkcie 4 poza tymi nalepkami muszą być umieszczone również nalepki według wzoru 2A.

486 do 489

Liczby marginesowe 486 do 489 otrzymują nową numerację 485 do 488.

Klasa 5.1. Materiały utleniające podtrzymujące palenie.

500

Wyrazy "do 522" zastępuje się wyrazami "do 521".

503

W ust. (4) wyrazy "lm. 516" zastępuje się wyrazami "Dodatek XI".

504

W ust. (2) wyrazy "lm. 516" zastępuje się wyrazami "Dodatek XI".

505

W ust. (2) wyrazy "lm. 516" zastępuje się wyrazami "Dodatek XI".

506

Ust. (9) otrzymuje nowe brzmienie:

(9) Odnośnie do przewozu materiałów stałych luzem patrz lm. 515 i 516 (3); odnośnie do przewozu roztworów, jak również wilgotnego lub suchego chloranu sodowego w postaci proszku w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI; odnośnie do przewozu roztworów i wilgotnego chloranu sodowego w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

507

Ust. (2) otrzymuje nowe brzmienie:

(2) Odnośnie do przewozu materiałów wymienionych w punktach 6 i 7 luzem patrz lm. 515 i 516 (3); odnośnie do przewozu ciepłych wodnych roztworów azotanu amonowego wymienionego w punkcie 6a) w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI.

511

W ust. (3) wyrazy "lm. 518" zastępuje się wyrazami "lm. 517".

Skreśla się podtytuł przed lm. 516.

516

Skreśla się lm. 516.

Podtytuł "d" przed lm. 517 oznacza się literą "c".

517

Liczba marginesowa 517 otrzymuje nową numerację 516.

W ust. (2) wyrazy "lm. 519" zastępuje się wyrazami "lm. 518".

Podtytuł przed lm. 518 otrzymuje nowe brzmienie:

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach, na wagonach-zbiornikach, na kontenerach-cysternach i na małych kontenerach (patrz Dodatek IX).

518

Liczba marginesowa 518 otrzymuje nową numerację 517.

Ust. (1) otrzymuje nowe brzmienie:

(1) Przy przewozie materiałów klasy 5.1. muszą być umieszczone po obu stronach wagonów, wagonów-zbiorników i kontenerów-cystern nalepki według wzoru 3.

519 do 522

Liczby marginesowe 519 do 522 otrzymują nową numerację 518 do 521.

Klasa 5.2. Nadtlenki organiczne.

550

Wyrazy "do 571" zastępuje się wyrazami "do 570".

554

Ust. (8) otrzymuje nowe brzmienie:

(8) Odnośnie do przewozu materiałów wymienionych w punktach 1, 10, 14, 15 i 18 w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI; odnośnie do przewozu materiałów wymienionych w punktach 10, 14 i 15 w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

Skreśla się podtytuł przed lm. 565.

565

Skreśla się lm. 565.

Podtytuł "c" przed lm. 566 oznacza się literą "b".

566

Liczba marginesowa 566 otrzymuje nową numerację 565.

W ust. (2) wyrazy "lm. 568" zastępuje się wyrazami "lm. 567".

Podtytuł przed lm. 567 otrzymuje nowe brzmienie:

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach, na wagonach-zbiornikach, na kontenerach-cysternach i na małych kontenerach (patrz Dodatek IX).

567

Liczba marginesowa 567 otrzymuje nową numerację 566.

Ust. (1) otrzymuje nowe brzmienie:

(1) Na obu stronach wagonów, do których załadowano sztuki przesyłki zawierające nadtlenki organiczne, na obu stronach wagonów-zbiorników z materiałami wymienionymi w punktach 1, 10, 14, 15 i 18, jak również po obu stronach kontenerów-cystern z materiałami wymienionymi w punktach 10, 14 i 15 muszą być zamieszczane nalepki według wzoru 3.

568 do 571

Liczby marginesowe 568 do 571 otrzymują nową numerację 567 do 570.

Klasa 6.1. Materiały trujące.

600

W ust. (1) wyrazy "do 645" zastępuje się wyrazami "do 644".

601

Punkt 3 otrzymuje nowe brzmienie:

3. Inne materiały organiczne zawierające azot, jak etylenoimina i propylenoimina z ogólną zawartością chloru najwyżej 0,003% i ich wodne roztwory, n-butyloizocyjanian, trójbutyloizocyjanian, izobutyloizocyjanian i izopropyloizocyjanian.

Uwaga: etylenoimina i propylenoimina o innych własnościach nie są dopuszczone do przewozu.

Uwaga do punktu 12 otrzymuje nowe brzmienie:

Uwaga: Mieszaniny chloropikryny z bromkiem lub chlorkiem metylu są materiałami klasy 2, jeśli ciśnienie par mieszaniny w 50°C jest wyższe niż 3 kg/cm² [patrz lm. 201 punkt 4 at) i 4 bt)].

603

W ust. (1) b) wyrazy "lm. 218 (1) a) do c), e) i g)" zastępuje się wyrazami "lm. 218 (1) a), b), d), f) i h)".

W ust. (3) wyrazy "lm. 638" zastępuje się wyrazami "Dodatek XI".

604

Ust. (3) otrzymuje nowe brzmienie:

(3) Odnośnie do przewozu akrylonitrylu, acetonitrylu i nitrylu kwasu izomasłowego, wymienionych w punktach 2a), b) i c), w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI; odnośnie do przewozu akryplonitrylu i acetonitrylu, wymienionych w punktach 2a) i b), w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

605

Ust. (3) otrzymuje nowe brzmienie:

(3) Odnośnie do przewozu etylenoiminy, propylenoiminy, n-butyloizocyjanianu, izobutyloizocyjanianu i izopropyloizocyjanianu w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI; odnośnie do przewozu wodnych roztworów etylenoiminy wymienionej w punkcie 3 w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

606

Ust. (2) otrzymuje nowe brzmienie:

(2) Odnośnie do przewozu chlorku allilu, estru metylowego kwasu chloromrówkowego i estru etylowego kwasu chloromrówkowego, wymienionych w punktach 4a), b) i c), w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI, w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

607

Dodaje się nowy ust. (3) w następującym brzmieniu:

(3) Odnośnie do przewozu karbonylku niklu i karbonylku żelaza, wymienionych w punkcie 5a) i b), w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI.

608

Ust. (3) otrzymuje nowe brzmienie:

(3) Odnośnie do przewozu materiałów wymienionych w punkcie 11 w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI; odnośnie do przewozu acetonocyjanohydryny i aniliny, wymienionych w punktach 11a) i b), w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

609

Ust. (6) otrzymuje nowe brzmienie:

(6) Odnośnie do przewozu materiałów wymienionych w punkcie 12 w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI; odnośnie do przewozu epichlorohydryny wymienionej w punkcie 12a) i 2,2-dwuchlorodwuetyloeteru wymienionego w punkcie 12f) w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

610

Ust. (3) otrzymuje nowe brzmienie:

(3) Odnośnie do przewozu materiałów wymienionych w punkcie 13 w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI; odnośnie do przewozu alkoholu allilowego, siarczanu metylu i fenolu, wymienionych w punkcie 13a), b) i c), w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

611

Ust. (2) otrzymuje nowe brzmienie:

(2) Odnośnie do przewozu materiałów wymienionych w punkcie 14 w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI; w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

612

Ust. (9) otrzymuje nowe brzmienie:

(9) Odnośnie do przewozu w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI, w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

613

Ust. (2) otrzymuje nowe brzmienie:

(2) Odnośnie do przewozu w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI; odnośnie do przewozu krezoli i ksylenoli, wymienionych w punkcie 22a) i b), w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

614

Ust. (3) otrzymuje nowe brzmienie:

(3) Odnośnie do przewozu w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI, w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

615

Ust. (3) otrzymuje nowe brzmienie:

(3) Odnośnie od przewozu w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI; odnośnie do przewozu materiałów wymienionych w punkcie 31b) w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

616

Dodaje się nowy ust. (3) w następującym brzmieniu:

(3) Odnośnie do przewozu materiałów wymienionych w punkcie 32b) w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI.

618

W ust. (2) wyrazy "i 639 (3)" zastępuje się wyrazami "i 638 (3)".

Dodaje się nowy ust. (3) w następującym brzmieniu:

(3) Odnośnie do przewozu w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI.

620

Dodaje się nowy ust. (3) w następującym brzmieniu:

(3) Odnośnie do przewozu w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI.

623

Ust. (4) otrzymuje nowe brzmienie:

(4) Odnośnie do przewozu materiałów wymienionych w punktach 61 i 62 w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI. Odnośnie do przewozu 1,2-dwubromoetanu [punkt 61a)], jak również czterochlorku węgla, chloroformu i chlorku metylenu (z nim zasymilowanego), estru metylowego kwasu chlorooctowego [punkt 61e)], estru etylowego kwasu chlorooctowego [punkt 61 f)], chlorku benzylu [punkt 61 k)] i benzotrójchlorku (zasymilowanego z materiałami wymienionymi w punkcie 62) w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

624

Obecnie obowiązujący tekst zostaje oznaczony jako ust. (1).

Dodaje się nowy ust. (2) w następującym brzmieniu:

(2) Odnośnie do przewozu w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI.

625

W ust. (3) wyrazy "i 639 (3)" zastępuje się wyrazami "i 638 (3)".

Dodaje się nowy ust. (4) w następującym brzmieniu:

(4) Odnośnie do przewozu w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI.

626

Obecnie obowiązujący tekst zostaje oznaczony jako ust. (1).

Dodaje się nowy ust. (2) w następującym brzmieniu:

(2) Odnośnie do przewozu w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI.

627

W ust. (2) wyrazy "lm. 638" zastępuje się wyrazami "Dodatek XI".

628

Ust. (2) otrzymuje nowe brzmienie:

(2) Odnośnie do przewozu w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI; odnośnie do przewozu płynnych materiałów wymienionych w punkcie 82 w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

629

Ust. (2) otrzymuje nowe brzmienie:

(2) Odnośnie do przewozu w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI; odnośnie do przewozu płynnych materiałów wymienionych w punkcie 83 w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

630

Obecnie obowiązujący tekst zostaje oznaczony jako ust. (1).

Dodaje się nowy ust. (2) w następującym brzmieniu:

(2) Odnośnie do przewozu w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI.

632

W ust. (3) wyrazy "lm. 640" zastępuje się wyrazami "lm. 639".

Skreśla się podtytuł przed lm. 638.

638

Skreśla się lm. 638.

Podtytuł "d" przed lm. 639 oznacza się lit. "c".

639

Liczba marginesowa 639 otrzymuje nową numerację 638.

W ust. (2) wyrazy "lm. 641" zastępuje się wyrazami "lm. 640".

Podtytuł 2 przed lm. 640 otrzymuje nowe brzmienie:

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach, na wagonach-zbiornikach, na kontenerach-cysternach i na małych kontenerach (patrz Dodatek IX).

640

Liczba marginesowa 640 otrzymuje nową numerację 639.

W ust. (1) pierwszy akapit otrzymuje nowe brzmienie:

(1) Przy przewozie materiałów wymienionych w punktach 1 do 5, 11 do 14, 21 do 23, 31 do 33, 41, 51 do 54, 81 i 82 wagony muszą być po obu stronach zaopatrzone w nalepki według wzoru 4, przy przewozie materiałów wymienionych w punkcie 2, 4a), 5 i 11a) wagony muszą być dodatkowo zaopatrzone w nalepki według wzoru 2A. Przy przewozie materiałów wymienianych w punktach 61, 62, 71 do 75, 83 i 84 wagony i wagony-zbiorniki muszą być zaopatrzone po obu stronach w nalepki według wzoru 4A.

641 do 645

Liczby marginesowe 641 do 645 otrzymują nową numerację 640 do 644.

Klasa 7. Materiały promieniotwórcze.

703

Karta 3 ust. 1 zdanie wprowadzające otrzymuje nowe brzmienie:

Materiały promieniotwórcze w małej ilości, nie przekraczającej granicznych wartości podanych w poniższej tabelce, które w sztuce przesyłki zawierają najwyżej: 15 g uranu - 233, 15 g uranu - 235 lub 15 g mieszaniny tych promieniotwórczych nukleidów.

Karta 5 ust. 11 otrzymuje nowe brzmienie:

11. Przewóz w wagonach-zbiornikach i kontenerach-cysternach:

a) Przewóz w wagonach zbiornikach: dopuszcza się do przewozu płynne lub stałe materiały, z wyjątkiem sześciofluorku uranu i materiałów samozapalnych (patrz lm. 1660 w Dodatku VI),

b) Przewóz w kontenerach-cysternach: dopuszcza się do przewozu płynne lub stałe materiały, łącznie z naturalnym i zubożonym sześciofluorkiem uranu (patrz lm. 1661 w Dodatku VI).

Karta 11 ust. 11 otrzymuje nowe brzmienie:

11. Przewóz w wagonach-zbiornikach i kontenerach-cysternach.

Żadnych postanowień.

Klasa 8. Materiały żrące.

800

Wyrazy "do 836" zastępuje się wyrazami "do 835".

801

W punkcie 5, w uwadze 2 wyrazy "punkt 5 i 10" zastępuje się wyrazami "punkt 3 at) i 5 at)". Punkt 6 otrzymuje nowe brzmienie:

6. Kwas fluorowodorowy i wodne roztwory kwasu fluorowodorowego:

a) kwas fluorowodorowy;

b) roztwór wodny z zawartością powyżej 85% fluorowodoru;

c) roztwór wodny z zawartością powyżej 60%, lecz nie więcej niż 85% fluorowodoru;

d) roztwór wodny z zawartością najwyżej 60% fluorowodoru.

Do c) i do d) patrz również lm. 801a lit. a).

801a

Litera a) otrzymuje nowe brzmienie:

a) Materiały wymienione w punktach 1a) do d), 2b) i c), 3b, 4, 5, 6c) i d), 7 do 9, 11 do 15, 21 do 23, 31a), 32, 34, 35, 37 i 41 w ilościach do 1 kg dla każdego materiału, jeżeli są zapakowane w szczelnie zamknięte naczynia, odporne na działanie zawartości i ułożone starannie w mocnych szczelnych opakowaniach drewnianych ze szczelnym zamknięciem.

803

W ust. (6) wyrazy "lm. 829" zastępuje się wyrazami "Dodatek XI".

805

Liczba marginesowa 805 otrzymuje nowe brzmienie:

(1) Materiały wymienione w punktach 6c) i d), 7 i 8 należy pakować:

a) dotychczasowy tekst

b) dotychczasowy tekst

d) dotychczasowy tekst

(2) Materiały wymienione w punktach 6a) i b) należy pakować do naczyń ze stali węglowej lub z odpowiedniej stali stopowej. Naczynia powinny być zbadane na ciśnienie próbne 10 kg/cm².

Do przewozu dopuszcza się następujące naczynia:

a) butle o pojemności do 150 l,

b) cylindryczne naczynia z obręczami o pojemności minimum 100 l i maksimum 1.000 l.

Naprężenia metalu w najbardziej wrażliwych miejscach naczynia nie mogą w czasie badań ciśnieniowych przekraczać ³/₄ wielkości ustalonej granicy rozciągliwości. Przez pojęcie granicy rozciągliwości rozumie się także naprężenie, przy którym zostało pomiędzy punktami pomiarowymi próbnej sztabki osiągnięte stałe wydłużenie około 2‰ (tj. 0,2%). Materiał naczynia przy tym musi mieć wystarczającą wytrzymałość na rozerwanie do temperatury - 20°C.

Naczynia powinny być bezszwowe lub spawane. Do budowy naczyń spawanych należy stosować tylko taką stal, której spawalność jest bez zarzutu.

Naczynia spawane dopuszcza się do stosowania pod warunkiem, że wytwórca zapewnia właściwe ich wykonanie, a odpowiednie władze kraju pochodzenia wydały zgodę na ich stosowanie.

Grubość ścian naczynia nie może być mniejsza niż 3 mm.

Otwory do napełniania i opróżniania naczynia muszą mieć zawory talerzowe lub trzpieniowe. Inne typy zaworów są również dopuszczalne, pod warunkiem, że są pod względem bezpieczeństwa technicznego równorzędne i dopuszczone w kraju pochodzenia. Każdy rodzaj zaworu powinien mieć odpowiednio odporny system mocowania i takiego rodzaju, ażeby badania jego należytego stanu, przed każdym załadunkiem, mogły być łatwo wykonane.

Naczynia mogą mieć również otwory wziernikowe zabezpieczane zamykanymi pokrywami, nie więcej jednak niż po jednym otworze do napełniania i opróżniania.

Zawory zamykające muszą być osłonięte pokrywą zabezpieczającą z otworem. Zawory, które są założone wewnątrz szyjki naczynia i są zabezpieczone nakręcanymi zatyczkami, jak również naczynia pakowane do skrzyń ochronnych, nie wymagają pokryw.

Naczynia przed oddaniem do użytku muszą być poddane kontroli przez urzędowo uznanego rzeczoznawcę za pomocą próby wodnej na nadciśnienie wewnętrzne co najmniej 10 kg/cm², jak również muszą być wykonane następujące periodyczne badania:

Próbę ciśnieniową należy wykonywać co 8 lat, łącząc ją z badaniem wnętrza naczynia i z badaniem armatury na nadciśnienie. Niezależnie od powyższego należy co 2 lata badać naczynia odpowiednimi urządzeniami pomiarowymi (np. defektoskopem) na zniszczenie, jak również na stan armatury.

Na naczyniach muszą być zamieszczone czytelne i niezmywalne napisy, zawierające:

a) pełną nazwę materiału, nazwę lub markę fabryczną wykonawcy i numer fabryczny naczynia;

b) ciężar własny naczynia, łącznie z wyposażeniem, lecz bez ciężaru pokrywy ochronnej;

c) wysokość ciśnienia próbnego, datę (miesiąc, rok) ostatniego badania i stempel rzeczoznawcy wykonującego kontrolę i badanie;

d) pojemność naczynia i dopuszczalny ciężar napełniania.

Dopuszczalny najwyższy ciężar napełniania wynosi 0,84 kg na litr objętości.

(3) Odnośnie do przewozu materiałów wymienionych w punktach 6 do 8 jak wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI, w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

806

W ust. (3) wyrazy "lm. 829" zastępuje się wyrazami "Dodatek XI".

807

Ust. (2) otrzymuje nowe brzmienie:

(2) Odnośnie do przewozu w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI, w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

808

Ust. (2) otrzymuje nowe brzmienie:

(2) Odnośnie przewozu w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI, w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

809

Ust. (2) otrzymuje nowe brzmienie:

(2) Odnośnie do przewozu kwaśnych siarczanów (punkt 13) luzem patrz lm. 828 i 829 (3); odnośnie do przewozu materiałów wymienionych w punktach 13 i 15 w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI, w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

810

W ust. (5) wyrazy "lm. 829" zastępuje się wyrazami "Dodatek XI".

811

Ust. (3) otrzymuje nowe brzmienie:

(3) Odnośnie do przewozu w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI, w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

812

Ust. (2) otrzymuje nowe brzmienie:

(2) Odnośnie do przewozu w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI, w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

813

W ust. (3) wyrazy "lm. 829" zastępuje się wyrazami "Dodatek XI".

814

Ust. (4) otrzymuje nowe brzmienie:

(4) Odnośnie do przewozu w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI, w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

815

W ust. (2) wyrazy "lm. 829" zastępuje się wyrazami "Dodatek XI".

817

W ust. (3) wyrazy "lm. 829" zastępuje się wyrazami "Dodatek XI".

818

W ust. (2) wyrazy "lm. 829" zastępuje się wyrazami "Dodatek XI".

819

Ust. (3) otrzymuje nowe brzmienie:

(3) Odnośnie do przewozu w wagonach-zbiornikach patrz Dodatek XI, w kontenerach-cysternach patrz Dodatek X.

820

W ust. (3) wyrazy "lm. 829" zastępuje się wyrazami "Dodatek XI".

821

W ust. (4) wyrazy "lm. 829" zastępuje się wyrazami "Dodatek XI".

824

W ust. (4) wyrazy "lm. 832" zastępuje się wyrazami "lm. 831".

Skreśla się podtytuł przed lm. 829.

829

Liczbę marginesową 829 skreśla się.

Podtytuł "d" przed lm. 830 zastępuje się lit. "c".

830

Liczba marginesowa 830 otrzymuje nową numerację 829.

W ust. (2) wyrazy "lm. 833" zastępuje się wyrazami "lm. 832".

Podtytuł przed lm. 831 otrzymuje nowe brzmienie:

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach, na wagonach-zbiornikach, na kontenerach-cysternach i na małych kontenerach (Patrz Dodatek IX).

831

Liczba marginesowa 831 otrzymuje nową numerację 830 i nowe brzmienie:

Wagony-zbiorniki do przewozu bromu (punkt 14) niezależnie od oznaczeń wymienionych w Dodatku XI muszą być zaopatrzone również w tablicę z następującymi danymi: napis "brom" i ciężar własny wagonu.

Kontenery-cysterny przeznaczone do przewozu bromu muszą być niezależnie od oznaczeń wymienionych w Dodatku X zaopatrzone po obu stronach w tablicę z napisem "brom".

832

Liczba marginesowa 832 otrzymuje nową numerację 831.

Ust. (1) otrzymuje nowe brzmienie:

(1) Przy przewozie materiałów wymienionych w punktach 1 do 7, 9, 11, 12, 14, 15, 22, 31 do 35 i 41a) wagony i wagony-zbiorniki, podobnie jak przy przewozie materiałów wymienionych w klasie 8 w kontenerach-cysternach - kontenery-cysterny, muszą być zaopatrzone po obu stronach w nalepki według wzoru 5.

833 i 834

Liczby marginesowe 833 i 834 otrzymują nową numerację 832 i 833.

835

Liczba marginesowa 835 otrzymuje nową numerację 834.

Ust. (3) otrzymuje nowe brzmienie:

(3) Próżne, nie oczyszczone naczynia po przewozie materiałów wymienionych w punkcie 6 lub bromu (punkt 14) przy nadawaniu jako przesyłki drobne muszą być zaopatrzone w nalepkę według wzoru 5 (patrz Dodatek IX). Naczynia nie mogą mieć na zewnątrz śladów kwasu lub bromu.

836

Liczba marginesowa 836 otrzymuje nową numerację 835.

CZĘŚĆ  III

DODATKI

Dodatek II.[]

Tekst Dodatku II zostaje zastąpiony nowym tekstem zgodnie z załącznikiem nr 2 do niniejszych postanowień.

Dodatek VI.[]

Przepisy dotyczące materiałów promieniotwórczych klasy 7.

1660

Liczba marginesowa 1660 otrzymuje nowe brzmienie:

Materiały o małej specyficznej aktywności (LSA) (I), wymienione w lm. 703 karta 5, z wyjątkiem sześciofluorku uranu i materiałów samozapalnych, dopuszcza się do przewozu w wagonie-zbiorniku, jeżeli jest to zgodne z warunkami Dodatku XI.

1661

Liczba marginesowa 1661 otrzymuje nowe brzmienie:

Materiały o małej specyficznej aktywności (LSA) (I), wymienione w lm. 703 karta 5, łącznie z naturalnym i wzbogaconym sześciofluorkiem uranu, dopuszcza się do przewozu w kontenerach-cysternach, jeżeli jest to zgodne z postanowieniami Dodatku X.

Dodatek VIII.[]

Przepisy dotyczące oznaczania wagonów-zbiorników.

1800

Ust. (6) otrzymuje nowe brzmienie:

(6) Dane przewidziane dla tablic należy wykonać w określonej wielkości, kształcie i kolorze na obydwu bocznych podłużnych ścianach wagonu-zbiornika (lub na zbiorniku) za pomocą folii samoklejącej, natrysku lub w inny podobny sposób, pod warunkiem, że użyty materiał będzie odporny na działania atmosferyczne i zapewni trwałość tych oznaczeń.

W tym wypadku nie obowiązują postanowienia ostatniego zdania ust. (3) dotyczące odporności na działanie ognia.

1801

W rubrykach (a) i (b), jak również dla fluorowodoru w rubryce (c) i (d) tabeli, wprowadza się następujące zmiany: *)

chlorek etylu powinno być	2,3.bt)
etylen powinno być	2,5.b)
etylen ciekły (nisko schłodzony) powinno być	2,7.b)
tlenek etylenu skreśla się
amoniak powinno być	2,3.at)
amoniak rozpuszczony w wodzie z zawartością 35-40% amoniaku oraz amoniak rozpuszczony w wodzie z zawartością 40-50% amoniaku powinno być:
amoniak ...... najwyżej 40% wagowych amoniaku	} }
amoniak ...... najwyżej 50% wagowych amoniaku	}2,9.at) }
argon ciekły (nisko schłodzony) powinno być	2,7.a)
bromowodór powinno być	2,3.at)
butadien - 1.3. powinno być	2,3.c)
butan powinno być	2,3.b)
butylen (buten-1) powinno być	2,3.b)
chlor powinno być	2,3.at)
tlenochlorek węgla powinno być	2,3.at)
chlorotrójfluorometan (R 13)	2,5.a)
chlorowodór powinno być	2,5.at)
cyklopropan powinno być	2,3.b)
dwuchloromonoflorometan (R21) powinno być	2,3.a)
dwuchloromonofluorometan (R21) powinno być	2,3.a)
dwuchloroczterofluoroetan (R114)
powinno być	2,3.a)
dwumetyloeter powinno być	2,3.bt)
gaz ziemny, ciekły (nisko schłodzony) powinno być
gaz ziemny (nisko schłodzony)	2,8.b)
fluorowodór powinno być	8,6.a)	886	1052
kwas fluorowodorowy, roztwory wodne - o zawartości ponad 85% czystego kwasu powinno być	8,6.b)	)
- o zawartości ponad 60%, lecz najwyżej 85% czystego kwasu powinno być	8,6.c)	) )	1790
		}886
- o zawartości najwyżej 60% czystego kwasu powinno być	8,6.d)	) )
mieszaniny węglowodorów (gazy skroplone), (mieszaniny A, AO, A1, B i C) powinno być	2,4.b)
izobutan powinno być	2,3.b)
izobutylen powinno być izobuten	2,3.b)
dwutlenek węgla skreśla się
dwutlenek węgla ciekły (nisko schłodzony) powinno być
dwutlenek węgla (nisko schłodzony)	2,7.a)
kwas węglowy powinno być
dwutlenek węgla	2,5.a)
gaz rozweselający skreśla się
powietrze ciekłe powinno być
powietrze	2,8.a)
metan ciekły (nisko schłodzony)
powinno być
metan (nisko schłodzony)	2,7.b)
eter metylowy skreśla się
metyloamina bezwodna (monometyloamina) powinno być
metyloamina	2,3.bt)
chlorek metylu powinno być	2,3.bt)
bromek metylu powinno być	2,3.at)
monobromometan skreśla się
monochloroetan skreśla się
monochlorodwufluorometan (R22) powinno być
chlorodwufluorometan (R 22)	2,3.a)
monochlorometan skreśla się
fosgen powinno być	2,3.at)
propan powinno być	2,3.b)
propylen powinno być propen	2,3.b)
tlen ciekły (nisko schłodzony) powinno być
tlen (nisko schłodzony)	2,7.a)
dwutlenek siarki powinno być	2,3.at)
kwas siarkawy skreśla się
podtlenek azotu N2O powinno być	2,5.a)
azot ciekły (nisko schłodzony)
powinno być
azot (nisko schłodzony)	2,7.a)
czterotlenek azotu powinno być
dwutlenek azotu NO2 (czterotlenek azotu N204)	2,3.at)
trójmetyloamina bezwodna powinno być
trójmetyloamina	2,3.bt)
chlorek winylu powinno być	2,3.c)
eter metylowinylowy powinno być	2,3.ct)

*) Opracowany w formie tabeli alfabetyczny wykaz materiałów, w którym oznaczenia poszczególnych materiałów zostały zmienione, będzie później skorygowany.

Dodatek IX.[]

2. Objaśnienie wzorów nalepek

1902

Nr 2A lewa szpalta	wyrazy "234 (2), (3) i (5)" zastępuje się wyrazami "229 (1), (2), (4) i (5)".
prawa szpalta	wyrazy "233, 235" zastępuje się wyrazami "228, 230",
Nr 3 lewa szpalta	wyrazy "234 (5)" zastępuje się wyrazami "229 (4)".
Nr 4 lewa szpalta	wyrazy "234 (5)" zastępuje się wyrazami "229 (2), (4) i (5)".
Nr 5 lewa szpalta	wyrazy "234 (5)" zastępuje się wyrazami "229 (4)".
Nr 9 lewa szpalta	wyrazy "224 (1), (2) i (3), 234 (4)" zastępuje się wyrazami "224 (1) i (2), 229 (5)".
Nr 10 lewa szpalta	wyrazy "234 (1)" zastępuje się wyrazami "229 (3)".

Dodatek X.

Przepisy dotyczące budowy, badania i eksploatacji kontenerów-cystern.

2.

Przepisy szczególne dla klasy 2: gazy sprężone, skroplone lub rozpuszczone pod ciśnieniem

Tekst części 2 zastępuje się nowym tekstem zgodnie z załącznikiem nr 3 do niniejszych postanowień.

4.

Przepisy szczególne dla klasy 4.1, 4.2, 4.3: materiały stałe zapalne; materiały samozapalne; materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy zapalne

4.1.

Rozdział "Zastosowanie" otrzymuje nowe brzmienie:

Siarka, trójsiarczek czterofosforu i pięciosiarczek dwufosforu oraz naftalen (lm. 401 punkty 2, 8 i 11), biały lub żółty fosfor, alkilowe związki glinu, alkilohalogenowe związki glinu i alkilowodorowe związki glinu, jak również świeżo wyżarzony węgiel drzewny w proszku lub w granulkach (lm. 431 punkty 1, 3 i 8), sód, potas, stopy sodu i potasu, jak również krzemochloroform [lm. 471 punkty 1a) i 4)], mogą być przewożone w kontenerach-cysternach.

4.2.

Budowa

Obowiązujący dotychczas tekst punktu 4.2 otrzymuje nową numerację 4.2.1 oraz wprowadza się nowy tekst dla punktu 4.2.2. w następującym brzmieniu:

4.2.2.

Cysterny do przewozu alkilowych związków glinu, alkilohalogenowych związków glinu i alkilowodorowych związków glinu (lm. 431 punkt 3) muszą być obliczane na ciśnienie co najmniej 21 kg/cm² (nadciśnienie).

4.3.

Wyposażenie

Obowiązujący dotychczas tekst punktu 4.3.3. otrzymuje nową numerację 4.3.4. oraz wprowadza się nowy punkt 4.3.3. w następującym brzmieniu:

4.3.3.

Cysterny do przewozu alkilowych związków glinu, alkilohalogenowych związków glinu oraz alkilowodorowych związków glinu (lm. 431 punkt 3) nie mogą mieć otworów ani połączeń poniżej lustra płynu, nawet gdy one są zamykane. Otwory umieszczone na zewnętrznej powierzchni zbiornika, łącznie z ich wyposażeniem, muszą być zabezpieczone kołpakiem ochronnym.

4.5.

Kontrola

Obowiązujący dotychczas tekst punktu 4.5. otrzymuje nową numerację 4.5.1. oraz wprowadza się nowy punkt 4.5.2. o następującej treści:

4.5.2.

Cysterny do przewozu alkilowych związków glinu, alkilohalogenowych związków glinu oraz alkilowodorowych związków glinu (lm. 431 punkt 3) muszą być każdorazowo, a następnie co 5 lat badane - przy użyciu cieczy nie reagującej z ładunkiem - na ciśnienie próbne 10 kg/cm² (nadciśnienie).

4.6.

Oznakowanie

Wprowadza się nowy tekst w następującym brzmieniu:

Kontenery-cysterny do przewozu alkilowych związków glinu, alkilohalogenowych związków glinu i alkilowodorowych związków glinu (lm. 431 punkt 3) muszą być oznaczone również zgodnie z lm. 435 (4) 5.

8.

Przepisy szczególne dla klasy 8: materiały żrące

8.2.

Budowa

Punkty 8.2.1 i 8.2.2. otrzymują nowe brzmienie:.

8.2.1.

Cysterny do przewozu fluorowodoru [punkt 6a)], roztworu wodnego kwasu fluorowodorowego [punkt 6b)] i bromu (punkt 14) muszą być obliczone na ciśnienie co najmniej 21 kg/cm² (nadciśnienie). Cysterny do przewozu bromu muszą być wewnątrz wyłożone ołowiem o grubości warstwy co najmniej 5 mm lub zabezpieczone innym równorzędnym wyłożeniem.

8.2.2.

Cysterny do przewozu materiałów wymienionych w punktach 1a) i b), 2a) i b), 6c), 7 do 9, 21a) i 23 muszą być obliczone na ciśnienie co najmniej 10 kg/cm² (nadciśnienie).

8.3.

Wyposażenie

Punkt 8.3.1. otrzymuje nowe brzmienie:

8.3.1.

Wszystkie otwory cystern do przewozu materiałów punktu 6 i bromu (punkt 14) muszą się znajdować powyżej lustra płynu ... (pozostały tekst bez zmian).

8.5.

Kontrola

Punkt 8.5.1. otrzymuje nowe brzmienie:

8.5.1.

Cysterny do przewozu fluorowodoru [punkt 6a)] i wodnych roztworów kwasu fluorowodorowego [punkt 6b)] muszą być każdorazowo, a następnie co 5 lat, badane na ciśnienie 10 kg/cm² (nadciśnienie).

Cysterny do przewozu pozostałych materiałów punktu 8.1. muszą być badane na ciśnienie 4 kg/cm² (nadciśnienie).

8.5.4.

Dodaje się nowy punkt 8.5.4. w następującym brzmieniu:

Niezależnie od badań przeprowadzanych zgodnie z punktem 1.5 cysterny do przewozu fluorowodoru [punkt 6a)] i wodnych roztworów kwasu fluorowodorowego [punkt 6b)], jak również ich armatura, muszą być co 2 i pół roku badane na korozję za pomocą odpowiednich urządzeń pomiarowych (np. defektoskopem).

8.6.

Oznakowanie

Punkt 8.6. otrzymuje nowe brzmienie:

Na cysternach do przewozu fluorowodoru [punkt 6a)], wodnych roztworów kwasu fluorowodorowego [punkt 6b)] i bromu (punkt 14) ... (pozostały tekst bez zmian).

8.7.

Eksploatacja

Punkt 8.7. otrzymuje nowe brzmienie:

8.7.

Cysterny do przewozu kwasu siarkowego [punkt 1c)] mogą być napełnione tylko do 95%, do przewozu stabilizowanego bezwodnika kwasu siarkowego (punkt 9) tylko w 88%, do przewozu bromu (punkt 14) muszą być napełnione co najmniej w 88%, najwyżej zaś w 92% bądź do 2,86 kg/litr pojemności cysterny. Dopuszczalny najwyższy ciężar ładowania dla fluorowodoru [punkt 6a)] i roztworów wodnych kwasu fluorowodorowego [punkt 6b)] wynosi 0,84 kg/litr pojemności cysterny.

Dodatek XI.

Wprowadza się nowy Dodatek XI w brzmieniu załącznika nr 4 do niniejszych postanowień.

______

*) W spisie treści zmienia się tekst Dodatku II, jak następuje:

A. Przepisy dotyczące ... klasy 2.

B. Przepisy dotyczące materiałów i budowy naczyń, naczyń wagonów-zbiorników ... klasy 2.

C. Przepisy dotyczące ... w punktach 10 i 11 klasy 2.

**) Spis treści należy uzupełnić, jak następuje:

Dodatek XI: Przepisy dotyczące budowy, kontroli i eksploatacji wagonów-zbiorników.

Załącznik Nr  1

do Decyzji Komisji Rzeczoznawców RID (XIX sesja)

Klasa 2. Gazy sprężone, skroplone lub rozpuszczone pod ciśnieniem.

1. Wyszczególnienie materiałów

200

(1) Spośród materiałów i przedmiotów określonych w tytule klasy 2 dopuszcza się do przewozu tylko te, które są wymienione w lm. 201, i tylko na warunkach przewidzianych w lm. 200 (4) do 233. Te materiały i przedmioty dopuszczone do przewozu pod pewnymi warunkami uważa się za materiały i przedmioty RID.

(2) Do materiałów klasy 2 zalicza się takie materiały, które przy temperaturze krytycznej niższej od 50°C lub przy temperaturze 50°C mają prężność pary powyżej 3 kg/cm2.

(3) Materiały i przedmioty klasy 2 dzielą się na:

A. Gazy sprężone, których temperatura krytyczna jest niższa od -10°C.

B. Gazy skroplone, których temperatura krytyczna jest równa lub wyższa od -10°C:

a) gazy skroplone o temperaturze krytycznej równej albo wyższej od 70°C,

b) gazy skroplone o temperaturze krytycznej równej lub wyższej od -10°C, lecz niższej od 70°C.

C. Gazy skroplone, silnie schłodzone.

D. Gazy rozpuszczone pod ciśnieniem.

E. Pojemniki ciśnieniowe i naboje z gazami sprężonymi.

F. Gazy, które podlegają specjalnym przepisom.

G. Próżne naczynia.

Ze względu na swoje właściwości chemiczne materiały i przedmioty klasy 2 dzielą się następująco:

a) niepalne;

at) niepalne, trujące;

b) palne;

bt) palne, trujące;

c) chemicznie niestabilne;

ct) chemicznie niestabilne, trujące.

Jeżeli materiały chemicznie niestabilne nie są inaczej określone, zalicza się je jako palne.

Gazy żrące, jak również przedmioty wypełnione takimi gazami, należy oznakować znakiem "żrące", zamieszczonym w nawiasie.

(4) Materiały klasy 2, określone jako chemicznie niestabilne, są dopuszczone do przewozu, jeżeli zostały podjęte środki wymagane dla uniknięcia podczas ich przewozu niebezpiecznej reakcji rozpadu, zachwiania równowagi chemicznej lub polimeryzacji.

W tym celu muszą być podjęte szczególne środki, ażeby pojemniki nie zawierały materiałów, które sprzyjają takim reakcjom.

201

A. Gazy sprężone [patrz również lm. 201a pod a). Odnośnie do gazów wymienionych w punktach 1a), b) i 2a), znajdujących się w opakowaniach ciśnieniowych lub w nabojach, patrz punkty 10 i 11].

W rozumieniu RID za gazy sprężone uważa się takie gazy, których temperatura krytyczna jest niższa od -10°C.

1. Czyste gazy i technicznie czyste gazy:

a) niepalne

argon, hel, krypton, neon, tlen, azot, czterofluorometan (R14);

at) niepalne, trujące

trójfluorek boru, fluor (żrący), czterofluorek krzemu (żrący);

b) palne

ciężki wodór, metan, wodór;

bt) palne, trujące

tlenek węgla;

ct) chemicznie niestabilne, trujące

tlenek azotu NO (niepalny).

2. Mieszaniny gazów:

a) niepalne

mieszaniny dwóch lub więcej następujących gazów: gazy szlachetne (z najwyżej 10% objętości ksenonu), azot, tlen, nie więcej niż 30% objętości dwutlenku węgla; mieszaniny niepalne z dwóch lub więcej następujących gazów: wodoru, metanu, tlenku azotu, gazów szlachetnych (z najwyżej 10% objętości ksenonu), nie więcej niż 30% objętości dwutlenku węgla; azot z zawartością najwyżej 6% objętości etylenu; powietrze;

b) palne

mieszaniny o zawartości co najmniej 90% objętości metanu z węglowodorami wymienionymi w punktach 3b) i 5b); mieszaniny palne z dwóch lub więcej następujących gazów: wodoru, metanu, azotu, gazów szlachetnych (z najwyżej 10% objętości ksenonu), najwyżej 30% objętości dwutlenku węgla: gaz ziemny (gaz naturalny);

bt) palne, trujące

gaz miejski: mieszaniny wodoru z zawartością najwyżej 10% objętości selenowodoru, krzemowodoru, germanowodoru lub 15% objętością arsenowodoru; mieszaniny azotu, gazów szlachetnych (z najwyżej 10% objętości ksenonu), z najwyżej 10% objętości selenowodoru, fosforowodoru, krzemowodoru, germanowodoru lub 15% objętości arsenowodoru; gaz wodny, gaz syntezowy (np. z metody Fischera-Tropscha); mieszaniny tlenku węgla z wodorem lub metanem;

ct) chemiczne niestabilne, trujące

mieszaniny wodoru z najwyżej 10% objętości boroetanu; mieszanina azotu, gazów szlachetnych (z najwyżej 10% objętości ksenonu) z najwyżej 10% objętości boroetanu.

B. Gazy skroplone [patrz również lm. 201a pod b) i e).

Odnośnie do gazów wymienionych w punktach od 3 do 6, znajdujących się w pojemnikach ciśnieniowych lub w nabojach gazowych, patrz punkty 10 i 11].

W rozumieniu RID za gazy skroplone uważa się takie gazy, których temperatura krytyczna jest równa lub wyższa od -10°C.

a) Gazy skroplone o temperaturze krytycznej równej lub wyższej od 70°C:

3. Czyste gazy i technicznie czyste gazy:

a) niepalne

bromochlorodwufluorometan (R12B1), chlorodwufluorometan (R22), chloropięciofluoroetan (R115) chlorotrójfluoroetan (R133a), dwuchlorodwufluorometan (R12), dwuchlorofluorometan (R21), dwuchloroczterofluoroetan (R114), ośmiofluorocyklobutan (RC318);

at) niepalne, trujące

amoniak, trójchlorek boru (żrący), bromowodór (żrący), chlor (żrący), tlenochlorek węgla (fosgen) (żrący), trójfluorekchloru (żrący) sześciofluoropropylen (R216), bromek metylu, chlorek nitrozylu (żrący), dwutlenek siarki, dwutlenek azotu NO₂ (czterotlenek azotu N₂O₄) (żrący), fluorek sulfurylu, sześciofluorek wolframu;

b) palne

butan, izobutan, buten-1, cisbuten-2, izobuten, transbuten-2, chlorodwufluoroetan (R142b), cyklopropan,

1.1-dwufluoroetan (R152a), metylokrzemian, propan, propen

1.1.1. trójfluoroetan;

bt) palne, trujące

etyloamina, chlorek etylu, arsenowodór, dwuchlorokrzemian, dwumetyloeter, dwumetyloamina, dwumetylokrzemian, metyloamina, chlorek metylu, merkaptan metylu, siarkowodór, selenowodór, trójmetyloamina, trójmetylokrzemian;

c) chemicznie niestabilne

butadien-1,3, chlorek winylu;

ct) chemicznie niestabilne, trujące

tlenek etylenu, cyjanochlor (niepalny, żrący), chlorotrójfluoroetylen (R1113), dwucyjan, bromek winylu, eter winylometylowy.

Uwaga:

Dla związków halogenowęglowodorowych dopuszcza się również nazwy handlowe jako oznaczenia materiałów, np.: Algofren, Arcton, Edifren, Flugene, Forane, Freon, Fresane, Frigen, Isceon, Kaltron - co wynika z numerów identyfikacyjnych materiałów bez litery R.

4. Mieszaniny gazów.

a) niepalne

mieszaniny materiałów wymienionych w punkcie 3a) z lub bez sześciofluoropropylenu wymienionego w punkcie 3 at), które jako

mieszanina F1 mają w temp. 70°C prężność pary nie większą od 13 kg/cm², a w temp. 50°C gęstość nie mniejszą od gęstości dwuchlorodwufluorometanu (1,30);

mieszanina F2 mają w temp. 70°C prężność pary nie większą od 19 kg/cm², a gęstość w temp. 50°C nie mniejszą od gęstości dwuchlorodwufluorometanu (1,21);

mieszanina F3 mają w temp. 70°C prężność pary nie większą od 30 kg/cm², a gęstość w temp. 50°C nie mniejszą od gęstości chlorodwufluorometanu (1,09).

Uwaga 1. Monofluorotrójchlorometan (R11), trójfluorotrójchloroetan (R113) i trójfluoromonochloroetan (R133) w pojęciu RID nie są gazami skroplonymi i dlatego nie podlegają przepisom RID. Mogą one jednak wchodzić w skład mieszanin F1 do F3.

2. Patrz uwaga w punkcie 3.

Mieszanina R 500: azeotropowa mieszanina dwuchlorofluorometanu (R12) i 1.1-dwufluoroetanu (R152a),

Mieszanina R 502: azeotropowa mieszanina chloropięciofluoroetanu (R115) i chlorodwufluorometanu (R22), mieszanina z od 19 do 21% wagowymi dwuchlorodwufluorometanu (R12) i z 79 do 81% wagowymi bromochlorodwufluorometanu (R12B1);

at) niepalne, trujące

mieszaniny bromku metylu i chloropikryny o prężności pary w temp. 50°C większej od 3 kg/cm²;

b) palne

mieszaniny węglowodorów wymienionych w punkcie 3b) oraz etanu i etylenu wymienionych w punkcie 5b), które jako mieszanina A ma w temp. 70°C prężność par nie większą od 11 kg/cm², a gęstość w temp. 50°C nie przekracza wartości 0,525,

mieszanina AO ma w temp. 70°C prężność par nie większą od 16 kg/cm², a jej gęstość w temp. 50°C nie przekracza wartości 0,495,

mieszanina A1 ma w temp. 70°C prężność par nie większą od 21 kg/cm², a jej gęstość w temp. 50°C nie przekracza wartości 0,485,

mieszanina B ma w temp. 70°C prężność par nie większą od 26 kg/cm², a jej gęstość w temp. 50°C nie przekracza wartości 0,450,

mieszanina C ma w temp. 70°C prężność par nie większą od 31 kg/cm², a jej gęstość w temp. 50°C nie przekracza wartości 0,440.

Uwaga: Dla wyżej wymienionych mieszanin dopuszcza się również następujące nazwy handlowe jako określenie materiałów:

Nazwy wymienione w punkcie 4b)
	Nazwy handlowe
mieszanina A i mieszanina AO	Butan
mieszanina C	Propan

Mieszaniny węglowodorów wymienionych w punktach 3b) i 5b) i metanu;

bt) palne, trujące

mieszaniny z dwóch lub więcej następujących gazów: monometylokrzemianu, dwumetylokrzemianu, trójmetylokrzemianu; mieszaniny chlorku metylu i chlorku metylenu o prężności par w temp. 50°C nie większej od 3 kg/cm², mieszaniny chlorku metylu i chloropikryny, mieszaniny bromku metylu i bromku etylenu, obie o prężności par w temp. 50°C nie większej od 3 kg/cm²,

c) chemicznie niestabilne

mieszaniny metyloacetylenu i propadienu oraz węglowodorów wymienionych w punkcie 3b), jak mieszanina P1 z najwyżej 63% objętości metyloacetylenu i propadienu i z najwyżej 24% objętości propanu i propenu; stopień procentowego nasycenia węglowodorem C₄ powinien wynosić co najmniej 14% objętości,

mieszanina P2 z najwyżej 48% objętości metyloacetylenu i propadienu i z najwyżej 50% objętości propanu i propenu; stopień procentowego nasycenia węglowodoru C₄ powinien wynosić co najmniej 5% objętości,

ct) chemicznie niestabilne, trujące

tlenek etylenu z najwyżej 10% wagowymi tlenku węgla; tlenek etylenu z najwyżej 50% wagowymi mrówczanu metylu, z azotem do maksymalnego łącznego ciśnienia 10 kg/cm² w temp. 50°C; tlenek etylenu z azotem o maksymalnym łącznym ciśnieniu 10 kg/cm² w temp.50°C; dwuchlorodwufluorometan z 12% wagowymi tlenku etylenu,

b) Gazy skroplone o temperaturze krytycznej równej lub wyższej od -10°C, lecz poniżej 70°C:

5. Czyste gazy i technicznie czyste gazy

a) niepalne

bromotrójfluorometan (R13B1) chlorotrójfluorometan (R13), podtlenek azotu (N₂O), sześciofluoroetan (R116), dwutlenek węgla, sześciofluorek siarki, trójfluorometan (R23), ksenon;

Odnośnie do dwutlenku węgla patrz również lm. 201a pod c).

Uwaga: 1. Podtlenek azotu dopuszcza się do przewozu tylko wtedy, gdy jego stopień czystości wynosi co najmniej 99%.

2. Patrz uwaga w punkcie 3.

at) niepalne, trujące

chlorowodór (żrący);

b) palne

etan, etylen, krzemowodór;

bt) palne, trujące:

germanowodór, fosforowodór;

c) chemicznie niestabilne

1.1.-dwufluoroetylen, fluorek winylu;

ct) chemicznie niestabilne, trujące

boroetan.

6. Mieszaniny

a) niepalne

dwutlenek węgla z 1 do 10% wagowymi azotu, tlenu, powietrza lub gazów szlachetnych; mieszanina R503: azeotropowa mieszanina chlorotrójfluorometanu (R13) i trójfluorometanu (R23);

Uwaga: Dwutlenek węgla z mniej niż 1% wagowym azotu, tlenu, powietrza lub gazów szlachetnych jest materiałem zawartym w punkcie 5a).

c) chemiczne niestabilne

dwutlenek węgla z najwyżej 35% wagowymi tlenku etylenu,

ct) chemicznie niestabilne, trujące

tlenek etylenu z więcej niż 10%, lecz najwyżej 50% wagowymi dwutlenku węgla.

C. Gazy skroplone, silnie schłodzone:

7. Czyste gazy i technicznie czyste gazy

a) niepalne

argon, podtlenek azotu (N₂O), hel, dwutlenek węgla, krypton, neon, tlen, azot, ksenon;

b) palne

etan, etylen, metan, wodór.

8. Mieszaniny.

a) niepalne

powietrze; mieszaniny z materiałów wymienionych w punkcie 7a);

b) palne

mieszaniny z materiałów wymienionych w punkcie 7b);

gaz ziemny (gaz naturalny).

D. Gazy rozpuszczone pod ciśnieniem:

9. Czyste gazy i technicznie czyste gazy.

at) niepalne, trujące

amoniak rozpuszczony w wodzie z ponad 35, lecz najwyżej 40% wagowymi amoniaku; amoniak rozpuszczany w wodzie z ponad 40, lecz najwyżej 50% wagowymi amoniaku;

Uwaga: Woda amoniakalna z nie więcej niż 35% wagowymi amoniaku nie podlega przepisom RID.

c) chemicznie niestabilne

acetylen rozpuszczany w rozpuszczalniku (np. w acetonie) wchłoniętym przez materiał porowaty.

E. Pojemniki ciśnieniowe i naboje z gazami sprężonymi

[patrz też lm. 201a pod d)]:

Uwaga: 1. Pojemnikami ciśnieniowymi (zwanymi aerozolami) są naczynia przeznaczone do jednorazowego użytku, z zaworem odbiorczym albo przyrządem rozpylającym, napełnione pod ciśnieniem gazu lub mieszaniny gazów, wymienionych pod lm. 208 (2), albo zawierające materiał użytkowy (do tępienia owadów, do celów kosmetycznych itd.) i taki sam gaz lub mieszaninę gazów jako środek rozpylający.

2. Nabojami z gazami sprężonymi są naczynia przeznaczone do jednorazowego użytku, zawierające gaz lub mieszaninę gazów, wymienione pod lm. 208 (2) i (3) (np. butan do kuchenek turystycznych, gazy chłodnicze itp.) i nie mające zaworu odbiorczego.

3. Za materiały palne uważa się:

i) gazy (środki rozpylające w pojemnikach ciśnieniowych, ładunki nabojów gazowych), których mieszaniny z powietrzem są zapalne, w związku z czym mają oznaczoną dolną i górną granicę zapalności;

ii) materiały ciekłe (materiały używane w gazowych pojemnikach ciśnieniowych) klasy 3.

4. Jako chemicznie niestabilną uważa się zawartość, która bez specjalnych środków przy temperaturze poniżej lub równej 70°C niebezpiecznie rozkłada się lub polimeryzuje.

10. Gazowe pojemniki ciśnieniowe

a) niepalne

z niepalną zawartością;

at) niepalne, trujące

z niepalną, trującą zawartością;

b) palne

1. z najwyżej 45% wagowymi zawartości palnej,

2. z więcej niż 45% wagowymi zawartości palnej;

bt) palne, trujące

1. z trującymi i najwyżej 45% wagowymi zawartości palnej,

2. z trującymi i więcej niż 45% wagowymi zawartości palnej;

c) chemicznie niestabilne

z chemicznie niestabilną zawartością;

ct) chemicznie niestabilne, trujące

z chemicznie niestabilną, trującą zawartością.

11. Naboje z gazem sprężonym

a) niepalne

z niepalną zawartością;

at) niepalne, trujące

z niepalną, trującą zawartością;

b) palne

z palną zawartością;

bt) palne, trujące

z palną, trującą zawartością;

c) chemicznie niestabilne

z chemicznie niestabilną zawartością;

ct) chemicznie niestabilne, trujące

z chemicznie niestabilną, trującą zawartością.

F. Gazy, które podlegają specjalnym przepisom

12. Różne mieszaniny gazów:

Mieszaniny zawierające gazy, które są wymienione w innych punktach tej klasy; mieszaniny jednego lub większej liczby gazów, które są wymienione w innych punktach tej klasy, z parami materiałów, które według RID nie są wyłączone z przewozów przy założeniu, że podczas przewozu:

1. mieszanina pozostaje w każdym wypadku w postaci gazowej,

2. jest wykluczona każda możliwość powstania niebezpiecznej reakcji.

13. Gazy doświadczalne.

Gazy i mieszaniny, które nie są wymienione w innych punktach tej klasy, a które tylko znajdują zastosowanie w próbach laboratoryjnych przy założeniu, że podczas przewozu:

1. gaz lub mieszanina gazów pozostają w każdym wypadku w postaci gazowej,

2. jest wykluczona każda możliwość powstania niebezpiecznej reakcji.

G. Próżne naczynia

14. Nie oczyszczone próżne naczynia, włącznie ze zbiornikami wagonów-zbiorników i kontenerów-cystern, które zawierają czterofluorometan wymieniony w punkcie 1a), materiały wymienione w punktach 1 at) do ct), 2b) do ct), w punktach 3 do 6, podtlenek azotu i dwutlenek węgla wymienione w punkcie 7a), materiały wymienione w punktach 7b), 8b), 9, 12 i 13.

Uwaga: 1. Jako próżne i nie oczyszczone naczynia uważa się te, które po opróżnieniu z materiałów wymienionych w punkcie 14 zawierają nieznaczne ilości ich resztek.

2. Nie oczyszczone próżne naczynia, które zawierały inne gazy wymienione w punkcie 1a), jak czterofluorometan, gazy wymienione w punktach 2a), 7a), z wyjątkiem podtlenku azotu i dwutlenku węgla, i materiały wymienione w punkcie 8a) nie podlegają przepisom RID.

201a

Materiały i przedmioty nadawane do przewozu na niżej podanych warunkach nie podlegają postanowieniom rozdziału 2 "Przepisy przewozowe":

a) gazy sprężone, które nie są ani palne, ani trujące, ani żrące i których ciśnienie w naczyniu, w temp. 15°C, nie przekracza 2 kg/cm²; dotyczy to również mieszanin gazów, które zawierają nie więcej niż 2% składników palnych,

b) gazy skroplone w ilościach najwyżej 60 litrów lub w ilościach nie mniejszych niż 5 litrów z najwyżej 25 g wodoru w aparatach chłodniczych (lodówki, maszyny chłodnicze itp.), niezbędne do pracy tych aparatów,

c) dwutlenek węgla [punkt 5a)] w postaci gazowej, zawierający nie więcej niż 0,5% powietrza, w metalowych kapslach (sodory, sparklety), które zawierają najwyżej 25 g dwutlenku węgla i nie więcej niż 0,75 g dwutlenku węgla na 1 cm³ pojemności,

d) przedmioty wymienione w punktach 10 i 11 o pojemności nie przekraczającej 50 cm³;

Sztuka przesyłki nie może być cięższa niż 10 kg,

e) gazy płynne, które znajdują się w zbiorniku samochodowym, jeśli te zbiorniki są umocowane w samochodach na stałe. Zawory spustowe między zbiornikiem a silnikiem muszą być zamknięte, a kontakt elektryczny przerwany.

2. Przepisy przewozowe.

(Przepisy dotyczące próżnych naczyń są podane w punkcie F).

A. Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

202

(1) Materiały, z których wykonane są naczynia i ich zamknięcia, nie mogą ulegać działaniu zawartości ani tworzyć z nią szkodliwych lub niebezpiecznych związków.

Uwaga: Należy uważać, ażeby przy napełnianiu naczyń nie przedostawała się do nich wilgoć i ażeby dokładnie osuszono naczynia po próbach ciśnieniowych dokonywanych wodą lub roztworami wodnymi (patrz lm. 216).

(2) Opakowania i ich zamknięcia muszą być we wszystkich częściach tak mocne i trwałe, aby nie rozluźniały się w czasie przewozu i odpowiadały niezawodnie normalnym warunkom przewozu. Jeżeli przewidziane są opakowania zewnętrzne, należy naczynia ułożyć w nich starannie i pewnie. Jeżeli w rozdziale "Opakowania poszczególnych materiałów" nie ma innych postanowień, opakowania wewnętrzne mogą być umieszczone pojedynczo lub w większej ilości w opakowaniach wysyłkowych.

(3) Naczynia metalowe przeznaczone do przewozu gazów wymienionych w punktach 1 do 6 i 9 mogą być napełniane tylko takim gazem, dla którego były zbadane i którego nazwa jest na naczyniu [patrz lm. 218 (1) a)].

Dopuszcza się jednak wyjątki:

1. Naczynia metalowe, które zostały sprawdzone dla materiału wymienionego w punkcie 3a) lub 4a), dla bromotrójfluorometanu, chlorotrójfluorometanu albo trójfluorometanu, wymienionych w punkcie 5a), mogą być też napełniane innymi materiałami wymienionymi w tych punktach, pod warunkiem, że ustalone najniższe ciśnienie próbne dla tego materiału nie jest wyższe od ciśnienia próbnego danego naczynia oraz że podany jest na naczyniu najwyższy dopuszczalny ciężar napełnienia dla tego materiału.

2. Naczynia metalowe, które zostały zbadane dla węglowodorów wymienionych w punktach 3b) lub 4b), mogą być również napełniane innymi węglowodorami, pod warunkiem, że ustalone najniższe ciśnienie próbne dla tego materiału nie jest wyższe od ciśnienia próbnego danego naczynia oraz że podany jest na naczyniu najwyższy dopuszczalny ciężar napełnienia dla tego materiału.

Uwaga: Do punktu 1 i 2 odnośnie do wagonów-zbiorników patrz Dodatek XI; odnośnie do kontenerów-cystern patrz Dodatek X rozdział 2.7.1.

Do punktu 1 i 2 patrz również lm. 215, 218 (1) a) i 220 (1) do (3).

(4) Zasadniczo naczynia mogą być używane do innych materiałów, jeśli zezwalają na to przepisy danego kraju i uzgodnienia właściwych władz; naczynie powinno być na nowo oznaczone, odpowiednio do przeznaczenia.

2. Opakowanie poszczególnych materiałów.

a. Rodzaje naczyń.

203

(1) Naczynia do gazów wymienionych w punktach 1 do 6, 9, 12 i 13 muszą być tak zamknięte i szczelne, ażeby wykluczyć uchodzenie gazów.

(2) Naczynia muszą być wykonane ze stali węglowej albo ze stali stopowej (specjalnej).

Jednakże mogą być również dopuszczone:

a) naczynia z miedzi do:

1. gazów sprężonych wymienionych w punktach 1a), b) i bt), 2 a) i b), jeżeli ciśnienie robocze w temp. 15°C nie przekracza 20 kg/cm²,

2. gazy skroplone wymienione w punkcie 3 a), dwutlenek siarki wymieniony w punkcie 3 at), chlorek etylu, dwumetyloeter, chlorek metylu, wymienione w punkcie 3 bt), chlorek winylu wymieniony w punkcie 3 c), bromek winylu wymieniony w punkcie 3 ct), mieszaniny F1, F2 i F3 wymienione w punkcie 4 a), tlenek etylenu z najwyżej 10% wagowymi dwutlenku węgla, wymieniony w punkcie 4 ct),

b) naczynia ze stopu aluminium (patrz Dodatek II pod A; odnośnie do wagonów-zbiorników patrz Dodatek XI; odnośnie do kontenerów-cystern patrz Dodatek X punkt 2.2.1) dla:

1. gazów sprężonych wymienionych w punkcie 1 a), b) i bt), tlenku azotu wymienionego w punkcie 1 ct) i gazów sprężonych wymienionych w punktach 2 a), b) i bt),

2. gazów skroplonych wymienionych w punkcie 3 a), dwutlenku siarki wymienionego w punkcie 3 at), gazów skroplonych wymienionych w punkcie 3 b), z wyjątkiem metylokrzemianu, dwumetyloeteru, merkaptanu metylu i selenowodoru, wymienionych w punkcie 3 bt), tlenku etylenu wymienionego w punkcie 3 ct), gazów skroplonych wymienionych w punktach 4 a) i b), tlenku etylenu z najwyżej 10% wagowymi dwutlenku węgla wymienionego w punkcie 4 ct), skroplonych gazów wymienionych w punktach 5 a) i b) oraz 6 a) i c).

Dwutlenek siarki wymieniony w punkcie 3 at) i materiały wymienione w punktach 3 a) i 4 a) muszą być suche,

3. rozpuszczonego acetylenu wymienionego w punkcie 9 c).

Wszystkie gazy, które przewożone są w naczyniach ze stopów aluminium, muszą być wolne od zanieczyszczeń alkalicznych.

204

(1) Naczynia do rozpuszczonego acetylenu [punkt 9 c)] muszą być całkowicie wypełnione równomiernie rozłożonym porowatym materiałem, dopuszczonym przez właściwą władzę, który:

a) nie koroduje naczyń i ani z acetylenem, ani z rozpuszczalnikiem nie tworzy szkodliwych lub niebezpiecznych związków,

b) nawet po dłuższym użytkowaniu nie odpada pod działaniem wstrząsów i temperatury do 60°C,

c) zapobiega rozszerzeniu procesu rozpadu acetylenu w całej masie.

(2) Rozpuszczalnik nie powinien korodować naczynia.

205

(1) Następujące gazy skroplone mogą być również przewożone w grubościennych rurkach szklanych, pod warunkiem, że ilość gazu w każdej rurce i stopień napełnienia rurek nie przekraczają niżej podanych wartości:

Gaz	Ilość	Stopień napełnienia rurki
Podtlenek azotu, dwutlenek węgla [punkt 5 a)], etan, etylen [punkt 5 b)]	3 g	1/2 pojemności
Amoniak, chlor, bromek metylu [punkt 3 at)], cyklopropan [punkt 3 b)], chlorek etylu [punkt 3 bt]	20 g	2/3 pojemności
Tlenochlorek węgla, dwutlenek siarki [punkt 3 at)]	100 g	3/4 pojemności

(2) Rurki szklane muszą być zatopione i ułożone pojedynczo, przełożone ziemią okrzemkową, w zamkniętych puszkach blaszanych, umieszczonych w skrzyni drewnianej (patrz również lm. 222).

(3) Dla dwutlenku siarki [punkt 3 at)] są dopuszczone mocne, szklane butle ciśnieniowe, które mogą zawierać nie więcej niż 1,5 kg materiału i mogą być napełniane najwyżej do 88% pojemności. Butle te muszą być umieszczane w mocnych skrzyniach drewnianych lub w innych opakowaniach wysyłkowych o odpowiedniej wytrzymałości i przełożone ziemią okrzemkową, trocinami, kredą mieloną lub mieszaniną tych dwóch ostatnich. Sztuka przesyłki nie powinna być cięższa niż 100 kg, a jeżeli jest cięższa niż 30 kg, musi być zaopatrzona w uchwyty.

206

(1) Gazy wymienione w punktach 3 a) i b), z wyjątkiem metylokrzemianu; 3 bt), z wyjątkiem arsenowodoru, dwuchlorokrzemianu, dwumetylokrzemianu, selenowodoru, trójmetylokrzemianu, 3 c) i ct), z wyjątkiem cyjanochloru; mieszaniny wymienione w punktach 4 a) i b) mogą być również wprowadzone do grubościennych rurek szklanych albo grubościennych rurek z metali dopuszczonych zgodnie z lm. 203 (2) w ilościach najwyżej 150 g i napełnieniu najwyżej do ciężaru maksymalnego, określonego w lm. 220. Rurki muszą być wolne od wad mogących obniżyć ich wytrzymałość. W szczególności muszą być odpowiednio złagodzone naprężenia wewnętrzne rurek szklanych, a grubość ich ścianek nie może być mniejsza niż 2 mm. Zamknięcie rurek musi być zabezpieczone dodatkowym urządzeniem (jak kołpak, kaptur, opieczętowanie, przewiązanie itp.), zapobiegającym jakiemukolwiek rozluźnieniu podczas przewozu. Rurki układa się w skrzynkach z drewna lub tektury i przekłada materiałem wypełniającym, przy czym liczba rurek w każdej skrzynce powinna być tak ograniczona, aby skrzynka nie zawierała więcej niż 600 g cieczy. Skrzynki te umieszcza się w drewnianych skrzyniach lub w innym opakowaniu o odpowiedniej wytrzymałości, które, jeżeli zawierają więcej niż 5 kg cieczy, muszą być wyłożone miękko lutowaną blachą.

(2) Sztuka przesyłki nie może być cięższa niż 75 kg.

207

(1) Gazy wymienione w punktach 7 a), z wyjątkiem podtlenku azotu i dwutlenku węgla, i 8 a), z wyjątkiem mieszanin z podtlenkiem azotu i dwutlenku węgla, muszą być wprowadzane do naczyń metalowych z podwójnymi ścianami, które muszą być tak izolowane, ażeby nie mogły pokryć się ani rosą, ani szronem, oraz muszą być wyposażone w wentyl bezpieczeństwa.

(2) Gazy wymienione w punkcie 7 a), z wyjątkiem podtlenku azotu i dwutlenku węgla, i 8 a), z wyjątkiem mieszanin z podtlenkiem azotu i dwutlenkiem węgla, mogą być wprowadzane do naczyń, które nie są zamknięte hermetycznie, jak:

a) naczynie szklane z podwójnymi ścianami, między którymi jest próżnia, otoczone chłonnym materiałem izolacyjnym; naczynia szklane muszą być umieszczone w ochronnych koszach drucianych, a następnie wsadzone do skrzyń metalowych, lub

b) naczynie metalowe, które należy tak zabezpieczyć przed przenikaniem ciepła, ażeby nie mogło pokryć się ani rosą, ani szronem; pojemność naczynia nie może przekraczać 100 litrów.

(3) Skrzynie metalowe według punktu (2) a) i naczynia według punktu (2) b) powinny być zaopatrzone w uchwyty. Otwory naczyń wymienionych w punkcie (2) a) i b) muszą mieć zamknięte urządzenia i otwory odpływowe, które powinny być zabezpieczone przed wyciekiem cieczy według postanowień w punkcie (2) a) i b). Dla tlenu [punkt 7a)] i mieszanin z tlenem [punkt 8 a)] urządzenia i pojemniki oraz ich izolacje otaczające opakowania wymienione w punkcie (2) a) muszą być wykonane z materiałów niepalnych.

208

(1) Pojemniki ciśnieniowe (punkt 10) i naboje gazowe (punkt 11) muszą odpowiadać następującym wymaganiom:

a) pojemniki ciśnieniowe, które zawierają tylko jeden gaz lub mieszaninę gazów, oraz naboje gazowe muszą być wykonane z metalu. Wyjątkowo dla butanu mogą być naboje gazowe z tworzyw sztucznych o pojemności do 100 ml. Pojemniki dla innych opakowań ciśnieniowych muszą być wykonane z metalu, tworzywa sztucznego albo ze szkła. Naczynia metalowe o średnicy zewnętrznej co najmniej 40 mm muszą mieć dna wklęsłe,

b) naczynia z materiałów tłukących się, takich jak szkło lub niektóre tworzywa sztuczne, powinny być zabezpieczone urządzeniem ochronnym (siatką metalową o małych oczkach, elastycznym płaszczem z tworzywa sztucznego itp.), które przy pęknięciu naczynia zapobiegną rozpryskowi odłamków. Nie dotyczy to naczyń o pojemności najwyższej 150 cm³ i ciśnieniu wewnętrznym mniejszym od 1,5 kg/cm² w temp. 20°C,

c) pojemność naczyń metalowych nie może przekraczać 1.000 cm³, a naczyń z tworzywa sztucznego lub szkła - 500 cm³,

d) każdy wzorzec naczynia musi być poddany przed przekazaniem do użytku ciśnieniowej próbie wodnej, przeprowadzonej według warunków podanych w Dodatku II lm. 1291. Zastosowane ciśnienie wewnętrzne (ciśnienie próbne) musi być półtorakrotnie większe od ciśnienia wewnętrznego w temperaturze 50°C i musi wynosić co najmniej 10 kg/cm²,

e) zawory odbiorcze pojemników ciśnieniowych i ich urządzenia rozpylające muszą gwarantować szczelne zamknięcia pojemników i muszą być zabezpieczone przed przypadkowym otwarciem. Zawory i urządzenia rozpylające, zamykające się pod ciśnieniem wewnętrznym, nie są dopuszczone.

(2) Jako środek rozpylający albo składnik środków rozpylających lub jako gaz napełniający do pojemników ciśnieniowych i jako ładunek do nabojów gazowych dopuszczone są: gazy wymienione w punktach 1a) i b), 2a) i b), 3 a) i b), z wyjątkiem metylokrzemianu, chlorek etylu i dwumetyloeter, wymienione w punkcie 3 bt), butadien-1.3 wymieniony w punkcie 3 c); chlorotrójfluoroetylen wymieniony w punkcie 3 ct); gazy wymienione w punktach 4 a) i b); gazy wymienione w punktach 5 a) i b), z wyjątkiem krzemowodoru; gazy wymienione w punktach 5c), 6 a) i c).

(3) Gazami dopuszczonymi do napełniania naboi są wszystkie gazy ujęte w rozdziale (2) oraz gazy takie, jak: bromek metylu wymieniony w punkcie 3 at), etyloamina, dwumetyloamina; metyloamina, merkaptan metylowy i trójmetyloamina, wymienione w punkcie 3 bt), tlenek etylenu, bromek winylu i winylometyloeter wymieniony w punkcie 3 ct), tlenek etylenu z najwyżej 10% wagowymi dwutlenku węgla, wymieniony w punkcie 4 ct).

209

(1) Ciśnienie wewnętrzne pojemników ciśnieniowych i nabojów gazowych w temp. 50°C nie może przekraczać 2/3 ciśnienia próbnego naczynia ani być wyższe od 12 kg/cm2.

(2) Pojemniki ciśnieniowe i naboje gazowe powinny być napełnione w ten sposób, aby w temperaturze 50°C faza ciekła nie przekraczała 95% ich pojemności. Za pojemność pojemnika ciśnieniowego uważa się zamkniętą przestrzeń pojemnika wraz z gniazdem zaworu, zaworem i rurką syfonową.

(3) Wszystkie pojemniki ciśnieniowe i naboje gazowe muszą spełniać warunki próby szczelności określone w Dodatku II lm. 1292.

210

(1) Pojemniki ciśnieniowe i naboje gazowe powinny być umieszczone w drewnianych skrzynkach bądź w mocnych pudełkach tekturowych lub metalowych. Pojemniki ciśnieniowe ze szkła albo tworzywa sztucznego, które mogą ulec stłuczeniu, powinny być pooddzielane przekładkami z tektury lub z innego odpowiedniego materiału.

(2) Sztuka przesyłki w pudełku tekturowym nie może ważyć więcej niż 50 kg, w innym opakowaniu zaś - nie więcej niż 75 kg.

(3) Ładunki wagonowe, które składają się tylko z metalowych pojemników ciśnieniowych, mogą być połączone we wspólną jednostkę ładunkową na podłożu za pomocą folii z odpowiedniego tworzywa sztucznego i na gorąco zgrzanej, jeśli poszczególne jednostki na paletach są odpowiednio ułożone i zabezpieczone.

b. Przepisy dotyczące naczyń metalowych [nie dotyczą one rur metalowych wymienionych w lm. 206, naczyń wymienionych w lm. 207 (2 b) ani naczyń metalowych do pojemników ciśnieniowych i naboi wymienionych w lm. 208; odnośnie do wagonów-zbiorników patrz Dodatek XI; odnośnie do kontenerów-cystern patrz Dodatek X].

1. Budowa i osprzęt [patrz także lm. 233 (2)].

211

(1) Naprężenie metalu w najbardziej narażonym miejscu naczynia nie powinno przy próbnym ciśnieniu (lm. 215, 219 i 220) przekraczać ³/₄ ustalonej granicy plastyczności Re. Przez granicę plastyczności rozumie się takie naprężenie, przy którym osiągnięto trwałe wydłużenie 2‰) (tj. 0,2%) lub trwałe wydłużenie 1% na długości pomiarowej próbki.

Uwaga: Dla blachy dokonuje się próbę na wytrzymałość przekroju poprzecznego. Rozciąganie na zerwanie (l = 5 d) określa się na próbnych sztabkach o kolistym przekroju poprzecznym, przy czym długość sztabki próbnej l musi być równa pięciokrotnej średnicy sztabki próbnej. Używając sztabki próbnej o kątowych przekrojach, miarę długości l określa się formułą l = 5,65 ÖFo, przy czym Fo jest pierwotnym przekrojem sztabki próbnej.

(2) a) Naczynia ze stali, dla których ciśnienie próbne wynosi więcej niż 60 kg/cm² muszą być bez szwu albo spawane. Naczynia spawane mogą być tylko z takiej stali (stal węglowa albo stopowa), której spawalność jest całkowicie gwarantowana.

b) Naczynia, dla których ciśnienie próbne nie przekracza 60 kg/cm², muszą odpowiadać wymaganiom podanym wyżej pod a) bądź mogą być nitowane lub twardo lutowane (odnośnie do wagonów-zbiorników patrz Dodatek XI, odnośnie do kontenerów-cystern patrz Dodatek X), pod warunkiem, że producent gwarantuje dobre ich wykonanie, a właściwe władze kraju pochodzenia wyrażą na to zgodę.

(3) Naczynia ze stopów aluminium muszą być bez szwu lub spawane.

(4) Naczynia spawane dopuszcza się tylko wtedy, gdy producent zapewni dobre ich wykonanie, a właściwe władze kraju pochodzenia wyrażą na to zgodę.

212

(1) Rozróżnia się następujące rodzaje naczyń:

a) butle o pojemności nie przekraczającej 150 litrów;

b) naczynia o pojemności co najmniej 100 litrów [z wyjątkiem butli określonych pod a)] i najwyżej 1.000 litrów (np. naczynia cylindryczne, naczynia z obręczami do toczenia i naczynia z urządzeniami ślizgowymi);

c) duże naczynia o pojemności większej niż 1.000 litrów;

Uwaga: Odnośnie do naczyń wagonów-zbiorników i innych naczyń umocowanych na wagonach patrz Dodatek XI: odnośnie do kontenerów-cystern patrz Dodatek X.

d) zestawy, zwane ramami butli określonych pod (1) a), połączonych rurą zbiorczą i trwale zamocowanych w jednej ramie metalowej;

e) baterie naczyń.

Uwaga: 1) Przez "baterię naczyń" rozumie się jednostkę składającą się z wielu naczyń o przeciętnej pojemności poszczególnego naczynia większej od 150 litrów, które są ze sobą połączone wspólną rurą zbiorczą i umocowane na stałe w ramie.

2) Odnośnie do baterii wagonowych patrz Dodatek XI; odnośnie do zbiorników baterii patrz Dodatek X.

(2) a) Jeżeli butle określone w rozdziale (1) a), zgodnie z przepisami kraju nadania, muszą być zaopatrzone w urządzenie zabezpieczające przed przetaczaniem, nie może być ono połączone z kołpakiem [lm. 213 (2)].

b) Naczynia przystosowane do przetaczania, określone pod (1) b), muszą być wyposażone w obręcze do przetaczania lub inne zabezpieczenie, ażeby przy toczeniu uniknąć uszkodzenia (np. pokrycie powłoką antykorozyjną). Naczynia nie przewidziane do przetaczania, określone pod (1) b) i c), muszą być zaopatrzone w urządzenia (płozy, pierścienie, ucha), które gwarantują bezpieczną manipulację przy zastosowaniu środków mechanicznych i nie osłabią wytrzymałości ani nie spowodują niedopuszczalnych naprężeń w ściankach naczynia.

c) Zestawy butli określonych pod (1) d) i baterie naczyń wymienione w (1) e) muszą być wyposażone w urządzenia gwarantujące bezpieczną manipulację. Rura zbiorcza i zawór główny muszą znajdować się wewnątrz ramy i być umocowane w sposób chroniący je przed uszkodzeniami.

(3) a) Z wyjątkiem gazów wymienionych w punktach 7 i 8 gazy klasy 2 mogą być przewożone w butlach wymienionych w rozdziale (1) a).

Uwaga: Odnośnie do jakichkolwiek ograniczeń wielkości naczyń do określonych gazów patrz lm. 219.

b) Gazy klasy 2 mogą być przewożone w naczyniach wymienionych w punkcie (1) b), z wyjątkiem fluoru, czterofluorku krzemu [punkt 1 at)], tlenku azotu [punkt 1 ct)], mieszaniny wodoru z najwyżej 10% objętości selenowodoru, fosforowodoru, krzemowodoru, germanowodoru lub 15% objętością arsenowodoru; mieszaniny azotu, gazów szlachetnych (z najwyżej 10% objętości ksenonu), z najwyżej 10% objętości selenowodoru, fosforowodoru, krzemowodoru, germanowodoru lub 15% objętości arsenowodoru [punkt 2 bt)], mieszaniny wodoru z najwyżej 10% objętości boroetanu; mieszaniny azotu, gazów szlachetnych (z najwyżej 10% objętości ksenonu) z najwyżej 10% objętości boroetanu [punkt 2 ct)], trójchlorku boru, trójfluorku chloru, chlorku nitrozylu, fluorku sulforylu, sześciofluorku wolframu [punkt 3 at)], metylokrzemianu [punkt 3b)], arsenowodoru, dwuchlorokrzemianu, dwumetylokrzemianu, trójmetylokrzemianu, selenowodoru [punkt 3 bt)], tlenku etylenu, cyjanochloru, dwucyjanu [punkt 3 ct)], mieszaniny metylokrzemianów [punkt 4 bt)], materiałów wymienionych w punkcie 4e) i ct), z wyjątkiem dwuchlorodwufluorometanu z 12% wagowymi tlenku etylenu, podtlenku azotu [punkt 5 a)], krzemowodoru [punkt 5b)], materiałów wymienionych w punktach 5 bt) i ct), 7, 8, 12 i 13.

c) Odnośnie do dużych naczyń określonych w rozdziale (1) c) patrz również Dodatek X i XI.

d) Gazy klasy 2 mogą być przewożone w ramach butli określonych w rozdziale (1) d), z wyjątkiem czterofluorku krzemu [punkt 1 at)], tlenku azotu [punkt 1 ct)], mieszaniny wodoru z najwyżej 10% objętości selenowodoru, fosforowodoru, krzemowodoru, germanowodoru lub 15% objętości arsenowodoru; mieszaniny azotu, gazów szlachetnych (z najwyżej 10% objętości ksenonu) z najwyżej 10% selenowodoru, fosforowodoru, krzemowodoru, germanowodoru lub 15% objętości arsenowodoru [punkt 2 bt)], mieszaniny wodoru z najwyżej 10% objętości boroetanu; mieszaniny azotu, gazów szlachetnych (z najwyżej 10% objętości ksenonu), z najwyżej 10% objętości boroetanu [punkt 2 ct)], trójchlorku boru, trójfluorku chloru, chlorku nitrozylu, fluorku sulfurylu, sześciofluorku wolframu [punkt 3 at)], metylokrzemianu [punkt 3 b)], arsenowodoru, dwuchlorokrzemianu, dwumetylokrzemianu, selenowodoru, trójmetylokrzemianu [punkt 3 bt)], tlenku etylenu, cyjanochloru, dwucyjanu [punkt 3 ct)], mieszaniny metylokrzemianów [punkt 4 bt)], materiałów wymienionych w punktach 4 c) i ct) oprócz dwuchlorodwufluorometanu z 12% wagowymi tlenku etylenu, podtlenku azotu [punkt 5 a)], krzemowodoru [punkt 5 b)], materiałów wymienionych w punktach 5 bt) i ct), 7, 8, 12 i 13. Poszczególne butle w ramie mogą zawierać tylko jeden i ten sam gaz sprężony, skroplony lub rozpuszczony pod ciśnieniem. Każda butla w ramie z zawartością fluoru [punkt 1 at)] i rozpuszczonego acetylenu [punkt 9c)] musi być zaopatrzona w zawór. Butle w jednej ramie przewidziane dla acetylenu mogą zawierać w każdej butli tylko taką samą masę wypełniacza porowatego (lm. 204).

213

(1) Otwory do napełniania i opróżniania naczyń mogą być zaopatrzone w zawory grzybkowe lub wrzecionowe. Dozwolone są również zawory innych typów, jeżeli gwarantują takie samo bezpieczeństwo i są dopuszczone w kraju ich pochodzenia. Każdy typ zaworu musi być pewnie umocowany i to w ten sposób, aby kontrola jego stanu mogła być łatwo przeprowadzona przed każdym załadunkiem. Naczynia określone pod lm. 212 (1) b) i c) mogą mieć oprócz ewentualnego włazu, zaopatrzonego w pewnie zamykaną pokrywę i otwór konieczny do usuwania osadu, najwyżej dwa otwory, do napełniania i opróżniania. Naczynia do rozpuszczonego acetylenu [punkt 9 c)] o pojemności co najmniej 100 litrów mogą jednak mieć więcej niż dwa otwory do napełniania i opróżniania. Również naczynia określone pod lm. 212 (1) b) i c) do przewozu materiałów wymienionych w punktach 3 b) i 4 b) mogą mieć inne otwory, służące w szczególności do sprawdzania poziomu cieczy i ciśnienia manometrycznego.

(2) Zawory muszą być zabezpieczone odpowiednimi kapturami lub kołnierzami ochronnymi. Kaptury ochronne muszą mieć dostatecznej wielkości otwory dziurkowane, ażeby przy nieszczelności zaworów mogły uchodzić gazy. Kaptury ochronne lub kołnierze ochronne muszą dostatecznie zabezpieczać zawory butli od uderzenia podczas składania w stos, jak również w czasie trwania przewozów. Zawory umieszczone wewnątrz szyjki naczynia i chronione gwintowaną nakładką, jak również zawory naczyń pakowanych w skrzynie ochronne mogą nie mieć kaptura. Zawory butli połączonych ramami nie potrzebują również kapturów ochronnych.

(3) Naczynia do fluoru [punkt 1 at)], trójfluorku chloru [punkt 3 at)] i cyjanochloru [punkt 3 ct)] muszą być zaopatrzone w stalowe kaptury bezpieczeństwa, bez względu na to, czy będą przewożone w skrzyniach ochronnych, czy nie. Kaptury bezpieczeństwa nie mogą być dziurkowane i podczas przewozu muszą być zaopatrzone w uszczelkę uniemożliwiającą ujście gazu. Materiał uszczelki nie może ulegać działaniu zawartości naczynia.

214

(1) Jeśli chodzi o naczynia przeznaczone do trójfluorku boru lub fluoru [punkt 1 at)], trójfluorku chloru, skroplonego amoniaku [punkt 3 at)] lub amoniaku rozpuszczonego w wodzie [punkt 9 at)], chlorku nitrozylu [punkt 3 at)], etyloaminy, dwumetyloaminy, metyloaminy lub trójmetyloaminy [punkt 3 bt)], nie jest dozwolone używanie zaworów z miedzi lub innego metalu, które mogą ulegać działaniu gazu.

(2) Do uszczelnień i urządzeń zamykających naczynia przeznaczone do tlenu [punkt 1 a)], fluoru [punkt 1 at)], mieszaniny tlenu [punkt 2 a)], trójfluorku chloru i dwutlenku azotu [punkt 3 at)], podtlenku azotu [punkt 5 a)] i mieszanin wymienionych w punkcie 12 z więcej niż 10% objętości tlenu nie wolno stosować smarów ani środków uszczelniających, zawierających tłuszcze lub oleje.

(3) Odnośnie do budowy naczyń wymienionych w lm. 207 (1) obowiązują następujące postanowienia:

a) materiał i budowa naczyń muszą odpowiadać przepisom Dodatku II pod B, lm. 1250 do 1254; przy pierwszych próbach musi być sprawdzona dla każdego naczynia mechaniczna i technologiczna jakość zastosowanego materiału; odnośnie do wytrzymałości próbki na ścinanie i na zginanie patrz Dodatek II pod B, lm. 1265 do 1285.

b) Naczynia muszą być zaopatrzone w zawór bezpieczeństwa, który otwiera się przy ciśnieniu roboczym podanym na naczyniu. Zawór powinien być tak skonstruowany, ażeby również przy niskiej temperaturze roboczej funkcjonował bez zarzutu. Właściwy sposób pracy zaworu przy tej temperaturze musi być stwierdzony na podstawie dokonanych prób poszczególnych zaworów lub przez udokumentowanie dokonanej próby na prototypie naczynia.

c) Otwory i zawory bezpieczeństwa naczyń muszą być tak skonstruowane, aby zabezpieczały przed wypryskiwaniem cieczy.

d) Urządzenia zamykające muszą być zabezpieczone przed możliwością otwarcia przez osoby niepowołane.

e) Naczynia, które są napełniane objętościowo, muszą być zaopatrzone w urządzenia do sprawdzania ilości płynu.

f) Naczynia należy zaopatrzyć w izolujące od ciepła urządzenia ochronne, zabezpieczone całkowicie metalową osłoną, chroniącą przed uderzeniem. Przestrzeń między naczyniem a metalową osłoną powinna stanowić próżnię (izolacja próżniowa) i na podstawie obliczeń powinno wynikać, że osłona ochronna wytrzymuje bez deformacji ciśnienie co najmniej 1 kg/cm². Jeżeli osłona ochronna jest gazoszczelna (np. przy izolacji próżniowej), odpowiednie urządzenie musi zapewniać, że w razie nieszczelności naczynia lub jego armatury w warstwie izolacyjnej nie wytworzy się niebezpieczne ciśnienie. Urządzenie musi zapobiegać przenikaniu wilgoci do warstwy izolacyjnej.

(4) Odnośnie do naczyń do mieszanin wymienionych w punkcie 4 c) i do rozpuszczonego acetylenu [punkt 9 c)] dopuszczone są również zawory zamykające, których części metalowe stykające się z zawartością nie mogą zawierać więcej niż 70% miedzi. Dla naczyń do rozpuszczonego acetylenu [punkt 9 c)] dopuszcza się również zawory zamykające dla połączeń jarzmowych.

(5) Naczynia ze sprężonym tlenem [punkt 1 a) lub 7 a)], umocowane przy zbiornikach do przewozu ryb, są dopuszczone również wtedy, gdy są one zaopatrzone w urządzenia do stopniowego odbioru tlenu.

2. Urzędowe badanie naczyń (dla naczyń ze stopów aluminiowych patrz również Dodatek II pod A).

215

(1) Naczynia metalowe muszą być po raz pierwszy przed użyciem, a następnie okresowo poddawane próbom przewidzianym pod lm. 216 i 217 przez urzędowo uznanego rzeczoznawcę.

(2) Naczynia do rozpuszczonego acetylenu [punkt 9 c)] należy oprócz tego zbadać na wymagania wymienione pod lm. 204 odnośnie do jakości wypełniacza porowatego i ustaloną pod lm. 221 (2) ilość rozpuszczalnika.

216

(1) Pierwsza próba naczyń nowych lub jeszcze nie używanych obejmuje:

A. Przy wystarczającej do próby liczby naczyń:

a) badanie materiału, przy czym co najmniej na granicę sprężystości, wytrzymałości na rozerwanie i wydłużenie, a otrzymane podczas próby wartości muszą odpowiadać przepisom krajowym;

b) pomiar najmniejszej grubości ścianek oraz obliczenie naprężenia,

c) sprawdzenie jednorodności materiału w wyprodukowanej partii naczyń, jak również oględziny zewnętrzne i wewnętrzne stanu naczyń.

B. Przy wszystkich naczyniach:

d) ciśnieniową próbę wodną zgodnie z postanowieniami lm. 219 do 221,

e) sprawdzenie znakowania naczyń (patrz lm. 218).

C. Ponadto przy naczyniach do rozpuszczonego acetylenu [punkt 9c)]:

f) badanie zgodnie z przepisami krajowymi.

(2) Naczynia muszą wytrzymać próbne ciśnienie, nie wykazując trwałych odkształceń i pęknięć.

(3) Przy badaniach okresowych należy powtórzyć: ciśnieniową próbę wodną, sprawdzanie zewnętrznego i wewnętrznego stanu naczyń (np. przez przeważanie, prześwietlanie, pomiary grubości ścianek), sprawdzenie osprzętu i oznakowania, a w razie potrzeby ustalenie właściwości materiału przez przeprowadzenie odpowiednich prób.

Badania takie muszą być przeprowadzane:

a) co 2 lata dla naczyń do gazów wymienionych w punktach 1 at) i ct), dla naczyń do gazu miejskiego wymienionego w punkcie 2 bt), dla naczyń do gazów wymienionych w punkcie 3 at), z wyjątkiem amoniaku, sześciofluoropropylenu i bromku metylu, dla naczyń do cyjanochloru wymienionego w punkcie 3 ct) i materiałów wymienionych w punkcie 5 at) (patrz też Dodatek XI),

b) co 5 lat dla naczyń do pozostałych sprężonych i skroplonych gazów, z zastrzeżeniem postanowień wymienionych w punkcie c), jak też dla naczyń do rozpuszczonego amoniaku pod ciśnieniem [punkt 9 at)],

c) co 10 lat dla naczyń do gazów wymienionych w punkcie 1 a), z wyjątkiem tlenu, mieszaniny azotu i gazów szlachetnych wymienionych w punkcie 2 a), dla naczyń do gazów wymienionych w punkcie 3 a) i b), z wyjątkiem chlorodwufluoroetanu, 1.1-dwufluoroetanu, metylokrzemianu, 1.1.1-trójfluoroetanu, i dla naczyń do mieszaniny gazów wymienionych w punkcie 4 a) i b), jeżeli naczynia nie mają większej pojemności niż 150 litrów, a w kraju pochodzenia nie jest wymagany krótszy okres,

d) dla naczyń do rozpuszczonego acetylenu [punkt 9 c)] obowiązują postanowienia lm. 217 (1), dla naczyń zaś wymienionych w lm. 207 (1) obowiązują postanowienia lm. 217 (2).

217

(1) Naczynia do rozpuszczonego acetylenu [punkt 9 c)] muszą być sprawdzane co 5 lat pod względem stanu zewnętrznego (korozja, odkształcenie), jak też stanu wypełniacza porowatego (rozluźnienie, odpadnięcie). W miarę potrzeby należy przeprowadzać dorywcze badania w ten sposób, że po przecięciu pewnej liczby naczyń bada się je na korozję wewnętrzną, jak również na zmiany w tworzywie i wypełniaczu porowatym.

(2) Naczynia wymienione pod lm. 207 (4) podlegają co 5 lat sprawdzeniu stanu zewnętrznego i próbie szczelności. Próbę szczelności należy wykonać z użyciem gazu zawartego w cysternie lub przy pomocy innego gazu obojętnego pod ciśnieniem 2 kg/cm². Sprawdzenia dokonuje się z zastosowaniem manometru lub przez pomiar próżni. Izolacji cieplnej nie należy usuwać. W czasie trwania 8-godzinnej próby nie należy obniżać ciśnienia. Przy próbie należy uwzględniać zmiany, które wynikają z rodzaju sprawdzanego gazu i zmiany temperatury.

3. Znakowanie naczyń (odnośnie do wagonów-zbiorników patrz Dodatek XI, odnośnie do kontenerów-cystern patrz Dodatek X).

218

(1) Na naczyniach metalowych muszą być umieszczone czytelnie i trwale:

a) pełna nazwa gazu lub mieszaniny według danych wymienionych w punktach 1 do 9 lm. 201, nazwa lub znak fabryczny wytwórcy albo właściciela oraz numer naczynia [patrz również lm. 202 (3)].

Odnośnie do chlorowęglowodorów gazowych wymienionych w punktach 1 a), 3 a),at), b) i ct), 4 a), 5 a) i 6 a) zezwala się stosować jako oznaczenie gazów i mieszanin gazów literę R poprzedzającą numer identyfikacyjny danego materiału.

b) ciężar własny naczynia przeznaczonego dla gazów skroplonych, włącznie z osprzętem, jak wentyle, metalowe zatyczki itp., lecz bez ciężaru osłony ochronnej,

c) ciężar własny naczynia przeznaczonego do gazów sprężonych bez osprzętu,

d) wysokość ciśnienia próbnego (patrz lm. 219 do 221) i data (miesiąc, rok) ostatniej próby (patrz lm. 216 i 217),

e) stempel rzeczoznawcy, który przeprowadzał próby i badania; oprócz tego

f) najwyższe dopuszczalne ciśnienie napełniania naczynia przy temp. 15°C dla gazów sprężonych i mieszanin wymienionych w punktach 1, 2, 12 i 13 (patrz lm. 219),

g) dla trójfluorku boru [punkt 1 at)], gazów skroplonych (punkty 3-6) i dla amoniaku rozpuszczonego w wodzie [punkt 9 at)] najwyższy dopuszczalny ciężar napełniania i pojemność; dla niskoschłodzonych gazów wymienionych w punktach 7 i 8 - pojemność,

h) dla rozpuszczonego acetylenu [punkt 9 c)]; wysokość dopuszczalnego ciśnienia napełniania [patrz lm. 221 (2)], ciężar próżnego naczynia, łącznie z osprzętem, wypełniaczem porowatym oraz rozpuszczalnikiem,

i) dla mieszanin gazów wymienionych w punkcie 12 i gazów doświadczalnych wymienionych w punkcie 13 należy wybić na naczyniu jako nazwę zawartości słowa "mieszanina gazów" lub "gaz doświadczalny". Dokładne określenie zawartości musi być trwale zaznaczone na okres trwania przewozów,

k) na naczyniach metalowych, które według wskazań lm. 202 (3) są dopuszczone do użycia różnych gazów, określenie zawartości na czas przewozów musi być trwale zaznaczone.

(2) Napisy muszą być wybite na wzmocnionej części naczynia albo na pierścieniu umocowanym nieruchomo na naczyniu. Nazwa gazu powinna być ponadto napisana na naczyniu dobrze przyczepną i wyraźnie widoczną farbą.

c. Ciśnienie próbne, napełnianie i ograniczanie pojemności naczyń [patrz również lm. 233 (2)].

219

(1) Ciśnienie wewnętrzne (ciśnienie próbne) stosowane przy ciśnieniowej próbie wodnej dla naczyń do gazów sprężonych, wymienionych w punktach 1, 2 i 12, musi być co najmniej półtora raza większe od podanego na naczyniu ciśnienia napełnienia w 15°C, nie mniejsze jednak niż 10 kg/cm².

(2) Jeśli chodzi o naczynia z materiałami wymienionymi w punkcie 1 a), z wyjątkiem trójfluorometanu, ciężkiego wodoru i wodoru, wymienionych w punkcie 1 b), i gazów wymienionych w punkcie 2 a), ciśnienie napełniania w temp. 15°C nie może przekraczać 300 kg/cm². Odnośnie do baterii naczyń i baterii wielkich naczyń ciśnienie napełniania w temp. 15°C nie może przekraczać 250 kg/cm². Odnośnie do naczyń, baterii naczyń i baterii wielkich naczyń z innymi sprężonymi gazami wymienionymi w punktach 1 i 2 ciśnienie napełniania w temp. 15°C nie może przekraczać 200 kg/cm².

(3) Odnośnie do naczyń do fluoru [punkt 1 at)] ciśnienie wewnętrzne (ciśnienie próbne) stosowane przy ciśnieniowej próbie wodnej musi wynosić 200 kg/cm², a ciśnienie napełnienia w temp. 15°C nie może przekraczać 28 kg/cm²; poza tym żadne naczynie nie może zawierać więcej niż 5 kg fluoru. Odnośnie do naczyń do trójfluorku boru [punkt 1 at)] ciśnienie wewnętrzne (ciśnienie próbne) stosowane przy ciśnieniowej próbie wodnej musi wynosić 300 kg/cm², a największy ciężar napełnienia na każdy litr pojemności nie może przewyższać 0,86 kg.

(4) Odnośnie do naczyń do tlenku azotu [punkt 1 ct)] jest ograniczona pojemność do 50 litrów i wewnętrzne ciśnienie (ciśnienie próbne) stosowane przy ciśnieniowej próbie wodnej musi wynosić 200 kg/cm², a ciśnienie napełnienia w temp. 15°C nie może przekraczać 50 kg/cm²,

(5) Odnośnie do naczyń do mieszanin wodoru z najwyżej 10% objętości selenowodoru, fosforowodoru, krzemowodoru, germanowodoru lub 15% objętości arsenowodoru; mieszaniny azotu, gazów szlachetnych (z najwyżej 10% objętości ksenonu) z najwyżej 10% objętości selonowodoru, fosforowodoru, krzemowodoru, germanowodoru lub 15% objętości arsenowodoru [punkt 2 bt)]; mieszaniny wodoru z najwyżej 10% objętości boroetanu i dla mieszanin azotu, gazów szlachetnych (z najwyżej 10% objętości ksenonu) z najwyżej 10% objętości boroetanu [punkt 2 ct)] pojemność naczyń jest ograniczona do 50 litrów. Ciśnienie wewnętrzne (ciśnienie próbne) stosowane przy ciśnieniowej próbie wodnej musi wynosić co najmniej 200 kg/cm², a ciśnienie napełniania w temp. 15°C nie może przekraczać 50 kg/cm².

(6) Naczynia określone w lm. 207 (1) mogą być napełniane tylko do 98% pojemności naczynia w temperaturze napełniania i przy ciśnieniu 1 kg/cm². Przy tlenie wymienionym w punkcie 7 a) należy zapobiec możliwości wypłynięcia fazy ciekłej.

(7) Przy przewozie rozpuszczonego acetylenu wymienionego w punkcie 9 c) w naczyniach określonych w lm. 212 (1) b) pojemność naczyń nie może przekraczać 150 litrów.

(8) Naczynia do mieszanin gazowych wymienionych w punkcie 12 nie mogą przekraczać pojemności 50 litrów. Ciśnienie mieszanin w temp. 15°C nie może przekraczać 150 kg/cm².

(9) Naczynia do gazów doświadczalnych wymienionych w punkcie 13 nie mogą przekraczać pojemności 50 litrów, a ciśnienie napełniania w temp. 15°C nie może przekraczać 7% ciśnienia próbnego pojemnika.

(10) Dla naczyń do sześciofluorku wolframu [punkt 3 at)] pojemność jest ograniczona do 60 litrów. Dla trójfluorku krzemu [punkt 1 at)], trójchlorku boru, chlorku nitrozylu, chlorku sulfurylu [punkt 3 at)], metylokrzemianu [punkt 3 b)], arsenowodoru, dwuchlorokrzemianu, dwumetylokrzemianu, trójmetylokrzemianu, selenowodoru [punkt 3 bt)], cyjanochloru, dwucyjanu [punkt 3 ct)], mieszaniny metylokrzemianów [punkt 4 bt)], materiałów wymienionych w punkcie 4 ct), z wyjątkiem dwuchlorodwufluorometanu z 12% wagowymi tlenku etylenu, krzemowodoru [punkt 5 b)], materiałów wymienionych w punktach 5 bt) i ct) pojemność naczyń jest ograniczona do 50 litrów.

(11) Pojemność naczyń do trójfluorku chloru [punkt 3 at)] jest ograniczona do 40 litrów. Naczynie po napełnieniu trójfluorkiem chloru [punkt 3 at)] musi być co najmniej przez 7 dni przed wysyłką przechowywane i sprawdzane w celu upewnienia się, czy jest szczelne.

220

(1) Ciśnienie wewnętrzne (ciśnienie próbne) stosowane przy ciśnieniowej próbie wodnej dla naczyń do gazów skroplonych wymienionych w punktach 3-6 i dla gazów rozpuszczonych pod ciśnieniem (punkt 9) musi wynosić co najmniej 10 kg/cm².

(2) Dla gazów skroplonych wymienionych w punktach 3 i 4 obowiązują następujące wartości ciśnienia wewnętrznego (ciśnienia próbnego) stosowanego przy próbie hydraulicznej naczyń oraz ich najwyższego, dopuszczalnego stopnia napełniania *):

Określenie materiału	Punkt	Najniższe ciśnienie kg/cm2	Największy ciężar napełnienia na litr pojemności (kg)
1	2	3	4
Bromochlorodwufluorometan (R 12 B1)	3a)	10	1,61
Chlorodwufluorometan (R22)	3a)	29	1,03
Chloropięciofluoroetan (R115)	3a)	25	1,06
Chlorotrójfluoroetan (R133a)	3a)	10	1,18
Dwuchlorodwufluorometan (R12)	3a)	18	1,15
Dwuchlorofluorometan (R21)	3a)	10	1,23
Dwuchloroczterofluoroetan (R114)	3a)	10	1,30
Ośmiofluorocyklobutan (RC318)	3a)	11	1,34

*) 1. Właściwe ciśnienia próbne są co najmniej równe prężnościom pary cieczy w temperaturze 70°C, pomniejszonym o 1kg/cm², przy czym wymagane jest jednak najmniejsze ciśnienie próbne 10 kg/cm².

2. Ze względu na silne własności trujące tlenochlorku węgla [punkt 3at)] i cyjanochloru [punkt 3ct)] ustalono dla tych gazów najmniejsze ciśnienie próbne na 20 kg/cm².

3. Właściwe najwyższe wartości stopnia napełniania w kg/litr zostały obliczone w następujący sposób: najwyższe dopuszczalne napełnienie = 0,95 x gęstość fazy ciekłej przy 50°C, przy czym faza gazowa nie powinna zanikać poniżej 60°C.

Określenie materiału	Punkt	Najniższe ciśnienie próbne kg/cm2	Największy ciężar cieczy na litr pojemności kg
1	2	3	4
Amoniak	3at)	33	0,53
Trójchlorek boru	3at)	10	1,19
Bromowodór	3at)	60	1,20
Chlor	3at)	22	1,25
Tlenochlorek węgla	3at)	20	1,23
Trójfluorek chloru	3at)	30	1,40
Sześciofluoropropylen (R216)	3at)	22	1,11
Bromek metylu	3at)	10	1,51
Chlorek nitrozylu	3at)	13	1,10
Dwutlenek siarki	3at)	14	1,23
Dwutlenek azotu NO2	3at)	10	1,30
Fluorek sulfurylu	3at)	50	1,10
Sześciofluorek wolframu	3at)	10	2,70
Butan	3b)	10	0,51
Izobutan	3b)	10	0,49
Buten-1	3b)	10	0,53
Cisbuten-2	3b)	10	0,55
Izobuten	3b)	10	0,52
Transbuten-2	3b)	10	0,54
Chlorodwufluoroetan (R142b)	3b)	10	0,99
Cyklopropan	3b)	20	0,53
1.1 Dwufluoroetan (R152a)	3b)	18	0,79
Metylokrzemian	3b)	225	0,39
Propan	3b)	25	0,42
Propen	3b)	30	0,43
1.1.1 Trójfluoroetan	3b)	35	0,75
Etyloamina	3bt)	10	0,61
Chlorek etylu	3bt)	10	0,80
Arsenowodór	3bt)	42	1,10
Dwuchlorokrzemian	3bt)	10	0,90
Dwumetyloeter	3bt)	18	0,58
Dwumetyloamina	3bt)	10	0,59
Dwumetylokrzemian	3bt)	225	0,39
Metyloamina	3bt)	13	0,58
Chlorek metylu	3bt)	17	0,81
Merkaptan metylu	3bt)	10	0,78
Siarkowodór	3bt)	55	0,67
Selenowodór	3bt)	31	1,60
Trójmetyloamina	3bt)	10	0,56
Trójmetylokrzemian	3bt)	225	0,39
Butadien-1.3	3c)	10	0,55
Chlorek winylu	3c)	12	0,81
Tlenek etylenu	3ct)	10	0,78
Cyjanochlor	3ct)	20	1,03
Chlorotrójfluoroetylen (R1113)	3ct)	19	1,13
Dwucyjan	3ct)	100	0,70
Bromek winylu	3ct)	10	1,37
Winylometyloeter	3ct)	10	0,67
Mieszanina F1	4a)	12	1,23
Mieszanina F2	4a)	18	1,15
Mieszanina F3	4a)	29	1,03
Mieszaniny gazów R 500	4a)	22	1,01
Mieszaniny gazów R 502	4a)	31	1,05
Mieszaniny gazów z 19 do 21% wagowymi dwuchlorodwufluorometanu (R12) i z 79 do 81% wagowymi bromochlorodwufluorometanu (R12 B1)	4a)	12	1,50
Mieszaniny bromku metylu i chloropikryny	4a)	10	1,51
Mieszanina A (nazwa handlowa: butan)	4b)	10	0,50
Mieszanina AO (nazwa handlowa: butan)	4b)	15	0,47
Mieszanina A1	4b)	20	0,46
Mieszanina B	4b)	25	0,43
Mieszanina C (nazwa handlowa: propan)	4b)	30	0,42
Mieszanina węglowodorów i metanu	4b)	225	0,187
		300	0,244
Mieszanina metylokrzemianów	4bt)	225	0,39
Mieszaniny chlorku metylu i chlorku metylenu	4bt)	17	0,81
Mieszaniny chlorku metylu i chloropikryny	4bt)	17	0,81
Mieszaniny bromku metylu i bromku etylenu	4bt)	10	1,51
Mieszaniny metyloacetylenu (propadianu i węglowodoru):
mieszanina P1	4c)	30	0,49
mieszanina P2	4c)	24	0,47
Tlenek etylenu z najwyżej 10% wagowymi dwutlenku węgla	4ct)	28	0,73
Tlenek etylenu z najwyżej 50% wagowymi mrówczanu metylu z azotem do max. całkowitego ciśnienia 10 kg/cm2 w temp. 50°C	4ct)	25	0,80
Tlenek etylenu z azotem do całkowitego ciśnienia 10 kg/cm2 w temp. 50°C	4ct)	15	0,78
Dwuchlorodwufluorometan z 12% wagowymi tlenku etylenu	4ct)	18	1,09

(3) Dla gazów skroplonych wymienionych w punktach 5 i 6 stopień napełnienia oblicza się tak; ażeby ciśnienie wewnętrzne w temp. 65°C nie przekraczało ciśnienia próbnego przewidzianego dla danego naczynia. Właściwymi wartościami są [patrz również rozdział (4)]:

Określenie materiału	Punkt	Najniższe ciśnienie próbne w kg/cm2	Największy ciężar cieczy na litr pojemności w kg
1	2	3	4
Bromotrójfluorometan (R13 B1)	5a)	42	1,13
		120	1,44
		250	1,60
	5a)	100	0,83
Chlorotrójfluorometan		120	0,90
(R13)		190	1,04
		250	1,10
Podtlenek azotu N2O	5a)	180	0,68
		225	0,74
		250	0,75
Sześciofluoroetan (R116)	5a)	200	1,10
Dwutlenek węgla	5a)	190	0,66
		250	0,75
Sześciofluorek siarki	5a)	70	1,04
		140	1,37
Trójfluorometan (R23)	5a)	190	0,87
		250	0,95
Ksenon	5a)	130	1,24
Chlorowodór	5at)	100	0,30
		120	0,56
		150	0,67
		200	0,74
Etan	5b)	95	0,25
		120	0,29
		300	0,39
Etylen	5b)	225	0,34
		300	0,37
Krzemowodór	5b)	225	0,32
		250	0,41
Germanowodór	5bt)	250	1,02
Fosforowodór	5bt)	225	0,30
		250	0,51
1.1. dwufluoroetylen	5c)	250	0,77
fluorek winylu	5c)	250	0,64
boroetan	5ct)	250	0,072
	6a)	domieszki w % wagowych
Dwutlenek węgla z 1 do 10%		190 1 0,64
wagowymi azotu, tlenu,		190 1-10 0,48
powietrza lub gazów		250 1 0,73
szlachetnych		250 1-10 0,59
Mieszanina gazu R503	6a)	31	0,11
		42	0,20
		100	0,66
Dwutlenek węgla z najwyżej	6c)	190	0,66
35% wagowymi tlenku etylenu		250	0,75
Tlenek etylenu z więcej niż	6ct)
10%, ale najwięcej 50%		190	0,66
wagowymi dwutlenku węgla		250	0,75

(4) Jeśli chodzi o materiały wymienione w punkcie 5, z wyjątkiem chlorowodoru [punkt 5 at)], germanowodoru, fosforowodoru [punkt 5 bt)] i boroetanu [punkt 5 ct)], i punkcie 6, mogą być używane też naczynia z niższymi ciśnieniami próbnymi niż zawarte w rozdziale (3). Jednak ilość materiału w naczyniu nie może przekraczać takiej ilości, która w temp. 65°C wywiera wewnątrz naczynia ciśnienie równe ciśnieniu próbnemu. Najwyższy dopuszczalny ciężar napełnienia musi być w tym wypadku ustanowiony przez urzędowo uznanego rzeczoznawcę.

221

(1) Dla gazów rozpuszczonych pod ciśnieniem, wymienionych w punkcie 9, obowiązują następujące wartości ciśnienia wewnętrznego, stosowanego dla naczyń przy ciśnieniowej próbie wodnej (ciśnienie próbne) oraz stopień ich największego dopuszczalnego napełnienia:

Określenie materiału	Punkt	Najniższe ciśnienie próbne w kg/cm2	Największy ciężar cieczy na litr pojemności w kg
Dla amoniaku rozpuszczalnego w wodzie pod ciśnieniem	9at)	10	0,80
z ponad 35 do najwyżej 40% wagowymi amoniaku
z ponad 40 do najwyżej 50% wagowymi amoniaku	9at)	12	0,77
Dla rozpuszczonego acetylenu	9c)	60	patrz rozdział (2)

(2) W butlach do rozpuszczonego acetylenu [punkt 9c)] ciśnienie napełniania po osiągnięciu równowagi ciśnienia w temp. 15°C nie może przekroczyć wartości, która została ustalona przez właściwą władzę dla dopuszczonego do stosowania wypełniacza porowatego i która musi być wybita na butli. Również ilość rozpuszczalnika i napełnionego acetylenu musi odpowiadać ustalonej dopuszczalnej wartości.

3. Pakowanie razem.

222

(1) Materiały tej klasy, z wyjątkiem wymienionych w punktach 7 i 8, mogą być łączone wzajemnie w jedną sztukę przesyłki, jeżeli będą opakowane:

a) w naczyniach ciśnieniowych z metalu o pojemności najwyżej 10 litrów,

b) w grubościennych rurach szklanych lub w ciśnieniowych butlach szklanych, określonych w lm. 205 i 206, jeśli tylko te tłukące się naczynia odpowiadają przepisom lm. 4 (6). Wypełniacze do wykładania muszą być dostosowane do właściwości zawartości. Opakowania wewnętrzne należy tak układać, aby były bezpiecznie od siebie oddzielone.

(2) Przedmioty wymienione w punktach 10 i 11 mogą być wzajemnie połączone ze sobą w jedną sztukę przesyłki według warunków wymienionych w lm. 210.

(3) Materiały, które są opakowane według lm. 205 i 206, mogą być połączone w jedną sztukę przesyłki pod warunkiem uwzględnienia przepisów szczególnych.

(4) Sztuka przesyłki, która odpowiada warunkom rozdziału (1) i (3), nie może być cięższa od 100 kg i jeżeli zawiera tłukące się naczynia - nie cięższa niż 75 kg.

Warunki szczególne:

Punkt lub index	Określenie materiałów	Największe ilości w		Przepisy szczególne
		naczyniu	sztuce przesyłki
1	2	3	4	5
	Gazy opakowane zgodnie z lm. 205:	według ilości przewidzianych w lm. 205	6 kg	Chlor [3at)] nie może być pakowany razem z dwutlenkiem siarki [3at)]
	Wszystkie gazy wymienione w tej liczbie marginesowej
a)	Gazy niepalne			Nie mogą być pakowane razem z materiałami
at)	Niepalne gazy trujące			klasy 1a, 1b, 1c, 3, 4.2, 5.2 i 7
b)	Gazy palne			Nie mogą być pakowane razem z materiałami klasy 1a, 1b, 1c, 3, 4.1, 4.2, 4.3, 5.1, 5.2 7 i 8
	Gazy opakowane zgodnie z lm. 206:	150 g	6 kg
	Wszystkie gazy wymienione w tej lm., z wyjątkiem amoniaku i cyklopropanu
a)	Gazy niepalne			Nie mogą być pakowane razem z materiałami klasy 1a, 1b, 1c, 3,
at)	Niepalne			4.2, 5.2 i 7
	gazy trujące
b)	Gazy palne	150 g	6 kg	Nie mogą być pakowane
bt)	Palne gazy trujące			razem z materiałami klasy 1a, 1b, 1c, 3,
c)	Gazy chemiczne niestabilne			4,1, 4.2, 4.3, 5.1, 5.2 i 7
ct)	Chemiczne niestabilne gazy trujące
3at)	Amoniak	20 g	6 kg
3b)	Cyklopropan

223

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłek (patrz Dodatek IX).

(1) Na sztukach przesyłek zawierających naczynia z gazami wymienionymi w punktach 1 do 9, 12 i 13 lub naboje wymienione w punkcie 11 należy w sposób czytelny i trwały określić zawartość i uzupełnić oznaczeniem "Klasa 2" w urzędowym języku kraju nadania i oprócz tego w języku francuskim, niemieckim, włoskim lub angielskim, jeżeli taryfy międzynarodowe lub umowy zawarte między zarządami kolejowymi nie stanowią inaczej. To postanowienie nie musi być brane pod uwagę, jeżeli naczynia i ich dane są dobrze widoczne.

(2) Sztuki przesyłki z pojemnikami ciśnieniowymi wymienionymi w punkcie 10 powinny być zaopatrzone w dobrze czytelny i trwały napis "AEROZOL".

(3) Przy przesyłkach wagonowych oznaczenia, o których mowa w rozdziale (1), nie są konieczne, jeżeli zostały one umieszczone na obydwu ścianach wagonu.

224

(1) Sztuki przesyłki zawierające naczynia z materiału mogącego ulec potłuczeniu, jak szkło czy tworzywo sztuczne, muszą być zaopatrzone w nalepkę według wzoru 9.

(2) Każda sztuka przesyłki z gazami wymienionymi w punktach 7 a) i 8 a) musi być zaopatrzona na dwu przeciwległych stronach w nalepki według wzoru nr 8, a jeśli materiały są zapakowane do naczyń szklanych [lm. 207 (2) a)] - ponadto w nalepkę według wzoru 9.

(3) Każda sztuka przesyłki z pojemnikami ciśnieniowymi, wymienionymi pod punktami 10 b) 2., bt) 2)., c) i ct), i nabojami z gazami pod ciśnieniem, wymienionymi pod punktami 11 b), bt), c) i ct), musi być zaopatrzona w nalepkę według wzoru 2A.

B. Sposób nadawania, ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

225

(1) Z wyjątkiem gazów wymienionych w lm. 212 (3) b) przedmioty i materiały klasy 2 mogą też być przesyłane jako przesyłki ekspresowe. Sztuka przesyłki nie może być cięższa niż 50 kg.

(2) Podtlenek azotu i dwutlenek węgla, wymienione w punkcie 7 a), mieszaniny podtlenku azotu i dwutlenku węgla, wymienione w punkcie 8 a), i gazy wymienione w punkcie 7 b) i 8 b) mogą być przewożone tylko w wagonach-zbiornikach lub kontenerach-cysternach. Nadawca i kolej muszą przed nadaniem przesyłki do przewozu uzgodnić warunki jej przewozu; dotyczy to również gazów wymienionych w punktach 7 a) i 8 a), załadowanych do wagonów-zbiorników i kontenerów-cystern wyposażonych w zawory bezpieczeństwa.

(3) Przesyłki trójfluorku chloru wymienione w punkcie 3 at) o ciężarze brutto większym niż 500 kg mogą być przewożone tylko jako przesyłki wagonowe i jako takie do ciężaru 5.000 kg na wagon.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

226

(1) Określenie towaru w liście przewozowym musi brzmieć:

a) dla czystych i technicznie czystych gazów wymienionych w punktach 1, 3, 5, 7 i 9, jak też dla ciśnieniowych pojemników gazowych wymienionych w punkcie 10 i naboi z gazem pod ciśnieniem - punkt 11: nazwy według lm. 201 napisane kursywą;

b) dla mieszanin gazów wymienionych w punktach 2, 4, 6, 8, 12 i 13:

"Mieszaniny gazów". Nazwę tę należy uzupełnić dokładnym składem mieszaniny w % objętości i % wagowych. Udział składnika w ilości poniżej 1% nie wymaga podawania. Dla mieszanin gazów wymienionych w punktach 2 a), b) i bt), 4 a), b) i c), 6 a), 8 a) i b) nazwy określone według lm. 201 lub nazwy handlowe muszą być napisane kursywą, bez podawania ich składu. Nazwę należy podkreślić czerwonym kolorem i uzupełnić podaniem klasy i punktu, a w razie konieczności - litery, oraz należy podać skrót "RID" [np. 2, punkt 5 at), RID].

(2) Przy przewozie gazów chemicznie niestabilnych nadawca musi zamieścić w liście przewozowym oświadczenie: "Zostały zastosowane środki wymagane w lm. 200 (4) RID". Przy przewozie mieszaniny gazów wymienionych w punkcie 12 lub gazów doświadczalnych wymienionych w punkcie 13 nadawca musi zamieścić w liście przewozowym oświadczenie: "Zostały zastosowane środki wymagane w lm. 201, punkt 12 lub 13 RID".

(3) Przy przewozie trójfluorku chloru [punkt 3 at)] nadawca musi zamieścić w liście przewozowym oświadczenie: "Po napełnieniu trójfluorkiem chloru naczynie było obserwowane co najmniej przez 7 dni i stwierdzono, że jest szczelne".

(4) Przy przewozie w wagonach-zbiornikach i kontenerach-cysternach gazów wymienionych w punkcie 7 a) i 8 a), z wyjątkiem podtlenku azotu i dwutlenku węgla, nadawca musi zamieścić w liście przewozowym oświadczenie: "Zbiornik ma stałe połączenie z atmosferą zewnętrzną", "Zbiornik jest zaopatrzony w zawory bezpieczeństwa, które nie otworzą się przed..." (data, na którą kolej wyraziła zgodę).

(5) Przy przewozie w wagonach-zbiornikach i kontenerach-cysternach podtlenku azotu i dwutlenku węgla, wymienionych w punkcie 7 a), mieszanin z podtlenku azotu i dwutlenku węgla, wymienionych w punkcie 8 a), i gazów wymienionych w punktach 7 b) i 8 b) nadawca musi zamieścić w liście przewozowym oświadczenie: "Zbiornik jest zaopatrzony w zawory bezpieczeństwa, które nie otworzą się przed..." (data, na którą kolej wyraziła zgodę).

D. Środki przewozowe i techniczne środki pomocnicze.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a) dla sztuk przesyłki.

227

(1) Sztuki przesyłki nie mogą być rzucane ani narażane na uderzenia.

(2) Naczynia należy układać w wagonach w ten sposób, aby nie mogły się przewracać ani spadać, w związku z czym należy przestrzegać następujących przepisów:

a) butle wymienione w lm. 212 (1) a) muszą być ładowane leżąco wzdłuż albo w poprzek wagonu, jednak butle znajdujące się przy ścianach czołowych muszą być umieszczone w poprzek. Krótkie butle o dużej średnicy (około 30 cm i więcej) mogą być także ładowane wzdłuż wagonu, wówczas kołpaki zaworów muszą być skierowane do środka wagonu. Butle dostatecznie stabilne oraz mające odpowiednie urządzenia zabezpieczające je przed upadkiem, mogą być ustawione pionowo. Butle leżące powinny być zabezpieczone przed toczeniem się na boki za pomocą klinów lub przekładek;

b) naczynia z gazami wymienionymi w punktach 7 a) i 8 a) muszą być ładowane w pozycji wymaganej zgodnie z ich konstrukcją i muszą być zabezpieczone przed jakimkolwiek uszkodzeniem przez inne sztuki przesyłki;

c) naczynia nadające się do przetaczania muszą być układane ich osią podłużną równolegle do bocznych ścian wagonu i zabezpieczone przed toczeniem się.

(3) Naczynia do gazów pod ciśnieniem ładowane na paletach zgodnie z lm. 210 (3) powinny być rozłożone równomiernie i oddzielone od niżej leżących materiałem o dostatecznej wytrzymałości.

b) dla małych kontenerów,

228

Z wyjątkiem sztuk przesyłki z gazami wymienionymi w punktach 7 a) i 8 a) sztuki przesyłek z innymi materiałami zaliczonymi do tej klasy można przewozić w małych kontenerach.

(2) Zakaz ładowania razem, przewidziany w lm. 230, obowiązuje również dla małych kontenerów.

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach, na wagonach-zbiornikach, kontenerach-cysternach i na małych kontenerach (patrz Dodatek IX).

229

(1) Przy przewozie sztuk przesyłek z przedmiotami wymienionymi w punktach 10 b) 2., bt) 2., c) i ct), 11 b), bt), c) i ct) należy na obu stronach wagonu umieścić nalepki według wzoru 2A.

(2) Wagony zawierające przesyłki wagonowe, w których znajdują się naczynia z gazami wymienionymi w punktach 1 b), 2 b), 3 b) i c), 4 b) i c), 5 b) i c), 6 c), 9 c) i mieszaniny gazów wymienionych w punkcie 12, jeżeli zawierają gaz palny, muszą być zaopatrzone po obu stronach w nalepkę według wzoru 2A. Wagony zawierające przesyłki wagonowe, w których znajdują się naczynia z gazami wymienionymi w punktach 1 at) i ct), 3 at), cyjanochlor [punkt 3 ct)], gazy wymienione w punktach 4 at), 5 at), 9 at), 10 at), 11 at) i mieszaniny wymienione w punkcie 12, jeśli zawierają gaz trujący, muszą być zaopatrzone po obu stronach w nalepkę według wzoru 4. Wagony zawierające przesyłki wagonowe, w których znajdują się naczynia z gazami wymienionymi w punktach 1 bt), 2 bt) i ct), 3 bt), tlenek etylenu, chlorotrójfluoroetylen, dwucyjan, bromek winylu i winylometyloeter [punkt 3 ct)], gazy wymienione w punktach 4 bt) i ct), 5 bt) i ct), 6 ct), 10 bt), 11 bt) i mieszaniny wymienione w punkcie 12, jeśli zawierają palny i trujący gaz, muszą być zaopatrzone po obu stronach w nalepki według wzoru 2A i 4.

(3) Wagony-zbiorniki i wagony, na których przewożone są kontenery-cysterny, muszą być zaopatrzone w nalepki według wzoru 10.

(4) Wagony-zbiorniki i kontenery-cysterny z materiałami wymienionymi w punktach 1 b),2 b), 3b), z chlorkiem etylu, z dwumetyeterem, wymienionymi w punkcie 3 bt), z materiałami wymienionymi w punkcie 3 c), z bromkiem winylu i winylometyloeterem, wymienionymi w punkcie 3 ct), z materiałami wymienionymi w punktach 4 b) i c), 5 b) i c), 6 c), 7 b) i 8 b) muszą być po obu stronach zaopatrzone w nalepki według wzoru 2A.

Wagony-zbiorniki i kontenery-cysterny z tlenem [punkt 1 a)], trójfluorkiem boru [punkt 1 at)], z mieszaniną gazów z ponad 20% objętości tlenu, wymienione w punkcie 2 a), z podtlenkiem azotu wymienionym w punkcie 5 a), z podtlenkiem azotu i tlenem, wymienionymi w punkcie 7 a), z powietrzem i mieszaninami zawierającymi więcej niż 20% wagowych tlenu, wymienionymi w punkcie 8 a), muszą być po obu stronach zaopatrzone w nalepki według wzoru 3.

Wagony-zbiorniki i kontenery-cysterny z amoniakiem, chlorem, bromkiem metylu i dwutlenkiem siarki, wymienionymi w punkcie 3 at), i z tlenkiem etylenu z najwyżej 10% wagowymi dwutlenku węgla [punkt 4 ct)] muszą być po obu stronach zaopatrzone w nalepkę według wzoru 4.

Wagony-zbiorniki i kontenery-cysterny z gazami wymienionymi w punktach 1 bt) i 2 bt), z etyloaminą, dwumetyloaminą, metyloaminą, chlorkiem metylu, merkaptanem metylu, siarkowodorem i trójmetyloaminą, wymienionymi w punkcie 3bt), muszą być po obu stronach zaopatrzone w nalepki według wzoru 2A i 4.

Wagony-zbiorniki i kontenery-cysterny z dwutlenkiem azotu i tlenochlorkiem węgla, wymienionymi w punkcie 3 at), muszą być po obu stronach zaopatrzone w nalepki według wzoru 3 i 4.

Wagony-zbiorniki i kontenery-cysterny z bromowodorem wymienionym w punkcie 3 at) i chlorowodorem wymienionym w punkcie 5 at) muszą być po obu stronach zaopatrzone w nalepki według wzoru 4 i 5.

(5) Małe kontenery oznacza się zgodnie z rozdziałami (1) i (2). Małe kontenery ze sztukami przesyłek zaopatrzonych w nalepkę według wzoru 9 muszą być również zaopatrzone w nalepkę według wzoru 9.

E. Zakaz ładowania razem.

230

Materiały i przedmioty klasy 2 w sztukach przesyłek zaopatrzonych w nalepkę według wzoru 2A nie mogą być ładowane do jednego wagonu razem z materiałami i przedmiotami klasy 1a (lm. 101), 1b (lm. 131) lub 1c (lm. 171) w sztukach przesyłek zaopatrzonych w jedną lub dwie nalepki według wzoru 1.

231

Dla przesyłek, których nie wolno załadować razem do jednego wagonu, muszą być sporządzane oddzielne listy przewozowe [CIM art. 6 § 9 d)].

F. Próżne opakowania.

232

(1) Naczynia wymienione w punkcie 14 muszą być zamknięte w taki sam sposób jak w stanie napełnionym.

(2) Określenie w liście przewozowym musi brzmieć: "Próżne nie oczyszczone naczynia, 2. pkt 14. RID". Tekst ten należy podkreślić kolorem czerwonym.

G. Inne przepisy.

233

(1) Jeżeli lm. 201 do 232 i Dodatki X i XI nie zawierają przepisów, którym muszą odpowiadać naczynia przeznaczone do przewozu gazów sprężonych, skroplonych lub rozpuszczonych pod ciśnieniem, mają zastosowanie przepisy kraju pochodzenia, niezależnie od tego, czy naczynia należą do wagonu, czy nie.

(2) Do naczyń ze sprężonymi, skroplonymi lub rozpuszczonymi pod ciśnieniem gazami stosuje się następujące postanowienia przejściowe:

a) naczynia będące już w użytkowaniu, z zastrzeżeniem podanych niżej wyjątków, są dopuszczone do międzynarodowej komunikacji na taki okres, jaki przewidują przepisy umawiającego się państwa, w którym dokonano prób zgodnie z lm. 216, pod warunkiem przestrzegania terminów okresowych badań określonych pod lm. 216 (3) i 217,

b) odnośnie do naczyń, które zostały zbudowane zgodnie z warunkami ustalonymi wcześniej [dopuszczalne obciążenie ²/₃ granicy elastyczności zamiast ³/₄], nie wolno podwyższać ciśnienia próbnego ani ciśnienia napełniania [porównaj lm. 211 (1)],

c) odnośnie do postanowień przejściowych dla kontenerów-cystern patrz Dodatek X,

d) odnośnie do postanowień przejściowych dla wagonów-zbiorników patrz Dodatek X.

Załącznik Nr  2

do Decyzji Komisji Rzeczoznawców RID (XIX sesja)

Dodatek II

A. Przepisy dotyczące jakości naczyń ze stopów aluminium do niektórych gazów klasy 2.

I.

 Jakość materiału.

1200

(1) Materiały na naczynia ze stopów aluminium, dopuszczone do gazów wymienionych pod lm. 203 (2) b), powinny spełniać następujące wymagania:

Wytrzymałość na rozciąganie Rm w kg/mm2	A	B	C	D
	5-19	20-38	20-38	35-50
Granica plastyczności Re w kg/mm2 (wydłużenie trwałe λ = 0,2%)	1-17	6-32	14-34	21-42
Wydłużenie przy rozerwaniu (1 = 5d) w %	12-40	12-30	12-30	11-16
Próba na zginanie (średnica	n = 5	n = 6	n = 6	n = 7
walca zginającego)	(RmŁ 10)	(RmŁ 33)	(RmŁ 33)	(RmŁ 40)
d = nxe,	n = 6	n = 7	n = 7	n = 8
e = grubość próbki	(Rm> 10)	(Rm> 33)	(Rm> 33)	(Rm> 40)
Numer serii American Association*)	1000	5000	6000	2000

*) Patrz "Aluminium Standards and Data", wydanie 5, styczeń 1976 r., opublikowane przez "Aluminium Association", 750, 3 Avenue, Nowy Jork.

Rzeczywiste własności zależą od składu danego stopu i również od ostatecznej obróbki naczynia; niezależnie od jakości stopu grubość ścianki oblicza się według następującego wzoru:

P x D

--------

e = 200 x Re + P

--------

1,30

przy czym e = najmniejsza grubość ścianki naczynia w mm

P = ciśnienie próbne w kg/cm²

D = nominalny zewnętrzny przekrój naczynia w mm

Re = gwarantowana minimalna 0,2% granica plastyczności w kg/mm²

Podana we wzorze gwarantowana minimalna granica plastyczności (Re) nie może być wyższa niż 0,85 gwarantowanej minimalnej wytrzymałości na rozciąganie, niezależnie od rodzaju stopu.

Uwaga: 1. Powyższe właściwości opierają się na dotychczasowych doświadczeniach przy zastosowaniu do budowy zbiorników następujących materiałów:

kolumna A: aluminium niestopowe o czystości 99,5%;

kolumna B: stopy aluminium z magnezem;

kolumna C: stopy aluminium z krzemem i magnezem, np. ISO/R 209-A1-Si-Mg (American Association 6351);

kolumna D: stopy aluminium z miedzią i magnezem.

2. Wydłużenie przy zerwaniu (1 = 5d) należy mierzyć na próbkach o przekroju kołowym, przy czym długość pomiarowa 1 między nacięciami jest równa 5-krotnej średnicy "d" próbki. W razie użycia próbek o przekroju prostokątnym odległość pomiarową 1 oblicza się według wzoru 1 = 5,65 ÖFo, gdzie Fo równa się pierwotnemu przekrojowi próbki.

3. a) Próbę na zginanie (patrz rysunek) przeprowadza się na próbkach stanowiących wycięte z cylindra pierścienie o szerokości 3e, jednak nie mniej niż 25 mm, podzielone następnie na dwie równe części. Próbki mogą być obrabiane tylko na krawędziach.

b) Próbę na zginanie przeprowadza się za pomocą walca o średnicy (d) i dwóch okrągłych podpór, które dzieli odległość (d + 3e). Podczas próby płaszczyzny wewnętrzne powinny być oddalone od siebie, nie więcej niż wynosi średnica walca.

c) Próbka nie może rozerwać się przy zginaniu wokół walca, zanim płaszczyzny wewnętrzne nie będą przylegały do walca.

d) Stosunek (n) między średnicą walca naciskającego a grubością próbki musi odpowiadać wartościom podanym w tabeli.

grafika

Schemat próby na zginanie

(2) Wartość minimalna wydłużenia jest dopuszczalna z zastrzeżeniem, że w czasie dodatkowego badania, dopuszczonego przez kompetentne władze kraju wyprodukowania, zostanie stwierdzone, że naczynia zapewniają jednakowe bezpieczeństwo podczas przewozu, jak naczynia wykonane zgodnie z wartościami podanymi w tabeli zawartej w ust. (1).

(3) Minimalna grubość ścianki naczynia w najsłabszym miejscu powinna wynosić:

przy średnicy naczynia poniżej 50 mm - najmniej 1,5 mm,

przy średnicy naczynia od 50 do 150 mm - najmniej 2 mm,

przy średnicy naczynia powyżej 150 mm - najmniej 3 mm.

(4) Dna naczyń powinny mieć kształt półkolisty, eliptyczny lub koszykowy; muszą one zapewniać takie same bezpieczeństwo jak korpus naczynia.

II.

 Uzupełniające badanie urzędowe stopów aluminium.

1201

(1) Poza badaniami przewidzianymi pod lm. 215, 216 i 217 musi być jeszcze przeprowadzona kontrola podatności wewnętrznej ścianki naczynia na korozję międzykrystaliczną, jeśli zastosowany jest stop aluminium zawierający miedź lub stop aluminium zawierający magnez albo mangan, przy czym zawartość magnezu powinna wynosić więcej niż 3,5%, a manganu - mniej niż 0,5%.

(2) Badanie stopu aluminiowo-miedziowego powinno być przeprowadzane przez producenta przy zatwierdzaniu nowego stopu przez kompetentne władze, a następnie jako badanie każdego odlewu podczas produkcji.

(3) Badanie stopu aluminiowo-magnezowego powinno być przeprowadzane przez producenta przy zatwierdzaniu nowego stopu i procesu produkcji przez kompetentne władze. W razie zmiany składu stopu lub procesu produkcji badanie należy powtórzyć.

(4) a) Przygotowanie stopów aluminiowo-miedziowych. Przed badaniem podatności stopu aluminiowo-miedziowego na korozję próbkę należy oczyścić z tłuszczu w odpowiednim roztworze i następnie osuszyć.

b) Przygotowanie stopów aluminiowo-magnezowych. Przed badaniem podatności stopu aluminiowo-magnezowego na korozję próbkę należy ogrzewać w temperaturze 100°C przez 7 dni, a następnie oczyścić z tłuszczu w odpowiednim roztworze i osuszyć.

c) Wykonanie.

Wewnętrzną stronę próbki 1.000 mm² (33,3 x 30 mm) materiału zawierającego miedź poddaje się działaniu 1.000 ml wodnego roztworu zawierającego 3% NaCl i 0,5% HCl przez 24 godziny w temperaturze pokojowej.

d) Badanie.

Po wypłukaniu i osuszeniu próbki bada się jej kawałek o długości 20 mm, szczególnie po polerowaniu elektrolitycznym, mikroskopijnie przy powiększeniu 100- do 500-krotnym.

Głębokość trawienia powinna sięgać najwyżej drugiej warstwy ziarnistej płaszczyzny badanej na korozję; jeżeli pierwsza warstwa ziarnista zostanie wystawiona w całości, to druga warstwa powinna być w zasadzie wytrawiona tylko częściowo.

Przy profilach badanie przeprowadza się pod kątem prostym w stosunku do górnej płaszczyzny.

Jeżeli po polerowaniu elektrolitycznym okaże się potrzebne wytrawienie obrysowe, to musi ono być wykonane metodą zaakceptowaną przez kompetentne władze.

III.

 Zabezpieczenie powierzchni wewnętrznej.

1202

Powierzchnia wewnętrzna naczyń ze stopów aluminium musi być pokryta środkiem zabezpieczającym przed korozją, jeśli kompetentne organy badawcze uznają to za konieczne. 1203-1249

B. Przepisy dotyczące materiałów i budowy naczyń, zbiorników wagonów, zbiorników i zbiorników kontenerów-cystern do silnie schłodzonych gazów skroplonych klasy 2.

1250

(1) Naczynia i zbiorniki muszą być zbudowane ze stali, aluminium, stopów aluminium, miedzi lub stopów miedzi, np. z mosiądzu. Jednakże miedź lub stopy miedzi są dozwolone, tylko jeśli chodzi o gazy, które nie zawierają acetylenu; dla etylenu jest dozwolona zawartość acetylenu najwyżej 0,005%.

(2) Do naczyń, zbiorników i ich osprzętu wolno zastosować tylko te materiały, które nadają się do występujących najniższych temperatur roboczych.

1251

Do budowy naczyń i zbiorników stosuje się następujące materiały:

a) stal, która jest odporna na złamanie w najniższej temperaturze roboczej (patrz lm. 1265).

Stosuje się:

1. niestopową stal drobnoziarnistą do temperatury -60°C;

2. stopową stal niklową (z zawartością niklu od 0,5% do 9%) do temperatury -196°C, w zależności od zawartości niklu;

3. austenityczną stal chromowo-niklową do temperatury -270°C;

b) aluminium z zawartością najmniej 99,5% Al lub stopy aluminium (patrz lm. 1266),

c) miedź beztlenową o czystości najmniej 99,9% i stopy miedzi z zawartością miedzi więcej niż 56% (patrz lm. 1267).

1252

(1) Naczynia i zbiorniki mogą być tylko bez szwu (ciągnione) lub spawane.

(2) Naczynia według lm. 207 ze stali austenitycznej, miedzi lub stopów miedzi mogą być lutowane na twardo.

1253

Części wyposażenia naczyń i zbiorników mogą być połączone przez ześrubowanie lub następująco:

a) przy naczyniach i zbiornikach ze stali, aluminium lub stopów aluminium - przez spawanie;

b) przy naczyniach i zbiornikach ze stali austenitycznej, miedzi lub stopów miedzi - przez spawanie lub lutowanie na twardo.

1254

Naczynia i zbiorniki muszą być tak zbudowane i umocowane na podwoziu lub ramie kontenera, aby całkowicie uniemożliwiały wystąpienie takiego ochłodzenia, które mogłoby powodować kruchość jakiejkolwiek części nośnej. Części służące do umocowania muszą być tak wykonane, aby w temperaturze, jaką te części mogą osiągnąć przy najniższej dopuszczalnej dla gazu lub zbiornika temperaturze roboczej, wykazywały jeszcze wystarczające właściwości mechaniczne.

1255-1264

1. Materiały oraz naczynia i zbiorniki.

a) Naczynia i zbiorniki ze stali.

1265

Użyte do budowy naczyń i zbiorników materiały i złącza spawane muszą odpowiadać, przy ich najniższej temperaturze roboczej, przynajmniej następującym warunkom dla udarności z nacięciem.

Przy tym mogą być przeprowadzane próby albo na sztabkach z nacięciem U albo z nacięciem V.

Materiał	Udarność z nacięciem1),2) blach i połączeń spawanych przy najniższej temperaturze roboczej
	kgm/cm2 3)	kgm/cm2 4)
stal niestopowa, uspokojona	3,5	2,8
stal stopowa ferrytowa Ni < 5%	3,5	2,2
stal stopowa ferrytowa 5% Ł Ni Ł 9%	4,5	3,5
austenityczną stal Cr - Ni	4,0	3,2

¹⁾ Wartości udarności z nacięciem, które zostały ustalone na różnych sztabkach próbnych, nie są ze sobą porównywalne.

²⁾ Patrz lm. 1275 do 1277.

³⁾ Wartości odnoszą się do sztabek próbnych z nacięciem U według poniższego szkicu.

⁴⁾ Wartości odnoszą się do sztabek próbnych z nacięciem V według ISO R148.

grafika

Przy stali austenitycznej badaniu na udarność z nacięciem poddaje się tylko złącza spawane.

Przy temperaturach roboczych poniżej -196°C badanie na udarność przeprowadza się nie w najniższej temperaturze, lecz w temperaturze -196°C.

b) Naczynia i zbiorniki z aluminium i jego stopów.

1266

Złącza spawane naczyń i zbiorników muszą odpowiadać w temperaturze pokojowej następującym warunkom co do wielkości współczynnika zginania:

Grubość blachy e w mm	Współczynnik zginania k1) dla szwu spawalniczego
	grań ściskana	grań rozciągana
Ł 12	ł 15	ł 12
> 12 do 20	ł 12	ł 10
> 20	ł 9	ł 8

______

¹⁾ Patrz lm. 1285.

c) Naczynia i zbiorniki z miedzi lub jej stopów.

1267

Badania dla wykazania wystarczającej udarności z nacięciem nie są wymagane.

1268-1274

2. Sposoby badań

a) Ustalenie udarności z nacięciem.

grafika

- to znaczy w sumie 6 sztabek próbnych.

Sztabki próbne obrabia się w ten sposób, aby miały możliwie największą grubość.

10 < e Ł 20

1275

Podane pod lm. 1265 wartości udarności z nacięciem odnoszą się do sztabek próbnych o wymiarach 10 x 10 mm z nacięciem U lub do sztabek próbnych o wymiarach 10 x 10 mm z nacięciem V.

Uwaga: 1. Odnośnie do kształtu próbek porównać odsyłacze 3 i 4 pod lm. 1265 (tabela).

2. Przy blachach o grubości poniżej 10 mm, lecz najmniej 5 mm, stosuje się sztabki próbne o przekroju poprzecznym 10 mm x e mm, gdzie e = grubość blachy. Przy tych badaniach udarności z nacięciem wynikają na ogół wyższe wartości niż przy sztabkach normalnych.

3. Przy blachach o grubości poniżej 5 mm oraz ich złączach spawanych nie przeprowadza się badań udarności z nacięciem.

1276

(1) Dla zbadania blachy określa się udarność z nacięciem na 3 sztabkach próbnych. Próbki pobiera się w poprzek kierunku walcowania, jeśli chodzi o sztabki próbne z nacięciem U, oraz w kierunku walcowania, jeśli chodzi o sztabki próbne z nacięciem V.

(2) Dla zbadania szwów spawalniczych pobiera się sztabki próbne, jak następuje:

e Ł 10

3 sztabki próbne w środku szwu spawalniczego,

3 sztabki próbne w pozostającej pod wpływem ciepła strefie spawania.

(nacięcie znajduje się zupełnie poza stopioną strefą, lecz możliwie jak najbliżej tej strefy).

grafika

3 sztabki próbne w środku szwu spawalniczego,

3 sztabki próbne w strefie pozostającej pod wpływem ciepła

grafika

- to znaczy w sumie 6 sztabek próbnych.

e > 20

Dwa zestawy 3 sztabek próbnych (1 zestaw: górna strona blachy, 1 zestaw: dolna strona blachy) pobiera się w niżej podanych miejscach:

grafika

- to znaczy w sumie 12 sztabek próbnych.

1277

(1) Przy blachach średnia wartość z 3 próbek musi mieścić się w granicach wartości minimalnych podanych pod lm. 1265, przy czym żadna z poszczególnych wartości nie może być niższa o więcej niż 30% od podanej wartości minimalnej.

(2) Przy spawach średnie wartości z 3 próbek pobranych z różnych miejsc, środek szwu spawalniczego i strefa przejściowa muszą odpowiadać podanym wartościom minimalnym. Żadna z poszczególnych wartości nie może być niższa o więcej niż 30% od podanej wartości minimalnej.

1278-1284

b) Określenie współczynnika zginania.

1285

(1) Podany pod lm. 1266 współczynnik zginania k jest określony następująco:

e

k = 50 ---

r

gdzie: e = grubość blachy w mm,

r = średni promień krzywizny w mm badanej próbki w chwili występowania pierwszego pęknięcia w strefie rozciąganej.

(2) Współczynnik zginania k wyznacza się dla szwu spawalniczego. Szerokość próbki wynosi 3e.

(3) Jeśli chodzi o szew spawalniczy przeprowadza się cztery badania, a mianowicie dwa badania z granią w strefie ściskania (rys. 1) i dwa badania z granią w strefie rozciągania (rys. 2), przy czym wszystkie poszczególne wartości muszą odpowiadać podanym pod lm. 1266 najmniejszym wartościom.

grafika

1286-1290

C. Przepisy dotyczące badania pojemników ciśnieniowych i nabojów gazowych wymienionych w punktach 10 i 11 klasy 2.

1. Próby ciśnieniowe i rozrywania na modelu.

1291

Na co najmniej 5 próżnych naczyniach każdego typu należy przeprowadzić ciśnieniowe próby wodne:

a) do osiągnięcia ciśnienia próbnego, przy czym nie powinny występować ani nieszczelności, ani widoczne trwałe odkształcenia;

b) do wystąpienia nieszczelności lub pęknięć, przy czym najpierw muszą wybrzuszyć się ewentualnie zastosowane dna wklęsłe, a naczynie może być nieszczelne lub pękać dopiero przy ciśnieniu 1,2 raza większym od ciśnienia próbnego.

2. Próby szczelności dotyczące wszystkich naczyń

1292

(1) Przy próbie w gorącej kąpieli wodnej, dotyczącej pojemników ciśnieniowych wymienionych w pkt 10 i nabojów gazowych wymienionych w pkt 11, temperatura kąpieli i czas trwania próby powinny być tak dobrane, aby ciśnienie wewnętrzne każdego naczynia wynosiło co najmniej 90% ciśnienia, które będzie miało naczynie w temperaturze 55°C.

Jeżeli jednak zawartość jest wrażliwa na ciepło albo naczynia są wykonane z tworzywa sztucznego, które w tej temperaturze mięknie, to badanie przeprowadza się w kąpieli wodnej o temperaturze od 20 do 30°C; poza tym jeden pojemnik ciśnieniowy na 2.000 bada się w przewidzianej w poprzednim zdaniu temperaturze.

(2) W czasie prób nie powinny wystąpić ani nieszczelności, ani trwałe odkształcenia. Wymaganie dotyczące trwałego odkształcenia nie dotyczy naczyń z tworzyw sztucznych, które miękną.

Załącznik Nr  3

do Decyzji Komisji Rzeczoznawców RID (XIX sesja)

Dodatek X

Przepisy dotyczące budowy, badania i eksploatacji kontenerów-cystern

------------------------------------------------------------

2.

Przepisy specjalne dla klasy 2: gazy sprężone, skroplone lub rozpuszczone pod ciśnieniem

2.1.

Zastosowanie

Z wyjątkiem niżej wymienionych gazów, gazy klasy 2 mogą być przewożone w kontenerach-cysternach: fluor, czterofluorek krzemu [punkt 1 at)]; tlenek azotu [punkt 1 ct)], mieszaniny wodoru z najwyżej 10% objętości selenowodoru, fosforowodoru, krzemowodoru, germanowodoru lub zawierających najwyżej 15% objętości arsenowodoru; mieszaniny azotu, gazów szlachetnych (zawierających najwyżej 10% objętości ksenonu) z najwyżej 10% objętości selenowodoru, fosforowodoru, krzemowodoru, germanowodoru lub zawierających najwyżej 15% objętości arsenowodoru [punkt 2bt)]; mieszaniny wodoru z najwyżej 10% objętości boroetanu; mieszaniny azotu lub gazów szlachetnych (zawierających najwyżej 10% objętości ksenonu) z najwyżej 10% objętości boroetanu [punkt 2 ct)]; trójchlorek boru, trójfluorek chloru, chlorek nitrozylu, fluorek sulfurylu i sześciofluorek wolframu [punkt 3 at)]; metylokrzemian [punkt 3 b)]; arsenowodór, dwuchlorokrzemian dwumetylokrzemian, selenowodór i trójmetylokrzemian) [punkt 3 bt)]; tlenek etylenu, cyjanochlor i dwucyjan [punkt 3 ct)]; mieszaniny metylokrzemianów [punkt 4 bt)]; tlenek etylenu z najwyżej 50% wagowymi mrówczanu metylu [punkt 4 ct)]; krzemowodór [punkt 5 b)]; materiały punktów 5 bt) i ct); acetylen rozpuszczony [punkt 9 c)], jak również gazy wymienione w punktach 12 i 13.

2.2.

Budowa

2.2.1.

Zbiorniki do materiałów wymienionych w punktach 1 do 6 i 9 nie mogą być wykonane z aluminium lub stopów aluminium.

2.2.2.

Zbiorniki do gazów wymienionych w pkt 7 i 8 muszą być wykonane z materiałów odpowiadających przepisom lm. 1250 do 1285.

2.3.

Wyposażenie

2.3.1.

Oprócz urządzeń przewidzianych w ust. 1.3.2. rury wylotowe zbiorników muszą mieć zamknięcie ślepym kołnierzem lub innym równie skutecznym urządzeniem.

2.3.2.

Zbiorniki do gazów skroplonych mogą mieć, oprócz otworów do napełniania i opróżniania, jak również do regulatora ciśnienia gazu, otwory do umieszczania wskaźników poziomu cieczy, termometrów i manometrów.

2.3.3.

Zawory bezpieczeństwa muszą odpowiadać postanowieniom niżej podanych ustępów 2.3.3.1 do 2.3.3.3.

2.3.3.1.

Zbiorniki do gazów wymienionych w pkt 1 do 6 i 9 mogą mieć najwyżej dwa zawory bezpieczeństwa. Zawory te muszą otwierać się samoczynnie przy ciśnieniu wynoszącym 0,9 do 1,0 ciśnienia próbnego zbiornika. Ponadto muszą one być tak zbudowane, aby ciśnienie wewnętrzne w zbiorniku pod działaniem ognia nie przekraczało ciśnienia próbnego. Muszą one być tak wykonane, aby wytrzymywały obciążenia dynamiczne, łącznie z uderzeniami płynu. Zabronione jest stosowanie zaworów z obciążeniem ciężarkowym.

Zbiorniki do gazów wymienionych w pkt 1 do 9, które są niebezpieczne dla dróg oddechowych lub mogą powodować zatrucie ¹⁰⁾, nie mogą mieć zaworów bezpieczeństwa, z wyjątkiem wypadku gdy między wnętrzem zbiornika a zaworem bezpieczeństwa umieszczono szybę rozpryskową. W tym wypadku rozmieszczenie szyby rozpryskowej i zaworu bezpieczeństwa musi odpowiadać wymaganiom właściwych władz.

______

¹⁰⁾ Gazy niebezpieczne dla dróg oddechowych lub mogące powodować zatrucie są oznaczone w spisie materiałów literą "t".

2.3.3.2.

Zbiorniki do gazów wymienionych w pkt 7 a) i 8 a), które podczas przewozu nie są stale połączone z atmosferą, jak również zbiorniki do gazów wymienionych w pkt 7 b) i 8 b) muszą być zaopatrzone w dwa niezależne od siebie zawory bezpieczeństwa, przy czym każdy z nich musi być tak dobrany, aby mógł odprowadzić znajdujący się w zbiorniku gaz i aby ciśnienie nie przekraczało ciśnienia roboczego podanego na zbiorniku o więcej niż 10%. Zbiorniki kontenerów mogą być zaopatrzone dodatkowo w płytkę bezpieczeństwa, którą należy umieszczać między wnętrzem zbiornika a zaworami bezpieczeństwa. W tym wypadku rozmieszczenie szyby rozpryskowej i zaworu bezpieczeństwa musi odpowiadać wymaganiom właściwych władz.

2.3.3.3.

Zawory bezpieczeństwa muszą otwierać się przy ciśnieniu roboczym podanym na zbiorniku do gazów wymienionych w pkt 7 i 8. Muszą one być tak skonstruowane, aby mogły prawidłowo pracować również w najniższej temperaturze roboczej. Niezawodne działanie zaworów bezpieczeństwa w takiej temperaturze należy stwierdzić i wykazać przez sprawdzenie każdego zaworu lub zbadanie jego wzorca.

2.3.4.

Z wyjątkiem otworów dla zaworów bezpieczeństwa, wszystkie otwory zbiornika przeznaczone do odprowadzania gazu lub cieczy, mające średnicę większą niż 1,5 mm, muszą być zaopatrzone w wewnętrzne samoczynne urządzenie zamykające lub inne, równie skuteczne urządzenie.

2.3.5.

Izolacja cieplna

2.3.5.1.

Jeżeli zbiorniki do gazów skroplonych wymienionych w pkt 3 i 4 mają izolację cieplną, to musi ona, z zastrzeżeniem przepisów specjalnych ustępu 2.3.5.2., stanowić:

- albo osłonę przeciwsłoneczną, która przykrywa co najmniej trzecią część, lecz najwyżej połowę zewnętrznej powierzchni zbiornika, i jest oddzielona od niego warstwą powietrza około 4 cm,

- albo pełne okrycie z materiału izolacyjnego o dostatecznej grubości.

Urządzenie ochronne izolacji cieplnej musi być tak skonstruowane, aby nie przeszkadzało w łatwej kontroli urządzeń do napełniania i opróżniania.

2.3.5.2.

Zbiorniki do butadienu-1.3 [pkt 3 c)], chlorotrójfluoroetylenu, bromku winylu i eteru winylometylowego [pkt 3 ct)] muszą mieć ochronę przed promieniami słonecznymi, zgodnie z postanowieniami ust. 2.3.5.1.

2.3.5.3.

Zbiorniki do gazów wymienionych w pkt 7 i 8 należy zaopatrzyć w urządzenie ochronne izolacji cieplnej, która musi być zabezpieczona przed uderzeniami całkowitą metalową osłoną. Jeżeli w przestrzeni pomiędzy zbiornikiem a osłoną metalową znajduje się próżnia (izolacja próżniowa), wytrzymałość osłony powinna być tak obliczona, aby wytrzymała bez odkształceń ciśnienie zewnętrzne wynoszące co najmniej 1 kg/cm² (nadciśnienie). Jeżeli osłona jest gazoszczelna, odpowiednie urządzenie musi zapewniać, że w razie nieszczelności zbiornika lub części jego oprzyrządowania w warstwie izolacyjnej nie wytworzy się niebezpieczne ciśnienie. Urządzenie to musi zapobiegać przenikaniu wilgoci do izolacji.

2.3.5.4.

Ani konstrukcja izolacji cieplnej ani elementy urządzeń mocujących zbiorniki dla tlenu [punkt 7 a)], powietrza i mieszanin tlenu i azotu [punkt 8 a)] nie mogą zawierać materiałów zapalnych.

2.3.6.

Zbiorniki baterii zbiorników muszą odpowiadać następującym warunkom:

2.3.6.1.

Jeżeli zbiornik baterii zbiorników ma zawór bezpieczeństwa i między poszczególnymi zbiornikami znajdują się urządzenia zamykające, to każdy zbiornik musi być w taki zawór zaopatrzony.

2.3.6.2.

Urządzenie do napełniania i opróżniania może być podłączone do jednej rury zbiorczej łączącej wszystkie zbiorniki.

2.3.6.3.

Każdy zbiornik baterii zbiorników dla gazów sprężonych wymienionych w pkt 1 i 2, które są niebezpieczne dla dróg oddechowych lub mogą powodować zatrucie ¹¹⁾, musi dać się oddzielnie zamykać zaworem.

______

¹¹⁾ Patrz odsyłacz 10.

2.3.6.4.

Zbiorniki baterii zbiorników do gazów wymienionych w pkt 3 do 6, które są niebezpieczne dla dróg oddechowych lub mogą powodować zatrucie ¹²⁾, muszą być tak skonstruowane, aby mogły być napełniane oddzielnie i aby były oddzielone zaworami dającymi się plombować.

______

¹²⁾ Patrz odsyłacz 10.

2.4.

Dopuszczenie prototypu

Nie ma specjalnych przepisów.

2.5.

Badanie

2.5.1.

Materiały na zbiorniki do gazów wymienionych w pkt 7 i 8 muszą być zbadane w sposób podany pod lm. 1275 do 1285.

2.5.2.

Należy poddać próbnemu ciśnieniu:

2.5.2.1.

Zbiorniki dla gazów wymienionych w pkt 1 i 2 według lm. 219 (1) i (3);

2.5.2.2.

Zbiorniki do gazów wymienionych w pkt 3 i 4 według lm. 220 (2), gdy średnica zbiornika wynosi najwyżej 1,5 m oraz według ust. 2.5.2.2. b) Dodatku XI, gdy średnica zbiornika wynosi więcej niż 1,5 m.

2.5.2.3.

Zbiorniki do gazów wymienionych w pkt 5 i 6 według lm. 220 (3) i (4) lub według ust. 2.5.2.3. b) Dodatku XI, jeżeli stanowią baterię zbiorników, nie mogą być od siebie rozłączone i powinny być zaopatrzone w warstwę izolacji cieplnej.

2.5.2.4.

Zbiorniki do amoniaku rozpuszczonego pod ciśnieniem [punkt 9 at)] według ust. 2.5.2.4. Dodatku XI.

2.5.2.5.

Zbiorniki do gazów wymienionych w pkt 7 i 8, zaopatrzone w zawory bezpieczeństwa, należy badać ciśnieniem 1,5 raza większym od ciśnienia roboczego podanego na zbiorniku, najmniej jednak 3 kg/cm² (nadciśnienie); zbiorniki z izolacją próżniową należy badać ciśnieniem 1,5 raza większym od powiększonego o 1 kg/cm² ciśnienia roboczego. Zbiorniki do gazów wymienionych w pkt 7 a) i 8 a), bez zaworów bezpieczeństwa, należy badać ciśnieniem 2 kg/cm² (nadciśnienie) przy pierwszym badaniu oraz ciśnieniem 1 kg/cm² (nadciśnienie) przy następnych badaniach.

2.5.3.

Pierwsze badanie na ciśnienie wody należy przeprowadzać przed założeniem izolacji cieplnej.

2.5.4.

Pojemność każdego zbiornika do gazów wymienionych w pkt 3, 4 i 9 musi być ustalona pod nadzorem urzędowo uznanego rzeczoznawcy, przez ważenie lub zmierzenie objętości wody wypełniającej zbiornik. Błąd w pomiarze pojemności nie może przekraczać 1%. Nie zezwala się na ustalenie pojemności zbiornika na podstawie jego wymiarów. Najwyższy dopuszczalny ciężar napełnienia według lm. 220 (4) i ust. 2.5.2.3. ustala urzędowo uznany rzeczoznawca.

2.5.5.

Wszystkie spoiny zbiornika należy badać za pomocą prześwietlania lub ultradźwiękami.

2.5.6.

W odstępstwie od przepisów dotyczących badań według ust. 1.5 terminy badań okresowych wynoszą:

2.5.6.1.

- 2 i pół roku dla zbiorników do trójfluorku boru [pkt 1 at)], gazu miejskiego [pkt 2 bt], bromowodoru, chloru, tlenochlorku węgla, dwutlenku siarki, dwutlenku azotu [pkt 3 at)], siarkowodoru [pkt 3 bt] i chlorowodoru [pkt 5 at)];

2.5.6.2.

- 6 lat dla zbiorników do gazów wymienionych w pkt 7 a) i 8 a), bez zaworów bezpieczeństwa;

2.5.6.3.

- 8 lat po oddaniu do eksploatacji i następnie co 12 lat w wypadku zbiorników do gazów wymienionych w pkt 7 a) i 8 a), z zaworami bezpieczeństwa, jak również zbiorników do gazów wymienionych w pkt 7 b) i 8 b). Między dwoma kolejnymi badaniami można żądać od urzędowo uznanego rzeczoznawcy przeprowadzenia badania szczelności.

2.5.7.

Jeśli chodzi o zbiorniki z izolacją próżniową przeznaczone do przewozu gazów wymienionych w pkt 7 i 8, okresowe badanie na ciśnienie wody może być zastąpione badaniem szczelności za pomocą gazu, do którego zbiornik jest przeznaczony, lub innego gazu obojętnego.

2.5.8.

Jeżeli w zbiornikach do gazów wymienionych w pkt 7 i 8 wycina się otwory w celu sprawdzenia stanu wnętrza, to sposób późniejszego spawania przy ponownym przywracaniu sprawności zbiornika musi być zatwierdzony przez urzędowo uznanego rzeczoznawcę i gwarantować całość zbiornika.

2.6.

Znakowanie

2.6.1.

Poniższe dane muszą być dodatkowo wytłoczone lub w inny podobny sposób zamieszczone na tabliczce przewidzianej w ust. 1.6.1. lub bezpośrednio na wzmocnionej części zbiornika, jeżeli przez to nie zostanie naruszona jego wytrzymałość:

2.6.1.1.

na zbiornikach do jednego określonego materiału:

- nazwę gazu w pełnym brzmieniu.

Oznakowanie to należy uzupełnić przez podanie najwyższego dopuszczalnego ciśnienia napełniania w wypadku zbiorników do gazów sprężonych (pkt 1 i 2) oraz najwyższego dopuszczalnego ciężaru napełniania w kg w wypadku zbiorników do gazów skroplonych (pkt 3 do 8) i amoniaku rozpuszczonego pod ciśnieniem (pkt 9).

2.6.1.2.

na zbiornikach do zmiennego użytku:

- w pełnym brzmieniu nazwę gazu, dla którego dopuszczony jest zbiornik.

Oznakowanie to należy uzupełnić przez podanie najwyższego dopuszczalnego ciężaru ładowania w kg dla każdego gazu.

2.6.1.3.

na zbiornikach do gazów wymienionych w pkt 7 a) i 8 a), zaopatrzonych w zawory bezpieczeństwa, jak również na zbiornikach do gazów wymienionych w pkt 7 b) i 8 b):

- ciśnienie robocze.

2.6.1.4.

na zbiornikach z izolacją cieplną oznaczenie "izolacja termiczna" w języku urzędowym kraju nadania i ponadto w językach francuskim, niemieckim, włoskim lub angielskim, jeśli międzynarodowe taryfy lub porozumienia między kolejami nie stanowią inaczej.

2.6.2.

na tabliczce umieszczonej na ramie baterii zbiorników, w pobliżu miejsca napełniania, muszą być podane:

- wysokość ciśnienia próbnego,

- wysokość ciśnienia roboczego zbiorników do gazów sprężonych,

- liczba zbiorników,

- łączna pojemność zbiorników w litrach,

- nazwa gazu w pełnym brzmieniu,

- jak również dla gazów skroplonych:

- najwyższe dopuszczalne napełnienie zbiornika w kg.

2.7.

Eksploatacja

2.7.1.

W zbiornikach przeznaczonych do zmiennego przewozu wielu skroplonych gazów (pkt 3-8) wolno przewozić tylko jeden gaz z wymienionych w tej samej grupie. Grupami tymi są:

Grupa 1: węglowodory chlorowcowe wymienione w pkt 3 a) i 4 a);

Grupa 2: węglowodory wymienione w pkt 3 b) i 4 b);

Grupa 3: amoniak [pkt 3 at)] etyloamina, eter metylowy, dwumetyloamina, metyloamina i trójmetyloamina [pkt 3 bt)] i chlorek winylu [pkt 3 c)];

Grupa 4: bromek metylu [pkt 3 at)], chlorek etylu i chlorek metylu [pkt 3 bt)];

Grupa 5: mieszaniny tlenku etylenu i dwutlenku węgla, tlenku etylenu z azotem [pkt 4 ct)];

Grupa 6: gazy wymienione w pkt 7 a) i mieszaniny gazów wymienione w pkt 8 a);

Grupa 7: etan, etylen i metan [pkt 7 b)] i mieszaniny etanu i metanu, również z dodatkiem propanu i butanu [pkt 8 b)].

2.7.2.

Zbiorniki, które były napełnione jednym z materiałów grupy 1 lub 2, muszą być, przed napełnieniem innym materiałem należącym do tej samej grupy, opróżnione z gazu skroplonego. Zbiorniki, które były napełnione jednym z materiałów grupy 3 do 7, muszą być, przed napełnieniem innym materiałem należącym do tej samej grupy, całkowicie opróżnione z gazu skroplonego, a następnie odprężone.

2.7.3.

Zmienne użycie zbiorników do przewozu różnych gazów skroplonych należących do tej samej grupy jest dozwolone, jeśli będą spełnione wszystkie warunki przewidziane dla gazów przewożonych w tym samym zbiorniku. Na zmienne użycie zbiorników zezwala urzędowo uznany rzeczoznawca.

2.7.4.

Jeżeli urzędowo uznany rzeczoznawca wyrazi na to zgodę, zbiorniki mogą być stosowane do gazów należących do różnych grup.

2.7.5.

Przy nadaniu do przewozu zbiorników napełnionych lub próżnych nie oczyszczonych mogą być uwidocznione, zgodnie z ust. 1.6.2., tylko dane dotyczące gazu wypełniającego zbiornik lub - jeżeli zbiornik jest próżny - gazu, którym zbiornik był ostatnio napełniony; wszystkie dane dotyczące innych gazów muszą być zakryte.

2.7.6.

Zbiorniki stanowiące elementy baterii zbiorników mogą zawierać tylko jeden i ten sam gaz. Zbiorniki baterii zbiorników do gazów skroplonych niebezpiecznych dla dróg oddechowych lub mogących wywołać zatrucie ¹³⁾, muszą być napełnione osobno i oddzielone plombowanym zaworem.

______

¹³⁾ Patrz odsyłacz 10.

2.7.7.

Najwyższe dopuszczalne napełnienie w kg na litr, zgodnie z lm. 220 (2), (3) i (4) oraz ust. 2.5.2.2.., 2.5.2.3. i 2.5.2.4., musi być przestrzegane.

2.7.8.

Stopień napełnienia zbiorników z zaworami bezpieczeństwa, przeznaczonych do gazów wymienionych w pkt 7 i 8, musi być tak ustalony, aby przy ogrzaniu zawartości do temperatury, przy której ciśnienie pary dorównuje ciśnieniu powodującemu otwarcie zaworów, objętość cieczy przy tej temperaturze nie przekraczała 95% pojemności zbiornika przy gazach palnych oraz 98% przy innych gazach.

2.7.9.

Stosowanie tłuszczów i oleju do uszczelniania spoin lub smarowania urządzeń zamykających zbiorniki do tlenu [pkt 7 a)], powietrza lub mieszanin tlenu i azotu [pkt 8 a)] jest zabronione.

Załącznik Nr  4

do Decyzji Komisji Rzeczoznawców RID (XIX sesja)

Dodatek XI

Przepisy dotyczące budowy, kontroli i eksploatacji wagonów-zbiorników

1.

Przepisy dotyczące wszystkich klas.

1.1.

Postanowienia ogólne, zakres obowiązywania, określenia.

1.1.1.

Niniejsze przepisy mają zastosowanie do wagonów-zbiorników przeznaczonych do przewozu materiałów płynnych, gazowych, pylistych oraz ziarnistych.

1.1.2.

Część 1 zawiera przepisy mające zastosowanie do zbiorników przeznaczonych do przewozu materiałów wszystkich klas. Części 2 do 8 zawierają przepisy specjalne, stanowiące uzupełnienia bądź modyfikacje przepisów części 1.

1.1.3.

Wagon-zbiornik składa się z konstrukcji obejmującej jeden lub więcej zbiorników z ich częściami wyposażenia oraz podwoziem, które ma swoje własne wyposażenie (mechanizm jezdny, zawieszenie, urządzenie cięgłowe i zderzne, hamulec i napisy).

1.1.4.

W niżej podanych przepisach uważa się:

1.1.4.1.

- za zbiornik: płaszcz zbiornika i dno (wraz z otworami i ich pokrywami);

- za wyposażenie przeznaczone do obsługi zbiorników: urządzenie do napełniania i opróżniania, urządzenia wentylacyjne, urządzenia zabezpieczające, urządzenia ogrzewcze i izolujące oraz przyrządy pomiarowe;

- wyposażenie konstrukcyjne: elementy znajdujące się na zewnątrz lub wewnątrz zbiornika, służące do usztywnienia, zamocowania lub zabezpieczania,

1.1.4.2.

- za ciśnienie obliczeniowe: ciśnienie teoretyczne, które przeznaczone jest do obliczenia ścianki zbiornika. Jest ono równe ciśnieniu kontrolnemu, z wyjątkiem ciśnienia kontrolnego dla niektórych materiałów niebezpiecznych, dla których zostało ono specjalnie podwyższone. W ciśnieniu tym nie uwzględnia się wewnętrznych i zewnętrznych elementów wzmacniających,

- za maksymalne ciśnienie robocze uważa się najwyższą z trzech poniższych wartości:

a) wartość maksymalną efektywnego ciśnienia, które dopuszczalne jest w zbiorniku podczas operacji napełniania (najwyższe dopuszczalne ciśnienie napełniania);

b) wartość maksymalną efektywnego ciśnienia, które dopuszczalne jest w zbiorniku podczas operacji opróżniania (najwyższe dopuszczalne ciśnienie opróżniania);

c) ciśnienie efektywne wywołane w zbiorniku przez materiał, którym napełniona jest cysterna przy maksymalnej temperaturze roboczej (wraz z gazami znajdującymi się ewentualnie w zbiorniku);

- za ciśnienie kontrolne: najwyższe ciśnienie efektywne, które powstaje w zbiorniku podczas kontroli pod ciśnieniem.

- za ciśnienie napełniania: najwyższe ciśnienie, które powstaje w zbiorniku podczas napełniania go pod ciśnieniem;

- za ciśnienie opróżniania: najwyższe ciśnienie, które powstaje w zbiorniku podczas opróżniania go pod ciśnieniem,

1.1.4.3.

- za kontrolę szczelności uważa się kontrolę, przy której zbiornik poddany jest efektywnemu ciśnieniu wewnętrznemu równemu najwyższemu ciśnieniu roboczemu na podstawie metody uznanej przez właściwą władzę, przy czym ciśnienie to nie może być niższe niż 0,20 kg/cm² (nadciśnienie).

1.2.

Budowa

1.2.1.

Materiały użyte do budowy zbiorników muszą odpowiadać następującym wymaganiom:

1.2.1.1.

Zbiorniki muszą być wykonane z odpowiednich metali, które, jeśli dla poszczególnych klas nie są przewidziane inne zakresy temperatur, muszą w temperaturze pomiędzy -20°C a +50°C być odporne na pęknięcia rozdzielcze i niewrażliwe na korozję szczelinową powodowaną przez naprężenia.

1.2.1.2.

Na zbiorniki spawane może być użyty tylko taki materiał, którego spawalność jest bez zastrzeżeń i który gwarantuje odpowiedni stopień wytrzymałości udarnościowej z karbem w temperaturze otoczenia -20°C na szwach spawalniczych i w obrębie strefy spawania.

1.2.1.3.

Połączenia spawane powinny być wykonane zgodnie z prawidłami techniki i powinny zapewniać pełne bezpieczeństwo. Odnośnie do wykonywania i kontroli połączeń spawanych patrz dalej ustęp 1.2.8.4.

Zbiorniki, których minimalna grubość ścianek mierzona jest zgodnie z ustępem 1.2.8.3., należy kontrolować z uwzględnieniem współczynnika spoiny 0,8.

1.2.1.4.

Materiał użyty do budowy zbiorników lub ich wykładzin ochronnych stykających się bezpośrednio z zawartością nie może zawierać składników niebezpiecznie reagujących z zawartością lub wytwarzających niebezpieczne substancje albo znacznie osłabiających materiał, z którego zbudowany jest zbiornik.

1.2.1.5.

Wykładzina ochronna musi być wykonana w taki sposób, aby jej szczelność została zachowana pomimo wszelkich zniekształceń, które mogą występować w normalnych warunkach przewozowych (1.2.8.1.).

1.2.1.6.

Jeżeli kontakt pomiędzy przewożonym materiałem a materiałem użytym do budowy zbiornika powoduje postępujące zmniejszenie grubości ścianek, to ścianki te muszą być o odpowiednią wartość pogrubione. Ten dodatek na wytrawianie nie może być uwzględniany przy obliczaniu grubości ścianek zbiornika.

1.2.2.

Zbiorniki, ich wyposażenie eksploatacyjne i konstrukcyjne muszą być tak zbudowane, aby bez straty przewożonego materiału (z wyjątkiem ilości gazów ulatniających się przez ewentualne zawory wentylacyjne):

- w normalnych warunkach przewozowych mogły wytrzymać naprężenia statyczne i dynamiczne,

- mogły wytrzymać podane w poniższych ustępach 1.2.6. i 1.2.8. naprężenia minimalne.

Jeśli chodzi o wagony, w których zbiornik stanowi część samonośną wagonu, zbiornik musi być tak zbudowany, aby wytrzymał takie naprężenia oraz występujące w takim wypadku naprężenia innego pochodzenia.

1.2.3.

Ciśnienie wystarczające do określenia grubości ścianki zbiornika nie może być mniejsze niż ciśnienie obliczeniowe, jednakże muszą być przy tym uwzględnione również naprężenia wymienione w ustępie 1.2.2.

1.2.4.

Z zastrzeżeniem przepisów specjalnych w poszczególnych klasach przy obliczaniu wytrzymałości zbiornika muszą być uwzględnione następujące dane:

1.2.4.1.

- Wytrzymałość zbiorników opróżnianych grawitacyjnie, przeznaczonych do przewozu materiałów, które w temperaturze 50°C mają ciśnienie całkowite [tj. ciśnienie par podwyższone o ciśnienie cząstkowe gazów wewnętrznych, jeśli takie występują, nie przekraczające 1,1 kg/cm² (absolutne)], mierzy się według ciśnienia obliczeniowego, odpowiadającego podwójnej wartości ciśnienia statycznego przewożonego materiału, co najmniej jednak podwójnej wartości ciśnienia statycznego wody;

1.2.4.2.

- Wytrzymałość zbiorników napełnianych lub opróżnianych pod ciśnieniem, przeznaczonych do przewozu materiałów, które w temperaturze 50°C mają ciśnienie całkowite (tj. ciśnienie par podwyższone o ciśnienie cząstkowe gazów wewnętrznych, jeśli takie występują) nie przekraczające 1,1 kg/cm² (absolutne), mierzy się według ciśnienia, obliczeniowego, wynoszącego 1,3-krotność wartości ciśnienia napełniania lub opróżniania;

1.2.4.3.

- Wytrzymałość zbiorników mających jakikolwiek system napełniania lub opróżniania, przeznaczonych do przewozu materiałów, które w temperaturze 50°C mają ciśnienie całkowite (tj. ciśnienie par podwyższone o ciśnienie cząstkowe gazów wewnętrznych, jeśli takie występują) przekraczające 1,1 do 1,75 kg/cm² (absolutne), mierzy się według ciśnienia obliczeniowego, które wynosi co najmniej 1,5 kg/cm² (nadciśnienie), bądź na ciśnienie wynoszące 1,3-krotność ciśnienia napełniania lub opróżniania, jeśli to ostatnie jest wyższe;

1.2.4.4.

- Wytrzymałość zbiorników mających jakikolwiek system napełniania lub opróżniania, przeznaczonych do przewozu materiałów, które w temperaturze 50°C mają ciśnienie całkowite (tj. ciśnienie par podwyższone o ciśnienie cząstkowe gazów wewnętrznych, jeśli takie występują) przekraczające 1,75 kg/cm² (absolutne), mierzy się według ciśnienia obliczeniowego, odpowiadającego wyższemu z następujących ciśnień:

- 1,5-krotność wartości ciśnienia całkowitego w temperaturze 50°C, pomniejszonego o 1 kg/cm², przy czym wartość minimalna nie może być mniejsza niż 4 kg/cm² (nadciśnienie) lub

- 1,3-krotność wartości ciśnienia napełniania lub opróżniania.

1.2.5.

Wagony-zbiorniki przeznaczone do przewozu pewnych materiałów niebezpiecznych muszą - stosownie do postanowień obowiązujących dla poszczególnych klas - mieć specjalne zabezpieczenie.

1.2.6.

Przy ciśnieniu obliczeniowym naprężenie σ (sigma) w miejscu zbiornika najbardziej narażonym na ciśnienie musi być mniejsze lub równe ustalonym niżej wielkościom obowiązującym dla poszczególnych materiałów. Należy przy tym uwzględnić ewentualne wszelkie osłabienia powstałe wskutek połączeń spawanych. Przy wyborze materiału konstrukcyjnego i przy obliczeniach grubości ścian należy uwzględnić najwyższe i najniższe temperatury napełniania i temperatury robocze.

1.2.6.1.

W odniesieniu do metali lub stopów o ustalonych granicach rozciągliwości lub w odniesieniu do takich, które mają konwencjonalnie ustaloną granicę rozciągliwości Re (zwykle 0,2% wydłużenia szczątkowego oraz dla stali austenitycznych - 1% granicy wydłużenia względnego),

1.2.6.1.1.

- Jeżeli stosunek Re/Rm jest mniejszy lub równy 0,66 (Re = gwarantowana granica rozciągliwości albo 0,2% granicy rozciągliwości lub też 1%, jeśli chodzi o stale austenityczne. R = wartość minimalna gwarantowanej wytrzymałości na rozciąganie), musi σ Ł 0,75 Re,

1.2.6.1.2.

- Jeżeli stosunek Re/Rm jest większy niż 0,66,

musi σ Ł 0,5 Rm.

1.2.6.2.

W odniesieniu do metali i stopów, które nie mają ustalonych granic rozciągliwości i które mają minimalną wytrzymałość na rozciąganie Rm,

musi σ Ł 0,43 Rm.

1.2.6.3.

Dla stali wydłużenie względne przy rozrywaniu musi co najmniej odpowiadać poniższemu stosunkowi procentowemu:

1.000

-----------------------------------------------

ustalona wytrzymałość na rozciąganie w kg/mm²

i dla drobnoziarnistych gatunków stali nie może wynosić mniej niż 16%, jeśli zaś chodzi o inne gatunki stali - nie mniej niż 20%.

Jeśli chodzi o stopy aluminiowe, wydłużenie względne przy rozrywaniu nie może wynosić mniej niż 12%¹⁾.

______

¹⁾ W odniesieniu do blach próbę na rozciąganie należy przeprowadzić do kierunku walcowania. Rozciąganie na rozerwanie wykonuje się (l = 5d) na próbkach o przekroju okrągłym, przy czym długość pomiarowa l między przeciwwskaźnikami (kresami odniesienia) powinna być równa 5-krotnej średnicy próbki d. Jeżeli stosowane są próbki o przekroju kątowym, to długość pomiarową 1 należy obliczać według wzoru l = 5,65 ÖFo, gdzie Fo równa się pierwotnemu przekrojowi próbki.

1.2.7.

Wszystkie części wagonu-zbiornika przeznaczonego do przewozu materiałów płynnych mających temperaturę zapłonu do 55°C oraz zbiornika przeznaczonego do przewozu gazów palnych muszą być połączone z podwoziem w zakresie przewodności elektrycznej i musi być zapewniona możliwość ich elektrycznego uziemienia. Należy unikać wszelkich kontaktów metalicznych mogących wywołać korozję elektromechaniczną.

1.2.8.

Zbiorniki i ich urządzenia mocujące muszą wytrzymywać naprężenia podane w ustępie 1.2.8.1. i muszą mieć grubość ścianek co najmniej taką, jak podano w ustępach 1.2.8.2. i 1.2.8.3.

1.2.8.1.

Wagony-zbiorniki muszą być skonstruowane w taki sposób, aby przy najwyższym dopuszczalnym ciężarze ładowania mogły wytrzymywać naprężenia występujące w ruchu kolejowym. W sprawach naprężeń należy opierać się na doświadczeniach i zaleceniach wydanych przez właściwe organy kolejowe.

1.2.8.2.

Minimalne grubości ścianki części cylindrycznych zbiorników muszą przynajmniej odpowiadać grubości, która wynika z wyliczenia na podstawie poniższego wzoru:

P x D

e = -------------- mm,

200 x σ x λ

przy czym:

P = ciśnienie obliczeniowe w kg/cm²

D = średnica wewnętrzna zbiornika w mm

σ = dopuszczalne naprężenie w kg/mm² ustalone w ustępach 1.2.6.1.1., 1.2.6.1.2. oraz 1.2.6.2.

λ = współczynnik równy lub mniejszy od 1, uwzględniający ewentualne osłabienie powstałe wskutek połączeń spawanych.

W żadnym jednak wypadku wartość grubości ścianki nie może być niższa niż wartość ustalona w ustępie 1.2.8.3.

1.2.8.3.

Ścianki i dno zbiorników muszą mieć grubość co najmniej 6 mm, jeśli wyprodukowane są ze stali konstrukcyjnej²⁾, lub grubość ekwiwalentną, jeżeli wyprodukowane są z innego metalu. Przez grubość ekwiwalentną rozumie się taką grubość, która wynika z poniższego wzoru.

³⁾

______

²⁾ Za stal konstrukcyjną uważa się stal, której minimalna wytrzymałość na rozciąganie mieści się w granicach między 37 a 44 kg/mm².

³⁾ Ten wzór wynika z następującego wzoru ogólnego:

We wzorze tym:

Rm₀ = 37

A₀ = 27 dla stali konstrukcyjnej ciągniowej

Rm₁ = Minimalna wytrzymałość na rozerwanie wybranego metalu w kg/mm²

A₁ = Minimalne wydłużenie względne przy rozerwaniu wybranego metalu, wyrażone w procentach.

1.2.8.4.

Kwalifikacje wykonawcy dotyczące prowadzenia robót spawalniczych muszą być potwierdzone przez właściwą władzę. Roboty spawalnicze muszą być wykonywane przez wykwalifikowanych spawaczy według metody spawania, której jakość wraz z wymaganą obróbką cieplną została stwierdzona przez badanie procesu technologicznego. Kontrole nieniszczące należy wykonywać za pomocą ultradźwięków lub przez prześwietlanie. Kontrola powinna jednoznacznie stwierdzić, że jakość spoin jest odpowiednia do naprężeń występujących w czasie ruchu. Przy pomiarach grubości ścianki według ustępu 1.2.8.2. można dla uwzględnienia połączeń spawanych dobrać następujące wartości dla współczynnika lambda:

0,8: jeżeli szwy spawalnicze mogą być po obu stronach sprawdzone wizualnie ze specjalnym uwzględnieniem miejsc styku tak dalece, jak jest to możliwe, oraz wyrywkowo przez kontrolę nieniszczącą;

0,9: jeżeli wszystkie podłużne szwy spawalnicze na całej ich długości i szwy poprzeczne w zakresie 25%, a także szwy spawalnicze na większych odcinkach oraz obowiązkowo wszystkie miejsca styku mogą być sprawdzone przez kontrolę nieniszczącą; szwy spawalnicze należy po obu stronach tak dalece, jak jest to możliwe, sprawdzić wizualnie;

1,0: jeżeli wszystkie szwy spawalnicze zostaną sprawdzone przez kontrolę nie niszczącą oraz tak dalece, jak to jest możliwe, sprawdzone będą po obu stronach wizualnie; skontrolowanie dospawanych próbek roboczych jest obowiązkowe.

Jeżeli właściwa władza ma jakiekolwiek wątpliwości dotyczące jakości szwów spawalniczych, to mogą być zastosowane badania dodatkowe.

1.2.8.5.

Muszą być podjęte środki mające na celu zabezpieczenie przed niebezpieczeństwem zniekształceń zbiorników wskutek podciśnienia wewnętrznego.

1.2.8.6.

Urządzenia izolacji cieplnej muszą być tak założone, aby nie utrudniały zarówno dojścia do armatury napełniania i opróżniania, jak i do wentyli bezpieczeństwa oraz nie utrudniały ich funkcjonowania.

1.3.

Wyposażenie

1.3.1.

Części wyposażenia powinny być tak umocowane, aby podczas przewozu i użytkowania nie były narażone na oderwanie lub uszkodzenie. Muszą one zapewniać taki sam stopień bezpieczeństwa jak i cysterny oraz muszą

- być obojętne na działanie przewożonego w cysternie materiału,

- odpowiadać postanowieniom ustępu 1.2.2.

Maksymalna ilość urządzeń powinna być zgrupowana na minimalnej ilości otworów.

Szczelność części wyposażenia musi być zagwarantowana nawet przy przewróceniu się wagonu-zbiornika. Uszczelki muszą być wykonane z tworzywa, które jest obojętne (nie ulega działaniu) w stosunku do przewożonego w zbiorniku materiału. Powinna istnieć możliwość wymiany uszczelek, gdy zajdzie tego konieczność, np. w związku z ich starzeniem się.

Uszczelki zapewniające szczelność podczas normalnego użytkowania wagonu-zbiornika muszą być wykonane i założone w taki sposób, aby w czasie użytkowania urządzeń nie mogły one ulec jakimkolwiek uszkodzeniom.

1.3.2.

Zbiorniki z dolnymi otworami spustowymi i przedziały podzielonych zbiorników z dolnymi otworami spustowymi muszą być wyposażone w dwa ustawione szeregowo i niezależne od siebie urządzenia zamykające⁴⁾, przy czym pierwsze z nich musi być połączone ze zbiornikiem wewnętrznym urządzeniem odcinającym, a drugie musi się składać z zaworu lub podobnego urządzenia zamontowanego na każdym końcu króćca służącego do opróżniania zbiornika. Wewnętrzne urządzenie odcinające może być uruchamiane w górnej lub dolnej części wagonu. W obu wypadkach ustawienie wewnętrznego urządzenia odcinającego w położeniu "otwarty" lub "zamknięty" musi być możliwe do skontrolowania w miarę możliwości z ziemi. Elementy służące do uruchomienia wewnętrznego urządzenia odcinającego muszą być tak skonstruowane, aby wykluczały wszelkie samoistne otwarcie wskutek uderzenia lub nie zamierzonego działania. W razie uszkodzenia zewnętrznych elementów uruchamiających wewnętrzne urządzenie zamykające musi być nadal skuteczne. W celu zapobieżenia jakiemukolwiek wydostawaniu się na zewnątrz zawartości zbiornika w razie uszkodzenia zewnętrznego urządzenia do napełniania lub opróżniania (króćca rurowego, bocznych urządzeń zamykających), wewnętrzne urządzenia odcinające i jego mocowanie muszą być tak wykonane albo zabezpieczone, aby pod wpływem zewnętrznych działań nie mogło nastąpić jego oderwanie. Urządzenia do napełniania i opróżniania (wraz z kołnierzem i zamknięciem śrubowym) oraz ewentualne kołpaki ochronne muszą być zabezpieczone przed nie zamierzonym otwarciem.

Ustawienie i/lub kierunek zamykania wentyli muszą być jasno uwidocznione.

______

⁴⁾ Z wyjątkiem zbiorników przeznaczonych do materiałów ulegających krystalizacji albo do materiałów bardzo gęstych, zamrożonych gazów skroplonych oraz materiałów pylistych i ziarnistych.

1.3.3.

Każdy zbiornik lub każda z jego przegród muszą być zaopatrzone w otwór, który będzie wystarczająco duży, aby umożliwić wewnętrzne zbadanie stanu zbiornika.

1.3.4.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu materiałów, przy których wszystkie otwory znajdują się powyżej lustra płynu, mogą być zaopatrzone w dolnej części płaszcza zbiornika w otwór przeznaczony do czyszczenia zbiornika (otwór umożliwiający operowanie ręką).

Otwór ten musi być szczelnie zamknięty odpowiednim kołnierzem (flanszą). Rodzaj konstrukcji musi być dopuszczony przez właściwą władzę lub przez jednostkę upoważnioną przez tę władzę.

1.3.5.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu cieczy mających w temperaturze 50°C ciśnienie par do 1,1 kg/cm² (absolutne) muszą mieć urządzenie odpowietrzające oraz zabezpieczenie przeciw wyciekowi zawartości zbiornika w razie przewrócenia albo też muszą być wykonane zgodnie z postanowieniami podanymi w ustępach 1.3.6. lub 1.3.7.

1.3.6.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu cieczy mających w temperaturze 50°C ciśnienie par większe niż 1,1 do 1,75 kg/cm² (absolutne) muszą mieć zawór bezpieczeństwa ustawiony na ciśnienie co najmniej 1,5 kg/cm² (nadciśnienie), który będzie się otwierał przy ciśnieniu odpowiadającym ciśnieniu kontrolnemu, lub muszą być wykonane zgodnie z postanowieniami ustępu 1.3.7.

1.3.7.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu cieczy mających w temperaturze 50°C ciśnienie par wyższe niż 1,75 do 3 kg/cm² (absolutne) muszą mieć zawór bezpieczeństwa, który będzie nastawiony na ciśnienie co najmniej 3 kg/cm² (nadciśnienie) i będzie się otwierał najpóźniej przy ciśnieniu odpowiadającym ciśnieniu kontrolnemu, lub też muszą być hermetycznie zamknięte⁵⁾.

______

⁵⁾ Zbiorniki uważa się za hermetycznie zamknięte, jeżeli mają one hermetyczne zamknięcia bez zaworu bezpieczeństwa, szyby rozpryskowej i innych tego rodzaju urządzeń bezpieczeństwa. Zbiorniki z zaworami bezpieczeństwa, przy których między zaworem a wnętrzem zbiornika zamontowana jest szybka rozpryskowa, uważa się za hermetycznie zamknięte.

1.3.8.

Jeżeli zbiorniki przeznaczone do przewozu materiałów płynnych palnych o punkcie zapłonu poniżej lub włącznie do 55°C oraz zbiorniki przeznaczone do przewozu gazów palnych są wykonane z aluminium, to nie mogą one mieć żadnych części ruchomych z niechromowanej stali rdzewnej, które uderzałyby lub pocierały o zbiornik aluminiowy przeznaczony do tych materiałów, np. pokrywy, części zamknięć i tym podobne.

1.4.

Dopuszczenie prototypu

1.4.1.

Na każdy nowy prototyp wagonu-zbiornika państwowy organ dopuszczający lub upoważniona przez niego jednostka musi wystawić zaświadczenie, że zbadany przez nie prototyp zbiornika, włącznie z urządzeniami mocującymi, jest odpowiedni do zamierzonych celów i że zostały uwzględnione przepisy konstrukcyjne według ustępu 1.2. oraz przepisy dotyczące wyposażenia według ustępu 1.3., a także specjalne warunki dotyczące danej klasy materiału. W protokole kontroli należy podać wyniki kontroli, materiały, dla których określona cysterna została przeznaczona, a także numer dopuszczenia prototypu.

1.4.2.

Jeżeli wagony-zbiorniki są budowane według prototypu bez żadnych zmian, wtedy dopuszczenie to ważne jest dla wagonów-zbiorników budowanych w ten sposób.

1.5.

Odbiór i kontrola okresowa wagonów-cystern

1.5.1.

Wagony-zbiorniki i ich części wyposażenia przed pierwszym oddaniem do eksploatacji należy badać łącznie lub oddzielnie. Badanie to obejmuje: zgodność wagonu-zbiornika z dopuszczonym prototypem, badanie stanu zewnętrznego i wewnętrznego, badanie na ciśnienie wody z zastosowaniem ciśnienia podanego na tablicy informacyjnej zbiornika oraz badanie działania części wyposażenia.

Badanie pod ciśnieniem wody należy wykonać przed ewentualnym założeniem niezbędnej izolacji cieplnej. Jeżeli zbiorniki i ich części wyposażenia badane są oddzielnie, to muszą one być poddane łącznie badaniu szczelności.

1.5.2.

Wagon-zbiornik należy poddawać kontroli okresowej w ustalonych terminach. Powtarzane kontrole okresowe powinny obejmować badanie wewnętrzne i zewnętrzne oraz w ogóle badania na ciśnienie wody ⁶⁾. Osłony, izolacje itp. należy usuwać tylko na tyle, na ile jest to konieczne do bezpiecznego zbadania zbiornika.

Kontrole okresowe powinny odbywać się najpóźniej co 8 lat. Co najmniej raz na 4 lata należy dodatkowo przeprowadzać kontrolę szczelności oraz kontrolę działania wszystkich części wyposażenia zbiornika.

1.5.3.

Badania kontrolne, wymienione w ustępach 1.5.1. i 1.5.2., muszą być przeprowadzane przez urzędowo uznanego rzeczoznawcę.

Badania te muszą być potwierdzone odpowiednim zaświadczeniem.

1.5.4.

Jeżeli na skutek remontu, przebudowy lub wypadku warunki bezpieczeństwa zbiornika lub jego wyposażenia zostały naruszone, to należy przeprowadzić dodatkowe badania wykonane przez właściwe władze albo przez rzeczoznawcę upoważnionego przez te władze.

1.6.

Oznakowanie

1.6.1.

Na każdym zbiorniku musi znajdować się tablica trwale przymocowana, umieszczona na widocznym i łatwo dostępnym miejscu i wykonana z metalu nie ulegającego korozji. Na tablicy tej muszą być odciśnięte lub w podobny sposób zamieszczone co najmniej niżej wymienione dane:

- numer dopuszczenia,

- producent lub znak producenta,

- rok budowy,

- ciśnienie kontrolne w kg/cm² (nadciśnienie),

- pojemność w litrach; przy zbiornikach przedzielonych przegrodami należy podać pojemność każdej przegrody,

- temperatura obliczeniowa (wymagana tylko przy temperaturach obliczeniowych powyżej +50°C lub poniżej -20°C),

- data (miesiąc, rok) pierwszej i ostatniej kontroli okresowej,

- stempel rzeczoznawcy, który przeprowadził kontrolę.

Powyższe dane należy umieszczać na tablicy bądź na wzmocnionej części zbiornika, jeśli nie naruszy to jego wytrzymałości. Jeżeli chodzi o zbiorniki, które są napełniane lub opróżniane pod ciśnieniem, należy również podać wartość najwyższego dopuszczalnego ciśnienia roboczego.

______

⁶⁾ W wyjątkowych wypadkach badanie na ciśnienie wody można za zgodą urzędowo uznanego rzeczoznawcy zastąpić badaniem innym płynem lub gazem, jeśli takie postępowanie nie jest niebezpieczne.

1.6.2.

Po obu stronach wagonu-zbiornika należy zamieszczać następujące dane (na samym zbiorniku lub też na specjalnej tablicy przytwierdzonej do zbiornika):

- nazwisko użytkownika,

- pojemność,

- ciężar własny wagonu-zbiornika,

- granice obciążenia według właściwości wagonu, materiału lub materiałów, które dopuszczone są do przewozu, oraz kategorie linii kolejowych, po których wagon-zbiornik może kursować,

- dane dotyczące materiałów dopuszczonych do przewozu⁷⁾.

Wagony-zbiorniki muszą być zaopatrzone w odpowiednie nalepki ostrzegawcze.

______

⁷⁾ Przy określaniu nazwy może być podana nazwa zbiorcza materiałów, grupująca je według określonego pokrewieństwa, które w podobny sposób zachowują się w stosunku do zbiornika.

1.7.

Eksploatacja

Grubość ścianek zbiornika podczas całego okresu użytkowania zbiornika musi być większa od wartości minimalnej, wymaganej postanowieniami ustępu 1.2.8.2, lub jej równa.

1.7.2.

Zbiorniki mogą być napełniane tylko tymi materiałami niebezpiecznymi, do których przewozu są one dopuszczone. Środki spożywcze mogą być przewożone w takich zbiornikach tylko wtedy, gdy będą podjęte odpowiednie środki zapobiegawcze, mające na celu ochronę zdrowia.

1.7.3.

Następujące stopnie napełnienia zbiornika do przewozu materiałów płynnych w normalnych temperaturach nie mogą być przekraczane:

1.7.3.1.

- dla materiałów palnych bez innych cech niebezpiecznych (na przykład trujące, żrące), przewożonych w zbiornikach z urządzeniami wentylacyjnymi, z zaworem lub bez zaworu bezpieczeństwa:

100 98

stopień napełnienia = ------------- % lub ----------

1 + α (50-F) 1 + 35α

% pojemności;

1.7.3.2.

- dla materiałów trujących lub żrących (bez względu na to, czy są one palne, czy też nie), przewożonych w zbiornikach z urządzeniem wentylacyjnym z zaworem lub bez zaworu bezpieczeństwa:

98 98

stopień napełnienia = ------------- % lub --------

1 + α (50-tF) 1 + 35α

% pojemności;

1.7.3.3.

- dla materiałów palnych oraz kwasów i ługów o słabej koncentracji oraz ługów przewożonych w zbiornikach zamkniętych:

97 97

stopień napełnienia = ------------- % lub ---------

1 + α (50-tF) 1 + 35α

% pojemności;

1.7.3.4.

- dla materiałów trujących oraz kwasów i ługów o wysokiej koncentracji w zbiornikach zamkniętych:

95 95

stopień napełnienia = ------------- % albo -------

1 + α (50-tF) 1 + 35α

% pojemności.

1.7.3.5.

- We wzorach tych α oznacza średni przestrzenny współczynnik rozszerzalności cieczy w temperaturze 15° i 50°C, tj. maksymalny wzrost temperatury o 35°C.

α obliczamy według, wzoru:

d₁₅ - d₅₀

α = -----------

35 x d₅₀

Przy tym d₁₅ i d₅₀ oznaczają gęstość cieczy w temp: 15° i 50°C, tF zaś oznacza średnią temperaturę cieczy w czasie napełniania.

1.7.3.6.

Postanowienia powyższych ustępów 1.7.3.1. do 1.7.3.4. nie dotyczą zbiorników, w których temperatura zawartości w czasie transportu utrzymywana jest za pomocą urządzenia ogrzewającego powyżej 50°C. W tym wypadku stopień napełnienia na początku transportu musi być zmierzony, temperatura zaś tak ustawiona, aby zbiornik w czasie transportu był napełniony najwyżej do 95%.

1.7.3.7.

W razie załadunku ciepłych produktów temperatura po zewnętrznej stronie zbiornika lub izolacji cieplnej nie może przekroczyć w czasie transportu 70°C.

1.7.4.

Zbiorniki muszą być tak szczelnie zamknięte, aby niemożliwe było niekontrolowane wydostanie się zawartości na zewnątrz. Zbiorniki po napełnieniu i zamknięciu należy sprawdzić na szczelność zamknięcia przede wszystkim na króćcach. Czynności te należą do obowiązków nadawcy.

1.7.5.

Jeżeli kilka urządzeń zamykających umieszczonych jest jedno za drugim, to najpierw należy zamykać urządzenie zamykające znajdujące się najbliżej zawartości zbiornika.

1.7.6.

W czasie jazdy w stanie ładownym i w stanie próżnym na zewnętrznej części zbiorników nie mogą znajdować się niebezpieczne resztki przewożonego materiału.

1.7.7.

Zbiorniki w stanie próżnym muszą być w czasie transportu równie hermetycznie zamknięte i szczelne jak w stanie ładownym.

1.7.8.

Przewody łączące kilka sprzężonych ze sobą wagonów-zbiorników (na przykład w zwartym pociągu) muszą być w czasie przewozu próżne.

1.8.

Przepisy przejściowe

Wagony-zbiorniki, które zostały zbudowane przed wejściem w życie przepisów niniejszego dodatku i nie są zgodne z jego postanowieniami, a zostały one zbudowane w zgodności z dotychczasowymi przepisami RID, mogą być nadal użytkowane w okresie przejściowym, wynoszącym 8 lat, licząc od wejścia w życie niniejszych przepisów. Wagony-zbiorniki przeznaczone do przewozu gazów klasy 2 mogą być w dalszym ciągu użytkowane przez okres 16 lat, licząc od wejścia w życie przepisów niniejszego dodatku, z tym zastrzeżeniem, że muszą być przestrzegane ustalone okresowe kontrole zbiorników.

1.8.2.

Po upływie ustalonych okresów przejściowych dalsze użytkowanie zbiornika jest dopuszczalne, jeśli wyposażenie jego jest zgodne z przepisami niniejszego dodatku. Grubość ścianki zbiornika, z wyjątkiem zbiorników przeznaczonych do przewozu materiałów wymienionych w pkt 7 i 8 klasy 2, musi wytrzymywać co najmniej ciśnienie obliczeniowe, wynoszące 4 kg/cm² (nadciśnienie) dla stali konstrukcyjnej oraz 2 kg/cm² (nadciśnienie) dla aluminium i stopów aluminium.

1.8.3.

Kontrole okresowe zbiorników użytkowanych nadal po upływie okresu przejściowego powinny być wykonywane zgodnie z postanowieniami ustępu 1.5 oraz właściwych przepisów specjalnych dotyczących poszczególnych klas. Jeżeli zgodnie z dotychczasowymi przepisami nie przewidywano wyższego ciśnienia kontrolnego, to uważa się za wystarczające dla zbiorników z aluminium lub jego stopów stosować ciśnienie kontrolne 2 kg/cm² (nadciśnienie).

1.8.4.

Wagony-zbiorniki, które spełniają warunki niniejszych przepisów przejściowych, mogą w okresie przejściowym 20 lat od wejścia w życie niniejszego dodatku być używane do przewozu materiałów niebezpiecznych, do których zostały one dopuszczone. Podany okres przejściowy nie dotyczy wagonów-zbiorników do przewozu materiałów klasy 2 oraz wagonów-zbiorników, które pod względem grubości ścianki oraz wyposażenia odpowiadają postanowieniom niniejszego dodatku.

2.

Przepisy specjalne dla klasy 2: gazy sprężone, skroplone lub rozpuszczone pod ciśnieniem

2.1.

Zastosowanie

Z wyjątkiem fluoru, czterofluorku krzemu [pkt 1 at)], tlenku azotu [pkt 1 ct)]; mieszanin wodoru z zawartością najwyżej 10% objętości selenowodoru, fosforowodoru, krzemowodoru, germanowodoru lub 15% objętości arsenowodoru; mieszanin azotu, gazów szlachetnych (zawierających najwyżej 10% objętości ksenonu) z zawartością najwyżej 10% objętości selenowodoru, fosforowodoru, krzemowodoru, germanowodoru lub 15% objętości arsenowodoru [pkt 2 bt); mieszanin wodoru z zawartością najwyżej 10% objętości boroetanu; mieszanin azotu, gazów szlachetnych (zawierających najwyżej 10% objętości ksenonu) z zawartością najwyżej 10% objętości boroetanu [pkt 2 ct)]; trójchlorku boru, trójfluorku chloru, chlorku nitrozylu, fluorku sulfurylu i sześciofluorku wolframu [pkt 3 at)]; metylokrzemianu [pkt 3 b)]; arsenowodoru, dwuchlorokrzemianu, dwumetylokrzemianu, selenowodoru i trójmetylokrzemianu [pkt 3 bt)]; tlenku etylenu, cyjanochloru i dwucyjanu [pkt 3 ct)]; mieszanin metylokrzemianu [pkt 4 bt]; tlenku etylenu z najwyżej 50% wagowymi metylomrówczanu [pkt 4 ct)]; krzemowodoru [pkt 5 b)]; materiałów punktu 5 bt) i ct); rozpuszczonego acetylenu [punkt 9 c)] oraz gazów podanych w pkt 12 i 13 - gazy klasy 2 mogą być przewożone w wagonach-zbiornikach, w wagonach z baterią zbiorników i w dużych zbiornikach zdejmowanych⁸⁾.

______

⁸⁾ Za zdejmowalne uważa się takie zbiorniki, które są dostosowane do specjalnej konstrukcji wagonu i mogą być zdjęte z wagonu dopiero po zwolnieniu urządzeń mocujących.

2.2.

Budowa

Zbiorniki przeznaczone do przewozu materiałów wymienionych w punktach 1 do 6 i 9 muszą być wykonane ze stali. Jeśli chodzi o zbiorniki niespawane wydłużenie względne przy rozrywaniu, w odstępstwie od postanowień ustępu 1.2.6.3., może wynosić 14%.

2.2.2.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu gazów wymienionych w punktach 7 i 8 muszą być wykonane z takich materiałów, które są zgodne z przepisami liczby marginesowej 1250 do 1285.

2.2.3.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu chloru [pkt 3 at)] muszą być obliczone na ciśnienie co najmniej 22 kg/cm² (nadciśnienie).

2.2.4.

Jeśli chodzi o zbiorniki o podwójnych ściankach, grubość ścianki wewnętrznej zbiornika, w odstępstwie od postanowień ustępu 1.2.8.3., może wynosić 3 mm, gdy stosuje się materiał ciągliwy w niskich temperaturach, którego minimalna wytrzymałość na rozerwanie Rm_o = 50 kg/mm², a minimalne wydłużenie względne przy rozrywaniu wynosi A_o = 40%.

Ścianka zewnętrzna zbiornika przy zastosowaniu stali konstrukcyjnej powinna mieć grubość co najmniej 6 mm.

W obu wypadkach przy zastosowaniu innych materiałów należy zachować grubość minimalną ścianki, która wynika z wyliczenia według wzoru podanego w odnośniku 3 ustępu 1.2.8.3.

2.3.

Wyposażenie

2.3.1.

Oprócz urządzeń przewidzianych w ustępie 1.3.2. rury odprowadzające zbiorników muszą umożliwiać zamykanie ich zaślepkami lub urządzeniami o takiej samej skuteczności.

2.3.2.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu gazów skroplonych, oprócz otworów wymienionych w ustępach 1.3.2. i 1.3.3., mogą być ewentualnie zaopatrzone w otwory przeznaczone do zamontowania wskaźników poziomu płynu, termometrów, manometrów oraz otwory do odpowietrzania, które są niezbędne do eksploatacji i zapewnienia bezpieczeństwa.

2.3.2.1.

Otwory do napełniania i opróżniania zbiorników przeznaczonych do przewozu skroplonych gazów palnych i/lub trujących muszą być zaopatrzone w wewnętrzne szybko działające urządzenia zamykające, które przy nie zamierzonym przestawieniu wagonu-zbiornika automatycznie się zamykają. Urządzenie to musi dać się uruchomić także z bezpiecznej odległości.

2.3.2.2.

Z wyjątkiem otworów przeznaczonych do zaworów bezpieczeństwa i zamkniętych otworów odpowietrzających wszystkie inne otwory zbiorników przeznaczonych do przewozu gazów skroplonych palnych i/lub trujących o średnicy minimalnej powyżej 1,5 mm muszą być zaopatrzone w urządzenie zamykające.

2.3.2.3.

W odstępstwie od przepisów ustępów 2.3.2.1. i 2.3.2.2. zbiorniki przeznaczone do przewozu niskoschłodzonych skroplonych gazów palnych i/lub trujących mogą być zaopatrzone w zewnętrzne urządzenia zamykające zamiast urządzenia zamykającego wewnętrznego, jeżeli armatura zabezpieczona jest przeciw uszkodzeniom zewnętrznym za pomocą stałej osłony, która zapewnia co najmniej takie samo bezpieczeństwo jak ścianka zbiornika.

2.3.2.4.

Jeżeli zbiorniki zaopatrzone są we wskaźniki poziomu cieczy, które stykają się bezpośrednio z przewożonym towarem, to wskaźniki te nie mogą być wykonane z materiałów przezroczystych. Jeżeli są termometry, to nie mogą one być doprowadzone do gazu lub płynu bezpośrednio przez ściankę zbiornika.

2.3.2.5.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu chloru, tlenochlorku węgla, dwutlenku siarki [pkt 3 at)], merkaptanu metylu i siarkowodoru [pkt 3 bt)] nie mogą mieć otworów umieszczonych poniżej lustra płynu. Również otwory wyczystkowe przewidziane w ustępie 1.3.4. (otwór dodatkowy) nie są dopuszczalne.

2.3.2.6.

Otwory znajdujące się w górnej części zbiorników, przeznaczone do ich napełniania i opróżniania, powinny dodatkowo - niezależnie od postanowień ustępu 2.3.2.1. - być zaopatrzone w drugie zewnętrzne urządzenie zamykające. Musi istnieć możliwość zamykania tego urządzenia za pomocą zaślepki lub przyrządu o takiej samej skuteczności.

2.3.3.

Zawory bezpieczeństwa muszą odpowiadać warunkom przepisów podanych niżej w ustępach 2.3.3.1. do 2.3.3.3.

2.3.3.1.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu gazów wymienionych w punktach 1 do 6 i 9 mogą być zaopatrzone najwyżej w 2 zawory bezpieczeństwa. Suma wszystkich przekrojów otworów zaworowych powinna wynosić co najmniej 20 cm² na każde 30 m³ lub części tych 30 m³ pojemności zbiornika. Zawory te muszą otwierać się automatycznie przy ciśnieniu wynoszącym 0,9 do 1,0 ciśnienia kontrolnego danego zbiornika. Ponadto muszą one być tak zbudowane, aby wytrzymywały powstające obciążenie dynamiczne, łącznie z uderzeniami płynu. Stosowanie zaworów obciążonych wagowo jest zabronione.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu gazów wymienionych w punktach 1 do 9 szkodliwych dla organów oddechowych lub takich, które mogą spowodować zatrucie⁹⁾, nie powinny mieć zaworów bezpieczeństwa, natomiast gdy mają zawory - przed tymi zaworami musi być założona szybka rozpryskowa. Sposób założenia szybki rozpryskowej i zaworów bezpieczeństwa musi odpowiadać warunkom wymaganym przez kompetentne organy. Przepisy niniejszego ustępu nie zabraniają zamontowania zaworów bezpieczeństwa na wagonach-zbiornikach, które przeznaczone są do transportu morskiego i które odpowiadają przepisom obowiązującym w tym transporcie.

______

⁹⁾ Za gazy szkodliwe dla organów oddechowych lub mogące spowodować zatrucie uważa się gazy oznaczone w wykazie materiałów literką "t".

2.3.3.2.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu gazów wymienionych w punktach 7 i 8 muszą być zaopatrzone w dwa niezależne od siebie zawory bezpieczeństwa, z których każdy musi być obliczony na takie ciśnienia, aby mógł odprowadzać gazy powstające wskutek normalnego parowania bez przekroczenia wzrostu ciśnienia eksploatacyjnego podanego na zbiorniku o więcej niż 10%. Jeden z zaworów bezpieczeństwa może być zastąpiony szybką rozpryskową, która musi pękać pod działaniem ciśnienia kontrolnego. Zawór bezpieczeństwa i szybka rozpryskowa muszą przy naruszeniu próżni w zbiornikach o podwójnych ściankach lub w razie uszkodzenia 20% izolacji w zbiornikach o ściankach pojedynczych zwalniać ujście gazu, które zapobiegnie wzrostowi ciśnienia w zbiorniku powyżej ciśnienia kontrolnego.

2.3.3.3.

Zawory bezpieczeństwa muszą się otwierać przy ciśnieniu eksploatacyjnym podanym na zbiorniku, przeznaczonym do przewozu gazów wymienionych w pkt 7 i 8. Zawory te muszą być tak zbudowane, aby działały nienagannie również przy najniższej temperaturze eksploatacyjnej. Bezpieczną pracę zaworu w takiej temperaturze należy stwierdzić w czasie kontroli poszczególnych zaworów lub kontroli prototypu.

2.3.4.

Urządzenia izolacji cieplnej.

2.3.4.1.

Jeżeli zbiorniki przeznaczone do przewozu gazów wymienionych w pkt 3 i 4 mają urządzenie izolacji cieplnej, to musi ono składać się:

- z osłony przeciwsłonecznej pokrywającej co najmniej trzecią część powierzchni górnej, lecz nie więcej niż połowę powierzchni zbiornika, oddzielonej od tej powierzchni wolną przestrzenią, która nie może wynosić mniej niż 4 cm, albo

- z całkowitej otoczki o określonej grubości, wykonanej z materiałów izolacyjnych.

2.3.4.2.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu gazów wymienionych w pkt 7 i 8 muszą mieć urządzenie izolacji cieplnej, które musi być zabezpieczone przez całkowite pokrycie otoczką z blachy. Jeżeli przestrzeń między zbiornikiem a otoczką stanowi później izolację (izolacja próżniowa), to należy udowodnić obliczeniowo, że otoczka ochronna nie ulegnie zniekształceniu przy ciśnieniu wewnętrznym wynoszącym co najmniej 1 kg/cm² (nadciśnienie). W odstępstwie od przepisów punktu 1.1.4.2. w obliczeniach tych mogą być uwzględnione również wewnętrzne i zewnętrzne wzmocnienia. Jeżeli otoczka jest gazoszczelna, należy zapewnić - montując odpowiednie urządzenie - aby w warstwie izolującej w razie nieszczelności zbiornika lub jego części nie powstało niebezpieczne ciśnienie. Urządzenie to powinno zapobiegać przedostawaniu się wilgoci do warstwy izolującej.

2.3.4.3.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu gazów skroplonych, których temperatura wrzenia w normalnym ciśnieniu atmosferycznym jest niższa od -182°C, nie mogą mieć na podwoziu wagonu zarówno urządzeń cieplnych, jak i urządzeń mocujących, wykonanych z materiałów palnych.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu argonu, helu, neonu, azotu [pkt 7 a)] i wodoru [pkt 7 b)] mogą za zgodą właściwych władz mieć elementy mocujące zbiornik wewnętrzny z zewnętrznym, wykonane z tworzywa sztucznego.

2.3.5.

W odniesieniu do baterii zbiorników i baterii dużych zbiorników [patrz lm. 212 (1) b) i c)] ¹⁰⁾ muszą być spełnione niżej podane warunki.

______

¹⁰⁾ Przepisy niniejszego dodatku nie dotyczą wiązki butli.

2.3.5.1.

Jeżeli zbiornik ma zawór bezpieczeństwa i jeżeli pomiędzy poszczególnymi zbiornikami znajdują się urządzenia zamykające, to każdy zbiornik musi być zaopatrzony w takie urządzenie.

2.3.5.2.

Urządzenie do napełniania i opróżniania musi być umieszczone na rurze zbiorczej, która łączy zbiorniki.

2.3.5.3.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu gazów sprężonych (pkt 1 i 2), niebezpiecznych dla organów oddechowych, lub takich, które mogą spowodować zatrucie¹¹⁾, i zbiorniki do przewozu gazów palnych muszą być zamykane zaworem każdy z osobna.

______

¹¹⁾ Patrz odnośnik 9.

2.3.5.4.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu gazów skroplonych (pkt 3 do 6) muszą dać się pojedynczo napełniać i oddzielać plombowanym zaworem.

2.3.5.5.

W stosunku do zbiorników zdejmowalnych¹²⁾ obowiązują następujące przepisy:

a) muszą być tak mocowane na podwoziu, aby nie mogły ulec przesunięciu,

b) nie mogą być połączone ze sobą rurą zbiorczą,

c) w razie gdy zbiorniki mają być przetaczane, to zawory muszą być zabezpieczone kapturem ochronnym.

______

¹²⁾ Patrz odnośnik 8.

2.3.6.

W odstępstwie od przepisów punktu 1.3.3. zbiorniki przeznaczone do przewozu niskoschłodzonych gazów skroplonych nie muszą być zaopatrzone w otwór wziernikowy. 2.4.

Dopuszczenie prototypu

Brak przepisów specjalnych.

2.5.

Kontrola

2.5.1.

Materiały przeznaczone do budowy zbiorników do przewozu gazów wymienionych w punktach 7 i 8 muszą być kontrolowane zgodnie z lm. 1275 i 1285.

2.5.2.

W zakresie ciśnienia kontrolnego obowiązują następujące postanowienia:

2.5.2.1.

- w odniesieniu do zbiorników przeznaczonych do przewozu gazów wymienionych w punktach 1 i 2 - postanowienia lm. 219 (1) i (3);

2.5.2.2.

- w odniesieniu do zbiorników przeznaczonych do przewozu gazów wymienionych w punktach 3 i 4:

a) jeżeli średnica zbiorników wynosi najwyżej 1,5 m - postanowienia lm. 220 (2);

b) jeżeli średnica zbiornika wynosi więcej niż 1,5 m - postanowienia podane niżej¹³⁾:

______

¹³⁾ 1) Obowiązują następujące ciśnienia kontrolne:

a) w odniesieniu do zbiorników z izolacją cieplną co najmniej równe ciśnieniu par płynów w temperaturze 60°C, zmniejszone o 1 kg/cm², nie mniej jednak niż 10 kg/cm²,

b) w odniesieniu do zbiorników bez urządzenia izolacji cieplnej - co najmniej równe ciśnieniu par płynów w temperaturze 65°C, zmniejszone o 1 kg/cm², nie mniej jednak niż 10 kg/cm²;

2) dla tlenochlorku węgla [pkt 3 at)], ze względu na wysokie własności trujące tego gazu, ustalono, że ciśnienie minimalne dla zbiorników z izolacją cieplną wynosi 15 kg/cm², a dla zbiorników bez izolacji cieplnej wynosi 17 kg/cm²;

3) obowiązujące wartości maksymalne, dotyczące napełniania w kg/litr, zostały wyliczone w sposób następujący: najwyższe dopuszczalne napełnienie = 0,95 x gęstość fazy płynnej w temperaturze 50°C.

Nazwa materiału	Pkt	Ciśnienie minimalne dla zbiorników		Najwyższy dopuszczalny ciężar napełniania w kg/litr
		z	bez
		urządzeniem (a) izolacji cieplnej
		kg/cm2	kg/cm2
1	2	3	4	5
Bromochlorodwufluorometan (R12 B1)	3a)	10	10	1,61
Chlorodwufluorometan (R22)	3a)	24	26	1,03
Chloropięciofluorometan (R115)	3a)	20	23	1,08
Chlorotrójfluoroetan (R133a)	3a)	10	10	1,18
Dwuchlorodwufluorometan (R12)	3a)	15	16	1,15
Dwuchlorofluorometan (R21)	3a)	10	10	1,23
Dwuchloroczterofluoroetan (R114)	3a)	10	10	1,30
Ośmiofluorocyklobutan (RC318)	3a)	10	10	1,34
Amoniak	3at)	26	29	0,53
Bromowodór	3at)	50	55	1,20
Chlor	3at)	17	19	1,25
Tlenochlorek węgla	3at)	15	17	1,23
Sześciofluoropropylen (R216)	3at)	17	19	1,11
Bromek metylu	3at)	10	10	1,51
Dwutlenek siarki	3at)	10	12	1,23
Dwutlenek azotu (NO2)	3at)	10	10	1,30
Butan	3b)	10	10	0,51
Izobutan	3b)	10	10	0,49
Buten-1	3b)	10	10	0,53
Cisbuten-2	3b)	10	10	0,55
Izobuten	3b)	10	10	0,52
Transbuten-2	3b)	10	10	0,54
Chlorodwufluoroetan (R142b)	3b)	10	10	0,99
Cyklopropan	3b)	16	18	0,53
1.1-Dwufluoroetan (R152a)	3b)	14	16	0,79
Propan	3b)	21	23	0,42
Propen	3b)	25	27	0,43
1.1.1.-Trójfluoroetan	3b)	28	32	0,79
Etyloamina	3bt)	10	10	0,61
Chlorek etylu	3bt)	10	10	0,80
Dwumetyloeter	3bt)	14	16	0,58
Dwumetyloamina	3bt)	10	10	0,59
Metyloamina	3bt)	10	11	0,58
Chlorek metylu	3bt)	13	15	0,81
Merkaptan metylu	3bt)	10	10	0,78
Siarkowodór	3bt)	45	50	0,67
Trójmetyloamina	3bt)	10	10	0,56
Butadien-1,3	3c)	10	10	0,55
Chlorek winylu	3c)	10	11	0,81
Chlorotrójfluoroetylen (R1113)	3ct)	15	17	1,13
Bromek winylu	3ct)	10	10	1,37
Eter metylowinylowy	3ct)	10	10	0,67
Mieszanina F1	4a)	10	11	1,23
Mieszanina F2	4a)	15	16	1,15
Mieszanina F3	4a)	24	27	1,03
Mieszanina gazu R-500	4a)	18	20	1,01
Mieszanina gazu R502	4a)	25	28	1,05
Mieszanina gazu z 19-21% wagowymi dwuchlorodwufluorometanu (R12) i z 79 do 81% wagowymi bromochlorodwufluorometanu (R12 B1)	4a)	10	11	1,50
Mieszanina bromku metylu i chloropikryny	4at)	10	10	1,51
Mieszanina A (nazwa handlowa: butan)	4b)	10	10	0,50
Mieszanina AO (nazwa handlowa: butan)	4b)	12	14	0,47
Mieszanina A1	4b)	16	18	0,46
Mieszanina B	4b)	20	23	0,43
Mieszanina C (nazwa handlowa: propan)	4b)	25	27	0,42
Mieszaniny węglowodorów i metanu	4b)	-	225	0,187
		-	300	0,244
Mieszaniny chlorku metylu i chlorku metylenu	4bt)	13	15	0,81
Mieszaniny chlorku metylu i chloropikryny	4bt)	13	15	0,81
Mieszaniny bromku metylu i bromku etylenu	4bt)	10	10	1,51
Mieszaniny metyloacetylenu, propadienu i węglowodorów:
Mieszanina P1	4c)	25	28	0,49
Mieszanina P2	4c)	22	23	0,47
Tlenek etylenu z najwyżej 10% wagowymi dwutlenku węgla	4ct)	24	26	0,73
Tlenek etylenu z azotem do maksymalnego ciśnienia ogólnego 10 kg/cm2 przy 50°C	4ct)	15	15	0,78
Dwuchlorodwufluorometan z 12% wagowymi tlenku etylenu	4ct)	15	16	1,09

2.5.2.3.

W odniesieniu do zbiorników przeznaczonych do przewozu gazów wymienionych w punktach 5 i 6 obowiązują:

a) jeżeli zbiorniki nie są zaopatrzone w urządzenia izolacji cieplnej: wartości podane w lm. 220 (3) i (4);

b) jeżeli zbiorniki są zaopatrzone w urządzenie izolacji cieplnej następujące wartości:

Nazwa materiału	Punkt	Ciśnienie minimalne w kg/cm2	Najwyższy dopuszczalny ciężar napeł. w kg/litr
1	2	3	4
Bromotrójfluorometan (R13 B1)	5a)	120	1,50
Chlorotrójfluorometan (R13)	5a)	120	0,96
		225	1,12
Podtlenek azotu N2O	5a)	225	0,78
Sześciofluoroetan (R116)	5a)	160	1,28
		200	1,34
Dwutlenek węgla	5a)	190	0,73
		225	0,78
Sześciofluorek siarki	5a)	120	1,34
Trójfluorometan (R23)	5a)	190	0,92
		250	0,99
Ksenon	5a)	120	1,30
Chlorowodór	5at)	120	0,69
Etan	5b)	120	0,32
Etylen	5b)	120	0,25
		225	0,36
1.1. Dwufluoroetylen	5c)	120	0,66
		225	0,78
Fluorek winylu	5c)	120	0,58
		225	0,65
Mieszanina gazowa R503	6a)	31	0,11
		42	0,21
		100	0,76
Dwutlenek węgla z najwyżej 35%	6c)	190	0,73
wagowymi tlenku etylenu		225	0,78
Tlenek etylenu z więcej niż 10%, ale	6ct)	190	0,66
nie więcej niż 50% wagowymi		250	0,75
węgla

Jeżeli do przewozu użyte będą zbiorniki z urządzeniem izolacji cieplnej z niższym ciśnieniem kontrolnym, niż podano w tabeli, to najwyższy ciężar w kilogramach na litr objętości należy tak ustalać, aby wewnętrzne ciśnienie właściwego materiału w temperaturze 55°C nie przekraczało ciśnienia kontrolnego wybitego na zbiorniku. Maksymalny ciężar napełniania musi być w tym wypadku ustalony przez urzędowo uznanego rzeczoznawcę.

2.5.2.4.

Jeżeli chodzi o zbiorniki przeznaczone do przewozu amoniaku rozpuszczonego pod ciśnieniem [pkt 9 at)], to obowiązują następujące wartości:

Nazwa materiału	Punkt	Najniższe ciśnienie próbne w kg/cm2	Dopuszczalny ciężar napeł. na litr obj. w kg
Dla amoniaku rozpuszczonego w wodzie pod ciśnieniem z ponad 35%, lecz nie więcej niż 40% wagowymi amoniaku	9at)	10	0,80
Ponad 40%, lecz nie więcej niż 50% wagowymi amoniaku	9at)	12	0,77

2.5.2.5.

Dla zbiorników przeznaczonych do przewozu gazów wymienionych w punktach 7 i 8: co najmniej 1,3-krotność najwyższego dopuszczalnego ciśnienia roboczego podanego na zbiorniku, lecz nie mniej niż 3 kg/cm² (nadciśnienie); jeżeli zbiorniki zaopatrzone są w izolację próżniową, to co najmniej 1,3-krotność najwyższego dopuszczalnego ciśnienia eksploatacyjnego podwyższonego o 1 kg/cm².

2.5.3.

Pierwsza wodna kontrola ciśnieniowa powinna być przeprowadzona przed założeniem izolacji cieplnej.

2.5.4.

Pojemność każdego zbiornika przeznaczonego do przewozu gazów wymienionych w punktach 3 do 6 i 9 musi być określona pod nadzorem urzędowo uznanego rzeczoznawcy przez zważenie lub odmierzenie litrami zawartości wody w zbiorniku. Błąd pomiaru w odniesieniu do pojemności musi być mniejszy niż 1%. Nie zezwala się na określenie pojemności na podstawie wymiarów zbiornika. Najwyższe dopuszczalne ciężary napełnienia zgodnie z lm. 220 (4) i ustępem 2.5.2.3. powinny być ustalone przez urzędowo uznanego rzeczoznawcę.

2.5.5.

Wszystkie spoiny zbiorników należy skontrolować zgodnie ze współczynnikiem spoin lambda 1,0 według ustępu 1.2.8.4.

2.5.6.

W odstępstwie od przepisów kontrolnych ustępu 1.5 kontrole okresowe muszą być przeprowadzane:

2.5.6.1.

i) co 4 lata, jeśli chodzi o zbiorniki do przewozu trójfluorku boru [pkt 1 at)], gazu miejskiego [pkt 2 bt)], bromowodoru, chloru, tlenochlorku węgla, dwutlenku siarki, dwutlenku azotu [pkt 3 at)], siarkowodoru [pkt 3 bt)] i chlorowodoru [pkt 5 at)],

ii) jeśli chodzi o zbiorniki do przewozu innych sprężonych i skropionych gazów oraz amoniaku rozpuszczonego pod ciśnieniem [pkt 9 at)]: w terminie, który jest podwójnie dłuższy od terminu ustalonego dla rewizji wagonu, na którym ten zbiornik jest zamontowany, lecz nie później niż 8 lat. Części osprzętu należy kontrolować w każdym okresie rewizji wagonu, lecz nie później niż 4 lata.

2.5.6.2.

W 8 lat po przyjęciu do eksploatacji, a następnie co 12 lat należy kontrolować zbiorniki przeznaczone do przewozu gazów wymienionych w pkt 7 i 8.

W 6 lat po każdej kontroli okresowej urzędowo uznany rzeczoznawca powinien przeprowadzić kontrolę szczelności zbiorników.

Kontrolę szczelności zbiorników przeznaczonych do przewozu gazów wymienionych w pkt 1 do 6 i 9 należy przeprowadzać pod ciśnieniem co najmniej 4 kg/cm² (nadciśnienie).

2.5.7.

Kontrola zbiorników z izolacją próżniową oraz ustalenie stanu wewnętrznego mogą być za zgodą urzędowo uznanego rzeczoznawcy zastąpione kontrolą szczelności i kontrolą próżniową.

2.5.8.

Jeżeli w zbiornikach przeznaczonych do przewozów gazów wymienionych w pkt 7 i 8 wycięte zostały otwory w celu kontroli wnętrza, to rodzaj spawania zapewniający pełną sprawność zbiornika musi być dopuszczony przez urzędowo uznanego rzeczoznawcę.

2.6.

Oznakowanie

2.6.1.

Na tablicy przewidzianej punktem 1.6.1. muszą być wybite dodatkowo bądź naniesione w podobny sposób lub zamieszczone na wzmocnionej części zbiornika, jeśli nie osłabi to wytrzymałości zbiornika, następujące dane:

2.6.1.1.

Na zbiornikach przeznaczonych tylko do jednego określonego materiału:

- pełna nazwa gazu.

Nazwę tę na zbiornikach do przewozu gazów sprężonych (pkt 1 i 2) należy uzupełnić najwyższym dopuszczalnym ciśnieniem napełniania w temp. 15°C, a przy zbiornikach przeznaczonych do przewozu gazów skroplonych (pkt 3 do 8) oraz amoniaku rozpuszczonego pod ciśnieniem [pkt 9 at)] należy uzupełnić najwyższym dopuszczalnym ciężarem napełniania w kg oraz temperaturą napełniania, jeśli jest ona niższa od -20°C.

2.6.1.2.

Na zbiornikach używanych do przewozu różnych materiałów:

- pełna nazwa gazów, do których przewozu zbiornik jest dopuszczony. Nazwę tę należy uzupełnić najwyższym dopuszczalnym ciężarem napełniania w kg dla każdego gazu.

2.6.1.3.

Na zbiornikach do przewozu gazów wymienionych w pkt 7 i 8:

- ciśnienie eksploatacyjne.

2.6.1.4.

Na zbiornikach z urządzeniem izolacji cieplnej:

- dane "z izolacją cieplną" lub "z izolacją próżniową".

2.6.2.

Na tablicy zamieszczonej w pobliżu miejsca napełniania na ramie baterii zbiorników, z wyjątkiem zbiorników zdejmowalnych, muszą być zamieszczone następujące dane:

- wysokość ciśnienia kontrolnego,

- najwyższe dopuszczalne ciśnienie napełniania w temperaturze 15°C na zbiornikach do przewozu gazów sprężonych,

- liczba zbiorników,

- łączna pojemność zbiorników w litrach,

- pełna nazwa gazu,

oraz dla gazów skroplonych:

- najwyższy dopuszczalny ciężar napełniania każdego zbiornika w kg.

2.6.3.

Dodatkowo oprócz przepisów podanych w punkcie 1.6.2. muszą być na obu stronach zbiorników lub też na tablicach wagonów podane:

a) "najniższa dopuszczalna temperatura napełniania: -20°C" albo

"najniższa dopuszczalna temperatura napełniania: ...",

b) na zbiornikach przeznaczonych do przewozu jednego określonego materiału:

- pełna nazwa gazu,

- dla gazów skroplonych wymienionych w pkt 3 do 8 i amoniaku rozpuszczonego pod ciśnieniem w wodzie [pkt 9 at)] najwyższy dopuszczalny ciężar napełnienia w kg,

c) na zbiornikach stosowanych do przewozu różnych materiałów:

- pełna nazwa gazów, do których przewozu zbiorniki są używane, oraz najwyższy dopuszczalny ciężar napełnienia w kg dla każdego gazu,

d) na zbiornikach z izolacją cieplną:

- informacja "z izolacją cieplną" lub "z izolacją próżniową" w języku urzędowym kraju nadania, a ponadto w języku francuskim, niemieckim, włoskim lub angielskim, jeśli międzynarodowe taryfy lub porozumienia między kolejami nie stanowią inaczej.

2.6.4.

Tablice wagonowe wagonów nośnych przeznaczonych do przewozu zbiorników zdejmowalnych według punktu 2.3.5.5. nie muszą być zaopatrzone w dane wymienione w punktach 1.6.2. i 2.6.3.

2.6.5.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu gazów skroplonych wymienionych w pkt 3 do 8 należy oznaczyć pasem koloru pomarańczowego o szerokości 30 cm¹⁴⁾, który powinien być naniesiony wokół zbiornika cysterny na wysokości osi poziomej.

______

¹⁴⁾ Patrz dodatek VIII, lm. 1800 (1) - uwagi.

2.7.

Eksploatacja

2.7.1.

W zbiornikach przeznaczonych do przewozu na przemian różnych gazów skroplonych (pkt 3 do 8) wolno przewozić tylko jeden z gazów należących do danej grupy. Grupami tymi są:.

Grupa 1: halogenki organiczne pkt 3 a) i 4 a);

Grupa 2: węglowodory pkt 3 b) i 4b);

Grupa 3: amoniak [pkt 3 at)], etyloamina, dwumetyloeter, dwumetyloamina, metyloamina i trójmetyloamina [pkt 3 bt)] oraz chlorek winylu [pkt 3c)];

Grupa 4: bromek metylu [pkt 3 at)], chlorek etylu i chlorek metylu [pkt 3 bt)];

Grupa 5: mieszaniny tlenku etylenu i dwutlenku węgla, tlenku etylenu z azotem [pkt 4 ct)];

Grupa 6: gazy szlachetne, podtlenek azotu, dwutlenek węgla, tlen, azot [pkt 7 a)], powietrze i mieszaniny azotu z gazami szlachetnymi, mieszaniny tlenu i azotu oraz takie, które zawierają gazy szlachetne [pkt 8 a)];

Grupa 7: etan i etylen, metan [pkt 7b)], mieszaniny metanu i etanu, także z dodatkiem propanu i butanu [pkt 8b)].

Zbiorniki, które były napełnione materiałem grupy 1 lub 2, muszą być przed napełnieniem innym materiałem tej samej grupy opróżnione z płynnego gazu. Zbiorniki, które były napełnione materiałem grupy 3 do 7, muszą być przed napełnieniem innym materiałem należącym do tej samej grupy całkowicie opróżnione z płynnego gazu, a następnie rozprężone.

2.7.2.

Użycie zbiorników do przewozu na zmianę skroplonych gazów tej samej grupy dopuszcza się wtedy, gdy są zachowane wszystkie warunki dotyczące przewozu gazów w tych samych zbiornikach. Użycie zbiorników na zmianę należy uzgodnić z urzędowo uznanym rzeczoznawcą.

2.7.3.

Jeżeli urzędowo uznany rzeczoznawca wyrazi na to zgodę, to mogą być używane zbiorniki do przewozu materiałów różnych grup. Jeżeli zbiorniki do przewozu gazów jednej grupy zostaną użyte do przewozu drugiej grupy, to muszą one być przedtem całkowicie opróżnione ze skroplonych gazów; następnie zbiorniki muszą być rozprężone i opróżnione z gazu. Opróżnienie zbiornika z gazu musi być sprawdzone przez urzędowo uznanego rzeczoznawcę, który po sprawdzeniu wystawia odpowiednie zaświadczenie.

2.7.4.

Przy przekazywaniu wagonów-zbiorników do przewozu w stanie ładownym lub w stanie próżnym nie oczyszczonym mogą być widoczne tylko dane dotyczące gazu rzeczywiście znajdującego się w zbiorniku, a jeśli chodzi o zbiornik opróżniony - tylko dane dotyczące gazu ostatnio znajdującego się w zbiorniku zgodnie z przepisami punktu 2.6.3; wszystkie inne dane dotyczące innych gazów muszą być zakryte.

2.7.5.

Zbiorniki baterii zbiorników mogą zawierać tylko jeden i ten sam gaz. Zbiorniki jednej baterii zbiorników przeznaczonych do przewozu gazów skroplonych muszą być oddzielnie napełniane i oddzielone od siebie plombowanym zaworem.

2.7.6.

Najwyższe ciśnienie napełniania dla gazów sprężonych pkt 1 i 2, z wyjątkiem trójfluorku boru [pkt 1 at)], nie może przekraczać wartości podanych w lm. 219 (2).

Najwyższy ciężar napełniania na litr pojemności, jeśli chodzi o trójfluorek boru [pkt 1 at)], nie może przekroczyć 0,86 kg.

Najwyższy ciężar napełniania na litr pojemności, zgodnie z lm. 220 (2), (3) i (4), z ustępami 2.5.2.2., 2.5.2.3. i 2.5.2.4, musi być przestrzegany.

2.7.7.

Dla zbiorników przeznaczonych do przewozu gazów wymienionych w pkt 7 b) i 8 b) stopień napełniania musi być tak obliczony, aby przy podgrzaniu zawartości do temperatury, przy której ciśnienie par jest równe ciśnieniu otwarcia zaworów, objętość płynu nie przekroczyła 95% pojemności w tej temperaturze. Zbiorniki do przewozu gazów wymienionych w pkt 7 a) i 8 a) mogą być napełniane w temperaturze napełniania i przy ciśnieniu napełniania do 98% pojemności.

2.7.8.

Niedozwolone jest stosowanie smaru i oleju do uszczelnienia lub do smarowania urządzeń zamykających zbiorniki przeznaczone do przewozu podtlenku azotu oraz tlenu [pkt 7 a)], powietrza i mieszanin z tlenem [pkt 8 a)].

2.7.9.

Wymagania postanowień ustępu 1.7.5. nie dotyczą zbiorników przeznaczonych do przewozu gazów wymienionych w pkt 7 i 8.

3.

Przepisy specjalne dla klasy 3: Materiały płynne zapalne

3.1.

Zastosowanie

Z wyjątkiem nitrometanu (pkt 3) wszystkie materiały lm. 301 mogą być przewożone w wagonach-zbiornikach.

3.2.

Budowa

Zbiorniki przeznaczone do przewozu dwusiarczku węgla [pkt 1 a)] muszą być obliczone na ciśnienie co najmniej 10 kg/cm² (nadciśnienie).

3.3.

Wyposażenie

3.3.1.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu materiałów płynnych zapalnych o punkcie zapłonu do 55°C z niezamykanym wywietrznikiem muszą być wyposażone w wywietrzniku w armaturę ognioodporną.

3.3.2.

Wszystkie otwory zbiorników przeznaczonych do przewozu akroleiny, chloroprenu i dwusiarczku węgla [pkt 1 a)] muszą znajdować się powyżej lustra płynu. Ściany zbiornika nie mogą mieć poniżej lustra płynu zarówno przejść, jak i nasad rurowych. Otwory, z wyjątkiem tych, na których zamontowane są zawory bezpieczeństwa, muszą być hermetycznie zamykane, a zamknięcia te muszą być osłonięte dającym się zaryglować kołpakiem. Jeżeli zbiorniki zaopatrzone są w zawory bezpieczeństwa, to między zaworem a wnętrzem zbiornika musi być założona szybka rozpryskowa. W tym wypadku układ szybki rozpryskowej i zaworu bezpieczeństwa musi odpowiadać wymaganiom właściwych organów. 3.4.

Dopuszczenie prototypu

Brak przepisów specjalnych.

3.5.

Kontrola

Minimalne ciśnienie kontrolne, któremu muszą być poddane zbiorniki przeznaczone do przewozu dwusiarczku węgla [pkt 1 a)], musi wynosić 4 kg/cm² (nadciśnienie). Minimalne ciśnienie kontrolne, któremu muszą być poddane zbiorniki przeznaczone do przewozu innych materiałów według ustępu 3.1., musi odpowiadać ciśnieniu, jakie wynika z pomiaru wykonanego zgodnie z ustępem 1.2.4.

3.6.

Oznakowanie

Brak przepisów specjalnych.

3.7.

Eksploatacja

3.7.1.

Obowiązują niżej podane stopnie napełniania zbiorników hermetycznie zamykanych i przeznaczonych do przewozu płynów mających w temp. 50°C ciśnienie par powyżej 1,75 kg/cm² (absolutne):

dla mrówczanu metylu [pkt 1 a)] i innych płynów o objętościowym współczynniku rozszerzalności powyżej 150 x 10^-5 do 180 x 10^-5 ... 91%, dla aldehydu octowego (pkt 5) i innych płynów o objętościowym współczynniku rozszerzalności powyżej 180 x 10^-5 do 230 x 10^-5 ... 90%.

3.7.2.

Aldehyd octowy (pkt 5) może być przewożony w zbiornikach wykonanych ze stopów aluminium tylko wtedy, gdy zbiorniki te używane są wyłącznie do przewozu tego materiału, a aldehyd octowy nie zawiera kwasów.

3.7.3.

Podczas zimnej pory roku (od października do marca) określone lekkie destylaty, przeznaczone do krakowania, i inne płynne węglowodory o ciśnieniu par - w temperaturze 50°C - do 1,5 kg/cm² (absolutne) mogą być przewożone w zbiornikach zgodnie z przepisami ustępu 1.3.5.

4.

Przepisy specjalne dla klas 4.1., 4.2., 4.3.: materiały stałe zapalne; materiały samozapalne, materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy zapalne.

4.1.

Zastosowanie

Siarka, trójsiarczek czterofosforu, pięciosiarczek dwufosforu i naftalen (lm. 401 pkt 2, 8 i 11) biały lub żółty fosfór, związki alkiloglinowe, alkilohalogenoglinowe, alkilowodoroglinowe oraz świeżo wyżarzony węgiel drzewny w stanie sproszkowanym lub granulowanym (lm. 431 pkt 1, 3 i 8), sód, potas, stopy sodu i potasu oraz krzemochloroform [lm. 471, pkt 1 a) i 4] mogą być przewożone w wagonach-zbiornikach.

4.2.

Konstrukcja

4.2.1.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu białego lub żółtego fosforu (lm. 431 pkt 1) oraz krzemochloroformu (lm. 471 pkt 4) muszą być obliczone na ciśnienie co najmniej 10 kg/cm² (nadciśnienie).

4.2.2.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu związków alkiloglinowych, alkilohalogenoglinowych i alkilowodoroglinowych (lm. 431 pkt 3) muszą być obliczone na ciśnienie co najmniej 21 kg/cm² (nadciśnienie).

4.3.

Wyposażenie

4.3.1.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu siarki [lm. 401 pkt 2 b)] i naftalenu [lm. 401 pkt 11 c)] muszą być zaopatrzone w urządzenie izolacji cieplnej wykonane z trudno zapalnego materiału. Mogą one być zaopatrzone w zawory otwierające się przy różnicy ciśnień od 0,2 do 0,3 kg/cm² do wewnątrz lub na zewnątrz.

4.3.2.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu białego lub żółtego fosforu (lm. 431 pkt 1) muszą odpowiadać następującym przepisom:

4.3.2.1.

Urządzenie ogrzewcze nie może prowadzić do wnętrza zbiornika, lecz musi być umieszczone na zewnątrz, jednakże rura służąca do wyładunku fosforu może być zaopatrzona w osłonę ogrzewczą. Urządzenie ogrzewcze tej osłony musi być założone w taki sposób, aby uniemożliwiało przekroczenie temperatury fosforu powyżej temperatury załadunku zbiornika. Inne rury muszą prowadzić do górnej części zbiornika, otwory muszą znajdować się w części zbiornika znajdującej się powyżej dopuszczalnego stanu fosforu i muszą być całkowicie zamknięte ryglowanymi pokrywami. Ponadto otwory wyczystkowe przewidziane w ustępie 1.3.4. (otwory dodatkowe) nie są dopuszczalne.

4.3.2.2.

Zbiornik musi być zaopatrzony w urządzenie pomiarowe służące do kontroli stanu fosforu, a w razie użycia wody jako środka zabezpieczającego - w stały wskaźnik wskazujący najwyższy dopuszczalny stan wody.

4.3.3.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu związków alkiloglinowych, alkilohalogenoglinowych i alkilowodoroglinowych (lm. 431 pkt 3) nie mogą mieć otworów lub połączeń umieszczonych poniżej lustra płynu. Nie są także dopuszczalne otwory wyczystkowe przewidziane w ustępie 1.3.4. (otwory dodatkowe). Otwory umieszczone w górnej części zbiorników, wraz z ich armaturą, muszą być osłonięte kołpakiem ochronnym. Wagony-zbiorniki o konstrukcji samo-nośnej nie są dopuszczalne.

4.3.4.

Otwory zbiorników (krany, otwory wejściowe itp.) przeznaczonych do przewozu materiałów wymienionych pod lm. 471 pkt 1 a) muszą być zaopatrzone w hermetycznie zamknięte ryglowane pokrywy z urządzeniem izolacji cieplnej, wykonanym z trudno palnego materiału.

4.4.

Dopuszczenie prototypu

Brak przepisów specjalnych.

4.5.

Kontrola

Zbiorniki do przewozu siarki [lm. 401 pkt 2 b)] i naftalenu [lm. 401 pkt 11 c)], białego lub żółtego fosforu (lm. 431 pkt 1) i trójchlorokrzemianu (lm. 471 pkt 4) muszą być sprawdzane na ciśnienie 4 kg/cm² (nadciśnienie).

4.5.2.

Zbiorniki do przewozu związków alkiloglinowych, alkilohalogenoglinowych i alkilowodoroglinowych (lm. 431 pkt 3) muszą być przed wprowadzeniem do eksploatacji, a następnie co 4 lata, badane na ciśnienie 10 kg/cm² (nadciśnienie) z zastosowaniem płynu nie wchodzącego w reakcję z ładunkiem.

4.6.

Oznakowanie

Brak przepisów specjalnych.

4.7.

Eksploatacja

4.7.1.

Zbiorniki do przewozu siarki i naftalenu [lm. 401 pkt 2 b i 11 c)] mogą być napełniane tylko do 98% objętości.

4.7.2.

Biały lub żółty fosfor (lm. 431 pkt 1), z użyciem wody jako środka ochronnego, musi być w czasie załadunku pokryty warstwą wody o grubości co najmniej 12 cm, przy czym stopień napełnienia w temperaturze 60°C nie może przekraczać 98% objętości. Przy użyciu azotu jako środka ochronnego stopień napełnienia w temperaturze 60°C nie może przekroczyć 96% objętości. Pozostała wolna przestrzeń musi być wypełniona azotem w taki sposób, aby po ochłodzeniu ciśnienie azotu nie było niższe od ciśnienia atmosferycznego. Zbiornik musi być zamknięty gazoszczelnie.

4.7.3.

Przy przewozie materiałów wymienionych pod lm. 471 pkt 1 a) kołpaki muszą być zaryglowane zgodnie z ustępem 4.3.4.

4.7.4.

Stopień napełnienia dla krzemochloroformu (lm. 471 pkt 4) może wynosić najwyżej 1,14 kg/litr, jeżeli napełnianie odbywa się wagowo w razie napełniania objętościowego stopień napełnienia może wynosić najwyżej 85%.

4.7.5.

Zbiorniki, które zawierały fosfor (lm. 431 pkt 1), muszą przed nadaniem do przewozu:

- być wypełnione azotem; wówczas nadawca musi poświadczyć w liście przewozowym, że zbiornik po zamknięciu jest gazoszczelny; albo

- w co najmniej 96%, a najwyżej do 98% pojemności, wypełnione wodą; w okresie od 1 października do 31 marca należy do wody dodawać tyle środka chroniącego przed zamarzaniem, aby woda w czasie przewozu nie mogła zamarzać; zastosowany środek przeciw zamarzaniu nie może powodować powstawania korozji i nie może wchodzić w reakcję z fosforem.

5.

Przepisy specjalne dla klas 5.1. i 5.2: materiały utleniające podtrzymujące palenie; nadtlenki organiczne

5.1.

Zastosowanie

Materiały wymienione pod lm. 501 pkt 1 do 3, roztwory materiałów wymienione pod pkt 4 (włącznie z wilgotnym lub suchym chloranem sodu w formie sproszkowanej) oraz ciepłe wodne roztwory azotanu amonu wymienione w pkt 6 a) o stężeniu wyższym niż 80%, ale najwyżej 93%, te ostatnie pod warunkiem, że:

a) wartość 10-procentowego wodnego roztworu przewożonego materiału w skali pH leży między 5 i 7,

b) roztwory nie zawierające zarówno materiałów zapalnych w ilościach powyżej 0,2%, jak i związków chloru w takich ilościach, aby zawartość chloru nie przekraczała 0,02%, oraz materiały wymienione pod lm. 551 pkt 1, 10, 14, 15 i 18 mogą być przewożone w wagonach-zbiornikach.

5.2.

Budowa

5.2.1.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu materiałów wymienionych w ustępie 5.1. w stanie płynnym muszą być obliczone na ciśnienie wynoszące co najmniej 4 kg/cm².

5.2.2.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu wodnych roztworów nadtlenku wodoru i do przewozu nadtlenku wodoru (lm. 501 pkt 1) oraz do płynnych nadtlenków organicznych (lm. 551 pkt 1, 10, 14, 15 i 18) muszą, łącznie z wyposażeniem, być wykonane z aluminium o stopniu czystości wynoszącym co najmniej 99,5% albo z odpowiedniej stali, która nie powoduje rozkładu nadtlenku wodoru lub nadtlenków organicznych.

5.2.3.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu wodnych roztworów azotanu amonu wymienionego pod lm. 501 pkt 6 a) muszą być wykonane ze stali austenitycznej.

5.3.

Wyposażenie

5.3.1.

Wszystkie otwory zbiorników przeznaczonych do przewozu wodnych roztworów nadtlenku wodoru o zawartości powyżej 70% nadtlenku wodoru oraz do przewozu nadtlenku wodoru (lm. 501 pkt 1) muszą znajdować się powyżej lustra płynu. Ponadto przewidziane w ustępie 1.3.4. otwory wyczystkowe (otwory dodatkowe) nie są dopuszczalne. Otwory zbiorników do roztworów nadtlenku wodoru o zawartości 60, ale najwyżej 70% nadtlenku wodoru, mogą znajdować się poniżej lustra płynu. W takim wypadku urządzenia do opróżniania zbiornika muszą być zamknięte dwoma umieszczonymi, jeden za drugim, niezależnymi od siebie zamknięciami, z których pierwsze składa się z wewnętrznego urządzenia odcinającego z szybko działającym zaworem o dopuszczonej konstrukcji, a drugie z urządzenia odcinającego na każdym końcu króćca służącego do opróżniania. U wylotu każdego zamknięcia musi być założona zaślepka albo urządzenie o takiej samej skuteczności. W razie oderwania podłączeń wężownicy wewnętrzne urządzenie odcinające musi pozostać połączone ze zbiornikiem i musi być zamknięte.

Żadna część wagonów-zbiorników nie może być wykonana z drewna, chyba że byłaby pokryta odpowiednią powłoką.

5.3.2.

Połączenia wężownic zbiornika muszą być wykonane z materiałów nie powodujących rozkładu nadtlenków wodoru.

5.3.3.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu roztworów wodnych nadtlenku wodoru i do nadtlenku wodoru wymienionego w pkt 1, a także do przewozu ciepłych roztworów wodnych azotanu amonu wymienionego pod lm. 501 pkt 6 a) muszą być zaopatrzone w urządzenie zamykające skierowane do góry, które musi być tak wykonane, aby we wnętrzu zbiornika nie mogło utworzyć się nadciśnienie i aby urządzenie to uniemożliwiało wyciek płynu oraz przedostawanie się obcych substancji do wnętrza zbiornika.

Urządzenia zamykające zbiorników przeznaczonych do przewozu ciepłych roztworów azotanu amonu wymienionego pod lm. 501 pkt 6 a) muszą być tak wykonane, aby podczas przewozu nie nastąpiło zatkanie urządzeń zestalonymi częściami azotanu amonu.

5.3.4.

Jeżeli zbiorniki przeznaczone do przewozu ciepłych roztworów azotanu amonu wymienionego pod lm. 5.01 pkt 6a) otoczone są materiałem izolacji cieplnej, to materiał ten musi być wykonany z substancji nieorganicznych i musi być całkowicie pozbawiony części zapalnych.

5.3.5.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu płynnych nadtlenków organicznych wymienionych pod lm. 551 pkt 1, 10, 14, 15 i 18 muszą być zaopatrzone w urządzenie wentylacyjne, składające się z armatury ognioodpornej, oraz z zaworu bezpieczeństwa, otwierającego się pod ciśnieniem od 1,8 do 2,2 kg/cm² (nadciśnienie).

5.3.6.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu płynnych nadtlenków organicznych wymienionych pod lm. 551 pkt 1, 10, 14, 15 i 18 muszą być wyposażone w urządzenie izolacji cieplnej zgodnie z ustępem 2.3.4.1. Dach ochronny oraz każda nie przykryta przez ten dach część zbiornika albo też zewnętrzna otoczka całkowitej izolacji musi być pomalowana na biało i oczyszczona przed każdą wysyłką, a w razie zażółcenia lub uszkodzenia farby, musi być odnowiona. Urządzenie izolacji cieplnej nie może zawierać materiałów zapalnych.

5.4.

Dopuszczenie prototypu

Wagony-zbiorniki dopuszczone do przewozu ciepłych roztworów wodnych azotanu amonu wymienionego pod lm. 501 pkt 6 a) nie mogą być używane do przewozu innych materiałów.

5.5.

Kontrola

Zbiorniki do przewozu roztworów wodnych nadtlenku wodoru i do nadtlenku wodoru wymienionego w pkt 1, a także do stężonych, ciepłych roztworów azotanu amonu wymienionego pod lm. 501 pkt 6 a) oraz do płynnych nadtlenków organicznych wymienionych pod lm. 551 pkt 1, 10, 14, 15 i 18, muszą być kontrolowane na ciśnienie 4 kg/cm² (nadciśnienie).

5.6.

Oznakowanie

Brak przepisów specjalnych.

5.7.

Eksploatacja

5.7.1.

Wnętrze zbiorników i wszystkie części składowe, które mogą się stykać z materiałami wymienianymi w ustępie 5.1., muszą być utrzymywane w czystości. Do pomp, zaworów i innych urządzeń mogą być stosowane tylko takie środki smarujące, które nie wchodzą w niebezpieczne reakcje z przewożonym materiałem.

5.7.2.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu materiałów płynnych wymienionych pod lm. 501 pkt 1 do 3 mogą w temperaturze 15°C być napełniane tylko do 95%. Zbiorniki przeznaczone do przewozu ciepłych roztworów wodnych azotanu amonu wymienionego pod lm. 501 pkt 6 a) mogą być napełniane tylko do 97% pojemności, a najwyższa temperatura po napełnieniu nie może przekraczać 140°C.

Wagony-zbiorniki dopuszczone do przewozu ciepłych roztworów azotanu amonu nie mogą być używane do przewozu innych materiałów.

5.7.3.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu płynnych nadtlenków organicznych (lm. 551 pkt 1, 10, 14, 15 i 18) mogą być napełniane tylko do 80% ich pojemności. Zbiorniki muszą być przy napełnianiu wolne od zanieczyszczeń.

6.

Przepisy specjalne dla klasy 6.1.: materiały trujące

6.1.

Zastosowanie

Następujące materiały wymienione pod lm. 601 mogą być przewożone w wagonach-zbiornikach:

6.1.1.

Bardzo trujące materiały imiennie wymienione w pkt 1 b) do 5.

6.1.2.

Materiały trujące wymienione w pkt 11 a), 12 b) do e), 13 b), 14, 52, 81 a) i 82 a), które mogą być przewożone w stanie płynnym, jak również materiały o zbliżonych do nich własnościach.

6.1.3.

Wszystkie pozostałe trujące i szkodliwe dla zdrowia materiały wymienione w pkt 11 do 13, 21 do 23, 31 b) i c), 32 b), 61, 62, 81 do 83, które mogą być przewożone w stanie płynnym, jak również materiały o zbliżonych do nich własnościach.

6.1.4.

Wszystkie trujące i szkodliwe dla zdrowia sproszkowane i granulowane materiały wymienione w pkt 21 do 23, 31 a), 41, 62, 71 do 75, 82 do 84, jak również materiały o zbliżonych do nich własnościach.

6.2.

Budowa

6.2.1.

Zbiorniki do przewozu cyjanowodoru wymienionego w pkt 1 b), roztworów wodnych etylenoiminy i propylenoiminy wymienionych w pkt 3 i karbonylku niklu wymienionego w pkt 5 a) muszą być obliczone co najmniej na ciśnienie 15 kg/cm² (nadciśnienie).

6.2.2.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu pozostałych materiałów wymienionych w ustępie 6.1.1. oraz do przewozu materiałów wymienionych w ustępie 6.1.2. muszą być obliczone na ciśnienie co najmniej 10 kg/cm² (nadciśnienie).

6.2.3.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu materiałów wymienionych w ustępie 6.1.3. muszą być obliczone na ciśnienie co najmniej 4 kg/cm² (nadciśnienie).

6.2.4.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu materiałów sproszkowanych i granulowanych muszą być obliczone zgodnie z przepisami "Części ogólnej" niniejszego dodatku.

6.3.

Wyposażenie

6.3.1.

Wszystkie otwory zbiorników przeznaczonych do przewozu materiałów wymienionych w ustępach 6.1.1. i 6.1.2. muszą znajdować się powyżej lustra płynu. W ścianach zbiornika poniżej lustra płynu nie mogą znajdować się żadne przejścia rurowe ani też nasady rur. Otwory muszą być hermetycznie zamykane, a zamknięcia muszą być osłonięte ryglowanym kołpakiem ochronnym. Otwory wyczystkowe przewidziane w ustępie 1.3.4. (otwory dodatkowe) w zbiornikach przeznaczonych do przewozu wodnych roztworów cyjanowodoru (pkt 1 b) nie są dopuszczalne.

6.3.2.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu materiałów wymienionych w ustępach 6.1.3. i 6.1.4. mogą mieć również dolne opróżnianie.

6.3.2.1.

Urządzenia do opróżniania zbiorników przeznaczonych do przewozu materiałów wymienionych w ustępie 6.1.3. z opróżnianiem dolnym muszą odpowiadać przepisom ustępu 1.3.2.; oprócz tego rury wylotowe zbiorników muszą być zamykane zaślepką, pokrywą zamykającą lub urządzeniem o tej samej skuteczności.

6.3.2.2.

Wszystkie otwory zbiorników wymienione w ustępie 6.3.2.2. muszą być hermetycznie zamknięte.

6.3.3.

Jeżeli zbiorniki zaopatrzone są w zawory bezpieczeństwa, to między zaworem a wnętrzem zbiornika musi być założona szybka rozpryskowa. Sposób założenia szybki rozpryskowej i zaworu bezpieczeństwa musi odpowiadać wymaganiom właściwych władz. Zawory bezpieczeństwa i szybka rozpryskowa wagonu-zbiornika, które preznaczone są do transportu morskiego, muszą odpowiadać przepisom obowiązującym w tym transporcie.

6.4.

Dopuszczenie prototypu

Wagony-zbiorniki dopuszczone do przewozu materiałów trujących nie mogą być dopuszczone do przewozu środków spożywczych, używek i pasz.

6.5.

Kontrola

Zbiorniki przeznaczone do przewozu materiałów wymienionych w ustępach 6.1.1. do 6.1.3. muszą być przed oddaniem do eksploatacji, a następnie co 4 lata, kontrolowane na ciśnienie 4 kg/cm² (nadciśnienie).

Maksymalne terminy kontroli okresowych zbiorników przeznaczonych do przewozu materiałów wymienionych w pkt 14 wynoszą 4 lata.

6.6.

Oznakowanie

Brak przepisów specjalnych.

6.7.

Eksploatacja

6.7.1.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu materiałów wymienionych w ustępach 6.1.1. do 6.1.3. mogą być napełniane tylko do stopnia napełnienia podanego w ustępie 1.7.3.4.

6.7.2.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu materiałów wymienionych w pkt 5 a) i b) muszą być napełniane przy ciężarze 1 kg cieczy na litr objętości.

6.7.3.

Otwory zbiorników muszą być w czasie przewozu szczelnie zamknięte.

6.7.4.

Wagony-zbiorniki dopuszczone do przewozu materiałów trujących nie mogą być używane do przewozu środków spożywczych, używek i pasz.

7.

Przepisy specjalne dla klasy 7; materiały promieniotwórcze

7.1.

Zastosowanie

Materiały płynne lub stałe o małej aktywności właściwej (LSA) (I) lm. 703, karta 5 - z wyjątkiem sześciofluorku uranu i materiałów samozapalnych - mogą być przewożone w wagonach-zbiornikach.

7.2.

Budowa

7.2.1.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu materiałów wymienionych w ustępie 7.1. muszą być obliczone na ciśnienie co najmniej 4 kg/cm² (nadciśnienie).

7.2.2.

Jeżeli materiały promieniotwórcze są rozpuszczone w materiałach innych klas lub stanowią w nich zawiesinę i jeżeli dla zbiorników przeznaczonych do przewozu tych materiałów ustalone są wyższe wartości ciśnienia kontrolnego, to należy stosować to wyższe ciśnienie kontrolne.

7.3.

Wyposażenie

Otwory zbiorników przeznaczonych do przewozu płynnych materiałów promieniotwórczych muszą znajdować się powyżej lustra płynu. W ścianach zbiornika poniżej lustra płynu nie mogą znajdować się zarówno przejścia rurowe, jak i nasady rur.

7.4.

Dopuszczenie prototypu

Wagony-zbiorniki dopuszczone do przewozu materiałów promieniotwórczych nie mogą być używane do przewozu środków spożywczych, używek, pasz, kosmetyków, lekarstw i materiałów służących do ich wyrobu.

7.5.

Kontrola

7.5.1.

Kontrola zbiorników przeznaczonych do przewozu materiałów wymienionych w ustępie 7.1. zarówno po raz pierwszy, jak i w następnych okresach musi być przeprowadzana na ciśnienie 4 kg/cm² (nadciśnienie).

7.5.2.

W odstępstwie od przepisów ustępu 1.5.2. kontrola okresowa stanu wewnętrznego zbiornika może być zastępowana co 4 lata kontrolą pomiaru grubości ścianki zbiornika z użyciem ultradźwięków.

7.6.

Oznakowanie

Brak przepisów specjalnych.

7.7.

Eksploatacja

7.7.1.

Stopień napełnienia w temperaturze 15°C nie może przekroczyć 93% ogólnej pojemności zbiornika.

7.7.2.

Wagony-zbiorniki, w których były przewożone materiały promieniotwórcze, nie mogą być używane do przewozu środków spożywczych, używek, pasz, kosmetyków, lekarstw i materiałów służących do ich wyrobu.

8.

Przepisy specjalne dla klasy 8; materiały żrące

8.1.

Zastosowanie

Wszystkie materiały wymienione pod lm. 801, jak również materiały, które mogą być objęte tą nazwą zbiorczą, gdy ich stan fizyczny to dopuszcza, mogą być przewożone w wagonach-zbiornikach.

8.2.

Budowa

8.2.1.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu fluorowodoru [pkt 6 a)], kwasu fluorowodorowego [pkt 6 b)] i bromu (pkt 14) muszą być obliczone na ciśnienie co najmniej 21 kg/cm² (nadciśnienie). Zbiorniki do przewozu bromu muszą być zaopatrzone w wykładzinę ołowianą o grubości co najmniej 5 mm bądź w wykładzinę o takich samych właściwościach.

8.2.2.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu materiałów wymienionych w pkt 1 a), 2 a), 6 c), 7 do 9, 21 a) i 23 muszą być obliczone na ciśnienie co najmniej 10 kg/cm² (nadciśnienie). Jeżeli wymagane jest zastosowanie aluminium na zbiorniki przeznaczone do przewozu materiałów wymienionych w pkt 2 a), to zbiorniki te muszą być wykonane z czystego aluminium, którego stopień czystości będzie równy lub większy od 99,5%; w odstępstwie od akapitu pierwszego grubość ścianki nie musi wynosić więcej niż 15 mm.

Jeżeli materiał zbiornika przeznaczonego do przewozu kwasu monochlorooctowego [pkt 21 a)] może ulegać działaniu tego kwasu, to zbiorniki muszą być wyłożone wykładziną emaliowaną lub wykładziną o takich samych właściwościach.

8.2.3.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu pozostałych materiałów wymienionych w ustępie 8.1. muszą być obliczone na ciśnienie co najmniej 4 kg/cm² (nadciśnienie).

8.2.4.

Zbiorniki do przewozu wodnych roztworów nadtlenku wodoru (pkt 41) muszą spełniać warunki zawarte w ustępie 5.2.2.

8.3.

Wyposażenie

8.3.1.

Wszystkie otwory zbiorników przeznaczonych do przewozu materiałów wymienionych w punkcie 6 i bromu (pkt 14) muszą znajdować się powyżej lustra płynu; w ścianach zbiornika poniżej lustra płynu nie mogą znajdować się zarówno przejścia, jak i nasady rurowe. Otwory wyczystkowe przewidziane w ustępie 1.3.4. (otwory dodatkowe) nie są dopuszczalne. Zamknięcia muszą być zabezpieczone metalową pokrywą.

8.3.2.

Dla zbiorników zdejmowalnych przeznaczonych do przewozu fluorowodoru [pkt 6 a)] i wodnych roztworów kwasu fluorowodorowego [pkt 6 b)] obowiązują następujące przepisy:

a) należy je tak umocować na podwoziu, aby nie mogły się przesunąć,

b) nie mogą być ze sobą połączone rurą zbiorczą,

c) jeżeli zbiorniki mają być przetaczane, to zawory muszą być zabezpieczone kołpakiem ochronnym.

8.3.3.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu stabilizowanego bezwodnika kwasu siarkowego (pkt 9) muszą być zaopatrzone w izolację cieplną oraz urządzenie ogrzewcze zamocowane na zewnątrz. Zbiorniki mogą być przystosowane także do opróżniania dolnego. W takim wypadku muszą być one zaopatrzone w umieszczone jedno za drugim, niezależne od siebie zamknięcia, z których pierwsze składa się z urządzenia odcinającego i szybko działającego zaworu o dopuszczonej konstrukcji, a drugie z elementu odcinającego na końcu króćca opróżniającego. U wylotu obu elementów zamykających należy założyć zaślepkę lub urządzenie o takim samym działaniu.

8.3.4.

Zbiorniki i ich urządzenia manipulacyjne, służące do przewozu roztworów kwasu nadchlorowego (pkt 37) i wodnych roztworów nadtlenku wodoru (pkt 41), muszą być tak skonstruowane, aby do zbiornika nie mogły się przedostać obce substancje i aby ładunek nie mógł wyciekać na zewnątrz oraz aby nie tworzyło się niebezpieczne ciśnienie w zbiorniku.

8.4.

Dopuszczenie prototypu

Brak przepisów specjalnych.

8.5.

Kontrola

8.5.1.

Zbiorniki przeznaczone do przewozu fluorowodoru [pkt 6 a)] i kwasu fluorowodorowego [pkt 6 b)] muszą być pierwszy raz, a następnie w ustalonych okresach sprawdzane na ciśnienie 10 kg/cm² (nadciśnienie); zbiorniki do przewozu pozostałych materiałów wymienionych w ustępie 8.1., jeżeli znajdują się w stanie płynnym, muszą być kontrolowane na ciśnienie 4 kg/cm² (nadciśnienie).

8.5.2.

Kontrola ciśnienia zbiorników przeznaczonych do przewozu fluorowodoru [pkt 6 a)] i wodnych roztworów kwasu fluorowodorowego [pkt 6 b)] musi być powtarzana co 8 lat i musi być połączona z kontrolą wnętrza i armatury zbiornika. Ponadto zbiorniki należy badać co 2 lata za pomocą odpowiednich przyrządów (np. ultradźwięków) pod kątem skorodowania i stanu armatury.

8.5.3.

Kontrola ciśnieniowa zbiorników przeznaczonych do przewozu stabilizowanego bezwodnika kwasu siarkowego (pkt 9) musi być powtarzana co 4 lata.

8.5.4.

Stan wykładziny wewnętrznej zbiorników przeznaczonych do przewozu bromu (pkt 14) musi być co rok sprawdzany przez urzędowo uznanego rzeczoznawcę przez badania wnętrza zbiornika.

8.6.

Oznakowanie

Na zbiornikach przeznaczonych do przewozu fluorowodoru [pkt 6 a)], wodnych roztworów kwasu fluorowodorowego [pkt 6 b)] i bromu (pkt 14) należy oprócz danych wymienionych w ustępach 1.6.1. i 1.6.2. podać: najwyższy dopuszczalny ciężar napełniania w kilogramach oraz datę (miesiąc, rok) ostatniego badania wnętrza zbiornika.

8.7.

Eksploatacja

Zbiorniki przeznaczone do przewozu kwasu siarkowego [pkt 1 c)] mogą być napełniane tylko do 95% pojemności zbiornika, a zbiorniki przeznaczone do przewozu stabilizowanego bezwodnika kwasu siarkowego (pkt 9) - tylko do 88% pojemności zbiornika, natomiast zbiorniki do przewozu bromu (pkt 14) muszą być napełnione co najmniej do 88%, a najwyżej do 92% lub do 2,86 kg/litr pojemności zbiornika. Dopuszczalny maksymalny ciężar napełniania w odniesieniu do fluorowodoru [pkt 6 a)] i wodnych roztworów kwasu fluorowodorowego [pkt 6 b)] wynosi 0,84 kg/litr pojemności zbiornika.

• Identyfikator: Dz.U.1979.29.168
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Zmiany do tekstu załącznika I do Konwencji międzynarodowej o przewozie towarów kolejami (CIM), podpisanej w Bernie dnia 25 lutego 1961 r., zawierającego Regulamin międzynarodowy dla przewozu koleją towarów niebezpiecznych (RID). 1977.04.01.
• Data aktu: 01/04/1977
• Data ogłoszenia: 31/12/1979
• Data wejścia w życie: 01/10/1978